«ΚΑΤΟΡΘΩΣΕ ΝΑ ΔΙΑΤΗΡΗΣΕΙ ΖΩΝΤΑΝΗ ΤΗΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ» [Ὁ Δεληβορριάς γιὰ τὸν Ἀγώνα Ἀνεξαρτησίας»] (Γ. Ν. Παπαθανασόπουλος)

Ὁ Δεληβορριάς γιὰ τὸν Ἀγώνα Ἀνεξαρτησίας

Τοῦ Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

 .                 Ὁ ἱστορικὸς καὶ ἐπὶ 41 χρόνια (1973-2014) ἐμπνευσμένος διευθυντὴς τοῦ Μουσείου Μπενάκη Ἄγγελος Δεληβορριᾶς (1937-2018) δίδει ἀποστομωτικὴ ἀπάντηση σὲ ὅσους κατὰ τὶς περὶ Ἔθνους διακηρύξεις τοὺς ἀποτιμοῦν τὸ νόημα τῆς ἐθνικῆς ταυτότητας ὡς ἐννοιολογικῆς κατασκευῆς τῆς μετὰ τὴ συγκρότηση τοῦ ἑλληνικοῦ κράτους περιόδου. Μεταξὺ αὐτῶν ἀναφέρει τοὺς Κωνσταντῖνο Τσουκαλά, Ἀντώνη Λιάκο, Πασχάλη Κιτρομηλίδη καὶ Γιάννη Χαμηλάκη (Βλ. σχ. Ἀγγέλου Δεληβορριᾶ «Ὁ Ἑλληνικὸς Πολιτισμὸς τῆς προεπαναστατικῆς περιόδου ὡς βασικὸς συντελεστὴς τοῦ Ἀγώνα τῆς Ἀνεξαρτησίας»*, Ἔκδ. Βιβλιοθήκης τοῦ Μουσείου Μπενάκη, Ἀθήνα 2021, σελ. 11).
.                 Μὲ πλούσια βιβλιογραφία, μὲ προσωπικὴ ἔρευνα καὶ μὲ πολλὰ ντοκουμέντα καὶ κειμήλια,πολλὰ ἀπὸ τὰ ὁποίαυπαρχουν στὸ Μουσεῖο Μπενάκη, ὁ Ἄγγελος Δεληβορριᾶς τονίζει ὅτι τοῦ εἶναι ἀδιανόητο νὰ υἱοθετήσει «τοὺς συντονισμένα ἀποδομητικοὺς στόχους ἑνὸς ὄψιμου ἐπιστημονικοῦ μεταμοντερνισμοῦ» καὶ προσθέτει: «Τὸ ἱστορικὸ περίγραμμα, σὲ γενικὲς γραμμές, εἶναι γνωστό: κατὰ τὴ διάρκεια τῆς Φραγκοκρατίας καὶ τῆς Τουρκοκρατίας, ὁ τραυματισμένος ἑλληνικὸς κόσμος κατόρθωσε νὰ διατηρήσει ζωντανὴ τὴ συναίσθηση τῆς πολιτιστικῆς του ταυτότητας, περισώζοντας τὴ συστατική του ὑπόσταση μὲ τὴν ἐκπλήσσουσα δυναμικὴ ἀντοχὴ τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας, καθὼς καὶ μὲ τὴ στήριξη τῆς Ὀρθόδοξης θρησκείας, παρὰ τὶς ριζικὲς ἀνατροπὲς ποὺ εἶχε ὑποστεῖ τότε ἡ πολιτικὴ γεωγραφία, τοὺς ἀνηλεεῖς διωγμούς, τὶς βίαιες μετατοπίσεις σημαντικῶν τμημάτων πληθυσμοῦ, τὶς ἐρημώσεις ἐκτεταμένων περιοχῶν, τὶς βαρύτατες φορολογικὲς ἐπιβαρύνσεις, τὸν ἐπικρεμάμενο κίνδυνο τοῦ ἐξισλαμισμοῦ».
.                  Ὁ Ἄγγελος Δεληβορριᾶς τονίζει ὅτι σὲ ἀντίθεση μὲ τὴ νεοελληνικὴ γραμματεία καὶ τὶς στραμμένες πρὸς τὴ Δύση σημαντικότερες ἀπὸ τὶς ἐκφάνσεις της, ἡ θρησκευτικὴ τέχνη ἐπιδιώκει νὰ ἀναβιώσει τὴν αἴγλη τῆς Ὀρθόδοξης αὐτοκρατορίας τοῦ Βυζαντίου. Ἀκολουθεῖ τὴ βυζαντινὴ παράδοση, μὲ πιὸ καθησυχασμένες ἀναλογίες, σύμφωνα μὲ τὸν χρόνο τῆς ἀνέγερσης τῶν οἰκοδομημάτων της, καθὼς καὶ μὲ τὴν παρουσία τους σὲ φραγκοκρατούμενα – ἐνετοκρατούμενα ἢ τουρκοκρατούμενα ἐδάφη.  Ὡς παραδείγματα ἀναφέρει τὸν Ναὸ τῆς Παναγίας στὸν Πρίνο τοῦ Μυλοποτάμου τῆς Κρήτης – τοῦ ὕστερου 15ου αἰώνα, τὸν Ἅγιο Μάμα στὴ Μόρφου τῆς Κύπρου – στὶς ἀρχὲς τοῦ 16ου αἰώνα καὶ τὴν Ἐκκλησία τῆς Νέας Μονῆς Φιλοσόφου στὴ Δημητσάνα – τοῦ 17ου αἰώνα.
.                  Ἔχοντας μελετήσει σὲ βάθος τὶς δημιουργίες  τῶν ὑποδούλων Ἑλλήνων ὑπὸ σκληροὺς καὶ ἀπάνθρωπους δυνάστες, ὁ Ἄγγελος Δεληβορριᾶς ἀποδεικνύει μὲ αὐτὲς ὄχι μόνο τὴ συνέχεια τοῦ ἔθνους μας, ἀλλὰ καὶ τὸν σπινθήρα τῆς δημιουργίας ποὺ εἶχε καὶ τὸ ὁδήγησε στὸν Ἀγώνα τῆς Ἀνεξαρτησίας. Εἰκονογραφίες, τοιχογραφίες, χρυσοκεντητικὴ σὲ ἄμφια, λάβαρα καὶ ἐπιτάφιους, θαυμάσια ὑφαντὰ καὶ κεραμικά, ἐκπληκτικὰ τεχνουργήματα ἀργυροχρυσοχοΐας, περίτεχνα ξυλόγλυπτα καὶ μαρμάρινα τέμπλα κοσμοῦν τοὺς ταπεινούς, ἀλλὰ ἀρχιτεκτονικὰ σπουδαίους ναοὺς καὶ τὰ μοναστήρια. Ὡς ἐλάχιστο παράδειγμα ἀναφέρει ὅσα κόσμησαν τὸ 1798 τοὺς Ἁγίους Ταξιάρχες στὴ Μάνη καὶ ὅσα κάλυψαν τὸ καμπαναριὸ τῆς Παναγίας Τουρλιανῆς στὴν Ἀνωμερὰ τῆς Μυκόνου, τὸ 1806.
Μέσα σὲ τέτοιους ἱεροὺς χώρους, ὑπογραμμίζει ὁ Ἄγγελος Δεληβορριᾶς, «συμπληρώνεται μυσταγωγικὰ ἡ ἠθικὴ καὶ πνευματικὴ καλλιέργεια τοῦ ὑπόδουλου Ἑλληνισμοῦ, μὲ τοὺς ἤχους μίας ἰδιόσημης πολύτροπης μουσικῆς, ἡ ὁποία, χωρὶς νὰ ἐγκαταλείπει τὶς παλαιότερες φόρμες, ἀνανεώνει τὴν παράδοση τῶν βυζαντινῶν κανόνων, συμβαδίζοντας μὲ τὴ γενικότερη ἀναγέννηση ποὺ προετοίμαζε τὸν Ἀγώνα τῆς Ἀνεξαρτησίας». Γιὰ τοὺς ἀμύητους στὰ καθέκαστα τῆς νεοελληνικῆς μουσικῆς, γράφει ὁ Δεληβορριᾶς, «οἱ κλίμακες τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ μέλους ἠχοῦν παραδόξως συγγενικὰ μὲ τοῦ δημοτικοῦ τραγουδιοῦ καὶ μὲ τὴ μουσικὴ τῶν δημοτικῶν χορῶν, ποὺ ὅμως δείχνουν περίτρανα τὶς ἐπιμέρους ὄψεις μίας ἀδιάσπαστης κοινωνικὰ ἑνότητας». Οἱ ἐπὶ αἰῶνες σκληρότατες προσπάθειες τῶν Ἑλλήνων νὰ ἐπιβιώσουν καὶ νὰ ἀναπτυχθοῦν, οἰκονομικὰ καὶ πολιτισμικὰ ἀποδεικνύουν τὸν βαθμὸ τῆς  αὐτοσυνειδησίας τους ὡς πρωτεύοντος  συντελεστοῦ τοῦ Ἀγώνα γιὰ τὴν ἀνεξαρτησία τους, τονίζει ὁ Ἄγγελος Δεληβορριᾶς.-

Σχόλιο στὰ λεχθέντα ἀπὸ τὸν Μάικλ Χέρτζφελντ

 .                 Στὴν ἐτήσια διάλεξη γιὰ τὸν Ἄγγελο Δεληβορριὰ στὸ Μουσεῖο Μπενάκη ὁμιλητής, στὶς 19 Μαρτίου 2024, ἦταν ὁ Μάικλ Χέρτζφελντ, Ἑβραιογερμανὸς στὴν καταγωγὴ καὶ Ἕλληνας ὑπήκοος πρόσφατα, ὁμότιμος καθηγητὴς κοινωνικῶν σπουδῶν στὸ πανεπιστήμιο τοῦ Χάρβαρντ, στὶς ΗΠΑ. Διαβάζοντας τὴ συνέντευξή του σὲ καθημερινὴ ἑλληνικὴ ἐφημερίδα ἀναρωτιέται κανεὶς ἂν ὁ συγκεκριμένος ὁμιλητὴς μπορεῖ  νὰ ἀποδώσει τὴν σκέψη καὶ τὶς ἀντιλήψεις τοῦ ἀπόντος τιμώμενου λογίου, ὅταν ἔχει ἀντίθετες ἀπόψεις ἀπὸ αὐτὸν γιὰ τὴν ταυτότητα καὶ τὴν ἰδιοπροσωπία τῶν Ἑλλήνων.
Ὁ Χέρτζφελντ ἐκφράζει τὴ σύγχρονη ἄποψη, ποὺ διασπείρεται στὴ Δύση. Εἶπε: «Ἡ ἔμμονη ἰδέα ὅτι πρέπει νὰ μείνουμε ἀκριβῶς αὐτοὶ ποὺ ἤμασταν πάντα – τὸ βασικὸ ὑπόβαθρο καὶ τοῦ ἑλληνικοῦ ἐθνικισμοῦ – εἶναι μία αὐταπάτη. Ὁπωσδήποτε ὁ πολιτισμὸς ἀλλάζει. Μὲ τὸ ἴδιο πνεῦμα λέω ὅτι δὲν μποροῦμε νὰ μιλᾶμε πλέον γιὰ ἐθνικὲς κουλτοῦρες. Κάθε πολιτισμὸς εἶναι “διαδικασιακός”: ἐξελίσσεται. Ἡ ταυτότητα ὅπως καὶ ἡ κληρονομιὰ εἶναι ἔννοιες ρευστές… Ὡς ἀνθρωπολόγος πιστεύω πὼς οἱ Ἕλληνες τελευταία ἔχουν ἀρχίσει νὰ ἀποκτοῦν μία πιὸ χαλαρὴ σχέση μὲ τὴν ἀρχαιότητα, διότι ἡ ταυτότητά τους δὲν ἐξαρτᾶται ἀπὸ αὐτήν, ἂν καὶ παίζει ρόλο στὴ διαμόρφωσή της».

 Ἡ ἄποψη τοῦ Δεληβορριᾶ; Αὐτὴ εἶναι πὼς κατὰ τὰ ὅσα οἱ Ἕλληνες πέρασαν ἐπὶ αἰῶνες ὑπὸ ἑτερόδοξους καὶ ἀλλόθρησκους κατακτητὲς προσαρμόστηκαν στὰ ρεύματα τῆς Τέχνης, τῆς Ἐπιστήμης, τῆς Φιλοσοφίας καὶ προετοίμασαν τὴν Ἀνεξαρτησία τους, κρατώντας ὅμως πάντα σταθερὰ καὶ ἀμετάτρεπτα τὴν αὐτοσυνειδησία τους, δηλαδὴ τὴν  Ὀρθοδοξία, τὴ γλώσσα καὶ τὴ φιλοπατρία τους. Γράφει: «Ἡ ἀνοδικὴ πορεία τοῦ ξενοκρατούμενου Ἑλληνισμοῦ στοὺς ἐπιμέρους τομεῖς τῆς οἰκονομικῆς δραστηριότητας, τῆς ἔφεσης γιὰ μόρφωση καὶ τῆς καλλιτεχνικῆς ἔκφρασης ὁρίζεται μὲ συντεταγμένες τὴ συνοχή, κυρίως ὅμως τὴν ἀντοχὴ στὴ διάρκεια τοῦ χρόνου καὶ στὶς ἀρνητικὲς συγκυρίες τῶν περιστάσεων… καὶ ἔτσι ὑποδαυλίζει τὴν ἐπαναστατικὴ ἑτοιμότητα».
Ὡς πρὸς τὴν Ἀρχαιότητα καὶ τὴ σχέση τῶν Ἑλλήνων μὲ αὐτὴν ὁ Δεληβορριᾶς γράφει πάλι: «Τὸ ἑλληνικὸ κράτος δὲν ὀφείλει τὴ σημερινή του ὕπαρξη στὸ κλέος τῆς Ἀρχαιότητας, ἀλλὰ στὴ θαυμαστὴ ἀντοχὴ τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ καθ’ ὅλη τὴ διάρκεια τῆς ξενοκρατίας, στὸ ὑψηλὸ φρόνημα καὶ τὸν ἐπίσης ὑψηλὸ δείκτη  αὐτοσυνειδησίας, ἡ ὁποία ἑρμηνεύει τὸ τίμημα τοῦ αἵματος ποὺ καταβλήθηκε σὲ κάθε γωνιὰ τῆς ἑλληνικῆς γής, στὴν ἀγωνιστικότητα ποὺ γαλούχησε διαδοχικὰ τὶς ἑκάστοτε νέες γενιές, πλουτίζοντας τὰ ἀποθέματα τῆς αὐτογνωσίας μὲ νέο περιεχόμενο: «Ἀπ’ τὰ κόκκαλα βγαλμένη τῶν Ἑλλήνων τὰ ἱερά…» ἔγραφε ὁ ἐθνικὸς ποιητὴς μὲ ἀφορμὴ τῶν Ἀγώνα τῆς Ἀνεξαρτησίας, γιὰ νὰ σηματοδοτήσει ἐπιγραμματικὰ ὡς διαρκῆ ἐπιδίωξη τὴν Ἐλευθερία». Ἡ ἐπὶ αἰῶνες ἀντοχὴ τῶν Ἑλλήνων στὴν διατήρηση τῆς ταυτότητάς τους καὶ ἡ πετυχημένη Ἐπανάστασή τους τὸ 1821 δημιουργοῦν βάσιμες ἐλπίδες ὅτι καὶ τώρα θὰ ἀντεπεξέλθουν μὲ ἐπιτυχία στὴν πολιτισμικὴ ἐπίθεση ποὺ δέχονται νὰ ἀλλοτριωθεῖ ἡ ἐθνική τους συνείδηση.-

*Τὸ βιβλίο ἔχει ὡς βάση τὴν ὁμιλία ποὺ ἐκφώνησε ὁ Ἄγγελος Δεληβορριᾶς κατὰ τὴν πανηγυρικὴ συνεδρία τῆς Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν τῆς 21ης Μαρτίου 2017 γιὰ τὸν ἑορτασμὸ τῆς ἐπετείου τῆς 25ης  Μαρτίου 1821.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΕΡΑ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΟΝ ΓΟΥΟΚΙΣΜΟ (Γ. Ν. Παπαθανασόπουλος)

Ἀπὸ τὴν Ἱερὰ Ἐξέταση στὸν γουοκισμὸ*

Τοῦ Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

 .               Ἡ Δύση, ποὺ ὡς φιλοσοφία ζωῆς καὶ σκέψης ἑδράζεται στὴν Εὐρώπη, εἶναι σὲ μεγάλη παρακμή, ποὺ εἶναι ἀποτέλεσμα διαδρομῆς αἰώνων. Ἀνέκαθεν εἶχε μίαν ἔπαρση ὑπεροχῆς καὶ ἕνα τραγικοῦ ἀποτελέσματος ἀλάθητο, ποὺ ὁδηγοῦσε σὲ ἑκατόμβες θυμάτων καὶ σὲ μία ἀέναη ἀναζήτηση τοῦ ὀρθοῦ, μονίμως ἀπὸ λανθασμένο δρόμο. Ἔτσι σὲ φιλοσοφικὸ – ἐκκλησιολογικὸἐπίπεδο ἐπιδίωξε νὰ κυριαρχήσει στὴν Οἰκουμένη χρησιμοποιώντας τὴ βία. Ἡ ἀλαζονεία της ὁδήγησε στὸ σχίσμα τοῦ 1054 καὶ ἡ «ὁμολογία τῆς πίστεως» ἔφερε τὴν Ἱερὰ Ἐξέταση. Ἀποτέλεσμα: γιὰ νὰ«σωθοῦν» χριστιανοὶ βασανίζονταν ἢ καίγονταν ζωντανοί… Καὶ ἔρχεται ἡ πρώτη ἀντίδραση. Οἱ ἐπικεφαλῆς τῆς Διαμαρτύρησης ὀρθῶς βλέπουν τὰ λάθη τῆς παποσύνης, ἀλλὰ ἀντιδροῦν λάθος. Ἀποϊεροποιοῦν τὴν Ἐκκλησία καὶ θεωροῦν ὡς πετυχημένο χριστιανὸ τὸν πλούσιο καὶ ἰσχυρό, ποὺ μπορεῖ νὰ ἐπιβάλει τὶς ἀπόψεις του.
.               Μὲ τὸ πνεῦμα αὐτὸ ἀρχίζουν οἱ κατακτήσεις, οἱ ἀποικίες, ἡ δουλεία, τὰ προτεκτοράτα καὶἡ ἀνάπτυξη τοῦ ἐμπορίου μὲ τὴν ἐκμετάλλευση τῶν ὑποδουλωθέντων γηγενῶν. Ἔχοντας κυριαρχήσει στὶς ψυχές τους ἡ κατακτητικὴ καὶ ἡ ἐκμεταλλευτικὴ φύση οἱ Εὐρωπαῖοι (Ἄγγλοι, Γάλλοι, Ἰσπανοί, Πορτογάλοι, Βέλγοι, Ὀλλανδοί, Βενετοὶ) δὲν ἔχουν ἠθικοὺς φραγμοὺς προκειμένου τοῦ συμφέροντός τους. Οἱ γηγενεῖς τῶν σημερινῶν ΗΠΑ, Αὐστραλίας, Καναδᾶ, Νέας Ζηλανδίας ὑπέστησαν γενοκτονία, ἢ/καὶ βιαίως ἀφομοιώθηκε μέρος τοῦ πληθυσμοῦ τους.
.               Σὲ πολιτικὸ καὶ ἰδεολογικὸ ἐπίπεδο ὑπῆρξε πάλι ἀντίδραση στὰ αὐταρχικὰ καθεστῶτα, μὲ τὴ Γαλλικὴ Ἐπανάσταση. Πάλι μὲ λάθος τρόπο. Γιὰ τὴν ἐπικράτησή της χρησιμοποιήθηκε ἡ βία, μὲ ἀποτέλεσμα γενοκτονία στὴ Βανδέα, βαρβαρότητα κατὰ τῆς Ἐκκλησίας καὶ χιλιάδες θυμάτων, ποὺ ἐκτελέστηκαν στὴν ἐφευρεθεῖσα γιὰ μαζικότερες ἐκτελέσεις γκιλοτίνα. Σημειώνεται ὅτι ἀνάμεσα στὰ θύματα ποὺ ἐκτελέστηκαν μὲ τὴν γκιλοτίνα ἦσαν καὶ οἱ πρωτεργάτες της Μαρά, Νταντόν, Ροβεσπιέρος καὶ ἄλλοι…
.               Ἡ κατακτητικὴ βουλιμία προκαλεῖ στὸν 20ό αἰώνα, πάντα μὲ κέντρο τὴν Εὐρώπη, τοὺς δύο παγκοσμίους πολέμους, μὲ τοὺς περισσότερους νεκροὺς ἀπὸ τότε ποὺ γράφεται ἡ Ἱστορία καὶ μὲ τὴ χρήση πυρηνικῶν ὅπλων, ποὺ εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα τὸν ἀφανισμὸ ἑκατοντάδων χιλιάδων ἄοπλων πολιτῶν. Ἡ βίαιη ἐπίσης κατάληψη τῆς ἐξουσίας ἀπὸ  ὁλοκληρωτικὰ καθεστῶτα ὁδηγεῖ στὰ γκουλάγκ, στὰ ψυχιατρεῖα, στοὺς φούρνους, στὶς ἐκτελέσεις ἑκατομμύρια ἀθώων πολιτῶν, λόγῳ τῆς φυλῆς καὶ τῆς θρησκείας τους, ἢ τῆς διαφωνίας τους μὲ τὰ ἀπάνθρωπα καθεστῶτα.
.               Ἀπὸ τὸ 1950 καὶ μετὰ οἱ Εὐρωπαῖοι καὶ τὰ πνευματικά τους παιδιά, οἱ Ἀμερικανοί, διεξήγαγαν πολέμους μὲ χιλιάδες νεκρούς, ἐνόπλους καὶ ἀμάχους, στὸ Βιετνάμ, στὸ Ἀφγανιστάν, στὴ Λιβύη, στὸ Ἰράκ, στὴ Συρία, στὴ Σερβία, στὴν ὑποσαχάρια Ἀφρική, ἕως καὶ στὰ νησιὰ Φόκλαντ, στὴ Νότια Ἀμερική, ἐνῶ, γιὰ λόγους γεωπολιτικούς, διατηροῦν βάσεις σὲ δεκάδες χῶρες τοῦ κόσμου, ἔχοντας καὶ λόγο στὰ ὅσα συμβαίνουν σὲ αὐτὲς τὶς χῶρες…
.               Ἡ πρὸ ὀλίγων ἐτῶν ἐκδηλωθεῖσα ἀντίδραση στὰ ὅσα ἔπραξαν οἱ Εὐρωπαῖοι κατὰ τὸπαρελθὸν δὲν εἶναι ἁπλῶς λανθασμένη, ἐξελίσσεται σήμερα σὲ ἕνα νέο εἶδος ἀπάνθρωπουὁλοκληρωτισμοῦ. Εἶναι ὁ λεγόμενος «γουοκισμός», ἢ «τὸ κίνημα τῶν ἀφυπνισμένων». Ὅπως γράφουν οἱ Γ. Καραμπελιᾶς καὶ Γ. Ρακκᾶς «τὸ κίνημα τῶν ἀφυπνισμένων ἐκφράζει ἕναν μεσσιανισμὸ καὶ μία φανατικὴ προσήλωση στὴν ὀρθοπολιτικὴ ὀρθοδοξία, ποὺ παραπέμπει στὶς σκοτεινότερες στιγμὲς ὁλοκληρωτικῶν καθεστώτων, χωρὶς καμία διάκριση μεταξὺ τῶν θετικῶν καὶἀρνητικῶν στοιχείων τοῦ εὐρωπαϊκοῦ πολιτισμοῦ». (Εἰσαγωγὴ στὸ βιβλίο τοῦ Ματιέ Μποκ – Κοτὲ«Ἡ φυλετικὴ ἐπανάσταση καὶ ἄλλα ἰδεολογικὰ ζιζάνια», Ἐναλλακτικὲς ἐκδόσεις, 2021, σελ. 10-12).
.               Τὸ κίνημα τῶν ἀφυπνισμένων (γουοκισμὸς) εἶναι ἡ συνέχεια τῆς ὁλοκληρωτικῆςἰδεολογίας τοῦ κομμουνισμοῦ καὶ τοῦ ναζισμοῦ καὶ εἶναι τὸ ἄλλο ἄκρο ἀπὸ τὸν δρόμο ποὺδιδάσκει μὲ τὸν πολιτισμό του ὁ Ἑλληνισμὸς καὶ μὲ τὴ διδασκαλία του ὁ Ὀρθόδοξος Χριστιανισμός, ἀλλὰ καὶ ἄλλοι Εὐρωπαῖοι διανοούμενοι καὶ πολιτικοί. Ἡ δική μας ἡ ἀντίληψη, ὡςἙλλήνων, εἶναι πὼς  διατηροῦμε κάθε τί καλὸ καὶ ὠφέλιμο τοῦ παρελθόντος, μετανοοῦμε καὶ διορθώνουμε τὰ λάθη ποὺ ἔγιναν καὶ προχωρᾶμε, πάντα ὡς Εὐρωπαῖοι, μὲ βάση τὴν Ἀθήνα, τὴ Ρώμη καὶ τὰ Ἱεροσόλυμα. Οἱ γουοκιστές ἀντίθετα ἔχουν φτάσει στὰ ἄκρα καὶ ἐπιτίθενται σὲ στοιχεῖα ποὺ μᾶς ἑνώνουν ὡς εὐρωπαίους καὶ στὴν ἴδια τὴ ζωὴ μας ὡς βιολογικῶν ὄντων, ποὺὑπακούομε σὲ βασικούς, σταθεροὺς καὶ ἀμετάβλητους κανόνες τῆς φύσης. Ὑποστηρίζουν λ.χ. πὼς «ἡ ἀποαποικιοποίηση, ποὺ ξεκίνησε τὴ δεκαετία τοῦ 1950, δὲν θὰ ὁλοκληρωθεῖ παρὰ μόνο ὅταν οἱλαοὶ τῆς Εὐρώπης γίνουν ξένοι στὴν πατρίδα τους».
.               Γιὰ τὴν καταστροφὴ τῶν εὐρωπαϊκῶν λαῶν, ὅσο καὶ τῆς ἴδιας τῆς  ἀνθρώπινης ταυτότητας καὶ ὑποκειμενικότητας χρησιμοποιοῦν τὸ ζήτημα τοῦ σεξουαλικοῦ προσανατολισμοῦ. Ἡ θεωρία τοῦ φύλου, κατὰ τοὺς γουοκιστές, εἶναι αὐθαίρετη κοινωνικὴ κατασκευὴ καὶ πρέπει νὰ ἀποδομηθεῖ. Οἱ λέξεις ἄντρας καὶ γυναίκα, κατ’ αὐτούς, πρέπει νὰ ἐξαφανιστοῦν, «ἀφοῦ ἀσκοῦν πίεση στὰ μὴ δυαδικὰ ἄτομα»… Κατὰ τὴν προπαγάνδα τους ΟΛΑ εἶναι κοινωνικὴ κατασκευὴ καὶἑπομένως τὰ πάντα μποροῦν νὰ ἀποδομηθοῦν. Τὸ φυσικὸ δὲν ὑπάρχει, τὸ πολιτισμικὸ εἶναι αὐθαίρετο…  Ὁ φανατισμός τους εἶναι τόσος, ποὺ ὁ γουοκιστὴς πάστορας Ἐμμανουέλ Κλιβερ, δημοκρατικὸς βουλευτής, ἔφτασε στὴ γελοιότητα, κατὰ τὴν προσευχὴ ποὺ εἶπε νὰ συμπληρώσει στὸ «amen» τὸ «a-women»…
.               Οἱ Γ. Καραμπελιᾶς καὶ Γ. Ρακκᾶς στὰ ὅσα περιγράφουν περὶ τῆς ἐπιβολῆς τῶν ἐν λόγῳ ἀπολύτως αὐθαίρετων καὶ παράλογων καταστάσεων προσθέτουν ὅτι κατὰ τὸν Κοτέ τὸ βασικὸ τέχνασμα μέσῳ τοῦ ὁποίου ἐπιχειρεῖται ἡ φίμωση κάθε ἀντίλογου εἶναι ἡ «ἀκροδεξιοποίηση τῆς πολιτικῆς διαφωνίας»: Ὅποιος ἀμφισβητεῖ τὴν πολιτικὴ ὀρθότητα θεωρεῖται ὅτι νομιμοποιεῖτὸν ἀκροδεξιὸ λόγο καὶ καταδικάζεται σὲ ἐξοστρακισμό.
.               Μετὰ τὰ ὅσα παρατέθηκαν ἡ Πρόεδρος τῆς Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας καὶ ὁ Πρωθυπουργός της, ποὺ πανηγύρισαν γιὰ τὴν ψήφιση τοῦ γάμου τῶν ὁμοφυλοφίλων, προτείνεται νὰ σκεφθοῦν πάλι τὸ γεγονὸς καὶ νὰ ἀναλογισθοῦν τί ἔπραξαν καὶ ποιοὺς ἐξυπηρέτησαν μὲ αὐτὸν τὸν Νόμο καὶ μὲ τὰ ὅσα θὰ ἀκολουθήσουν. Νὰ σκεφτοῦμε καὶ οἱ Ἕλληνες πῶς ἀπὸ μία σταθερὴ ἐλπίδα καὶ φάρο σταθερῶν εὐρωπαϊκῶν ἀξιῶν, ποὺ εἴμαστε, ἐπιδιώκεται νὰ ὑποταγοῦμε στοὺς γουοκιστὲς καὶ νὰἀφομοιωθοῦμε στὴ μηδενιστικὴ ζωὴ ποὺ προωθοῦν. Γιὰ νὰ ἀμυνθοῦμε ἐπιτυχῶς ἠθικά, πνευματικὰ καὶ πολιτισμικὰ πρέπει νὰ συνειδητοποιήσουμε ὅτι ἡ Δύση μᾶς ἔχει ἀνάγκη καὶ ὄχι ἐμεῖς Ἐκείνην. Πρὶν ἀπὸ 86 χρόνια, τὸν Φεβρουάριο τοῦ 1938, προέβλεψε τὴ σημερινὴ κατάσταση ὁ Ἕλληνας ποιητὴς καὶ μεγάλος στοχαστὴς Γιῶργος Σαραντάρης στὸ φιλοσοφικό του δοκίμιο «Ἡ παρουσία τοῦ ἀνθρώπου» καὶ μᾶς ἐνημερώνει:
«Χρειάζεται ἡ Δύση νὰ μᾶς μάθει κάτι περισσότερο ἀπὸ τὸν τεχνικὸ πολιτισμό; Ἐρωτῶ τοῦτο, γιατί δὲν βρίσκω τίποτε ἄλλο οὐσιαστικὸ νὰ μπορεῖ νὰ μᾶς μάθει ἡ χτεσινὴ καὶ ἡ σημερινὴ Δύση. Στὸν πνευματικὸ πολιτισμό, ὅταν κανεὶς δὲν κατέχει πίστη, εἶναι σὰν νὰ μὴν κατέχει τίποτε. Ἡ Δύση δὲν κατέχει τίποτε, μήτε γιὰ τὸν ἑαυτό της. Οἱ παραδόσεις της μᾶς εἶναι ἄχρηστες. Τὸν τεχνικό της πολιτισμὸ δὲν μπορεῖ νὰ τὸν φυλάξει, γιὰ νὰ κατορθώνει πάντοτε νὰ μᾶς τὸν μαθαίνει αὐτή. Ὁτεχνικὸς πολιτισμὸς καλύπτει σιγὰ – σιγὰ τὴ γῆ, παύει μέρα τὴν ἡμέρα νὰ εἶναι προνόμιο τῆς Δύσης, ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ ἀντιταχθεῖ σὲ τούτη τὴ μοίρα της. Ἡ Δύση ὁλοένα φθείρεται καὶ ἐφ’ ὅσον δὲν πιστεύει καὶ δὲν μπορεῖ νὰ πιστέψει στὸν ἄνθρωπο, ἀνταποκρίνεται σὲ ἕνα νόμο ὑπέρτατης δικαιοσύνης ἡ ἀναπόφευκτη παρακμή της».-

 

* Ὀ γουοκισμὸς εἶναι μία ἐπαναστατικὴ διαδικασία ποὺ διαπερνᾶ ὅλες τὶς δυτικὲς κοινωνίες μὲστόχο νὰ ὁδηγήσει στὴν «ἐξαφάνιση» τῶν παραδοσιακῶν δυτικῶν κοινωνιῶν καὶ ταυτόχρονα στὴβιολογικὴ «ἐξαφάνιση» τῶν φύλων μέσα ἀπὸ τὴν ἄρνηση τῆς σεξουαλικῆς ταυτότητας.

ΟΙ ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΙΣΤΕΣ ΕΠΙΤΙΘΕΝΤΑΙ ΚΑΙ ΠΑΛΙ (Γ. Ν. Παπαθανασόπουλος) [«Οἱ προσεχεῖς εὐρωεκλογὲς θὰ δείξουν τὰ ἀντανακλαστικὰ τοῦ λαοῦ»]

Οἱ Βησσαριωνιστὲς ἐπιτίθενται καὶ πάλι

Τοῦ Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

 .                 Οἱ ὀπαδοὶ τοῦ Βησσαρίωνα ἐπιτίθενται καὶ πάλι στὶς ἡμέρες μας. Εἶναι ὅσοι ἀκολουθοῦν τὸν ἀρνητὴ τῆς ἰδιοπροσωπίας τῶν Ἑλλήνων καρδινάλιο τῆς Παποσύνης Βησσαρίωνα, γιὰ νὰ ἔχουν τὴν εὔνοια καὶ τὶς ἐπευφημίες τῶν ἡγετῶν τῆς Δύσης ἢ καὶ γιὰ νὰ ἀποκτήσουν, ὅπως ἐκεῖνος, προσωπικὰ ὀφέλη ἀπὸ τὴ στάση τους. Εἶναι ἐπίσης ὅσοι Ἕλληνες ἔχουν ἕναν ἄκριτο ἰδεολογικὸ θαυμασμὸ καὶ προσανατολισμὸ πρὸς τὴν Δύση καὶ σὲ ὅ,τι αὐτὴ προβάλλει, μὴ γνωρίζοντας, ἢ λησμονώντας, ἢ ἀπορρίπτοντας τὸν πολιτισμὸ τῶν προγόνων τους. Σὲ αὐτὴ τὴν κατάσταση τῆς ἰδεολογικῆς ἐπίθεσης, ποὺ δεχόμαστε οἱ Ἕλληνες, ἀπαιτεῖται, ὅπως πάντα ἕως σήμερα, σταθερὴ καὶ  ἀδιαπραγμάτευτη  ἀντίσταση, μὲ ὅπλα τὴν Πίστη μας στὴν Ὀρθοδοξία καὶ τὴν Ἀγάπη μας πρὸς τὴν Πατρίδα καὶ τὶς Παραδόσεις της.
.                 Οἱ ἐπιθέσεις κατὰ τῆς ἰδιοπροσωπίας μας τῶν ἰσχυρῶν τῆς Δύσης ὑπῆρξαν σὲ κάθε ἐποχή, ἕως καὶ σήμερα. Ἀπὸ τὸ 1054, μὲ τὸ μεγάλο σχίσμα, ἀρχίζει νὰ καλλιεργεῖται τὸ μίσος καὶ νὰ πραγματοποιοῦνται ἐπιθέσεις κατὰ τῶν ἀνυπότακτων Ἑλλήνων. Ἀπολύτως ἐπιγραμματικὰ θυμίζουμε τὴν ἅλωση τῆς Κωνσταντινούπολης ἀπὸ τοὺς Φράγκους τὸ 1204, τὴν σὲ βάρος τῶν Ἑλλήνων μέχρις ἐξευτελισμοῦ καταπίεση στὴ Σύνοδο Φεράρας-Φλορεντίας ἀπὸ τὸν Πάπα, προκειμένου νὰ ἀποδεχθοῦν τὴν ὑποταγή τους σὲ αὐτόν, τὴν σφοδρὴ ἐπίθεση ἐκδυτικισμοῦ τῶν Ἑλλήνων ἐκ μέρους τῶν παπικῶν κληρικῶν καὶ λαϊκῶν κατὰ τὴ διάρκεια τῆς Φραγκοκρατίας, ἰδιαίτερα στὰ νησιὰ τοῦ Ἰονίου πελάγους, ἀλλὰ καὶ τοῦ Αἰγαίου, τὴν ἐκ μέρους τῆς ἀντιθεης καὶ ἀντιεκκλησιαστικῆς γαλλικῆς ἐπανάστασης καὶ τοῦ Ναπολέοντα καταπίεση καὶ ἐπιχείρηση ἐπιβολῆς ἀθέου καθεστῶτος στὰ Ἰόνια νησιά, ὅταν τὰ κατέλαβαν, τὴν καταπίεση καὶ τὴν ταπεινωτικὴ σὲ βάρος τῶν Ἑλλήνων κατὰ τὴν διάρκεια τῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821 συμπεριφορὰ τῶν τότε Μεγάλων Δυνάμεων, συμπεριφορὰ ποὺ συνεχίζεται ἕως στὶς ἡμέρες μας. Ὅλες οἱ ἐπιθέσεις αὐτὲς ἐναντίον τῆς ταυτότητάς μας ἀπέτυχαν λόγῳ τῆς γενναιότητας καὶ τῆς αὐτοθυσίας τῶν προγόνων μας.
.                 Σήμερα οἱ ὀπαδοὶ τοῦ ἄθεου, ἡδονιστικοῦ καὶ ἀτομικιστικοῦ τρόπου ζωῆς ἐπιχειροῦν νὰ καταστρέψουν τὴν ἰδιοπροσωπία μας ὡς Ἑλλήνων ξεριζώνοντας ἀπὸ τὶς ψυχές μας τὴν Ὀρθοδοξία καὶ διαστρέφοντας βασικοὺς πυλῶνες τῆς ὕπαρξής μας, ὅπως εἶναι ἡ οἰκογένεια. Οἱ Βησσαριωνιστὲς ἐπιχειροῦν νὰ κάμουν πράξη ὅ,τι πιὸ παρακμιακὸ παράγει ἡ Δύση καὶ βεβαίως χειροκροτοῦνται ἀπὸ κάποιους ἡγέτες της, γιατί ἡ Ἑλλάδα γίνεται ἡ πρώτη Ὀρθόδοξη χώρα ποὺ δέχεται τὸν γάμο τῶν ὁμοφυλοφίλων καὶ εἰσῆλθε στὴν ὁμάδα τῶν «προοδευτικῶν» κρατῶν. Τὸ νεοφιλελεύθερο περιοδικὸ «Ἐκόνομιστ», ποὺ ἐκφράζει τὴν παγκοσμιοποίηση καὶ τὴ νέα ἐποχή, ὀνόμασε τὴν Ἑλλάδα «χώρα τῆς χρονιᾶς 2023»… Εἶναι τὸ ἴδιο περιοδικὸ ποὺ τὸ 2013 εἶχε ἐπιλέξει ὡς «χώρα τῆς χρονιᾶς» τὴν Παραγουάη, «γιὰ τὴ νομιμοποίηση τῆς ψυχαγωγικῆς μαριχουάνας καὶ τοῦ γάμου ὁμοφυλοφίλων»… Ἡ κυβέρνηση καὶ ἡ πλειοψηφία τῶν βουλευτῶν  ἔβαλαν πάνω ἀπὸ τὴ θέληση τοῦ λαοῦ καὶ τὴν ἑλληνορθόδοξη παράδοσή του τὸ χειροκρότημα τῶν ξένων ἰσχυρῶν λόμπις.
.                 Τὰ ἐπιχειρήματα, ποὺ γράφτηκαν καὶ ἀκούστηκαν ὑπὲρ τοῦ «γάμου» τῶν ὁμοφυλοφίλων, πρέπει νὰ συγκεντρωθοῦν καὶ νὰ ἀποτελέσουν βιβλίο τραγικῶν στὸ ὑπόβαθρό τους ἀνεκδότων. Εἶναι ἀνέκδοτο ὡς θέμα ἡ ἐπιχειρηματολογία ὅτι ὁ ἥλιος ἀνατέλλει ἀπὸ τὴ δύση… Ἀκόμη καὶ θεωρούμενοι σοβαροὶ πολιτικοὶ καὶ δημοσιογράφοι δέχθηκαν νὰ ἐκτεθοῦν, προκειμένου νὰ ὑποστηρίξουν ὡς λογικὸ τὸ ἀπολύτως παράλογο βιολογικὰ τοῦ πράγματος. Πολιτικοὶ ἐξετέθησαν, γιατὶ ἐνῶ εἶχαν ἀρνητικὴ ἄποψη ἔναντι τοῦ Νομοσχεδίου, μετὰ ἀπὸ συζήτηση στὴν ὁποία ἐκλήθησαν, ἄλλαξαν γνώμη… Δημοσιογράφοι χωρὶς αἰδὼ ἀναπλήρωσαν τὴν ἀδυναμία εὑρέσεως ἐπιχειρημάτων μὲ ὕβρεις ἐναντίον ὅσων ὑποστηρίζουν ὅτι ἕνας εἶναι ὁ γάμος καὶ αὐτὸς εἶναι μεταξὺ ἀνδρὸς καὶ γυναικός.
.                 Ἦταν θλιβερὴ ἡ εἰκόνα τῆς σχεδὸν ἄδειας αἴθουσας τῆς Βουλῆς κατὰ τὴ συζήτηση τοῦ Νομοσχεδίου γιὰ τὸν «γάμο» τῶν ὁμοφυλοφίλων. Ἀποντες καὶ οἱ πλεῖστοι τῶν βουλευτῶν τῆς ΝΔ, ποὺ σὲ λίγες ὧρες θὰ ψήφιζαν ὑπὲρ τοῦ Νομοσχεδίου (Ν/Σ). Ἄδεια καὶ τὰ ὑπουργικὰ ἕδρανα, μὲ μόνο καθήμενο σὲ αὐτὰ τὸν ὑποστηρικτὴ τοῦ ἐν λόγῳ Ν/Σ, ἁρμόδιο ὑπουργό. Θλιβερὴ ἡ εἰκόνα τῆς Προέδρου τῆς Δημοκρατίας νὰ γλεντάει τὴν ψήφιση τοῦ Νομοσχεδίου, ἐρχόμενη σὲ ἀντίθεση μὲ τὴ συντριπτικὴ πλειοψηφία τῶν Ἑλλήνων, τῶν ἀντίθετων μὲ τὸ ψηφισθὲν Νομοσχέδιο. Θλιβερὴ καὶ ἡ εἰκόνα ὅσων βουλευτῶν ἀπέσχον τῆς ψηφοφορίας. Ἔδειξαν ὅτι δὲν εἶχαν τὸ θάρρος νὰ ἐκφράσουν μὲ τὴν ψῆφο τους τὴν βούλησή τους. Εἶναι σωστὴ ἡ ἄποψη τοῦ πολιτικοῦ ἐπιστήμονα Λευτέρη Κουσούλη, πὼς τὸ σωστὸ σὲ μία ζωντανὴ καὶ μαχόμενη δημοκρατία εἶναι ὅσοι βουλευτὲς ἀπέχουν ψηφοφορίας νὰ κηρύσσονται ἔκπτωτοι τοῦ ἀξιώματός τους.
.                 Εἶναι μέσα στὴν παθολογία τῆς πολιτικῆς ἐξουσίας καὶ τοῦ ἰδεολογικοῦ ἐποικοδομήματος τῆς χώρας μας τὸ ὅτι ἐνῶ ἡ μεγάλη πλειονοψηφία τοῦ λαοῦ εἶναι ἐναντίον τοῦ ψηφισθέντος Ν/Σ, δὲν εἶχε καὶ δὲν ἔχει τὴ δυνατότητα νὰ διατυπώσει τὴν ἄποψή της, παρὰ περιθωριακὰ καὶ σὲ ἐλάχιστες περιπτώσεις. Αὐτὸ γιατί ἀντίθετα πρὸς τὸν λαὸ στὸ ἐπίπεδο τῶν ΜΜΕ ὑπῆρξε σχεδὸν μία φωνὴ καὶ αὐτὴ ἦταν ὑπὲρ τοῦ Ν/Σ. Αὐτὴ ἡ ὁμόφωνη πληροφόρηση, δὲν ἀποτελεῖ ἄποψη, εἶναι προπαγάνδα. Δὲν ὑπῆρξαν ἐπίσης σοβαρὲς δημοσκοπήσεις μὲ τὸ σαφὲς ἐρώτημα ἂν ὁ λαὸς εἶναι ὑπὲρ ἢ κατὰ τοῦ γάμου τῶν ὁμοφυλοφίλων καὶ ἂν αὐτὸν τὸν θεωροῦν ἴδιο μὲ ἕναν φυσιολογικὸ γάμο. Ἡ μὴ δυνατότητα ἔκφρασης τῆς βούλησης τῶν Ἑλλήνων, ἡ καταιγιστικὴ προπαγάνδα καὶ οἱ συζητήσεις τῶν βουλευτῶν μὲ τὸν πρωθυπουργὸ τὸν βοήθησαν ὁ «γάμος» τῶν ὁμοφυλοφίλων νὰ εἶναι σήμερα Νόμος τοῦ Κράτους… Οἱ προσεχεῖς εὐρωεκλογὲς θὰ δείξουν τὰ ἀντανακλαστικὰ τοῦ λαοῦ σὲ αὐτὴ τὴν ἀπόφαση τοῦ κ. Μητσοτάκη.
.                 Μὲ τὴν ψήφιση τοῦ «γάμου» τῶν ὁμοφυλοφίλων οἱ Ἕλληνες εἰσήλθαμε σὲ μία πολὺ δύσκολη περίοδο γιὰ τὴν ὕπαρξή μας, ποὺ οὐδεὶς μπορεῖ νὰ προβλέψει πῶς θὰ βγοῦμε ἀπὸ αὐτήν. Εἶναι ἡ πρώτη φορὰ ἀπὸ τὸ 1828, ποὺ ἡ κρατικὴ ἐξουσία, τὴν ὁποία μάλιστα ψήφισαν συντηρητικοὶ καὶ φιλελεύθεροι πολίτες, προχωρεῖ σὲ ἕνα μέτρο σὲ βάρος τῆς ταυτότητας τῆς συντριπτικῆς πλειοψηφίας τῶν Ἑλλήνων. Ὁ Νόμος αὐτὸς  εἶναι γιὰ τὸν Ἑλληνισμὸ πολὺ χειρότερος ἀπὸ ὅλους ὅσοι ψηφίστηκαν ἐπὶ κυβερνήσεων Α. Παπανδρέου καὶ Κ. Σημίτη. Ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὰ ὅσα θὰ μᾶς συμβοῦν ἡ παροῦσα Κυβέρνηση θὰ μείνει στὴν ἱστορία ὡς αὐτὴ ποὺ ἐπιχειρεῖ νὰ κτυπήσει καίρια τὴν οἰκογένεια καὶ γενικὰ τὰ ἤθη καὶ τὰ ἔθιμα τῶν Ἑλλήνων, ὅπως ὁ Ἄλ. Τσίπρας θὰ μείνει στὴν Ἱστορία γιὰ τὴ Συμφωνία τῶν Πρεσπῶν…-

Ἢ ΠΑΠΑΣ ΠΑΠΑΣ ἢ ΖΕΥΓΑΣ ΖΕΥΓΑΣ

«Ἤ παπᾶς παπᾶς ἤ ζευγᾶς ζευγᾶς»

Μητροπολίτου Ναυπάκτου & Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

.              Στήν Βουλή πρόσφατα ὅταν συζητοῦσαν τό Νομοσχέδιο γιά τόν «πολιτικό γάμο τῶν ὁμοφυλοφίλων» καί τήν «τεκνοθεσία», ἀκούστηκε ἡ φράση «ἤ παπᾶς παπᾶς ἤ ζευγᾶς ζευγᾶς» ὡς ἀπάντηση πρός τήν Ἐκκλησία καί τούς ἐκφραστές της, μερικοί δέ δημοσιογράφοι τό θεώρησαν ὡς περιφρονητική ἀπάντηση στόν Ἀρχιεπίσκοπο, ὕστερα ἀπό τίς θέσεις πού διατυπώθηκαν ἀπό τήν Ἐκκλησία γιά τό θέμα αὐτό.

Ἡ προέλευση τῆς φράσης

.              Ὁ Τάκης Νατσούλης στό βιβλίο του «Λέξεις καί φράσεις παροιμιώδεις» γράφει γιά τήν προέλευση τῆς παροιμίας αὐτῆς.

.              «“Ἤ παπᾶς παπᾶς ἤ ζευγᾶς ζευγᾶς”. Εἶναι καί αὐτή μιά ἔκφραση πού τήν ἀκοῦμε τακτικά καί ὁ πρῶτος πού τήν εἶπε κι ἔφθασε στήν ἐποχή μας, ἦταν ὁ Γέρος τοῦ Μοριᾶ, ὁ Θεόδωρος Κολοκοτρώνης.
.              » Μία μέρα πού ’χαν ὁρίσει σύναξη, γιά νά πᾶνε νά κρατήσουν καρτέρι, σύμφωνα μέ τίς πληροφορίες πού εἶχαν ὅτι θά περνοῦσαν ἀπό ἕνα χωριό Ἀρβανίτες, ἕνα ἀπό τά παλικάρια του ἀργοῦσε νά’ ρθει. Κι αὐτός ἦταν ἕνας παπᾶς, πού εἶχε παρατήσει τά τελετουργικά του καθήκοντα καί εἶχε ἀφιερωθεῖ στόν ἅγιο ἀγώνα τῆς ἀπελευθέρωσης τῆς πατρίδας του ἀπό τούς ἀπίστους ἐχθρούς. Ἐκεῖ πού ἦταν ἕτοιμος νά δώσει ἐντολή στ’ ἀσκέρι νά ξεκινήσει, νάσου καί φάνηκε ἀπό μακριά νά’ ρχεται τρέχοντας ὁ παπα-Λευτέρης.
.              » Σ’ ἐρώτηση τοῦ Γέρου γιατί ἄργησε, αὐτός ἀπάντησε πώς, καθώς περνοῦσε ἀπό τό χωριό, εἶδε τή χήρα τοῦ κακομοίρη τοῦ Θανάση πού σκοτώθηκε, νά προσπαθεῖ νά ζευγαρώσει τό χωραφάκι της, ἀλλά τῆς ἦταν ἀδύνατο. “Τότε τή λυπήθηκα καί κάθησα νά τή βοηθήσω”.
.              » – Ἤ παπᾶς παπᾶς ἤ ζευγᾶς ζευγᾶς θά εἶσαι, τοῦ εἶπε τότε ὁ Κολοκοτρώνης κι ἔδωσε ἐντολή νά ξεκινήσουν».
.              Ἑπομένως, αὐτή ἡ φράση ἔχει εἰδικό περιεχόμενο πού δέν εἶναι περιφρονητικό γιά τούς «παπάδες», πού στήν συγκεκριμένη περίπτωση ἀναφερόταν σέ ἕναν «παπᾶ-παλικάρι», ἔχει τήν ἔννοια τῆς ὁλοκληρωτικῆς ἀφιέρωσης τῶν «παπάδων» στόν ἀγώνα γιά τήν ἐλευθέρωση τῆς Πατρίδος καί στήν βοήθεια τοῦ λαοῦ.
.              Ἔτσι οἱ «παπάδες», κατά τήν διάρκεια τοῦ ἀγώνα ἦταν καί «παπάδες» καί «ἀγωνιστές-παλικάρια» καί μερικές φορές καί «ζευγάδες», βοηθώντας τόν λαό!!

Οἱ «παπάδες» ὡς «ζευγάδες» στήν ἐλευθερία τοῦ Ἔθνους

.              Εἶναι γνωστόν σέ ὅσους διαβάζουν ἱστορία ὅτι οἱ Κληρικοί ὅλων τῶν βαθμῶν βοήθησαν θυσιαστικά στόν ἀγώνα τῆς ἀπελευθέρωσης αὐτοῦ τοῦ τόπου, ἀπό τόν ὀθωμανικό ζυγό, γιά νά μποροῦν σήμερα μερικοί νά κυβερνοῦν καί νά βρίσκονται στό Κοινοβούλιο γιά νά ψηφίζουν!
.              Καί βεβαίως 400, καί σέ μερικά μέρη καί 500 χρόνια οἱ Κληρικοί κράτησαν ἀναμμένο τόν πόθο τῆς ἐλευθερίας στόν λαό, καθώς ἐπίσης διαφύλαξαν τήν πνευματική ἰδιοπροσωπεία τοῦ Γένους μας. Καί μόνον ἡ περίπτωση τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ νά ἀναφερθῆ δείχνει τό μέγεθος τῆς θυσίας καί τῆς προσφορᾶς.
.              Ἐπίσης, οἱ Κληρικοί καί μοναχοί ἔδωσαν τά πάντα γιά τήν συγκρότηση τοῦ νέου Ἑλληνικοῦ Κράτους, ὅπως τό βλέπουμε στά ἀπομνημονεύματα τῶν ἀγωνιστῶν, κατά τήν Ἐπανάσταση τοῦ 1821, καί ἰδιαίτερα στόν Στρατηγό Μακρυγιάννη. Ὁ Μακαριώτατος Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ. Ἱερώνυμος ἔδειξε μέ πολλά βιβλία του, τό ὅτι ἡ Ἐκκλησία προσέφερε σχεδόν ὅλη τήν περιουσία της γιά τόν λαό, στήν πραγματικότητα τῆς ἀφήρεσαν οἱ κατά καιρούς πολιτικοί σχεδόν τό 96% τῆς περιουσίας της, σέ μερικές δέ περιπτώσεις χωρίς οὐσιαστικό ἀποτέλεσμα.
.              Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία προηγήθηκε τοῦ νέου Ἑλληνικοῦ Κράτους καί κάτι περισσότερο, ὁἙλληνισμός «βαπτίσθηκε» στήν ὀρθόδοξη θεολογία καί ζωή καί δέν μπορεῖ νά «ξεβαπτισθῆ», ἀφοῦ ἡ ὀρθόδοξη διδασκαλία ἐκφράσθηκε μέσα ἀπό τούς ὅρους τοῦ ἑλληνισμοῦ. Ἡ ἑλληνική κοινωνία διαφέρει ἀπό τίς ἄλλες δυτικές κοινωνίες στίς ὁποῖες ὑπάρχουν ἄλλες θρησκευτικές καί χριστιανικές παραδόσεις.
.              Οἱ δικοί μας ὀρθόδοξοι «παπάδες», ὅπως ἔλεγε ὁ Στρατηγός Μακρυγιάννης, δέν εἶναι «οἱ καπουτσίνοι» τῆς δύσεως, ἀλλά ἕνα σημαντικό κομμάτι τοῦ λαοῦ.

Οἱ «παπάδες» ὡς «ζευγάδες» στήν ἐπιστήμη, στόν πολιτισμό καί τήν κοινωνία

.              Ὅταν κανείς ρίξη μιά ματιά μέσα στόν χῶρο τῆς Ἐκκλησίας καί στό ἔργο τό ὁποῖο ἐπιτελεῖται, θά διαπιστώση ὅτι οἱ Κληρικοί ὅλων τῶν βαθμῶν, οἱ ἀποκαλούμενοι περιφρονητικῶς «παπάδες» βρίσκονται σέ ὅλες τίς διαστρωματώσεις τῆς κοινωνίας μέ οὐσιαστικό καί ἀποτελεσματικό ἔργο.
.              Ἔχουν σπουδάσει ἐκτός ἀπό τήν θεολογία καί ἄλλες ἐπιστῆμες, ἤτοι φιλοσοφία, θετικές ἐπιστῆμες, ψυχολογία, κοινωνιολογία, σέ Πανεπιστήμια τοῦ ἐσωτερικοῦ καί τοῦ ἐξωτερικοῦ, διδάσκουν σέ ἀνώτατες Σχολές καί γενικά κάνουν διάλογο τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας μέ τίς σύγχρονες ἐπιστῆμες καί καλλιεργοῦν τόν πολιτισμό.
.              Εἰδικότερα, ὁ Μακαριώτατος Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καί Πάσης Ἑλλάδος κ. Ἱερώνυμος, πρός τόν ὁποῖον περιφρονητικῶς κατά τήν ἑρμηνεία μερικῶν δημοσιογράφων ἀπευθύνθηκε αὐτή ἡφράση, ἐκτός ἀπό τήν θεολογική ἐπιστήμη ἔχει σπουδάσει φιλολογία καί ἀρχαιολογία καί ἔχειἀσχοληθῆ ἰδιαίτερα μέ τόν πολιτισμό καί τίς τέχνες. Φυσικά, τό κοινωνικό του ἔργο ὡς Ἱεράρχου, εἶναι μεγάλων διαστάσεων, καί ἡ ἐπί 16 χρόνια ἀρχιεπισκοποκή του διακονία χαρακτηρίζεται ἀπό νηφαλιότητα, κοινωνική προσφορά καί εὐαισθησία.
.              Τελικά τό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας εἶναι θεολογικό, σωτηριολογικό, πολιτιστικό, ἀλλά καί ἐξασκεῖ καί κοινωνικό ἔργο, καλύπτοντας τά κενά τοῦ Κράτους! Ἀσχολεῖται μέ τήν ζωή τῆς πόλης, ἀφοῦ κατά τόν Πλάτωνα ἡ πολιτική εἶναι ἐπίθετο, ὡς ζωή τῆς πόλης καί ὄχι ἀπλῶς οὐσιαστικό, ὅπως ἐκλαμβάνεται σήμερα.
.              Ἑπομένως, ἡ Ἐκκλησία ἀσκεῖ καί μεγάλο πολιτιστικό καί κοινωνικό ἔργο καί δέν μπορεῖ νά ὑποβαθμισθῆ σέ μιά κοινωνική ὀργάνωση, σέ ἕνα ἁπλό πολιτιστικό Σωματεῖο, ἄν καί πολλές φορές τήν θεωροῦν καί κατώτερη ἀπό μιά συνδικαλιστική Ὀργάνωση, ἀφοῦ δέν ἀκούγεται, οὔτε ὑπολογίζεται ὅπως οἱ «συνδικαλιστικές ἑνώσεις!!
.              Παρά ταῦτα ἡ Ἐκκλησία μέ τήν προσφορά της, καί οἱ «παπάδες» ὡς «ζευγάδες» τῆς κοινωνίας καλύπτουν τά κενά καί τά ἐλλείμματα τοῦ Κράτους στόν Φιλανθρωπικό τομέα. Ἄν οἱ Κληρικοί σταματοῦσαν νά εἶναι καί «ζευγάδες», τότε θά κατέρρεε τό λεγόμενο «Κοινωνικό Κράτος».

Οἱ πολιτικοί ἄρχοντες καί ἡ ἐκκλησιαστική ζωή

.              Μέσα σέ μιά εὐνομούμενη πολιτεία ὁ λαός ψηφίζει τούς ἄρχοντες προκειμένου νά ἀσχολοῦνται μέ τά πολιτικά καί κοινωνικά ζητήματα. Ἡ ἁρμοδιότητά τους εἶναι νά φροντίζουν γιά τήν εὐνομούμενη πολιτεία καί τήν συγκρότηση τῆς κοινωνίας.
.              Στήν Ἑλλάδα οἱ Βουλευτές πού ψηφίζουν στό Κοινοβούλιο εἶναι μέλη τῆς Ἐκκλησίας, ἐκφράζουν καί πρέπει νά ἐκφράζουν τούς ψηφοφόρους τους πού εἶναι κατά βάση Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί, χωρίς νά παραθεωροῦν τά δίκαια αἰτήματα τῶν μειονοτήτων.
.              Ἐπίσης, οἱ Βουλευτές, προκειμένου νά ἐκλεγοῦν συνήθως λαμβάνουν τήν «εὐχή» τῶν κατά τόπους Ἐπισκόπων, καί τῶν Ἱερέων, ἐκκλησιάζονται «ἐπιδεικτικῶς» στούς Ἱερούς Ναούς, συνήθως ἀπαγγέλλουν τό «Πιστεύω» ἤ τό «Πάτερ ἡμῶν», κατά τήν διάρκεια τῆς θείας Λειτουργίας, συμμετέχουν σέ περίοπτη θέση στίς λιτανεῖες στίς ὁποῖες παρευρίσκονται χιλιάδες Χριστιανοί, καί γενικά θέλουν νά ἔχουν σχέση μέ τήν Ἐκκλησία, κατά βάση γιά ἰδιοτελεῖς σκοπούς.
.              Τό ἴδιο κάνουν καί οἱ καί κατά καιρούς Πρωθυπουργοί, ὑπουργοί καί ἀρχηγοί τῶν Κομμάτων κατά τίς περιοδεῖες τους στίς Ἐπαρχίες, οἱ ὁποῖοι θέλουν νά φωτογραφίζονται ὅταν ἀνάβουν κερί στίς εἰκόνες, ὅταν ἐπισκέπτονται τούς Ναούς ἤ τούς Μητροπολῖτες ἤ τόν Ἀρχιεπίσκοπο στά Γραφεῖα τους, διότι καταλαβαίνουν τήν ἐπιρροή τῆς Ἐκκλησίας στόν λαό.
.              Ἐπίσης, στήν ἀρχή τῆς Κοινοβουλευτικῆς περιόδου καί στήν ἀρχή κάθε ἔτους τῶν ἐργασιῶν τῆς Βουλῆς γίνεται ἁγιασμός στήν Βουλή ἀπό τόν Ἀρχιεπίσκοπο καί τά Μέλη τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου, τούς ὁποίους ὑποδέχονται μέ σεβασμό! Βεβαίως στό Κοινοβούλιο ψηφίζονται νόμοι γιά διάφορα κοινωνικά ζητήματα ἀφοῦ κανένα Κράτος δέν μπορεῖ νά εἶναι ἀπολύτως «Χριστιανικό», ἀλλά οἱ βουλευτές εἶναι κατά βάση Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί, καί θέλουν αὐτό νά τό ἐκδηλώνουν ποικιλοτρόπως.
.              Ἑπομένως, οἱ διάφοροι προσβλητικοί λόγοι γιά τήν Ἐκκλησία καί τούς ἐκπροσώπους της, σάν καί αὐτόν πού ἀκούστηκε ἐπισήμως στήν Βουλή, ἡ ὁποία Ἐκκλησία ἀγαπᾶ τούς πάντες καί ἔχει μιά δυνατή παράδοση καί ζωή, δέν περιποιεῖ τιμή σέ αὐτούς πού τούς χρησιμοποιοῦν, ὅταν ἀναφέρονται πρός τήν Ἐκκλησία, τούς Κληρικούς, ἀλλά καί πρός τόν Ἀρχιεπίσκοπο Ἱερώνυμο, ὁ ὁποῖος συμπεριφέρεται εὐγενικά σέ ὅλους καί τούς ἀποδέχεται χωρίς διακρίσεις.
.              Τά θέματα πού ἀναφέρονται στήν Ἐκκλησία καί στούς Κληρικούς της, ἰδιαίτερα στόν Ἀρχιεπίσκοπο Ἱερώνυμο, ἀντιμετωπίζονται μέ σοβαρότητα καί ὄχι μέ διαζευτικούς συνδέσμους σάν καί αὐτόν πού ἀναφέρεται στήν ἐπικεφαλίδα τοῦ ἄρθρου αὐτοῦ.
.              Τό μόνο πού μέ παρηγορεῖ εἶναι ὅτι ἐνδεχομένως αὐτή ἡ φράση λέχτηκε σέ μιά ἀτυχή στιγμή ὑπερέντασης πού νομίζω σέ μιά ἄλλη στιγμή αὐτοσυνειδησίας καί αὐτοκριτικῆς θά ἀναθεωρηθῆ στήν πράξη.

ΠΗΓΗ: parembasis.gr

Ο ΥΜΝΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΔΙΑΚΟΣΙΩΝ ΕΤΩΝ (Γ. Ν. Παπαθανασόπουλος)

Ο ΥΜΝΟΣ  ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
ΔΙΑΚΟΣΙΩΝ ΕΤΩΝ

 ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ Ν. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΥ

 

 .                  Φέτος ὁ Ἑλληνισμὸς ἑορτάζει μία σημαντικὴ ἐπέτειο: τὰ διακόσια χρόνια  τῆς σύνθεσης τοῦ Ἐθνικοῦ μας Ὕμνου ἀπὸ τὸν μεγάλο ποιητή μας Διονύσιο Σολωμό.
.         Στὸν λόφο τοῦ Στράνη, στὴ Ζάκυνθο, ὁ 25 μόλις  ἐτῶν μεγαλοφυὴς Ποιητής, μέσα σὲ ἕνα μήνα, τὸν Μάιο τοῦ 1823, συνθέτει τὸν Ὕμνο μὲ τὸν ὁποῖο «δίδει ὄχι μόνο τὸν λυρικόν του ἐνθουσιασμόν, τὰ κυριώτερα στάδια τῆς Ἐπαναστάσεως κατὰτὰ δύο πρῶτα ἔτη, κατὰ ξηρὰν καὶ κατὰ θάλασσαν, τὴν ἐκπολιόρκησιν τῆς Τριπολιτσᾶς… τὴν πολιορκίαν τοῦ Μεσολογγίου…, τὴν θανάτωσιν τοῦ Πατριάρχου, τὸν κοινὸν ἀγώνα τῆς Ἑλλάδος – Ἐλευθερίας καὶ τῆς Θρησκείας, ἀλλὰ καὶ νουθετεῖτοὺς μαχομένους Ἕλληνας κατὰ τῆς ἐπαράτου Διχονοίας»,  ὅπως γράφει ὁ ἀείμνηστος καθηγητὴς Ν. Β. Τωμαδάκης.
.                 Καὶ ὁ Κ.Θ. Δημαρᾶς (1904-1992) σὲ ραδιοφωνική του ὁμιλία, στὶς 25 Μαρτίου 1946, εἶπε μεταξὺ ἄλλων: «Ὁ Ὕμνος εἰς τὴν Ἐλευθερίαν τοῦ Σολωμοῦ εἶναι – στὴν ποιητικὴ περιοχὴ – μία γενναία πράξη, ὅμοια μὲ τὶς πράξεις τῶν συναδέλφων του στ’ ἅρματα… Εἶναι ἔργο πηγαῖο, ὁρμητικό, νεανικὸ – 25 χρονῶν ἦταν τότε ὁ Σολωμός. Σὰν νὰ εἶχε ὡριμάσει ἀπὸ καιρὸ μέσα του, ξεπετᾶ τώρα ἕτοιμο μονομιᾶς, ὅπως μονομιᾶς ξεπετᾶ καὶ ἀστράφτει ἐμπρὸς στὰ μάτια του σὰν γνώριμη ἀπὸ καιρὸ ἡ μορφὴ τῆς Ἐλευθερίας:

Σὲ  γνωρίζω ἀπὸ τὴν κόψη
Τοῦ σπαθιοῦ τὴν τρομερὴ
Σὲ  γνωρίζω ἀπὸ τὴν ὄψη
Ποὺ μὲ βιὰ μετράει τὴ γῆ».

.                    Ὁ Διονύσιος Σολωμὸς στὸν «ΥΜΝΟΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΝ» εἶναι ὁ  πρῶτος ποὺ τονίζει τὴ συνέχεια τοῦ Ἑλληνισμοῦ, ἀπὸ τοὺς ἀρχαίους χρόνους ἕως τὶς ἡμέρες του, πρὶν ἀπὸ τοὺς ἱστορικοὺς Ζαμπέλιο καὶ Παπαρρηγόπουλο. Σημειώνει ὅτι «ἐκφωνεῖ φιλελεύθερα τραγούδια σὰν τὸν Πίνδαρο». Ἐπικαλεῖται τοὺς τριακόσιους τοῦ Λεωνίδα καὶ τονίζει στὴν 78η στροφή:

 «Ὦ τρακόσιοι! Σηκωθῆτε
Καὶ ξανάλθετε σ᾽ ἐμᾶς.
Τὰ παιδιά σας θέλ’ ἰδῆτε
Πόσο μοιάζουνε μέ σᾶς».

 .                Ὁ Τωμαδάκης στὸ ἴδιο βιβλίο του γράφει, ἐπίσης, ὅτι αὐτὴ ἡ στροφὴ γιὰ τοὺς τριακόσιους τοῦ Λεωνίδα «περνᾶ πέραν ἀπὸ τὴν ποίησιν καὶ ἐγγίζει τὴν ἀλήθειαν τῆς Ἱστορίας, ἐπικυρώνει τὴν συνέχειαν τοῦ Ἑλληνισμοῦ ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα μέχρι τῆς Ἐπαναστάσεως, γεγονὸς τὸ ὁποῖον ἀκόμη δὲν εἶχε τότε ἀναγνωρισθῆ ἀπὸ τοὺς Εὐρωπαίους καὶ ἀπὸ τοὺς ἱστορικούς, οἱ ὁποῖοι ἐνόμιζον ὅτι μὲ τὴν πτῶσιν τῆς Ἑλλάδος ὑπὸ τοὺς Ρωμαίους (146 π.Χ) ὑπετάγη καὶ ἐχάθη ὁ Ἑλληνισμός».
.              Οἱ Ἕλληνες στὴ συνέχεια τῆς ἱστορικῆς πορείας τους, γράφει ὁ Σολωμός, ἀγκαλιάζουν τὸν Ἰησοῦ Χριστό, ὡς Λυτρωτὴ καὶ συμπαραστάτη τους. Γράφει στὴν 97η στροφή:

«Μὲ φωνὴ ποὺ καταπείθει
Προχωρώντας ὁμιλεῖς
Σήμερ’ ἄπιστοι, ἐγεννήθη,
Ναί, τοῦ κόσμου ὁ Λυτρωτής».

.                  Θυμωμένος ἀπὸ τὴ βαρβαρότητα τῶν Τούρκων στὴν Κωνσταντινούπολη γράφει στὶς στροφὲς 113 καὶ 114:

 «Καὶ ἐκεῖ πού  ’ναι ἡ Ἁγιὰ Σοφιά,
Μέσ’ στοὺς λόφους τοὺς ἑπτά,
Ὅλα τ’ ἄψυχα κορμία,
Βραχοσύντριφτα, γυμνά, 

Σωριασμένα νὰ τὰ σπρώξη
Ἡ κατάρα τοῦ Θεοῦ
Κι΄ ἀπὸ κεῖ νὰ τὰ μαζώξη
Ὁ ἀδελφὸς τοῦ φεγγαριοῦ».

 .                   Ἀφοῦ ἀναφέρει τὰ «περασμένα μεγαλεῖα» καὶ τὴ μακροχρόνια σκλαβιά, σημειώνει τὴν ἐθνεγερτικὴ «πολεμόκραχτη φωνὴ τοῦ Ρήγα» στὴ στροφὴ 18 καὶ τὴθυσία τοῦ Πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄ μὲ τὴν ἔναρξη τῆς Ἐπανάστασης. Γράφει στὴν 135η στροφή:

 «Ὅλοι κλαῦστε! Ἀποθαμένος
Ὁ ἀρχηγὸς τῆς Ἐκκλησιᾶς,
Κλαῦστε, κλαῦστε, κρεμασμένος
Ὡσὰν νά ’τανε φονιάς»...

 .                 Γιὰ τὸν Ρήγα καὶ τὸν Σολωμὸ ὁ Λίνος Πολίτης σημειώνει πὼς «ἂν ὁ πρῶτος ὁραματίζεται καὶ προγραμματίζει τὴν Ἀνάσταση τοῦ Γένους, ὁ δεύτερος ψάλλει καὶὑμνεῖ τὴν πραγματοποίησή της. Τὸ ποίημα γραμμένο μέσα σὲ ἕνα μήνα, τὸ Μάη τοῦ1823,  ἀντανακλᾶ στὸν χαρμόσυνο καὶ ἐμπνευσμένο τόνο τοῦ τὰ σύγχρονα μεγάλα γεγονότα… Ὁ Σολωμός, εἴκοσι πέντε χρονῶν, καθιερώνεται ἐθνικὸς ποιητής». 
.                  Ὁ Σολωμός, γράφει ὁ Λίνος Πολίτης, «ὅσο περνοῦν τὰ χρόνια, τόσο καὶ παίρνει ἡ πίστη του ἑλληνικότερο χρῶμα, ἀλλὰ καὶ τόσο θεμελιώνεται καὶ τὸ ἰδανικό τῆς πατρίδας στὴ θρησκευτικὴ αὐτὴ πίστη καὶ παίρνει ἀπὸ ἐκεῖ δύναμη καὶ βάθος. Τὸπράμα αὐτὸ ἐκφράζεται ποιητικὰ στὸν «Ὕμνο εἰς τὴν Ἐλευθερίαν», στὶς στροφὲς ποὺ περιγράφουν τὴν πρώτη πολιορκία τοῦ Μεσολογγιοῦ καὶ ποὺ εἶναι ἴσως τὸπραγματικὸ κορύφωμα τοῦ «Ὕμνου» (στρ. 88-121)… Ὅταν τόσο σφικτὰ δεμένες εἶναι στὴ συνείδηση τοῦ Σολωμοῦ αὐτὲς οἱ δύο ἔννοιες τῆς Πίστης καὶ τῆς Πατρίδας, φυσικὸ εἶναι τὸ ποιητικό του ἔνστικτο νὰ ὁδηγήσει μόνο του καὶ σ’ ἕνα ὅσο γίνεται πιὸ σφικτὸ ἐξωτερικὸ συνταίριασμά τους».
.                       Ὁ φίλος τοῦ Σολωμοῦ, ὁ ὁποῖος μελοποίησε τὸν Ἐθνικό μας Ὕμνο σπουδαῖος συνθέτης καὶ δάσκαλος Νικόλαος Χαλικιόπουλος Μάντζαρος (1795-1872)  ἔγραψε γι’ αὐτόν: «Ἀδιάφορος πρὸς ἐξωτερικάςτινας πράξεις, αἰσθάνεται ζωηρῶς τὴν θρησκείαν, ἐπειδὴ μὲ τρεῖς ἔρωτας τρέφει τὴν ψυχήν του: τοῦ Θεοῦ, τοῦ πλησίον καὶ κάθε χριστιανικῆς ἀρετῆς». Ο Ἰωάννης Ἡλιούδης σὲ ἄρθρο του μνημονεύει τὸν καθηγητὴ Ν. Β. Τωμαδάκη, ὁ ὁποῖος στὸ λῆμμα γιὰ τὸν Διονύσιο Σολωμὸ τῆς Θρησκευτικῆς καὶ Ἠθικῆς Ἐγκυκλοπαιδείας (Ἀθῆναι, 1967, στ. 276) ἐπισημαίνει ὅτι «πολλαὶ μαρτυρίαι συγχρόνων του συμφωνοῦν ὅτι ὁ Σολωμὸς ἐμελέτα τὴν Γραφήν, τοὺς Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας καὶ ὅτι ἔψαλλε τὰ κείμενα τῆς Ὀρθοδόξου Ὑμνογραφίας». Ὁ Ἰωάν. Ἡλιούδης προσθέτει ὅτι ὁ Σολωμὸς γνώριζε τὴ βυζαντινὴμουσικὴ καὶ λαμβάνει τὸ στιχουργικὸ πρότυπο τοῦ Ὕμνου ἀπὸ τὴν α΄ ὠδὴ τοῦ κανόνος εἰς τὸ Γενέσιον τῆς Θεοτόκου τοῦ Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ: «Τῷ συντρίψαντι πολέμους».

Τῷ συντρίψαντι πολέμους/ ἐν βραχίονι αὐτοῦ
Σὲ γνωρίζω ἀπὸ τὴν κόψη/ τοῦ σπαθιοῦ τὴν τρομερή.

.                   Στὴν ἴδια σελίδα ὁ Ἰωάν. Ἡλιούδης ἀντιγράφει ἀπὸ τὸν Φάνη  Μιχαλόπουλο τὰἀκόλουθα: «Μὴ ξεχνᾶμε ὅτι ἡ μουσικὴ τοῦ Μάντζαρου γράφτηκε μὲ τὴν συνεργασία τοῦ ἴδιου τοῦ Σολωμοῦ, ποὺ παρακολουθοῦσε ἀπὸ κοντὰ τὴ μελοποίηση τοῦ ἔργου του… Ὁ Σολωμὸς ἐξήρτα τὴν δύναμιν τοῦ ποιήματός του ἐκ τῆς μουσικῆς ἐκείνου καὶ ἀνελύετο εἰς δάκρυα ἐκ συγκινήσεως, διότι ὁ Μάντζαρος κατόρθωσε νὰπροσαρμόση εἰς τὸ ὕψος τῆς ποιήσεώς του καὶ τὸ ὕψος τῆς ἑαυτοῦ μουσικῆς καὶ τὰ ἐξ ἐκείνης ἐγειρόμενα αἰσθήματα…».
.           Ἕνας ἀπὸ τοὺς ποιητές μας, ποὺ θαύμαζε τὸ ταλέντο καὶ τὴ σκέψη τοῦΣολωμοῦ, ἦταν ὁ Γιῶργος Σαραντάρης (1908-1941). Σὲ σκέψη του, ποὺδημοσιεύθηκε γιὰ πρώτη φορὰ ἀπὸ τὸν γράφοντα, ὁ Σαραντάρης μᾶς καλεῖ «νὰ ἀκολουθήσουμε τὸν Σολωμὸ στὰ ζωντανά του στοιχεῖα ὅπου νὰ βροῦμε πὼς τὸπνεῦμα του κάνει ἕνα μὲ τὸ λεγόμενο ἑλληνικὸ πνεῦμα καὶ πὼς τὸ τελευταῖο δὲν εἶναι μία χίμαιρα, ἐφόσον δὲν εἶναι χίμαιρα ἡ αἰσθητικὴ ἀξία τῆς σολωμικῆς ποίησης». Ἐπίσης σὲ κριτική του γιὰ τὸ ἔργο τοῦ Ἀναστασίου Δρίβα ὁ ἴδιος ὁΣαραντάρης σημειώνει: «Δὲν μπορεῖς νὰ νιώσεις τὴν πνοὴ τῆς σολωμικῆς ποίησης, ἂν δὲν νιώσεις ταυτόχρονα τί σημαίνει γιὰ τὸν Ἕλληνα τὸ Μεσολόγγι».
.                   Μετὰ τὴν ἔκδοση τοῦ Ὕμνου στὴ Γαλλία ἀπὸ τὸν φιλέλληνα λαογράφο Κλὸντ Φοριέλ, τυπώνεται καὶ στὸ Μεσολόγγι, τὸ 1825. Ὁ ἱστορικὸς καί, ἀργότερα πρωθυπουργὸς τῆς Ἑλλάδος, Σπυρίδων Τρικούπης διερωτᾶται: «Ἐνῶ καθένα ἀπὸ τὰφωτισμένα Ἔθνη τῆς Εὐρώπης διαβάζει εἰς τὴν γλῶσσαν του ποίημα τοῦ ὁμογενοῦς μας κυρίου Σολωμοῦ, ἐνῶ τὰ κάλλη αὐτοῦ τοῦ ποιήματος ἔθελξαν τῶν ξένων ἀναγνωστῶν τὴν καρδίαν καὶ ἔπλεξαν φιλολογικόν στέφανον εἰς τὴν κορυφὴν τοῦνέου ποιητοῦ μας, εἶναι δίκαιον μοναχὴ ἡ Ἑλλὰς νὰ μὴ γνωρίζη ὅ,τι δοξάζει τὸτέκνον της καὶ ὅσα ἐγράφησαν δι’ αὐτὴν τὴν ἰδίαν, ἐνῶ μάλιστα εἶναι ἡ τρίτη φορὰὁπού τώρα τυπώνεται;». Ὁ Σπ. Τρικούπης χωρίζει τὸ ποίημα σὲ τμήματα. Ξεκινᾶ μὲτὸ βγάλσιμο τῆς Ἐλευθερίας ἀπὸ τὰ κόκκαλα τῶν Ἑλλήνων τὰ ἱερὰ καὶ ὁπλίζει τὸχέρι της μὲ κοφτερὴ μάχαιρα, γιὰ νὰ ἐκδικηθεῖ τὰ τόσων αἰώνων ἑλληνικὰ αἵματα καὶ νὰ ξεπλυθεῖ ἡ ἴδια ἀπὸ τὸν μολυσμὸ τῆς δουλείας της. Μετὰ ἀναφέρεται μὲαἰσθήματα χαρᾶς καὶ ἐνθουσιασμοῦ στὶς ἕως τὸ 1823, ποὺ γράφεται ὁ Ὕμνος, νίκες τῶν Ἑλλήνων, στὴν ἅλωση τῆς Τριπολιτσᾶς, στὴ μάχη στὰ Δερβενάκια καὶ  στὴν Κόρινθο, στὶς ἐπιτυχίες τῶν ναυτικῶν μας, στὴν Πίστη τῶν Ἑλλήνων καὶ τελειώνει προφητικὰ μὲ τὴν ἐπισήμανση τοῦ πόσο ἐπικίνδυνη εἶναι ἡ διχόνοια, ποὺ τὴν ἔβλεπε νὰ ἐπέρχεται καὶ μὲ τὴν ἔκκληση πρὸς τὶς Χριστιανικὲς Μεγάλες Δυνάμεις τῆς Εὐρώπης νὰ βοηθήσουν τὴν Ἑλλάδα, ὥστε νὰ νικήσει ὁ Σταυρὸς τὴν Ἡμισέληνο.
.                Ἀναφέρουμε κάποιες ἀπὸ τὶς τελευταῖες στροφὲς τοῦ Ἐθνικοῦ μας Ὕμνου, πού, ὅπως ξέρετε, περιλαμβάνει 158 στροφές.

Γιὰ τὴ Διχόνοια, στροφὲς 144-147:

 Ἡ διχόνοια ποὺ βαστάει
Ἕνα σκῆπτρο ἡ δολερή,
Καθενὸς χαμογελάει
Πάρ΄ το, λέγοντας, καὶ σύ.

Κειὸ τὸ σκῆπτρο ποὺ σᾶς δείχνει
Ἔχει ἀλήθεια ὡραία θωριά.
Μὴν τὸ πιάστε, γιατί ρίχνει
Εἰσὲ δάκρυα θλιβερά.

 Ἀπὸ στόμα ὁπού φθονάει,
Παλληκάρια, ἂς μὴν ᾽πωθῆ,
Πῶς τὸ χέρι σας κτυπάει
Τοῦ ἀδελφοῦ τὴν κεφαλή.

 Μὴν εἰποῦν στὸ στοχασμό τους
Τὰ ξένα ἔθνη ἀληθινά:
Ἐάν  μισοῦνται  ἀναμεσό  τους
Δὲν τοὺς πρέπει ἐλευθεριά.

 .              Καὶ οἱ τελευταῖες στροφὲς γιὰ τοὺς Χριστιανοὺς ἡγεμόνες τῆς Εὐρώπης:

 Ὦ ἀκουσμένοι εἰς τὴν ἀνδρείαν!...
Καταστῆστε ἕνα Σταυρὸ
Καὶ φωνάξετε μὲ μία:
Βασιλεῖς, κοιτάξτ’ ἐδῶ.

 Τὸ σημεῖον ποὺ προσκυνᾶτε
Εἶναι τοῦτο, καὶ γι’ αὐτὸ
Ματωμένους μᾶς κοιτᾶτε
Στὸν ἀγώνα τὸν σκληρό.

 Ἀκατάπαυστα τὸ βρίζουν
Τὰ σκυλιὰ καὶ τὸ πατοῦν
Καὶ τὰ τέκνα του ἀφανίζουν
Καὶ τὴν πίστη ἀναγελοῦν.

 Ἐξ αἰτίας του ἐσπάρθη, ἐχάθη
Αἷμα ἀθῶο χριστιανικὸ
Ποὺ φωνάζει ἀπὸ τὰ βάθη
νυκτός: Νά ‘κδικηθῶ….

 Τί θὰ κάμετε; Θ’ ἀφῆστε
Νὰ ἀποκτήσωμεν ἐμεῖς
Λευθερίαν, ἢ θὰ τὴν λύστε
Ἐξ αἰτίας Πολιτικῆς;

 Τοῦτο ἀνίσως μελετᾶτε
Ἰδού, ἐμπρός σας τὸν Σταυρό.
Βασιλεῖς! Ἐλᾶτε, ἐλᾶτε
Καὶ κτυπῆστε κι ἐδῶ.

 .                        Ὁ Σολωμός, ὡς ποιητὴς ποὺ βλέπει μακριά, ἐπεσήμανε πολὺ εὔστοχα ὅτι ἡδιχόνοια, ποὺ μᾶς κατατρύχει ἕως καὶ σήμερα,  ἐγκυμονεῖ γιὰ τὸν Ἑλληνισμὸ πολὺμεγάλους κινδύνους, ὡς πρὸς τὸ πολυπόθητο ἀγαθό της Ἐλευθερίας, καὶ μᾶς ἔδωσε τὶς σοφὲς συμβουλές του, τὶς ὁποῖες ἐπιβάλλεται νὰ τηροῦμε μὲ ἀπόλυτη εὐλάβεια. Προέβλεψε, βέβαια, καὶ τὴν πολιτικὴ τῶν Μεγάλων, οἱ ὁποῖες παραγνωρίζουν τὸ Δίκαιο ἐν ὀνόματι τῶν γεωπολιτικῶν συμφερόντων τους καὶ τὶς κάλεσε νὰ τιμήσουν τὴ χριστιανική τους ἰδιότητα, διότι μὲ τὴ στάση τους οὐσιαστικὰ κτυποῦν τὸν Σταυρὸ τοῦ Κυρίου μας καὶ τὴ χριστιανική μας  πίστη..
.                    Αὐτὴ τὴν ἐπονείδιστη πολιτική τους τὴν βιώσαμε καὶ τὴ βιώνουμε μὲ πόνο στὴ Μεγαλόνησο Κύπρο μας. Ὁ βάρβαρος Ἀττίλας κατέχει τὸ 38% τοῦ ἐδάφους της καὶ ξεριζώνει κάθε τί τὸ ἑλληνικὸ καὶ τὸ χριστιανικό. Ἀλλὰ  τὸ ζήσαμε ἔντονα καὶ στὴν Ἑλλάδα, μετὰ τὸν δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο, ὅταν οἱ σύμμαχοι, παρ’ ὅλες τὶς μεγαλοστομίες τους καὶ τὶς ὑποσχέσεις τους ὅτι «θὰ μοιραστοῦμε μαζὶ τὰ ἀγαθὰτῆς νίκης μας», μᾶς ἐνέπαιξαν κατὰ ἐπαίσχυντο τρόπο.  Εἶναι, δυστυχῶς, μία πολιτικὴ ποὺ συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
.                  Καὶ ἐσωτερικά, ἡ Ἱστορία μας, ἡ Παράδοσή μας, οἱ ἀγῶνες καὶ οἱ θυσίες τῶν Προγόνων μας, τοῦ Πατριάρχου Γρηγορίου τοῦ Ε΄, τοῦ Ἀρχιεπισκόπου τῆς Κύπρου Κυπριανοῦ, τόσων ἄλλων Ἱεραρχῶν καὶ σεβαστῶν κληρικῶν, τοῦ Παπαφλέσσα, τοῦΔιάκου καὶ μοναχῶν, ξεχνιοῦνται, παύουν νὰ εἶναι μία ζωντανὴ καὶ ζωηφόρα πραγματικότητα, γίνονται μία ἄψυχη σελίδα στὰ βιβλία τῆς Ἱστορίας...
.                  Ὁ  ἐθνικός μας ὕμνος εἶχε περιπέτεια, ἕως ὅτου καθιερωθεῖ καί, κατὰ μία ἐκδοχή, ἀκόμη δὲν ἔχει ἀποκτήσει τυπικὴ ἀναγνώριση… Ὁ πρῶτος βασιλιάς  τῶν Ἑλλήνων ὁ βαυαρός Ὄθωνας καθιέρωσε ὡς ἐθνικὸ ὕμνο  τὸν τῆς πατρίδας του, ποὺἦταν πανομοιότυπος μὲ τὸν ἀγγλικὸ «God save the King» (Ὁ Θεὸς σώζοι τὸν Βασιλέα).
.                     Μὲ τὴν ἔλευση τοῦ Γεωργίου τοῦ Α΄, τὸ 1863,  καὶ τὴν Ἕνωση τῆς Ἑπτανήσου μὲ τὴν ἐλεύθερη Ἑλλάδα, ὁ Ὑπουργὸς τῶν Ναυτικῶν Δ. Μπουντούρης, στὶς 4 Αὐγούστου 1865, ἀπευθύνει ἔγγραφο στὸ Ὑπουργεῖο τῶν Ἐξωτερικῶν, μὲ τὸ ὁποῖο ζητεῖ νὰ καθιερωθεῖ ὡς «ἐπίσημον Ἐθνικὸν ἆσμα» ὁ Ὕμνος στὴν Ἐλευθερία τοῦΔιον. Σολωμοῦ, σὲ μουσικὴ Νικολάου Μάντζαρου. Ὁ Ὕμνος ψάλλεται ἔκτοτε ντὲφάκτο διὰ τῆς ἐπικρατήσεως τῆς ἐθνικῆς συνειδήσεως, χωρὶς νὰ ὑπάρχει νομικὴρύθμιση μὲ βασιλικὸ ἢ προεδρικὸ διάταγμα, ὅπως, μὲ ἐπιφύλαξη πάντως, διατείνεται ὁ Γεώργιος Λαγανᾶς στὴ σχετικὴ ἐνδιαφέρουσα μελέτη του, «ΥΜΝΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΝ» τοῦ Διονυσίου Σολωμοῦ – Ἀπὸ τὸν στίχο στὸ μέλος», Ἔκδ. τοῦΦοίνικα, σελ. 55-57. Ἄν, βέβαια, ἐπὶ 160 χρόνια δὲν ἔχει καθιερωθεῖ τυπικὰ καὶἐπίσημα ὁ ἐθνικός μας  ὕμνος, πιθανότατα νὰ εἶναι παγκόσμια πρωτοτυπία, ὅμως ταυτόχρονα δείχνει τὴ διαχρονικὴ πίστη τοῦ λαοῦ μας στὸν Ἐθνικό μας Ὕμνο καὶ σὲὅ, τι Αὐτὸς συμβολίζει καὶ ἐκφράζει...

.                 Περαίνω τὸ κείμενό μου ἀναφέροντας μία οὐσιαστικὴ σκέψη τοῦ Μίκη Θεοδωράκη γιὰ τὸν Ἐθνικό μας Ὕμνο:

«Πέρα ἀπὸ τὴ μέγιστη λογοτεχνική του ἀξία τὸ συναρπαστικὸ ποίημα τοῦΣολωμοῦ… εἶναι ἀπὸ κάθε ἄποψη ἕνα ἀπὸ τὰ πιὸ προοδευτικὰ ποιητικὰ ἔργα ποὺγράφτηκαν ποτὲ στὴν ἑλληνικὴ γλώσσα. Ὡς συνθέτης δέ, θαυμάζω τὸν τρόπο, μὲτὸν ὁποῖο ὁ Μάντζαρος, ὁ ὁποῖος εἶχε δώσει μαθήματα μουσικῆς στὸν Σολωμό, ἀνακάλυψε καὶ ἔφερε  στὸ φῶς τὴν ἐσωτερικὴ μουσικὴ τοῦ ποιήματος, ὅταν τὸμελοποίησε γιὰ τετράφωνη ἀνδρικὴ χορωδία καὶ πιάνο....
.                     Μπορεῖ νὰ φανταστεῖ κανεὶς τὴν ἑλληνικὴ συνείδηση καὶ τὴν ἑλληνικότητα χωρὶς αὐτὰ τὰ λόγια τοῦ Σολωμοῦ γιὰ τὴν Ἐλευθερία νὰ εἶναι κτῆμα ὅλων τῶν Ἑλλήνων ἐδῶ καὶ τόσες γενιές; Ὄχι. Ὁ Σολωμὸς καὶ ὁ Μάντζαρος ἔβαλαν τὴ μεγάλη τους σφραγίδα στὴν ἔννοια καὶ τὴ συνείδηση τῆς ἑλληνικότητας. Ἡ ποίηση καὶ ἡμουσική, χέρι χέρι, στὴν πιὸ μεγάλη τους ὥρα, ἐνέπνευσαν γενιὲς Ἑλλήνων νὰ ἀγωνιστοῦν, τοὺς ἔδειξαν καὶ τοὺς ἄνοιξαν τὸν δρόμο πρὸς τὴν Ἐλευθερία, ὅπως πάντοτε συμβαίνει….» – 

ΒΑΛΑΜΕ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΣΕ ΠΑΡΕΝΘΕΣΗ

Βάλαμε τό Βυζάντιο σέ παρένθεση
Μανώλης Κοττάκης
ἐφημ. «ΕΣΤΙΑ», 30 Μαΐου 2023

«Κατασκευάζεται» νέος λαός μηδενικῆς ἐθνικῆς μνήμης

ΜΕΓΑΛΗ ΗΜΕΡΑ ἡ σημερινή. Ἡμέρα μνήμης. Ἡμέρα ἀναστοχασμοῦ. Ἡμέρα ἐθνικῆς ταυτότητας. Ἀλλά παρ’ ὅτι ἔχει ἐπικρατήσει δεκαετίες τώρα νά ὀνομάζεται «ἀποφράς», ἐπιτρέψτε μου νά κάνω σήμερα μία διαφορετική προσέγγιση. Ἀντί τῶν κλασσικῶν «σώπασε κυρά Δέσποινα καί μήν πολυδακρύζεις» ἐπιλέγω μία διπλή ἄσκηση.
.                 Ἄσκηση ἐθνικῆς αὐτοπεποίθησης καί ἄσκηση ἐθνικοῦ προβληματισμοῦ. Γιά τήν ἄσκηση αὐτή ἀξιοποίησα καί τό τιμητικό βῆμα πού μοῦ παρεχώρησαν τό Σάββατο τό ἀπόγευμα ὁ Σύλλογος Ἐπιστημόνων Χαλανδρίου «Εὐριπίδης» καί ὁ Σύνδεσμος Μικρασιατῶν Κωνσταντινουπολιτῶν «Ρίζες».
.                    Ἔχουμε ἄραγε ἀναρωτηθεῖ γιατί κάθε χρόνο τέτοια μέρα διεξάγονται φιέστες στήν Κωνσταντινούπολη; Γιατί γίνονται ἀναπαραστάσεις τῆς ἁλώσεως στήν τουρκική τηλεόραση; Ἔχουμε συνειδητοποιήσει γιατί τόσο πολύ πανηγυρίζουν οἱ γείτονες πού μετέτρεψαν τήν Ἁγία Σοφία σέ τζαμί; Νά σᾶς πῶ!
.                    Ἡ ἀναπαράσταση τῆς ἁλώσεως τῆς Κωνσταντινουπόλεως συνιστᾶ ὁμολογία. Οἱ γείτονες ἀναγνωρίζουν ὅτι κατέλαβαν κάτι πού δέν ἦταν δικό τους. Οἱ γείτονες ἀναγνωρίζουν ὅτι κατέλαβαν κάτι πού ἀνῆκε σέ ἄλλους, καί τούς ἦταν ξένο. Τόσο ξένο πού ὅταν τό ἀπέκτησαν γιά νά δημιουργήσουν τήν ὀθωμανική αὐτοκρατορία, ἀντέγραψαν πλήρως τήν δομή τῆς βυζαντινῆς αὐτοκρατορίας.
.                    Τόσοι αἰῶνες πέρασαν ἀπό τότε, καί ἐκτός ἀπό πολυκατοικίες καί κανάλια στόν Βόσπορο, οἱ γείτονες δέν ἄφησαν τό παραμικρό ἀποτύπωμα στήν Κωνσταντινούπολη. Δέν παρήγαγαν πολιτισμό. Ἡ ἀναπαράσταση τῆς ἁλώσεως ἀποδεικνύει ὅτι τό φάντασμα τοῦ τελευταίου αὐτοκράτορα Κωνσταντίνου Παλαιολόγου πλανᾶται ἀκόμη πάνω ἀπό τήν βασιλεύουσα Κωνσταντινούπολη καί μέ τίς φιέστες προσπαθοῦν νά τό ξορκίσουν.
.                    Ἡ μετατροπή τῆς Ἁγίας Σοφίας σέ τέμενος εἶναι ἐπίσης βασικός λόγος γιά νά δείχνουμε
κατανόηση στούς γείτονες. Γιατί ἀποδεικνύει κάτι ἄλλο: τήν ἀνασφαλῆ τους ταυτότητα. Δέν ἔχουν ξεκάθαρη ἐθνική ταυτότητα οἱ Τοῦρκοι, ἀγαπητοί! Δέν ἔχουν δικά τους ἔργα! Δέν δύνανται νά αὐτοπροσδιοριστοῦν. Προσπαθοῦν μονίμως νά ἑτεροπροσδιοριστοῦν μέσα ἀπό τά ἔργα τῶν ἄλλων πολιτισμῶν. Τά δικά μας ἑλληνικά ἔργα. Μέ τήν Ἁγία Σοφία, μέ τά ἀρχαῖα τῆς Ἐφέσου, μέ ὅ,τι τούς ἀφήσαμε. Γιατί στήν πραγματικότητα δέν φύγαμε ποτέ. Εἴμαστε ἀκόμη ἐκεῖ. Στήν Σμύρνη, μέ τήν τραγουδιστή ἑλληνική προφορά πού τούς ἀφήσαμε γιά κληρονομιά στά χείλη τους. Στήν Παναγία Σουμελᾶ, μέ τήν κρυφή γοητεία τοῦ Χριστιανισμοῦ σέ ἐξισλαμισθέντες πού ἐσχάτως βαπτίζονται χριστιανοί.
.                    Ἀκόμη καί στά βήματα τοῦ πυρρίχιου πού χόρεψε ὁ Ἰμάμογλου στήν Τραπεζοῦντα. Ἐκεῖ εἴμαστε! Σκεφτεῖτε! Ὑπάρχει περίπτωση νά γίνει ποτέ ἰσλαμικό κάτι πού ὀνομάζεται «Ἁγία Σοφία»;
.                    Καταλαβαίνουν ἄλλως τε καί οἱ ἴδιοι ὅτι οἱ πύραυλοι, τά drones, τά αὐτοκίνητα πού παράγουν, τά πυρηνικά ἐργοστάσια κ.λπ. δέν εἶναι πολιτισμός. Ἐνῷ ἡ σκέψη! Ἀκόμη καί τά σύμβολα στήν σημαία τους κλεμμένα εἶναι! Βυζαντινά. Τί σημαίνουν ὅλα αὐτά; Εἶναι καθαρό: Πρέπει νά ἐγκαταλείψουμε τήν ἐθνική μελαγχολία. Πρέπει νά σταματήσουμε νά πονᾶμε.
.                    Πρέπει ὅμως, ἀγαπητοί φίλοι καί φίλες, νά εἴμαστε σήμερα χαρούμενοι καί γιά ἕναν ἀκόμη λόγο. Ὁ ἰσχυρισμός ὅτι ἀκόμη καί σήμερα τά πνευματικά μας σύνορα ἐκτείνονται πολύ περισσότερο ἀπό τά φυσικά, ὅπως ἀποδεικνύεται ἀπό τήν ἴδια τήν ζωή. Δέν εἶναι λόγος κενός. Τό ζοῦμε. Δέν ὀνειρευόμαστε. Τό Βυζάντιο καί ἡ Κωνσταντινούπολη δίνουν τό «παρών» κάθε μέρα στίς ζωές μας. Στήν καθημερινότητά μας. Στήν διεθνῆ σκηνή. Ἁπλῶς δέν τό γνωρίζουμε. Μᾶς διαφεύγει. Ἔπρεπε νά δοῦμε τήν τελετή στέψης τοῦ Βασιλέως τῆς Ἀγγλίας –πλήρης ἀντιγραφή τοῦ Βυζαντινοῦ τυπικοῦ στέψεως αὐτοκράτορος– μαζί μέ βυζαντινούς ὕμνους μέ εἰκόνες τῆς Παναγίας καί τοῦ Χριστοῦ γιά νά κατανοήσουμε τήν ἀκτινοβολία τῆς Ὀρθοδοξίας μας. Χρειάστηκε νά ἀρνηθεῖ ἡ Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας νά ἀσπαστεῖ τό Ἱερό Εὐαγγέλιο τήν ἡμέρα τῆς Κυριακῆς τῆς Ὀρθοδοξίας, καί νά γίνει φασαρία, γιά νά μάθουμε ὅτι ὁ Ἀρχιεπίσκοπος τήν ὑποδέχεται στήν εἴσοδο τοῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ ὅπως ἀκριβῶς ὑποδεχόταν ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης τόν Αὐτοκράτορα στήν Ἁγία Σοφία. Ἔπρεπε νά διαβάσουμε τίς σκέψεις μίας ξένης Πρωθυπουργοῦ, τῆς Ἰταλίδας Τζώρτζιας Μελόνι στό τελευταῖο βιβλίο της, γιά νά συναισθανθοῦμε γιατί ἡ Ἅλωση θεωρήθηκε κομβικό γεγονός γιά τήν παγκόσμια ἱστορία. Ναί, ἡ Μελόνι πού δηλώνει χωρίς ἐνοχές χριστιανή στήν αὐτοβιογραφία της κάνει κάτι πού ἔχει νά πράξει χρόνια τώρα Ἕλλην Πρωθυπουργός. Ἀναφέρεται στόν ἡρωικό Κωνσταντῖνο Παλαιολόγο!
.                    Δέν πειράζει ὅμως πού ἀγνοοῦμε. Θά μάθουμε σιγά-σιγά. Κάθε φορά πού ἑορτάζουμε ἕναν Κωνσταντῖνο καί μία Δέσποινα, τό Βυζάντιο τιμοῦμε. Κάθε φορά πού ἐπισκεπτόμαστε τήν Μονή Τιμίου Προδρόμου στίς Σέρρες, πού ἦταν θέρετρο αὐτοκρατόρων, τό Βυζάντιο τιμοῦμε. Κάθε φορά πού ἐπισκεπτόμαστε Μονές τοῦ Ἁγίου Ὄρους καί διαβάζουμε χρυσόβουλα ἤ βλέπουμε σωζόμενες στολές αὐτοκρατόρων, στό Βυζάντιο ὑποκλινόμαστε. Κάθε φορά πού πᾶμε στόν Μυστρᾶ, στόν χῶρο πού ἐστέφθη αὐτοκράτωρ ὁ Παλαιολόγος, στό Βυζάντιο βρισκόμαστε. Καί κάθε φορά πού βλέπουμε τό βίντεο τῆς συγγνώμης τοῦ Πάπα Ἰωάννη Παύλου στόν Ἀρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο γιά τίς ληστεῖες τῶν Λατίνων στήν πρώτη ἅλωση τοῦ 1204, τό Βυζάντιο ἀκτινοβολεῖ.
.                    Ἀνάμεσα στό ἀτομικό καί τό παγκόσμιο μεσολαβεῖ πάντα τό ἐθνικό. Τό ἐθνικό εἶναι ἡ ρίζα τοῦ κόσμου. Τό Βυζάντιο εἶναι λοιπόν ἐδῶ. Ἐμεῖς ποῦ εἴμαστε; Εἶναι τό ἐρώτημα. Ἡ Ἑλένη Ἀρβελέρ ἔχει καταγγείλει ὅτι «βάλαμε τό Βυζάντιο σέ παρένθεση. 1000 χρόνια σέ παρένθεση. Ξέρετε καμμιά ἄλλη αὐτοκρατορία νά ἔχει ζήσει χίλια χρόνια;». Ὁ Ἐλύτης γράφει: «Ὅταν μπαίνω σέ ἕνα ἐρημοκλῆσι καί βλέπω σβησμένες τίς τοιχογραφίες, νιώθω βυζαντινός. Σά νά ἦταν τό σόι μου».
.                    Σέ αὐτό τό σημεῖο, ἀπό τήν φάση τῆς αὐτοπεποίθησης, ἐπιτρέψτε μου νά ἀνοίξω τήν εἰκόνα: Καλό τό παρελθόν, ἀλλά ἄς εἰσέλθουμε στήν φάση τοῦ ἀναστοχασμοῦ. Διότι διαβάζοντας καί πάλι τήν ἱστορία γιά νά θυμηθοῦμε πῶς «Ἑάλω ἡ Πόλις», διαπιστώνουμε ἔντρομοι ὅτι τά λάθη τοῦ 1204, τοῦ 1453, τοῦ 1922 στήν Σμύρνη, τοῦ 1974 στήν Κύπρο, τοῦ 1996 στά Ἴμια, ἔχουν κοινό παρονομαστή: Τά κάστρα πέφτουν ἀπό μέσα. Ἔτσι εἶναι ὅμως ἡ ἱστορία μας. Μιά ὑπόθεση λαθῶν. Τό μόνο πού μένει μετά ἀπό κάθε τραγωδία εἶναι ἕνας ἡγέτης πού ἔχει πεῖ «Ὄχι».
.                    Χρήσιμο ἱστορικό «Ὄχι». Γιατί πάνω στό «Ὄχι» τοῦ Κωνσταντίνου στό αἴτημα τοῦ Μωάμεθ νά παραδώσει τήν πόλη, πάνω στό «Ὄχι» τοῦ Παύλου Μελᾶ στήν Μακεδονία, πάνω στό «Ὄχι» τῶν καλογέρων στό Κούγκι, πάνω στό «Ὄχι» τοῦ Μεταξᾶ στόν Μουσσολίνι, πάνω στό «Ὄχι» τοῦ Παλληκαρίδη στήν Κύπρο, στηρίχθηκαν ὅλες οἱ ἑπόμενες γενιές γιά νά πᾶνε τήν πατρίδα μας παρακάτω. Χάρη σέ αὐτά τά «ὄχι» συνέχισε νά ἀνάβει τό κερί. Τό «Ὄχι» τοῦ Παλαιολόγου στόν Μωάμεθ καταξίωσε τήν αὐτοκρατορία στούς αἰῶνες. Σκέφτεστε τί ἄποψη θά εἴχαμε γιά τό Βυζάντιο ἄν ὁ Παλαιολόγος εἶχε πεῖ «ναί»;
.                    Καί ἔρχομαι τώρα στά δύσκολα. Τό κερί τρεμοπαίζει τά τελευταῖα εἴκοσι χρόνια, ἀγαπητοί φίλοι. Καί ἄν δέν ἔχει σβήσει μέχρι στιγμῆς, αὐτό ὀφείλεται στόν Θεό τῆς Ἑλλάδος. Γιά πόσο ὅμως θά συνεχίσει νά ἀνάβει καί νά φωτίζει τό δωμάτιο;
.                    Συνηθίζω νά λέω ὅτι ὁ ἀντίπαλός μας δέν εἶναι ἀπέναντι. Λάθος ἄν νομίζουμε ὅτι εἶναι ἀπέναντι! Εἶναι μέσα στίς γραμμές μας, καί μιλᾶ ἑλληνικά. Συνηθίζω νά λέω ὅτι ὁ μικροελλαδισμός εἶναι ὁ ἐχθρός μας. Τό δόγμα, πώς «τόσοι εἴμαστε, αὐτά μποροῦμε νά πάρουμε, δέν κάνουμε γιά παραπάνω.» Ἡ κερκόπορτα ἔχει ἀνοίξει καιρό τώρα μέσα στό ἔδαφός μας, ὕπουλα. Στίς κυβερνήσεις, στά κόμματα, στό βαθύ κράτος, στίς τηλεοράσεις, στά σχολεῖα, στά πανεπιστήμια, σέ κλειστές λέσχες, στό διαδίκτυο, ἀκόμη καί στήν Ἐκκλησία. Κατασκευάζεται νέος λαός, ἀγαπητοί. Λαός κυνικός.    
.                    Λαός πού διαγράφει τήν ἱστορική του ταυτότητα καί δέν σαλεύει, ὅταν οἱ γείτονες βαπτίζουν τό Αἰγαῖο TurkAegean, οἱ Σκοπιανοί διδάσκουν τήν «μακεδονική γλῶσσα» στήν Μακεδονία μας, ὑπουργοί παραιτοῦνται ἀπό τίς γερμανικές ἀποζημιώσεις, ὑπουργεῖα λένε ὅτι εἶναι προαιρετικός ὁ ἑορτασμός τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν καί τῆς Ποντιακῆς Γενοκτονίας. Ὑπάρχει ἕνα νέο αἴτημα: νά ξεχάσουμε ποιοί εἴμαστε!   
.                    Κατασκευάζεται μέσα ἀπό τά κινητά καί τά ἐπιδόματα, ἕνας νέος λαός πού ἐνδίδει στήν ὕλη. «Πούλα, ἀρκεῖ νά μοῦ ἐξασφαλίζεις τήν ἐπιβίωσή μου», εἶναι τό νέο δόγμα πού ἐνσταλάζουν στά μυαλά τῶν νέων Ἑλλήνων. Στούς Ἀμπελοκήπους φιγουράρει καιρό τώρα πάνω σέ μιά πολυκατοικία τό σύνθημα «δέν πολεμᾶμε γιά καμμία πατρίδα», καί δέν τό ἔχει σβήσει κανείς. Κάθε πρωί παρακολουθοῦμε στήν τηλεόραση ἐπί ἡμίωρο τά «Νέα τοῦ Σουλτάνου» γιά νά συνηθίζουμε στήν ἰδέα, ὅτι εἴμαστε ἐπαρχία του! Σέ Σχολή τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν ἡ καθηγήτρια δίδαξε στά παιδιά τήν περασμένη ἑβδομάδα ὅτι ἡ ἐπέκταση τῶν χωρικῶν μας ὑδάτων στά 12 μίλια εἶναι ἀπαράδεκτη, γιατί μετατρέπει τό Αἰγαῖο σέ κλειστή λίμνη. Δίδαξε τό τουρκικό ἐπιχείρημα, δηλαδή. Σέ κλειστή σύσκεψη παρουσίασης βιβλίου σέ Λέσχη τῶν Ἀθηνῶν οἱ διαμορφωτές κοινῆς γνώμης ἐξέφρασαν τήν ἄποψη, ὅτι θά τά χάσουμε ὅλα στήν Χάγη καί ὅτι πρέπει ἀπό τώρα νά ἑτοιμάζουμε τόν κατάλογο τῆς ἥττας γιά νά προετοιμαστεῖ ὁ λαός. Ἤμουν αὐτήκοος μάρτυς. Στά σχολικά βιβλία τά νέα παιδιά διαβάζουν ἀπίθανα πράγματα γιά τόν Μέγαν Ἀλέξανδρο καί τήν Κοκκινοσκουφίτσα, πού ἔχουν ὡς στόχο τήν διακωμώδηση τοῦ στρατηλάτη μας. Στόν δημόσιο διάλογο χλευάζεται τό μυστήριο τῆς Θείας Κοινωνίας καί οἱ ἱερεῖς σύρονται κατηγορούμενοι στά δικαστήρια. Ἡ Ἐκκλησία μας καταδιώκει τά μοναστήρια, χάρη στά ὁποῖα ἐπέζησε τό βυζαντινό κράτος καί προσπαθεῖ νά βάλει χέρι στά οἰκονομικά τους. Ἐνῷ γιά τήν Συνθήκη τῶν Πρεσπῶν, σέ κεντρικό ἐπίπεδο, δέν ἔβγαλε λέξη.
.                    Στήν πραγματικότητα, ἐπιδιώκεται νά συντριβοῦν καί οἱ τελευταῖοι φάροι πνευματικῆς ἀντιστάσεως. Ἡ ὑποταγή γίνεται ὕπουλα, ἀθόρυβα, ἀπό μέσα. Μέ στόχο νά ἐκχωρήσουμε ἐπικράτεια, ἐναέριο χῶρο καί θάλασσα σέ πρώτη φάση χωρίς νά πέσει κανονιά. Στήν πραγματικότητα ἔχουμε ἤδη παραδοθεῖ. Κάπως ἔτσι σήμερα θεωρεῖται ἀπολύτως φυσιολογικό νά ἐγκαταλείπουμε τούς ἀδελφούς μας Κυπρίους ἀπό τόν Διεθνῆ Ναυτιλιακό Ὀργανισμό, ὅπου ἡ Ἑλλάς θά ψηφίσει τουρκική ὑποψηφιότητα, μέχρι τήν Eurovision. Κάπως ἔτσι ἐγκαταλείπουμε στεγνά τούς ἀδελφούς μας Βορειοηπειρῶτες. Τήν ὥρα πού οἱ γείτονες ἑτοιμάζονται νά τούς ἁρπάξουν τίς περιουσίες καί φυλακίζουν τίς ἡγεσίες τους, ἐμεῖς, ἡ Ἑλλάς, ἡ πρεσβεία μας στά Τίρανα, διοργανώνει συναυλίες πολιτισμοῦ!
.                    Κάπως ἔτσι γυρνᾶμε τήν πλάτη στούς ἀδελφούς μας Σέρβους γιά νά κάνουμε τούς ἱπποκόμους τρίτων στά Βαλκάνια. Στήν οὐσία, ἄν δέν τό ἔχουμε καταλάβει, ἡ Ἑλλάς ὅπως καί τό Βυζάντιο καταρρέει ἀργά ἀλλά σταθερά ὡς ἑνιαία ἐθνική ὀντότητα. Μειώνεται ὁ γηγενής πληθυσμός, αὐξάνονται οἱ μειονότητες, περιθωριοποιεῖται ἡ θρησκεία, καταστρέφεται μέ τά greeklish ἡ γλῶσσα. Τό μέγα ἐρώτημα λοιπόν μετά ταῦτα εἶναι τό ἑξῆς: Ἐμεῖς, οἱ κληρονόμοι τοῦ Μείζονος Ἑλληνισμοῦ, μιᾶς αὐτοκρατορίας πολιτισμοῦ αἰώνων, τί κάνουμε γιά νά μείνει τό κερί ἀναμμένο; Τί κάνουμε γιά νά μήν σβήσει; Εἰς ὅ,τι μέ ἀφορᾶ, εἰς ὅ,τι μᾶς ἀφορᾶ, πάντα θά θυμᾶμαι τά λόγια τοῦ Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, παραμονή τῆς Ἁλώσεως: Ἄν κάνουμε ὅσα πρέπει, τότε «ἴσως ἀποφύγουμε τήν δίκαια τιμωρία τοῦ Θεοῦ πού ἐπικρέμαται πάνω ἀπό τά κεφάλια μας!».

Η ΕΛΛΑΔΑ ΕΙΝΑΙ Η «ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ» ΤΗΣ ΟΙΚΟΥΜΕΝΗΣ (Δ. Νατσιός)

Ἡ Ἑλλάδα εἶναι ἡ «Ἁγιά-Σοφιὰ» τῆς οἰκουμένης
Δημ. Νατσιός
Δάσκαλος-Κιλκίς

«Θρῆνος κλαυθμὸς καὶ ὀδυρμὸς καὶ στεναγμὸς καὶ λύπη,
Θλίψις ἀπαραμύθητος ἔπεσεν τοῖς Ρωμαίοις.
Ἐχάσασιν τὸ σπίτιν τους, τὴν Πόλιν τὴν ἁγία,
τὸ θάρρος καὶ τὸ καύχημα καὶ τὴν ἀπαντοχήν τους».

 .                    Ἔχουμε πλούσια καὶ ὡραία ἱστορία. Εἶναι παιδαγωγὸς τὰ παθήματα τοῦ λαοῦ μας. Καὶ τὰ μεγαλεῖα καὶ οἱ ἀθλιότητες. Τὸ ἱστορικὸ ὑφαντό μας ἔχει καὶ τὰ τσαλακώματα καὶ τοὺς λεκέδες τοῦ «ἕως ἂν ἡ αὐτὴφύσις ἀνθρώπων ᾖ», γιατί δὲν ἀλλάζει ἡ φύση τῶν ἀνθρώπων κατὰ τὸν Θουκυδίδη. Μία περίοδος ποὺἐνδιαφέρει τὴν τωρινὴ ἐποχὴ εἶναι ἡ ἅλωση τῆς Πόλης. Γιατί φτάσαμε σ’ αὐτήν; Γιατί δὲν ἀπετράπη; Ποιοίπαράγοντες συνετέλεσαν, ὥστε νὰ ἁπλωθεῖ πάνω ἀπὸ τὸ Γένος ἡ φρικτὴ Τουρκοκρατία; Ὑπάρχουν ὁμοιότητες μὲ τὸ σήμερα; Ἀπαριθμῶ:

Πρῶτον: Ἡ φυγὴ τῶν γραμματισμένων, τῶν λογίων στὴν Δύση. Ὁ πρῶτος πατριάρχης μετὰ τὴν ἅλωση, Γεννάδιος Σχολάριος, θὰ γράψει: «Κινδυνεύομεν μὴ μόνον σοφίας στερηθῆναι καὶ μαθημάτων, ἀλλὰ καὶτὴν φωνὴν αὐτήν», δηλαδὴ τὴν γλῶσσα. « Εἰς τέτοιαν κακὴν τύχην κατάντησε τὸ πάλαι μακαριστὸν γένος τῶν Γραικῶν ὅτι μόλις εὑρίσκεται τώρα διδάσκαλος ὁπού νά ᾽ναι ἱκανὸς νὰ διδάσκει τοὺς νέους» γράφει περὶ τὸ 1500 ὁ Νικόλαος Σοφιανός. Μήπως καὶ στὰ χρόνιά μας δὲν ἔχουμε ἐκπατρισμὸ τῆς λόγιας νεολαίας μας, μία ἀπροκάλυπτη «λεηλασία ἐγκεφάλων» ἀπὸ τὴν Δύση;

Δεύτερον: Οἱ ἐξισλαμισμοὶ καὶ τὸ φοβερὸ παιδομάζωμα. Οἱ Τοῦρκοι εἶχαν διαδώσει τὸ πονήρευμα ὅτι ὁ Θεὸς ἐγκατέλειψε τοὺς χριστιανούς, λόγῳ τῶν ἁμαρτιῶν τους καὶ βοηθᾶ τὸ Ἰσλάμ. Χιλιάδες ἀλλαξοπιστοῦν εἴτε ἑκουσίως εἴτε ἀκουσίως. Φρικτὰ τὰ μαρτύρια τοῦ Ἑλληνισμοῦ κατὰ τὴν Τουρκοκρατία, περίοδο ποὺ κάποιοι ἐθνομηδενιστὲς τῆς σήμερον τὴν παρουσιάζουν ὡς περίπου εὐλογία. Δύο μόνον γεγονότα καὶ μαρτυρίες. ὉΚομνηνὸς Ὑψηλάντης, στὸ βιβλίο του «Τὰ μετὰ τὴν ἅλωσιν» γράφει ὅτι τὸ 1517, ὅταν κατελήφθη ἡ Αἴγυπτος ἀπὸ τὸν σουλτάνο Σελὶμ τὸν Α´, τὸν ἐπιλεγόμενο Γιαβοὺζ (=σκληρό), «300.000 γλῶσσες ἀπετμήθησαν ἡμέρᾳ μιᾷ, διὰ τὸ μόνον ἑλληνιστὶ λαλῆσαι».
.                      Στὶς 24 Μαρτίου τοῦ 1967, ὁ σπουδαῖος ἀκαδημαϊκὸς Σπ. Μαρινάτος, ἐκφωνεῖ στὴν Ἀκαδημία Ἀθηνῶν, τὸν πανηγυρικό τῆς ἡμέρας. Μεταξὺ ἄλλων παρέθεσε καὶ «μετάφρασιν ἀδείας ταφῆς χριστιανοῦ, τὴν ὁποίαἔδιδον οἱ Τοῦρκοι». Τὸ κείμενο ἀποστομώνει τοὺς τουρκοτζουτζέδες τῆς σήμερον. «Σὺ ὁ παπάς, τοῦ ὁποίου τὸ μὲν ἔνδυμα εἶναι μαῦρον ὡς πίσσα, τὸ δὲ πρόσωπον ὡς τοῦ σατανᾶ, σὺ ὁ ἱερεὺς τῶν μιαρῶν, σὺ ὁ ἕλκων τὴν καταγωγὴν ἀπὸ τὸν ἄπιστον Ἰησοῦν, διατάσσεσαι: Τὸν εἰς τὸ ἔθνος σου ἀνήκοντα Γρηγόριον, ὁ ὁποῖος ἐψόφησε σήμερον, ἂν καὶ τὴν μὲν ψυχήν του παρέδωκεν εἰς τὸν σατανᾶν, τὸ δὲ βρωμερόν του πτῶμα δὲν τὸδέχεται τὸ χῶμα, ἔξω καὶ μακράν τῆς πόλεως ἀνοίξατε λάκκον καὶ διὰ λακτισμάτων ρίψατε αὐτὸν ἐντός του». («Τὸ Εἰκοσιένα», «Πανηγυρικοὶ Λόγοι Ἀκαδημαϊκῶν», σελ. 774). Δὲν ἔχουμε ἐξισλαμισμοὺς τῷ καιρῷἐτούτῳ, ὅμως συμβαίνει ἴσως κάτι χειρότερο. Ἔχουμε θρησκευτικὴ ἀδιαφορία, ἐκκοσμίκευση καὶἐκκλησιομαχία. Ἕνα ὕπουλο, καλὰ καρυκευμένο μίσος κατὰ τοῦ Χριστιανισμοῦ καὶ τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας.  

Τρίτον: ἡ προπαγάνδα κατὰ τῆς Ὀρθοδοξίας ἀπὸ τοὺς δυτικοὺς μισιονάριους, τοὺς φράγκους ἰησουίτες ψευδοϊεραπόστολους, οἱ ὁποῖοι ἐπέπεσαν πάνω στὸ αἱματοβαμμένο κορμὶ τοῦ Γένους, γιὰ νὰ μαγαρίσουν τὴν ψυχή του, τὴν Ὀρθοδοξία.
.                Ὁ ἐρευνητὴς Δημήτριος Πασχάλης στὰ «Ἀνδριακὰ Χρονικά», ἔτους 1948, μεταφέρει ἐγκύκλιο τοῦπάπα Παύλου τοῦ Ε´, 1605-1621, στοὺς Ἐνετοὺς διοικητὲς τῆς Πελοποννήσου. «Δὲν πρέπει νὰ λησμονῶμεν, γράφει, ὅτι οἱ Ἕλληνες δὲν ἔχουσι πίστη… ὅθεν δέον νὰ μεταχειριζόμεθα αὐτοὺς ὡς ἄγρια θηρία, νὰ τοὺς ἀποσπῶμεν τοὺς ὀδόντας καὶ τοὺς ὄνυχας, νὰ μὴν παύσωμεν ταπεινοῦντες αὐτοὺς καὶ ἰδίως νὰ τοὺς ἐμποδίζωμεν τὴν περὶ τῶν ὅπλων ἄσκησιν. Οὐδὲν ἄλλο νὰ παρέχωμεν εἰς αὐτοὺς ἢ ξύλον καὶ ἄρτον…». Στὶς Κυκλάδες ποὺ πέτυχε κάπως ἡ ἀνόσια προπαγάνδα τους, τὴν περίοδο τοῦ ἀγώνα, οἱ λατινοφρονοῦντες, ἔστελναν γράμματα στὸν πάπα νὰ συνδράμει τοὺς Τούρκους. Γράφει ὁ ἱστορικὸς Φιλήμων «τὴν στιγμὴν κατὰ τὴν ὁποίαν τὸ ἑλληνικὸν ἔθνος ἅπαν κατὰ τὴν Εὐρώπην καὶ τὴν Ἀσίαν ἠγωνίζετο προσφερόμενον θυσίαν ὑπὲρ τῆς κοινῆς πατρίδος, ἡ διαγωγὴ τῶν ἐν νήσοις Ἑλλήνων τοῦ δυτικοῦ δόγματος, παρουσιάζει ἐπονείδιστον καὶ ἀποτρόπαιον στίγμα». «Πολὺ ὀλίγοι ἐφάνησαν Ἕλληνες», συμπληρώνει καὶ ὁ ἱστορικὸς Σπυρίδων Τρικούπης.
.                Ἡ περίοδος τῆς Τουρκοκρατίας θεωρεῖται περίοδος σκότους καὶ ἀμάθειας. Λάθος. Τότε ἔλαμψε τὸ Γένος καὶ λαμπροτέρα ἐφάνη ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ. Ὁ μαρτυρικὸς πατριάρχης Κ. Λούκαρις, ποὺἐθηριομάχησε κυριολεκτικά, πολεμώντας, μὲ καθημερινὸ κίνδυνο τῆς ζωῆς του, τὶς καταχθόνιες μεθόδους ποὺ μετήρχοντο οἱ Λατίνοι, γιὰ νὰ ἐπιβάλλουν τὸ ἐκκλησιαστικὸ τέρας τῆς Οὐνίας, ἀπαντοῦσε στὶς ἀλεπουδοευγένειές τους καὶ στὶς μομφές ὅτι μείναμε ἀγράμματοι.
.                «Ἂς λογιάσουν ὅτι ἂν δὲν ἔχωμεν σοφίαν ἐξωτερικήν, ἔχομεν, χάριτι Χριστοῦ, σοφίαν ἀνωτέραν καὶ πνευματικήν, ἡ ὁποία στολίζει τὴν Ὀρθόδοξόν μας Πίστιν, καὶ εἰς τοῦτο εἴμεθα ἀνώτεροι ἀπὸ τοὺς Λατίνους εἰς τοὺς κόπους, εἰς τὰς σκληραγωγίας, καὶ νὰ σηκώνωμεν τὸν σταυρόν μας, καὶ νὰ χύνωμεν τὸαἷμα μας διὰ τὴν πίστιν καὶ τὴν ἀγάπην τὴν πρὸς τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν. Ἂν εἶχε βασιλεύσει ὁΤοῦρκος εἰς τὴν Φραγκιὰν δέκα χρόνους, Χριστιανοὺς ἐκεῖ δὲν εὕρισκες. Καὶ εἰς τὴν Ἑλλάδα τώρα διακόσιους χρόνους εὑρίσκεται καὶ κακοπαθοῦσιν οἱ ἄνθρωποι καὶ βασανίζονται διὰ νὰ στέκουν εἰς τὴν πίστιν τους, καὶ λάμπει ἡ Πίστις τοῦ Χριστοῦ καὶ τὸ μυστήριον τῆς εὐσεβείας, καὶ σεῖς μοῦ λέγετε ὅτι δὲν ἔχομεν σοφίαν; Τὴν σοφίαν σας δὲν ἐθέλω ἐμπρὸς εἰς τὸν Σταυρὸν τοῦ Χριστοῦ. Κάλλιον ἦτο νὰ ἔχη τινὰς καὶ τὰ δύο, δὲν τὸ ἀρνοῦμαι, πλὴν ἀπὸ τὰ δύο, τὸν Σταυρὸν τοῦ Χριστοῦ προτιμῶ».  Νὰ κλείσω μὲ αὐτὸ ποὺἔγραψα παλαιότερα γιὰ τὴν Ἁγιὰ Σοφιά.
.                Λέω πολλὲς φορὲς στοὺς μαθητές μου. Ὁ μέγας Ἰουστινιανὸς στοὺς 40 κίονες ποὺ στήριζαν τὴν Ἁγιὰ Σοφιὰ ἔβαλε λείψανα ἁγίων. «Ἐν παντὶ κιόνι τῶν ἄνω καὶ τῶν κάτω, ἓν ἕκαστον λείψανον ἔχει ἐνθρονισμένον». Ἀκόμη καὶ σήμερα βρίσκονται ἐκεῖ. Ἐνθρονισμένα στὴν καρδιὰ τῶν κιόνων. Ὁ ναὸς εἶναι θεοστήρικτος καὶ ἁγιοστήρικτος.  (Ἡ Ἁγία Σοφία στὸν θρύλο καὶ τὴν ἱστορία”, σελ 71, τοῦ Π. Σπυρόπουλου, ἐκδ. Καρδαμίτσα).Τὰ ἅγια λείψανα τῶν παλληκαριῶν τῆς πίστης, οἱ κίονες τῶν ἁγίων Κωνσταντίνου, Δημητρίου, Γεωργίου, τῶν ἁγίων Ἀποστόλων καὶ τῶν μεγαλομαρτύρων Παρασκευῆς καὶ Βαρβάρας εἶναι στὴν θέση τους. Οἱ κολόνες τῆς Ἁγιᾶς-Σοφιᾶς εἶναι λειψανοθῆκες.
.                Στὴν Κωνσταντινούπολη συνέβησαν καταστρεπτικοὶ σεισμοὶ στὸ διάβα τῶν αἰώνων. Ὅμως ὁ ναὸς ποτὲ δὲν καταστράφηκε ὁλοσχερῶς. Γιατί; Διότι στοὺς πανέμορφους κίονές του ὑπάρχουν «ἐνθρονισμένα» λείψανα ἁγίων. Αὐτὸ τὸ ξέρουν οἱ Τοῦρκοι. Ἡ Ἁγία Σοφία εἶναι “ἡ λειψανοθήκη τῆς Ὀρθοδοξίας”. Εἶναι κατόρθωμα τῶν Ἑλλήνων, μέσῳ τοῦ ὁποίου ἐκφράζουν ἐς ἀεὶ τὴν πίστη τους στὸν Υἱὸ καὶ Λόγο τοῦτριαδικοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος “ἐξῆλθε νικῶν καὶ ἵνα νικήσῃ”.
.                Ἔτσι λέω τῶν παιδιῶν εἶναι καὶ ἡ πατρίδα μας. Κατάσπαρτη ἀπὸ λείψανα ἁγίων. Ἡ Ἑλλάδα εἶναι ἡἉγιὰ-Σοφιὰ τῆς οἰκουμένης. Δὲν πρόκειται ποτὲ νὰ πέσει καὶ νὰ χαθεῖ. «Ἡ Ρωμιοσύνη θὰ χαθεῖ ὄντας ὁκόσμος λείψη». Τώρα ποὺ κάποια κομμάτια της γκρεμίστηκαν καὶ «ἠκρωτηρίασται τὸ κάλλος της», ὅλοι μαζὶ -«εἴμαστε στὸ ἐμεῖς»- ἔνδοξοι καὶ ἄδοξοι νὰ τρέξουμε νὰ τὴν ἀναστυλώσουμε, ὅπως ἔπραξαν τότε οἱ Ρωμιοὶπρόγονοί μας.

 Δημήτρης Νατσιὸς
δάσκαλος-Κιλκὶς

ΜΗΝΥΜΑΤΑ καὶ ΑΓΙΟΙ ΤΗΣ ΑΛΩΣΕΩΣ-2 (Χαρ. Μπούσιας)

Μηνύματα καὶ Ἅγιοι τῆς Ἁλώσεως [Β´]

Δρ Χαράλαμπος Μ. Μπούσιας,
Μέγας Ὑμνογράφος τῆς τῶν Ἀλεξανδρέων Ἐκκλησίας

Πρῶτος Νεομάρτυς Λουκᾶς Νοταρᾶς

ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ: ΜΗΝΥΜΑΤΑ καὶ ΑΓΙΟΙ ΤΗΣ ΑΛΩΣΕΩΣ-1 (Χαρ. Μπούσιας)

 .                «Διηγούμενος κανεὶς τὸ ἱστορικὸ τῆς Ἁλώσεως, θὰ ἦταν παράλειψη νὰ ἀγνοήσει τὴν ὑπέροχη σὲ τραγικότητα μορφὴ τοῦ Βυζαντινοῦ ἄρχοντα Λουκᾶ Νοταρᾶ καὶ τὸ ἡρωϊκό του ὁλοκαύτωμα», μᾶς λέγει ὁ Σκωτσέζος Βυζαντινολόγος Στῆβεν Ράνσιμαν.
.                Αὐτός, ὁ τελευταῖος Μέγας Δούξ, τίτλος ἀντίστοιχος τοῦ Πρωθυπουργοῦ, τῆς χριστιανικῆς αὐτοκρατορίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ἐπρόκειτο νὰ γίνει ὁ πρῶτος Νεομάρτυς τῆς Πίστεως καὶ τοῦ Γένους ἀμέσως μετὰ τὴν Ἅλωση.
.                Γεννήθηκε στὴν Κωνσταντινούπολη στὶς 5 Ἀπριλίου τοῦ 1402. Ἡ οἰκογένειά του εἶχε μετοικήσει στὴν Κωνσταντινούπολη ἀπὸ τὴν Μονεμβασία περίπου ἕναν αἰώνα πρίν, ἔχοντας ἀποκτήσει σεβαστὴ περιουσία ἀπὸ τὸ ἐμπόριο παστῶν ψαριῶν.
Γόνοι τῆς οἰκογένειας του ἐπέστρέψαν μετὰ τὴν Ἅλωση στὴν Πελοπόννησο καὶ ἐγκαταστάθηκαν στὰ Τρίκαλα Κορινθίας. Ἀπὸ αὐτοὺς προῆλθαν δύο μεγάλοι Ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας, ὁ προστάτης τῆς Κεφαλλονιᾶς Ἅγιος Γεράσιμος καὶ ὁ Ἐπίσκοπος Κορίνθου Ἅγιος Μακάριος, ἀρχηγέτης τῶν Κολλυβάδων καθὼς καὶ δύο Πατριάρχες Ἱεροσολύμων, ὁ Ἅγιος Δοσίθεος, συγγραφεύς τῆς Δωδεκαβίβλου καὶ ὁ Χρύσανθος.
.                Στὰ τελευταῖα χρόνια τῆς Ρωμανίας ὑπῆρχαν δύο πολιτικὲς ἀντιλήψεις σχετικὰ μὲ τὴν γραμμὴ ποὺ ἔπρεπε νὰ ἀκολουθηθεῖ γιὰ τὴν σωτηρία τῆς Πόλεως. Ἡ μία, «οἱ Ἑνωτικοί», ὑποστηριζόμενη κυρίως ἀπὸ μιὰ ὀλιγάριθμη μερίδα  πολιτικῶν καὶ λογίων, στήριζε τὶς ἐλπίδες της στὴν βοήθεια ἀπὸ τὴν Δύση καὶ τὴν Ἕνωση τῆς Ἐκκλησίας μὲ τοὺς παπικούς, ὥστε νὰ λάβουν ὡς ἀντάλλαγμα τὴν βοήθεια ποὺ προσδοκοῦσαν.
.                Ἄλλοι, ἴσως οἱ περισσότεροι αὐτοῦ τοῦ ρεύματος, δὲν πίστευαν ἐπὶ τῆς οὐσίας στὴν ἕνωση, τὴν ἐπιδίωκαν μόνο γιὰ νὰ λάβουν τὴν πολυπόθητη βοήθεια καὶ νὰ ξεφύγουν ἀπὸ τὸν θανάσιμο ἐναγκαλισμὸ τῶν Ὀθωμανῶν, ποὺ εἶχαν κατακτήσει σχεδὸν ὅλο τὸ ὑπόλοιπο ἔδαφος τῆς πάλαι ποτὲ αὐτοκρατορίας, ὅσο εἶχε ἀπομείνει ἀπὸ τὴν κατοχὴ τῶν Φράγκων καὶ Ἑνετῶν.
.                Τὴν τελευταία αὐτὴ ἀντίληψη συμμεριζόταν καὶ ὁ αὐτοκράτορας Κωνσταντῖνος Παλαιολόγος, ὁ ὁποῖος, ὅμως, κυβέρνησε μὲ μεγάλη σύνεση καὶ μετριοπάθεια, προσπαθώντας νὰ συμβιβάσει ὅλες τὶς τάσεις, ὥστε νὰ ἀποκαταστήσει τὴν ἑνότητα τοῦ λαοῦ.
.                Ἡ ἀντίθετη ἀντίληψη, οἱ «Ἀνθενωτικοί», δεκτὴ ἀπὸ τὸν λαὸ στὸ σύνολό του σχεδόν, δὲν ἤθελε ἐπουδενὶ νὰ διαπραγματευθεῖ θέματα τῆς Ἁγίας Ὀρθοδόξου Πίστεως καὶ δὲν πίστευε οὔτε κατ’ ἐλάχιστον στὴν εἰλικρίνεια τῶν δυτικῶν, ὅπως καὶ ἔγινε.
.                Ἄλλωστε, δὲν ἦταν πολλὰ τὰ χρόνια ποὺ τοὺς χώριζαν ἀπὸ τὴν ἅλωση τοῦ 1204 ἀπὸ τοὺς δῆθεν χριστιανοὺς σταυροφόρους τῆς Δύσεως καὶ εἶχαν τὴν δυνατότητα νὰ πληροφορηθοῦν τὸν ἐπαχθῆ τρόπο διοικήσεως τῶν λατινοκρατούμενων περιοχῶν καὶ τὰ ὅσα δεινὰ ὑπέμεναν οἱ ὁμόδοξοί τους ἀπὸ τοὺς ἀζυμίτες κατακτητές. Ἐπὶ πλέον πίστευαν ὅτι τυχὸν ἕνωση μὲ τοὺς Λατίνους θὰ εἶχε ὡς συνέπεια τὴν ἐπέκταση τῶν διαιρέσων ἐντὸς τῆς Ἐκκλησίας, καθὼς ἔγινε τὸ 1924 μὲ τὴν ἀλλαγὴ τοῦ ἡμερολογίου.
.                Ὁ Λουκᾶς Νοταρᾶς ἀνῆκε στὴν ἀνθενωτικὴ μερίδα. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Κωνσταντῖνος Παλαιολόγος προσπαθώντας νὰ συμφιλιώσει τὶς ἀντίπαλες παρατάξεις τὸν πρότεινε γιὰ τὸ ἀξίωμα τοῦ Μεγάλου Δουκός. Ἔτσι, ἔδειχνε τὴν ἐκτίμησή σου πρὸς αὐτὸν  μολονότι γνώριζε τὶς ἀνθενωτικές του ἀπόψεις.
.                Στὶς 26 Ὀκτωβρίου τοῦ 1452 ἔφθασε στὴν Κωνσταντινούπολη ὁ πρώην Ὀρθόδοξος ἐπίσκοπος Ἰσίδωρος, ποὺ ἔγινε καρδινάλιος συνοδευόμενος ἀπὸ διακόσιους τοξότες, στρατολογημένους μὲ χρήματα τοῦ Βατικανοῦ, ὡς δεῖγμα ὅτι ὁ πάπας ἦταν διατεθειμένος νὰ βοηθήσει τοὺς Ὀρθοδόξους.
Ὁ αὐτοκράτορας ὅρισε ἐπιτροπὲς διαπραγματεύσεως μαζί τους, γιὰ νὰ δώσουν τὴν συγκατάθεσή τους γιὰ τὴν ἕνωση. Σὲ μία ἀπὸ αὐτὲς συμμετεῖχε καὶ ὁ Λουκᾶς Νοταρᾶς, ὁ ὁποῖος, μολονότι κινήθηκε ἀρκετὰ διπλωματικά, ἐν τέλει κίνησε ἐναντίον του καὶ τὶς ὑποψίες τῶν ἀνθενωτικών, ποὺ ὑπέθεσαν ὅτι ἐγκατέλειψε τὶς Ὀρθόδοξες θέσεις του, καὶ τῶν Λατίνων, ποὺ οὕτως ἢ ἄλλως δὲν τὸν ἐμπιστεύονταν.
.                Ὡστόσο οἱ ἑβδομάδες περνοῦσαν καὶ ἄλλη στρατιωτικὴ βοήθεια ἀπὸ τὴν Δύση δὲν ἔφθανε. Ὁ κόσμος ἄρχισε νὰ ἀντιλαμβάνεται τὴν ἐγκατάλειψη τῶν δυτικῶν δῆθεν συμμάχων μὲ ἀποτέλεσμα οἱ ἀντιλατινικὲς  ἐκδηλώσεις νὰ ἀρχίσουν νὰ πολλαπλασιάζονται.
.                Τὸ σύνθημα τῶν ἀνθενωτικῶν «Κρεισσότερόν ἐστιν εἰδέναι φακιόλιον Τούρκων βασιλεῦον ἐν μέσῃ τῇ πόλει, ἢ καλύπτραν λατινικήν» τὸ ὁποῖο ὀφείλεται στὴν ἀδιαλλαξία καὶ τὸν ἐμπαιγμὸ τῶν παπικῶν ἀντιπροσώπων, ἀποδίδεται στὸν Λουκᾶ Νοταρᾶ.
.                Ἐν τέλει, παρὰ τὶς πολλὲς ἀντιρρήσεις κηρύχθηκε ἡ ἕνωση, ἡ ὁποία ποτέ δὲν ἔγινε ἀποδεκτὴ ἀπὸ τὸν Ὀρθόδοξο λαό. Ἀκόμη καὶ οἱ ὑποστηρικτές της ἔλεγαν ὅτι ἔγινε κατ’ οἰκονομίαν καὶ κάτω ἀπὸ τὴν πίεση τῶν περιστάσεων γιὰ τὴν διατήρηση τῆς αὐτοκρατορίας καὶ θὰ ἀκυρωνόταν, ἂν διασωζόταν ἡ Πόλη. Ὅμως, ἐξαπατήθηκαν.
.                Ὅταν οἱ Τοῦρκοι μπῆκαν στὴν Βασιλεύουσα, ὁ Νοταρᾶς καὶ οἱ σύντροφοί του ἀμυνόμενοι σὲ κάποιον πύργο, βλέποντας τὸ μάταιο τῆς ἀντιστάσεως, παραδόθηκαν.
.                Οἱ στρατιῶτες τὸν ὁδήγησαν στὸν σουλτάνο, ποὺ ἀρχικὰ τοῦ φέρθηκε μὲ εὐγένεια καὶ σεβασμό. Μάλιστα διέταξε νὰ βροῦν καὶ τὰ ὑπόλοιπα μέλη τῆς οἰκογενείας, τὰ ὁποῖα ὁ Πορθητής ἐξαγόρασε καὶ  ἀπελευθέρωσε, ἐκτὸς ἀπὸ τοὺς δύο μεγαλύτερους γιούς του, ποὺ εἶχαν σκοτωθεῖ, λέγοντας στὸν Νοταρᾶ ὅτι ἤθελε νὰ τὸν ὁρίσει διοικητὴ τῆς Πόλεως.
.                Τὴν ἑπομένη, ὅμως, ἡμέρα, ὁ Μωάμεθ ἔδειξε τὸν ὑπερφύαλο καὶ πανάσεμνο χαρακτήρα του, ἀφοῦ στὸ ἐπινίκιο συμπόσιο ποὺ ἔκανε μὲ τοὺς ἐπιτελεῖς του, ὅταν ἔμαθε γιὰ τὴν ὀμορφιὰ τοῦ νεώτερου γιοῦ τοῦ Νοταρᾶ, ζήτησε νὰ τὸν δεῖ καὶ νὰ τὸν βάλει στὸ χαρέμι του, γιὰ νὰ ἀσελγήσει μαζί του καὶ νὰ ὑποτάξει πλήρως τὸν Δούκα.
.                Ἡ ἀπάντηση τοῦ Λουκᾶ Νοταρᾶ ἦταν μιὰ ἀγέρωχη ἄρνηση. Καὶ ὁ σουλτάνος διέταξε νὰ τὸνσυλλάβουν καὶ νὰ ὁδηγήσουν μπροστά του μαζὶ μὲ τὸν γιό του καὶ τὸν γαμπρό του. Ἐκεῖ ὁ σουλτάνος ἐπανέλαβε τὴν πρότασή του, ἡ ἀπάντηση στὴν ὁποία θὰ σήμαινε ζωή, ἢ θάνατο καὶ γιὰ τοὺς τρεῖς.
.                Ἡ ἐκ νέου ἄρνηση τοῦ ἀσυμβίβαστου Νοταρᾶ ἔφερε τὴν σφραγίδα τῆς ἀπόλυτης προσηλώσεώς του στὴν πίστη τοῦ Χριστοῦ.
.                Ἐνθαρρύνει τὸν γιὸ καὶ τὸν γαμπρό του στὸ μαρτύριο λέγοντας:
-Νά, εἶναι ἀνοικτὸς ὁ δρόμος. Στὸ ὄνομα τοῦ Ἐσταυρωμένου, ποὺ πέθανε καὶ ἀναστήθηκε γιὰ μᾶς, ἂς πεθάνουμε, γιὰ νὰ ἀπολαύσουμε τὶς εὐλογίες Του.
.                Καὶ κατόπιν, στρεφόμενος στὸν δήμιο, τοῦ εἶπε:
-Κάνε αὐτὸ ποὺ σὲ διέταξαν, ἀρχίζοντας ἀπὸ τοὺς νέους.
.                Τὸ εἶπε αὐτὸ φοβούμενος μήπως ἐκεῖνοι λιποψυχήσουν ἂν ὁ ἴδιος θανατωνόταν πρῶτος.
.                Ὁ ἡρωϊκὸς πατέρας, ἔβλεπε νὰ ἀποκεφαλίζουν τὰ παιδιὰ ὄρθιος, ἀκίνητος, λέγοντας:
-Εὐχαριστῶ Σοι, Κύριε», καὶ «Δίκαιος εἶ, Κύριε».
.                Στὴν συνέχεια ζήτησε ἀπὸ τὸν δήμιο νὰ τοῦ ἐπιτρέψει νὰ εἰσέλθει στὴν Ἐκκλησία, γιὰ νὰ προσευχηθεῖ γιὰ λίγο, αἴτημα ποὺ ἔγινε ἀποδεκτό.
.                Βγαίνοντας εἶδε τὰ ἀποκεφαλισμένα σώματα τῶν παιδιῶν του, δοξολόγησε καὶ πάλι τὸν Θεὸ καὶ ἔκλινε τὸ κεφάλι στὸ σπαθὶ τοῦ δημίου. Ἦταν Κυριακή, 3 Ἰουνίου τοῦ 1453.

Ἡ Ὁσία Ὑπομονή

.                       Ἡ Ὁσία μητέρα μας Ὑπομονή ποὺ τὴν ἑορτάζουμε τὴν ἡμέρα τῆς ἁλώσεως, ἡ βασίλισσα τῶν τελευταίων χρόνων τῆς Βυζαντινῆς αὐτοκρατορίας, εἶναι γιὰ τὸ Ὀρθόδοξο πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας μας μιὰ νεοφανὴς ἁγία. Ἔτσι εὐδόκησε ὁ Κύριος, μετὰ ἕξη αἰῶνες ἀπὸ τὴν ὁσιακὴ κοίμησή της, νὰ γίνει γνωστὴ καὶ μάλιστα σὲ μιὰ ἐποχή, ποὺ καὶ μόνο τὸ ὄνομά της συγκινεῖ, ἀφοῦ χωρὶς ὑπομονὴ κανείς μας δὲν μπορεῖ νὰ διανύσει τὸ πολυκύμαντο τοῦ βίου πέλαγος. Χωρὶς αὐτὴ τὴν ἀρετὴ ἀνθρώπινη κοινωνία δὲ γίνεται. Ὑπομένουν οἱ ἰσχυροὶ τὴν ἀδυναμία τῶν ἀδυνάτων. Ὑπομένουν οἱ ἀδύνατοι τὴν ὑπεροψία τῶν ἰσχυρῶν. Ὑπομένουν οἱ γονεῖς καὶ οἱ παιδαγωγοὶ τὴν ἀπείθεια τῶν παιδιῶν. Ὑπομένουν τὰ παιδιὰ τὴν καταπίεση πολλὲς φορὲς τῶν μεγάλων. Ὑπομένουν οἱ ἄρρωστοι τὸ βαρὺ φορτίο τοῦ πόνου. Ὅλοι ὑπομένουν τὸ ζυγὸ ποὺ τοὺς ἔδωσε ὁ Χριστὸς ἐμπιστευόμενοι στὰ λόγια Του: « Τὸ φορτίον μου ἐλαφρόν ἐστι» (Ματθ. ια΄ 30). Χωρὶς ὑπομονὴ ἄλλωστε δὲν μποροῦμε νὰ σωθοῦμε καὶ μᾶς τὸ διαβεβαιώνει πάλι ὁ Κύριος: « Ὁ ὑπομείνας εἰς τέλος σωθήσεται» (Ματθ. ι΄ 22).
.                    Ἡ ἁγία Ὑπομονὴ εἶναι ἡ βασίλισσα καὶ αὐγούστα Ἑλένη Δραγάση-Παλαιολογίνα. Ἡ κόρη τοῦ ἡγεμόνος τῶν Σλαύων Κωνσταντίνου Δραγάση ποὺ ἔγινε αὐτοκράτειρα τοῦ Βυζαντίου  ὡς σύζυγος τοῦ Ἐμμανουὴλ Η΄ τοῦ Παλαιολόγου καὶ μητέρα τοῦ τελευταίου αὐτοκράτορος καὶ ἥρωος τῆς ἁλώσεως, ἐθνομάρτυρος Κωνσταντίνου τοῦ Παλαιολόγου. Ἡ βασιλεία της ἦταν γεμάτη δυσκολίες καὶ χαλεπὰ γεγονότα, ὅπως ἡ πολιορκία τῆς Πόλεως ἀπὸ τοὺς Τούρκους καὶ μάλιστα σὲ ἐποχὴ ποὺ μὲ τὸ σύζυγό της  ἦταν ἐξόριστοι ( 1390-1392). Στὰ ἕξη παιδιὰ ποὺ τῆς χάρισε ὁ Θεὸς προσέφερε ὄχι μόνο τὸ ” ζῆν “,ἀλλὰ καὶ τὸ ” εὖ ζῆν ” σταλάζοντας στὴ ψυχή τους τὰ ὀρθόδοξα δόγματα, τὴν ἀγάπη γιὰ τὴν πατρίδα καὶ τὴν ὑπομονὴ στὶς θλίψεις καὶ στὰ βάσανα. Καὶ ἂν τὰ λόγια της καμιὰ φορὰ δὲν εὕρισκαν πρόσφορο ἔδαφος στὶς καρδιὲς τῶν παιδιῶν της δὲν ἀπελπιζόταν. Δὲν ἔπεισα σήμερα, ἔλεγε, ἴσως μπορέσω νὰ τὰ πείσω αὔριο καὶ σιγοψέλλιζε τὸ τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου: «Οὐδὲν ὑπομονῆς ἴσον καὶ καρτερίας».
.                  Σὲ ὅλο τὸ διάστημα τῆς βασιλείας της ἡ εὐσυμπάθητη καὶ φιλόθεη αὐτοκράτειρα εὐαρέστησε τὸ Θεὸ καὶ τοὺς ἀνθρώπους μὲ τὰ ἔργα της. Δὲν ὑπῆρχε πτωχὸς ἢ ἀνήμπορος, ποὺ νὰ μὴ βρῆκε καταφυγὴ στὴν πλατειὰ ἀγκαλιά της. «Ἐσκόρπισεν, ἔδωκε τοῖς πένησιν, ἡ δικαιοσύνης αὐτῆς ἔμεινεν εἰς τὸν αἰῶνα» (Ψαλμ. ρια΄ 9).   Ὁ Γεώργιος Πλήθων Γεμιστός, ὁ φιλόσοφος, γράφει γι’ αὐτήν, ὅτι διακρινόταν γιὰ τὴν σωφροσύνη της καὶ τὴν δικαιοσύνη της, τὴν ὁποία εἶχε ἀναπτύξει στὸν ὑπέρτατο βαθμό. Ποτὲ δὲν ἔκανε κακὸ σὲ κανένα. Ἀντιθέτως ἔκανε πολλὰ καλά, ἀφοῦ κατοικοῦσε πάντοτε στὴν καρδιά της ὁ Χριστὸς καὶ τὸ δίπτυχο τῆς ὁσιακῆς βιοτῆς της ἦταν «ὁσιότητα στὸν Θεὸ καὶ δικαιοσύνη στοὺς ἀνθρώπους». Ἦταν πιστὴ στὰ Ὀρθόδοξα δόγματα καὶ γνώριζε πολὺ καλὰ τὶς μηχανορραφίες τοῦ Πάππα καὶ τὸν ὕπουλο τρόπο δράσεως τῶν ἀζυμιτῶν, ἀφοῦ ὁ παππισμὸς εἶχε ἐπικίνδυνα ἐξαπλωθεῖ στὰ σπλάγχνα τοῦ ἑλληνοβυζαντινοῦ κόσμου, ἀπὸ τὴν ἐποχὴ μάλιστα τῶν Σταυροφόρων ποὺ εἶχαν ἐγκατασταθεῖ σὲ νευραλγικὰ σημεῖα τοῦ κυρίως Ἑλλαδικοῦ χώρου. Ἡ ἁγία Ὑπομονὴ ἐφάρμοζε πλήρως τὸ τοῦ Παύλου: «Ἀξίως τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ πολιτεύεσθαι» (Φιλιπ. α΄ 27).

Σχέση τῆς Ὁσίας Ὑπομονῆς μὲ τὸν Ὅσιο Πατάπιο

.                    Ἡ περίφημη Μονὴ τῶν Αἰγυπτίων στὴν Κωνσταντινούπολη εἶχε  δομήτορα, ἀλλὰ καὶ ἀλάνθαστο πνευματικὸ καθοδηγητὴ τὸν Ὅσιο Πατάπιο. Σὲ αὐτὴν ὁ πρᾶος καὶ ταπεινὸς ἀσκητὴς ἔκανε τόσα θαύματα μὲ τὴν χάρη τοῦ Θεοῦ, ποὺ ὅλοι οἱ νοσοῦντες καὶ δεινῶς πάσχοντες τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἔτρεχαν σὲ αὐτὸν καὶ εὕρισκαν θεραπεία. Σὲ αὐτὴ τὴν Μονὴ ὁ Ὅσιος Πατάπιος κοιμήθηκε τὸν ὕπνο τῶν δικαίων καὶ παρέδωσε τὴν ἁγία του ψυχὴ στὰ χέρια τοῦ ἀγαπημένου του Ἰησοῦ, ποὺ τοῦ ἀφθάρτισε τὸ σκήνωμα καὶ τὸ κατέστησε πηγὴ  ἀστείρευτη θαυμάτων.
.                     Λίγο ἀργότερα ἐπέτρεψε ὁ Θεὸς νὰ καταστραφεῖ ἡ Μονὴ τῶν Αἰγυπτίων καὶ τὸ ἱερὸ λείψανο τοῦ Ὁσίου Παταπίου μεταφέρθηκε γιὰ ἀσφάλεια ἀπὸ τὸν συνασκητή του, ὅὍσιο Βάρα, στὴν Μονὴ τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τῆς Πέτρας, ποὺ ὁ ἴδιος εἶχε συστήσει. Ἡ Μονὴ αὐτὴ βρισκόταν ὑπὸ τὴν ὑψηλὴ προστασία τῶν Παλαιολόγων καὶ μάλιστα τῆς ἁγίας Ὑπομονῆς, τῆς μητέρας τοῦ τελευταίου αὐτοκράτορος Κωνσταντίνου, τοῦ ἡρωϊκοῦ καὶ θρυλικοῦ ἐθνομάρτυρος τῆς ἁλώσεως.
.                           Μετὰ τὴν πτώση τῆς Κωνσταντινουπόλεως ὁ Ἀγγελῆς Νοταρᾶς, συγγενὴς τῶν Παλαιολόγων καὶ ἀνεψιὸς τῆς Ὁσίας Ὑπομονῆς, γιὰ νὰ  γλυτώσει τὸ ἱερὸ τοῦ Ὁσίου Παταπίου σκήνωμα  ἀπὸ τὴν μανία τῶν ἀπογόνων τῆς Ἄγαρ, τὸ μετέφερε στὰ Γεράνεια ὄρη, τὰ ὁποῖα τὴν ἐποχὴ ἐκείνη παρεῖχαν ἀσφάλεια, γιὰ τὴν φύλαξη τοῦ ἁγίου σκηνώματος. Ἐκεῖ τὸ ἔκρυψε σὲ δυσπρόσιτο σπήλαιο, ὅπου βρέθηκε τυχαίως στὶς ἀρχὲς τοῦ αἰῶνος μας, τὸ 1904.
.                    Γύρω ἀπὸ τὸ σπήλαιο τοῦ ἱεροῦ λειψάνου συστήθηκε τὸ 1952 κοινόβιο μοναζουσῶν, ποὺ φέρει τὸ ὄνομα τοῦ ὁσίου Παταπίου. Ψυχὴ, δομήτορας καὶ πνευματικὸς ὁδηγὸς τοῦ κοινοβίου ἦταν ὁ ἀκάματος καὶ πολιὸς πρωτοσύγκελλος τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κορινθίας, μακαριστὸς ἀρχιμανδρίτης π. Νεκτάριος Μαρμαρηνός.

Διδάγματα σήμερα

.                     Ἡ Ἅλωση τῆς Κωνσταντινουπόλεως πολλὰ ἔχει νὰ μᾶς διδάξει.
.                   Πρῶτον ὅτι ὁ Θεὸς μᾶς παιδαγωγεῖ καὶ δὲν ὁρίζει τὰ σύνορα τῆς πατρίδος μας γιὰ τὴν ἀποστασία μας. Ἀλλοίμονο, ἂν μᾶς δώσει μιὰ νέα συρρίκνωση τῶν συνόρων μας μὲ προσφυγιὰ καὶ θλίψη καὶ μᾶς ἀναγκάσει νὰ κλάψουμε, ὅπως στὴν μετοικεσία τους οἱ Ἰσραηλῖτες «ἐπὶ τῶν ποταμῶν Βαβυλῶνος» (Ψαλμ. 136, 1).  Ἤδη ἐμεῖς, τὰ παιδιὰ τῆς  Ἑλλάδας τῶν πέντε θαλασσῶν καὶ τῶν δύο ἠπείρων, τὰ τελευταῖα χρόνια συρρικνωθήκαμε, χάσαμε τὴν Κωνσταντινούπολη, τὴν Σμύρνη, τὴν Μικρὰ Ἀσία, τὸν Πόντο, τὴν Καππαδοκία Μᾶς ἔδιωξαν ἀπὸ τὴν Ἀλεξάνδρεια. Μᾶς πῆραν τὴν μισὴ Κύπρο, τὴν Βόρειο Ἤπειρο, τὴν Ἀνατολικὴ Ρωμυλία.
.              Δεύτερον, ὀφείλουμε στὶς δυσκολίες μας νὰ κάνουμε ὑπομονὴ βαριὰ καὶ πολυχρόνια. «Ὁ ὑπομείνας εἰς τέλος σωθήσεται» (Ματθ. ι΄ 22 ).
.                 Τρίτον, νὰ εἴμαστε ἄρρηκτα προσκολλημένοι στὴν ἁγία μας Ὀρθοδοξία καὶ νὰ ἀποφεύγουμε διχαστικὲς τάσεις μέσα σὲ αὐτήν, γιατὶ διαρρηγνύουμε τὸν ἄρραφο χιτώνα τοῦ Χριστοῦ μας.
.                 Καὶ τέταρτον νὰ διαβάζουμε τὰ συναξάρια τῶν Ἁγίων μας καὶ νὰ παραδειγματιζόμαστε ἀπὸ αὐτούς, ἐλπίζοντας ὅτι μετὰ ἀπὸ κάθε καταιγίδα ἔρχεται ἡ ξαστεριά.
.                      Ὁ Κύριος μᾶς εὐλογεῖ καὶ μᾶς προστατεύει, ὅταν εἴμαστε ἑνωμένοι κοντά Του, κοντὰ στὴν ἁγία μας Ὀρθοδοξία, μέσα στοὺς κόλπους τῆς μίας, ἁγίας, καθολικῆς καὶ ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας μας.    

ΜΗΝΥΜΑΤΑ καὶ ΑΓΙΟΙ ΤΗΣ ΑΛΩΣΕΩΣ-1 (Χαρ. Μπούσιας)

Μηνύματα καὶ Ἅγιοι τῆς Ἁλώσεως [Α´]

Δρ Χαράλαμπος Μ. Μπούσιας,
Μέγας Ὑμνογράφος τῆς τῶν Ἀλεξανδρέων Ἐκκλησίας

.                Πῶς νὰ μὴν θρηνήσουμε, πῶς νὰ μὴν δακρύσουμε ἀναλογιζόμενοι τὰ δεινὰ ποὺ βρῆκαν τὸ γένος μας τὴν ἀποφράδα ἡμέρα τῆς ἁλώσεως τῆς Βασιλεύουσας, τὴν 29^ηΜαΐου τοῦ 1453, τότε ποὺ ὁ ἐλέῳ Θεοῦ αὐτοκράτορας Κωνσταντῖνος ὁ Παλαιολόγος ἔπεφτε νεκρὸς ἀπὸ χέρι ἀπίστων προασπιζόμενος τὴν κλεινὴ Κωνσταντινούπολη, τὴν πόλη τῆς Ἁγια-Σοφιᾶς; Παρὰ τὶς δυσκολίες, τὴν πολιορκία τῆς Πόλεως καὶ τὴν μάταιη ἀναζήτηση βοήθειας ἀπὸ τὴν Δύση ὁ εὐγενής, ἀνδρεῖος, φιλόπατρις αὐτοκράτορας ἦταν ἀποφασισμένος νὰ ἀγωνισθεῖ μέχρι θανάτου γιὰ τὴν σωτηρία τῆς παναγιοφρούρητης πρωτεύουσας τοῦ Βυζαντινοῦ κράτους.
.                Στὶς 29 Μαΐου τοῦ 1453 ἔπεσε νεκρὸς ὁ νέος Λεωνίδας τοῦ Ἔθνους. Τὸ δικό του «Μολὼν λαβέ» ἐκφράσθηκε μὲ τὰ λόγια πρὸς τὸν Μωάμεθ τὸν Πορθητή ποὺ ζήτησε συνθηκολόγηση καὶ ὑποταγή: «Τὸ τὴν πόλιν σοὶ δοῦναι οὐκ ἐμόν ἐ­στιν. Κοινῇ γὰρ γνώμῃ πάντες αὐτοπροαιρέτως ἀποθανοῦμεν καὶ οὐ φεισόμεθα τῆς ζωῆς ἡμῶν».
.                Ἔπεσε νεκρὸς ὁ αὐτοκράτορας ποὺ ἔγινε σύμβολο πατριωτισμοῦ καὶ ζεῖ στὶς καρδιὲς τῶν Ἑλλήνων, ἀφοῦ ἡ Ρωμανία ζεῖ καὶ θὰ ζεῖ, ἀνθεῖ καὶ βγάζει φύλλα καὶ καρπούς.
.                Ἔπεσε νεκρὸς ὁ μαρμαρωμένος βασιλιάς, ὁ χριστοφόρος, ἀφοῦ εἶχε μεταλάβει τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων καὶ εἶχε ζητήσει συγγνώμη γιὰ τὶς παραλείψεις του καὶ τὴν διχαστικὴ γιὰ τὸν Ὀρθόδοξο λαὸ οὐνίτικη λειτουργία τῆς 12ης Δεκεμβρίου 1452, στὴν ὁποία εἶχε διπλωματικὰ λάβει μέρος καὶ στὴν ὁποία ἀναγνώσθηκε τὸ ἀντορθόδοξο διάταγμα τῆς Φλωρεντίας.
.                Ἔπεσε νεκρὸς ὁ βασιλιάς, ἀλλὰ ἡ Ρωμανία ζεῖ καὶ θὰ ζεῖ στοὺς αἰῶνες, γιατὶ εἶναι ὁ νέος Ἰσραήλ, ἡ ἐκλεκτὴ μερίδα τοῦ Θεοῦ, ποὺ τὴν προστατεύει, τὴν καθοδηγεῖ καὶ τὴν παιδαγωγεῖ ἐνίοτε σκληρά, ἀλλὰ ποτὲ δὲν τὴν ἐγκαταλείπει. Ἡ ἐπέτειος τῆς ἁλώσεως φέρνει πικρὲς ἀναμνήσεις, ἀλλὰ μᾶς περνάει καὶ μηνύματα γιὰ ἕνα καλύτερο καὶ σωτηριῶδες μέλλον. Μᾶς περνάει μηνύματα,

*Ἑνότητος καὶ ὄχι διχασμοῦ τοῦ πιστοῦ λαοῦ.
*Σταθερῆς προσηλώσεως στὴν ἐθνογεννήτρα Ὀρθοδοξία.
*Ὑπομονῆς στὶς κακουχίες καὶ ἦττες.
*Ἐλπίδας ἀναστάσεως.

.                Τὸν Ἀπρίλιο τοῦ 1453 ὁ ἐμπαθής, φιλοπόλεμος καὶ σκληροτράχηλος σουλτάνος Μωάμεθ  ὁ Β΄ ὁ Πορθητής, μόλις εἰκοσιενὸς ἐτῶν μὲ ὁλόκληρο τὸ πολυπληθὲς  στράτευμά του βρίσκονταν ἤδη ἔξω ἀπὸ τὰ τείχη τῆς Βασιλεύουσας. Εἶχε σφοδρὴ ἐπιθυμία νὰ τὴν κατακτήσει, γι’ αὐτὸ καὶ μὲ 150.000 Ὀθωμανοὺς ἔρχισε νὰ τὴν πολιορκεῖ.  Βομβάρδιζαν τὰ τείχη προκαλώντας καταστροφές, τὶς ὁποῖες οἱ πόλιορκημένοι χριστιανοὶ προσπαθοῦσαν νὰ διορθώσουν περιμένοντας καὶ τὴν βοήθεια τῶν Δυτικῶν, ἡ ὁποία οὐδέποτε ἔφθασε. Ὡς ἡμέρα ὁλικῆς ἐπιθέσεως ὁρίσθηκε ἀπὸ τὸν Μωάμεθ ἡ 29^η Μαΐου.
.                 Στὶς κρίσιμες αὐτὲς στιγμὲς μοναδικὴ ἐλπίδα τῶν Βυζαντινῶν ἦταν ὁ Θεός, ἡ ἀκαταίσχυντη ἐλπίδα μας σὲ κάθε δυσκολία, σὲ κάθε ἐγκατάλειψη ἀνθρώπινη. Μᾶς τὸ ἔχει ἄλλωστε μηνύσει Αὐτὸς λέγοντας διὰ τοῦ Ψαλμωδοῦ: «Μὴ πεποίθατε ἐπ᾿ ἄρχοντας, ἐπὶ υἱοὺς ἀνθρώπων, οἷς οὐκ ἔστι σωτηρία (Ψαλμ. 145, 3). Γιὰ νὰ μᾶς βοηθήσουν οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι θέλουν ἀνταλλάγματα καὶ πολλὲς φορὲς ἀπομάκρυνση ἀπὸ τὶς ἀρχὲς τοῦ ἤθους, τῆς πίστεως, τῆς πατρίδος. Οἱ Δυτικοὶ σὲ αὐτὴν τὴν περίπτωση ἤθελαν τὴν ὑποταγὴ τῶν Ὀρθοδόξων σὲ αὐτούς, τοὺς σχισματικοὺς ἀζυμίτες. Ὑποταγὴ ποὺ σήμαινε ἀφανισμὸ τῆς Ὀρθοδοξίας, γιὰ τὴν ὁποία ὁ λόγιος Στουδίτης μοναχός, Ἰωσὴφ Βρυέννιος διασάλπιζε:
.                «Οὐκ ἀρνησόμεθά σε, φίλη Ὀρθοδοξία· οὐ ψευσόμεθά σου πατροπαράδοτον σέβας· ἐν σοὶ ἐγεννήθημεν, ἐν σοὶ ζῶμεν καὶ ἐν σοὶ τεθνηξόμεθα· εἰ δὲ καλέσει καιρὸς καὶ μυριάκις ὑπὲρ σοῦ τεθνηξόμεθα».

 Ἐλπίδα ὁ Κύριος, Ὅσιος Ἀνδρέας διὰ Χριστὸν Σαλός

Ὅταν μᾶς ἐγκαταλείπουν οἱ ἄνθρωποι μόνη μας ἐλπίδα καὶ ἀκαταίσχυντη μένει ὁ Κύριος καὶ Θεός μας.
.                Ζωντανὸ παράδειγμα μᾶς δίνει ὁ Ὅσιος Ἀνδρέας, ὁ διὰ Χριστὸν σαλός, ποὺ ἀκόμη καὶ στὶς βαρυχειμωνιὲς ἔμενε ἄστεγος, γυμνὸς καὶ ἀνυπόδητος. Διηγήθηκε στὸν πνευματικό του τὸ ἑξῆς:

   -Δὲν μποροῦσα νὰ ὑποφέρω τὸ φοβερὸ κρύο καὶ τὸν ἀέρα, ἀφοῦ δὲν προστατευόμουν ἀπὸ ροῦχα, παπούτσια καὶ στέγη. Κατέφυγα, λοιπόν, στοὺς φτωχούς, στοὺς ὁμοίους μου, ἀλλὰ καὶ ἐκεῖνοι δὲν μὲ δέχθηκαν. Μὲ σιχαίνονταν καὶ μὲ ἔδιωχναν μακριὰ μὲ ραβδιὰ λέγοντας μου:
-Φύγε ἀπὸ ἐδῶ, σκῦλε!  Ἐξαφανίσου!
.                Τόπο νὰ καταφύγω καὶ νὰ προφυλαχθῶ δὲν εὕρισκα. Ἀπελπίσθηκα. Φοβήθηκα πὼς θὰ πεθάνω. Ἂς ἔχει δόξα ὁ Θεός μου, εἶπα, γιατὶ καὶ ἂν ἀκόμη πεθάνω, ἡ κακουχία θὰ μοῦ λογισθεῖ σὰν μαρτύριο. Ὁ Θεὸς δὲν εἶναι ἄδικος. Αὐτὸς ποὺ ἔστειλε τὴν παγωνιά, θὰ μοῦ δώσει καὶ τὴν ὑπομονή. Πῆγα, λοιπόν, σὲ μιὰ γωνιὰ καὶ βρῆκα ἕνα σκῦλο. Ξάπλωσα δίπλα του μὲ τὴν ἐλπίδα πὼς θὰ μὲ ζέσταινε λίγο. Ἐκεῖνος, ὅμως, ὅταν μὲ εἶδε κοντά του, σηκώθηκε καὶ ἔφυγε. Εἶπα τότε στὸν ἑαυτό μου:
-Βλέπεις, ταλαίπωρε, πόσο ἁμαρτωλὸς εἶσαι; Ἀκόμη καὶ τὰ σκυλιὰ σὲ περιφρονοῦν καὶ φεύγουν ἀπὸ κοντά σου καὶ δὲν σὲ δέχονται οὔτε σὰν ὅμοιό τους. Οἱ ἄνθρωποι σὲ σιχαίνονται καὶ σὲ ἀποστρέφονται. Οἱ ὅμοιοί σου, οἱ φτωχοί, σὲ διώχνουν. Τί ἀπομένει, λοιπόν; Δὲν ὑπάρχει γιὰ σένα τόπος σὲ αὐτὸ τὸν κόσμο.
.                Ἐνῶ ἔλεγα αὐτὰ μὲ πολὺ πόνο, ἦλθα σὲ κατάνυξη. Καὶ ἐπειδὴ ἔτρεμα ἀπὸ τὸ κρύο καὶ ὑπέφερα ἀπὸ τὴν πεῖνα ἀναλύθηκα σὲ δάκρυα καὶ ἔστρεψα τὰ μάτια μου πρὸς τὴν μοναδική μου παρηγοριά, τὸν Κύριο. Τὰ μέλη μου εἶχαν παγώσει, ὅταν νομίζοντας ὅτι θὰ ξεψυχήσω ἔνοιωσα μιὰ ὑπέροχη ζεστασιά. Ἄνοιξα καλὰ τὰ γεμάτα δάκρυα μάτια μου καὶ εἶδα ἕνα φωτόλαμπρο νέο νὰ μοῦ προτείνει ἕνα ἀνθόπλοκο στεφάνι, ποὺ ἡ εὐωδιά τους ἦταν ἄρρητη. Τὸν ἄκουσα καλὰ νὰ μοῦ λέει:
-Ἀνδρέα ποῦ ἤσουνα;
– «Ἐν σκοτεινοῖς καὶ ἐν σκιᾷ θανάτου», τοῦ ἀποκρίθηκα.
.                Καὶ ἐνῶ ἀκόμη μιλοῦσα μὲ ὁδήγησε στὸν Παράδεισο, ὅπου παρέμεινα γιὰ δυὸ ἑβδομάδες καὶ εἶδα πράγματα, «ἃ οὐκ ἐξὸν ἀνθρώποις λαλῆσαι». Δίνει ὁ Θεὸς τοὺς πειρασμούς, ἀλλὰ δίνει καὶ τὴν ἔκβαση, σκέφθηκα. «Σὺν τῷ πειρασμῷ καὶ τὴν ἔκβασιν» (Α΄ Κορ. ι΄ 13).

Ἄρση τῆς θείας βοηθείας

.                Πολλοὶ δὲν γνωρίζουν μιὰ συνταρακτικὴ πτυχὴ τῆς ἁλώσεως τῆς Πόλεως, κατὰ τὴν ὁποία συνέβη κάτι ὑπερφυσικό, γιὰ νὰ καταφανεῖ ὅτι ὁ Θεὸς ἦταν ἐκεῖνος ποὺ προστάτευε τὸ Βυζάντιο ἐπὶ χίλια ἔτη.
.                Ὁ πορθητὴς Μωάμεθ ἀπελπισμένος ἀπὸ τὴν δίμηνη σχεδόν πολιορκία καὶ τὴν μεγάλη φθορὰ τῶν βαρβάρων ὀρδῶν του, ἀποφάσισε νὰ ἐγκαταλείψει τὸ κατακτητικό του ἐγχείρημα. Διέταξε τὸν στρατό του νὰ ἑτοιμασθεῖ, γιὰ ἀναχώρηση.
.                Πράγματι, ἡ διαταγὴ γινόταν πράξη, μέχρι τότε ποὺ ἕνας στρατηγός του τὸν ἐξορκίζει νὰ κάνει μιὰ τελευταία ἐπίθεση, πείθοντάς τον μὲ κοινὴ μαρτυρία τοῦ στρατοῦ του ὅτι, ἐνῶ σὲ ὅλη τὴν διάρκεια τῆς πολιορκίας ἔβλεπαν οἱ στρατιῶτες ἕνα λευκὸ σύννεφο νὰ καλύπτει τὴν Βασιλίδα τῶν Πόλεων, τὴν τελευταία νύχτα εἶδαν αὐτὴ τὴν φωτεινὴ νεφέλη νὰ ἀνυψώνεται πρὸς τὸν οὐρανό, δίνοντας τὴν ἑρμηνεία ὅτι ὁ Θεός τους, τοὺς ἐγκαταλείπει. Πείσθηκε τότε ὁ Μωάμεθ καὶ ἐπιχείρησε τὴν τελευταία καὶ μοιραία ἔφοδό του μὲ τὰ γνωστὰ δραματικὰ γεγονότα. Αὐτὸ τὸ περιστατικὸ ἀναφέρει ὁ χρονικογράφος τῆς ἁλώσεως, Δούκας.

Αἱματοπότιστη ἅλωση, πάλι δικιά μας θά ‘ναι.

.                Τὴν παραμονὴ τῆς αἱματοπότιστης ἁλώσεως τελέσθηκε θεία Λειτουργία στὴν Ἁγία Σοφία μὲ καθολικὴ συμμετοχὴ κλήρου καὶ λαοῦ. Ἐκεῖ ὁ βασιλιάς, πρὶν κοινωνήσει, ζήτησε ἀπ’ ὅλους νὰ τὸν συγχωρήσουν γιὰ τυχόν λάθη καὶ ἀδικίες ποὺ εἶχε προκαλέσει, κυρίως μὲ τὴν λανθασμένη ἐπιλογή του νὰ περιμένει βοήθεια ἀπὸ τὴν δύση, στὴν ὁποία εἶχε παραδώσει τὸ πατροπαράδοτο σέβας, ἔστω καὶ γιὰ λόγους πολιτικῆς καὶ προσδοκομένης σωτηρίας τοῦ Βυζαντίου, μὲ συνέπεια τὸν διχασμὸ τοῦ Ὀρθοδόξου πληρώματος. Ἔπειτα κατευθύνθηκε ἀποφασιστικὰ πρὸς τὴν πύλη του Ἁγίου Ρωμανοῦ, στὸ πιὸ εὐαίσθητο σημεῖο τῆς ἄμυνας. Δὲν ἔβαλε ἄλλους μπροστάρηδες στὴν μάχη. Μπῆκε ὁ ἴδιος, γιατὶ ἦταν παλληκάρι καὶ ἀνελάμβανε τὶς εὐθῦνες του ἀπέναντι στὸν λαό του.
.                Λίγο μετὰ τὰ μεσάνυκτα κηρύχθηκε ἡ γενικὴ τουρκικὴ ἐπίθεση. Οἱ ὑπερασπιστὲς τῆς Πόλεως μὲ τὸν Αὐτοκράτορα ἐπικεφαλῆς ἀμύνονταν μὲ σθένος, γνωρίζοντας ὅτι δὲν ὑπάρχει ἐπιλογὴ ὑποχωρήσεως. Οἱ δύο πρῶτες ἐπιθέσεις ἀποκρούσθηκαν ἐπιτυχῶς, παρὰ τὰ ρήγματα ποὺ δημιουργοῦνταν συνεχῶς στὰ τείχη ἀπὸ τοὺς κανονιοβολισμούς. Ὅμως, ὁ Μωάμεθ ὀργάνωσε πολὺ πιὸ προσεγμένα τὴν τρίτη καὶ τελευταία ἐπίθεση. Μὲ ἰδιαίτερη ἐπιμονὴ οἱ Τοῦρκοι ἐπιτέθηκαν στὸ σημεῖο τῶν τειχῶν ποὺ ἦταν κοντὰ στὴν πύλη τοῦ Ἁγίου Ρωμανοῦ, ὅπου βρισκόταν καὶ ὁ ἴδιος ὁ βασιλιάς καὶ ποὺ ἐκεῖ πολεμώντας μὲ ἀξιοθαύμαστη γενναιότητα ἔπεσε ἡρωϊκά.
.                   Ἡ θυσία τοῦ Κωνσταντίνου Παλιολόγου στὴν πύλη τοῦ Ρωμανοῦ ἔθεσε τὶς βάσεις γιὰ τὸ μοναδικὸ 1821. Τὰ κατὰ  δεκάδες κινήματα τῶν ὑποδούλων ἐτράφησαν ἀπὸ τοὺς θρύλους τοῦ Μαρμαρωμένου Βασιλιᾶ καὶ τῆς Κόκκινης Μηλιᾶς. Ἂν εἶχαν παραδοθεῖ τὴν 29η Μαΐου 1453, δὲν θὰ ὑπῆρχε ἀντίσταση καὶ ἐθνεγερσία. Ἡ συνθηκολόγηση θὰ ἦταν ἀνεξίτηλη ντροπή, ἐνῶ ἡ ἡρωϊκὴ ἄμυνα γέννησε τὴν ὑπομονή, τὴν ἐλπίδα, τὴν προσδοκία. Αὐτὴν ποὺ ἐκφράζει καὶ ὁ Ποντιακὸς θρῆνος:

     “…Ἡ Ρωμανία πέρασεν, Ἡ Ρωμανία πόρθεν,
Ἡ Ρωμανία κι ἂν πέρασεν ἀνθεῖ καὶ φέρει κι ἄλλο…”
.                Ἄλλωστε καὶ ὁ Γέρος τοῦ Μοριᾶ  ἔλεγε πρὸς τοὺς ξένους συνομιλητές του:
-Ὁ βασιλεύς μας συνθήκην δὲν ἔκαμε!  Ἡ φρουρά του πολεμᾶ ἀκόμη καὶ τὸ φρούριό του ἀντιστέκεται.
Καὶ ἐξηγοῦσε, ὅτι ἀναφερόταν στὸν Κωνσταντῖνο Παλαιολόγο, στοὺς κλεφταρματολούς, στὸ Σούλι καὶ στὴν Μάνη. Οἱ πεσόντες κατὰ τὴν ἅλωση μᾶς δώρησαν τὸ δικαίωμα στὴν Μεγάλη ἰδέα. Καὶ χωρὶς Μεγάλες ἰδέες τὰ ἔθνη δὲν πᾶνε μπροστά.

Ἀπόλυτη καταστροφή

.                Μόλις ἔσπασε καὶ ἡ τελευταία ἀντίσταση στὰ τείχη οἱ ὀρδὲς τῶν ἀγρίων λύκων, τῶν αἱμοσταγῶν Τούρκων ξεχύθηκαν στοὺς δρόμους τῆς Πόλεως μὲ σκοπὸ τὴν τριήμερη λαφυραγώγηση, ὅπως τοὺς τὸ εἶχε ὑποσχεθεῖ ὁ Μωάμεθ. Ὅ,τι εἶχε ἀπομείνει σὲ πλοῦτο καὶ κάλλος ἀπὸ τὴν λεηλασία τῶν Σταυροφόρων τὸ 1204, λεηλατήθηκε ἀνηλεῶς ἀπὸ τοὺς Ἀγαρηνούς. Ἡ Πόλη ἐρημώθηκε τελείως. Ἐκκλησίες καὶ Μοναστήρια βεβηλώθηκαν, σπίτια πυρπολήθηκαν, ἔργα τέχνης καὶ μνημεῖα καταστράφηκαν ὁλοσχερῶς. Ἀμέτρητοι κάτοικοι τῆς Πόλεως σκοτώθηκαν, χιλιάδες σύρθηκαν ὅμηροι στὰ σκλαβοπάζαρα τῆς Ἀνατολῆς, ἐνῶ ὅσοι γλύτωσαν, ἔφυγαν στὴν Δύση. Ἐνδεικτικὸ τῶν τουρκικῶν βιαιοπραγιῶν τῆς ἁλώσεως εἶναι ὁ σφαγιασμὸς τῶν πιστῶν ποὺ εἶχαν καταφύγει στὴν Ἁγιὰ Σοφιὰ τὶς ὧρες ἐκεῖνες καὶ αὐτῶν ποὺ γιόρταζαν τὴν μνήμη τῆς Ἁγίας Θεοδοσίας στὸν ὁμώνυμο Ναό της. Οἱ Τοῦρκοι στρατιῶτες στὴν Ἁγια Σοφιὰ ἔσπασαν τὶς πόρτες τοῦ Ναοῦ καὶ σκότωναν τοὺς πιστοὺς ἀμάχους μὲ μῖσος ἀδιακρίτως φύλου καὶ ἡλικίας. Μιὰ παράδοση ἀναφέρει, ὅτι τὴν ὥρα ποὺ εἰσέβαλαν οἱ Τοῦρκοι στὴν Ἁγιὰ Σοφιὰ ἐτελεῖτο Θεία Λειτουργία. Ὁ τοῖχος, τότε, πίσω ἀπὸ τὴν Ἁγία Τράπεζα ἄνοιξε καὶ μέσα του ἐξαφανίσθηκε ὁ Ἱερέας. Ἡ παράδοση αὐτὴ θέλει, ὅταν ἡ Πόλη ἐπιστρέψει πάλι σὲ χέρια Χριστιανῶν, ὁ Ἱερέας νὰ ξαναβγεῖ ἀπὸ τὴν κρυψώνα του καὶ νὰ συνεχίσει τὴν μισοτελειωμένη  Θεία Λειτουργία.
.                Τὸ στολίδι τῶν πόλεων, ἡ Κωνσταντινούπολη, ἔπαψε νὰ λάμπει, δὲν ἔπαψε, ὅμως, νὰ ἐκπέμπει τὸ Φῶς τοῦ Χριστιανισμοῦ καὶ τὸ Φῶς τοῦ Ἑλληνικοῦ πνεύματος ποὺ τὴν περιέβαλαν. Ἂν καὶ δὲν λειτουργοῦν πλέον ὅλοι οἱ ὁρατοὶ ναοί της, συνεχίζεται τὸ μυστήριο νὰ τελεῖται ἀθέατα, ἀθόρυβα στὰ μυστικὰ ἄδυτα τῆς γῆς καὶ τῆς καρδιᾶς, ὅπου μόνο ὁ  Ἥλιος τῆς δικαιοσύνης μπορεῖ νὰ στέλνει τὶς ζωογόνες ἀκτῖνες του. Μόνο ὁ Χριστός, ἡ πηγὴ τῆς ζωῆς, εἶναι Αὐτὸς ποὺ μπορεῖ νὰ σκορπίσει τὶς στάχτες, νὰ ἀναστήσει τὰ ἐρείπια, νὰ χαρίσει τὴν ζωή, γιὰ νὰ γίνουν καὶ πάλι ὅλα καινούργια, ὅλα νέα· γιὰ νὰ ζήσει καὶ πάλι ἡ Πόλη, ὅπως παλιά. Πίστη ἀκράδαντη καὶ ἐλπίδα ζῶσα μᾶς κάνει νὰ πιστεύουμε ὅτι «πάλι μὲ χρόνια, μὲ καιρούς, πάλι δικά μας θά ‘ναι»!

 Ὁσιομάρτυς Θεοδοσία, Τζαμὶ τῶν ρόδων

.                Στὴν συνοικία Φατὶχ τῆς Κωνσταντινουπόλεως κοντὰ στὰ αἱματόβρεκτα τείχη βρισκόταν Ναὸς περίλαμπρος τῆς Ὁσιομάρτυρος Θεοδοσίας, ἡ οποία γιορτάζει στὶς 29 Μαΐου. Ἡ ἁγία αυτὴ ἦταν πολὺ ἀγαπητὴ στοὺς κατοίκους τῆς πόλεως, γι’ αὐτὸ κάθε χρόνο στὴν μνήμη της, στόλιζαν τὸν Ναὸ μὲ τριαντάφυλλα. Ἔτσι, ἔπραξαν καὶ τὸ 1453 παρὰ τὴν ἐπικείμενη εἰσβολὴ τῶν τούρκων. Ἀπὸ τὴν παραμονὴ τῆς γιορτῆς οἱ πιστοὶ κατέκλυσαν τὸν Ναὸ καὶ τὸν καταστόλισαν. Μόνο ποὺ αὐτὴ τὴν σημαδιακὴ χρονιὰ ἦταν τόσα πολλὰ τὰ λουλούδια ποὺ ὁ Ναὸς ἄλλαξε ὄψη. Ὁ κίνδυνος τῆς ἁλώσεως τῆς Πόλεως εἶχε συγκεντρώσει πλήθη πιστῶν, γιὰ νὰ τιμήσουν τὴν Ἁγία καὶ νὰ προσευχηθοῦν γονατιστοὶ γιὰ τὴν σωτηρία τους. Ἐκείνη, τὴν μοιραία νύκτα, ὅπου ἔξω ἀκούγονταν ἀπόκοσμα τὰ τύμπανα τοῦ πολέμου, οἱ πιστοὶ μέσα στὸν Ναὸ μούσκευαν τὸ δάπεδό του μὲ τὰ δάκρυά τους, αὐτὸ πού, ἀλλοίμονο, σὲ λίγες ὧρες θὰ πορφυρωνόταν ἀπὸ τὰ μαρτυρικά τους αἵματα.
.                Οἱ ἄπιστοι ὀθωμανοὶ κτυποῦσαν τὰ τύμπανα γιὰ ἐκφοβισμὸ τῶν Κωνσταντινουπολιτῶν μπροστὰ στὰ τείχη πιὸ δυνατὰ ἀπὸ κάθε ἄλλη φορά, προαναγγέλλοντας τὴν τελικὴ ἐπίθεση. Τὸ πρωῒ τῆς 29ης Μαΐου, τὴν ὥρα ποὺ ἔβγαινε ὁ ἥλιος καὶ οἱ πιστοὶ στὸν Ναὸ μέσα ἔψαλλαν τὸν Ὄρθρο τῆς Ἁγίας καὶ ἡ Πόλη ἔπεφτε οἱ Τοῦρκοι στρατιῶτες ξεχύθηκαν ἀλαλάζοντες στὰ σοκάκια τῆς Πόλεως καὶ εἰσέβαλαν κάποια στιγμὴ καὶ στὴν Ἁγία Θεοδοσία. Μπροστὰ στὴν θέα τῶν ἀμέτρητων τριαντάφυλλων κάποιοι ἀναφώνησαν: «Γκιοὺλ τζαμί, Γκιοὺλ τζαμί!», καθὼς στὰ τούρκικα ἡ λέξη γκιοὺλ σημαίνει τριαντάφυλλο. Προφανῶς εἶπαν: «Νὰ ἡ Ἐκκλησία τῶν ρόδων!».
.                Μετὰ τὴν ἅλωση οἱ Τοῦρκοι μετέτρεψαν τὸν περικαλλῆ Ναὸ σὲ μουσουλμανικὸ τέμενος,  τὸ Γκιοὺλ τζαμί. Οἱ Ἕλληνες τῆς Πόλεως ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τῆς Ἁλώσεως μέχρι σήμερα, ἔχουν συνδέσει τὸ τζαμὶ αὐτὸ μὲ τὸν τάφο τοῦ τελευταίου αὐτοκράτορα, τοῦ Κωνσταντίνου Παλαιολόγου.
.                Ἡ ὁσιομάρτυς Θεοδοσία εἶναι μάρτυς πίστεως σὲ ἄλλη περίοδο διχασμοῦ, στὴν ἐποχὴ τῆς εἰκονομαχίας. Γεννήθηκε στὴν Βασιλίδα τῶν Πόλεων, τὴν ἔνδοξη καὶ πολύπαθη Κωνσταντινούπολη, ἀπὸ  εὐσεβεῖς καὶ πλούσιους γονεῖς. Μετὰ τὸν θάνατον τοῦ πατέρα της κλείσθηκε ἀπὸ τὴν μητέρα της, μόλις στὴν ἡλικία τῶν ἑπτὰ ἐτῶν, σὲ κάποιο Μοναστήρι τῆς Πόλεως, ὅπου ἀργότερα ἔλαβε καὶ τὸ μοναχικὸ σχῆμα. Μετὰ δὲ τὸν θάνατο καὶ τῆς μητέρας της διένειμε τὴν περιουσία της στοὺς πτωχούς, τοὺς ἐνδεεῖς, τοὺς ἐμπερίστατους καὶ ἀφιερώθηκε στὸ ἔργο τῆς σωτηρίας τῆς ψυχῆς της μέσα ἀπὸ τὴν σύντονη ἄσκηση καὶ τὴν ἀπόλυτη τήρηση τῶν μοναχικῶν της καθηκόντων.
.                Μετὰ ἀπὸ δεκαετῆ παραμονὴ στὸ Μοναστήρι ἐπακολούθησε ὁ κατὰ τῶν ἱερῶν εἰκόνων διωγμός, ἡ φοβερὴ εἰκονομαχία, ἡ αἵρεση τοῦ διχασμοῦ τῶν χριστιανῶν, ἡ ὁποία ταλαιπώρησε τὴν Ἐκκλησία μας γιὰ πολλὰ χρόνια καὶ ἔδωσε πλῆθος μαρτύρων μέχρι τὴν Τετάρτη Οἰκουμενὴ Σύνοδο, ὅπου θριάμβευσε γιὰ ἄλλη μιὰ φορὰ τὸ Ὀρθόδοξο φρόνημα. Τότε, ὅταν οἱ στρατιῶτες τοῦ εἰκονοκλάστου βασιλέως Λέοντος τοῦ Ἰσαύρου ἀποπειράθησαν νὰ καταβιβάσουν ἀπὸ τὴν Χαλκὴ Πύλη τὴν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ, ἡ Θεοδοσία μαζὶ μὲ ἄλλες γυναῖκες ἔρριξε κάτω ἀπὸ τὴν σκάλα τὸν στρατιώτη ποὺ μὲ αὐτὸ τὸν τρόπο ἐξύβριζε τὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ μας, τοῦ ποθςεινοῦ της Νυμφίου. Ἡ ἀγάπη της σὲ Αὐτρὸν τὴν ὅπλισε νὰ ἀνδρικὸ θάρρος, γιὰ νὰ δυναμώσει τὴν πίστη καὶ τῶν χλιαρῶν περὶ τὴν πίστη καὶ τὴν Ὀρθοδοξία συνανθρώπων της. Γιὰ τὴν πράξη της αὐτὴ τὴν συνέλαβαν καὶ μετὰ ἀπὸ πολλὰ βασανιστήρια ἀπὸ τὸν ἄγριο δήμιο τὴν θανάτωσαν μὲ ἕνα κέρατο κριαριοῦ. Τὸ τίμιο λείψανό της ἔθαψαν στὴν Μονὴ τοῦ Δεξιοκράτους, ὅπου ἐπιτελοῦσε πάρα πολλὰ θαύματα.
.                   «Ἡ Πόλις ἑάλω»! καὶ ἡ σπαρακτική κραυγὴ ἔσχισε τοὺς αἰθέρες. Ἡ ὑπερχιλιόχρονη βασίλισσα τῆς Ἀνατολῆς, ηἡ πάγκαλη καὶ περίδοξη, ἡ πιὸ λαμπρὴ Πόλη τῆς ἱστορίας, ἡ θεοδόξαστη Κωνσταντινούπολη, ἔπεσε. Ἡ πολύκλαυστη δέσποινα τοῦ Βοσπόρου γέμισε μὲ συντρίμμια, πλημμύρισε στὸ αἷμα. Τὰ βασιλικά της ἐνδύματα ἔγιναν τρομακτικὰ στὴν ὄψη, ὁλοπόρφυρα, αἱματοβαμμένα. Χέρια βέβηλα τῶν μιαιφόνων ἐχθρών της μὲ ἀπύθμενο μῖσος καὶ μέγιστη κακία διέπραξαν τὸ κακούργημα.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ: ΜΗΝΥΜΑΤΑ καὶ ΑΓΙΟΙ ΤΗΣ ΑΛΩΣΕΩΣ-2 (Χαρ. Μπούσιας)

Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ ΑΙΧΜΑΛΩΤΗ ΤΟΥ ΕΡΝΤΟΓΑΝ (Γ. Ν. Παπαθανασόπουλος)

Ἡ Ἁγία Σοφία αἰχμάλωτη τοῦ Ἐρντογάν

Τοῦ Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

.                Ὁ Ἐρντογὰν καὶ ἄλλοι Τοῦρκοι πολιτικοί, ἀφοῦ ἐπανέφεραν σὲ κατάσταση αἰχμαλωσίας τὸν πάνσεπτο ἱερὸ ναὸ τῆς Ἁγίας Σοφίας, στὴν Κωνσταντινούπολη, ἀγλάισμα τῆς παγκόσμιας πολιτιστικῆς κληρονομιᾶς, φτάνουν σὲ τόση διαστροφή, ὥστε νὰ λένε ὅτι τὴν «ἀπελευθέρωσαν» μετατρέποντάς την σὲ τζαμὶ καὶ βεβηλώνοντάς την. Τόση ἀγριότητα μόνο στοὺς μουτζαχεντὶν καὶστοὺς ἄλλους φανατικούς τοῦ Ἰσλὰμ βρίσκει κάποιος…
.                Μιλώντας ὁ Ἐρντογὰν γιὰ τὸ ἀνοσιούργημά του δικαιολογήθηκε ὅτι ἐνήργησε «σύμφωνα μὲ τὴν κληρονομιὰ τοῦ Μωάμεθ τοῦ Πορθητῆ». Μηδένισε ἔτσι τὴν ἐνέργεια τοῦΚεμάλ, ποὺ τὴ μετέτρεψε σὲ μουσεῖο καὶ ἀνέδειξε ἔτσι τὰ μοναδικὰ ψηφιδωτά της καὶ ἄλλα ἐντὸς αὐτῆς ἀριστουργήματα. Ὁ Ἐντογὰν προτίμησε τὴν πρὸ 570 ἐτῶν ἐνέργεια τοῦ Μωάμεθ ἀπὸ αὐτὴν τοῦ Κεμάλ, πρὶν ἀπὸ 89 χρόνια.
.                Γιὰ νὰ δοῦμε τὴν κληρονομιά, ποὺ ἄφησε ὁ Μωάμεθ στὸν Ἐρντογάν, ἀνατρέχουμε στὸν Γεώργιο Φραντζὴ πού, εὑρισκόμενος στὴν Βασιλεύουσα, βίωσε τὴν ἐκεῖ ἐξόντωση τῶν χριστιανῶν –ὁ ἴδιος φυλακίστηκε καὶ βασανίστηκε– καὶ ἔγραψε τὸ  «Χρονικὸ τῆς Ἁλώσεως». Γράφει μεταξὺἄλλων γιὰ τὸν Μωάμεθ:
« Ὁ Μωάμεθ, ὁ γυιὸς τῆς ἀνομίας, ὁ πρόδρομος τοῦ ἀντιχρίστου, ἔκανε τὴν προσευχή του, ἀφοῦἀνέβηκε πάνω στὴν Ἁγία Τράπεζα. Ἂχ ἀλίμονο τί συμφορά, τί φρικιαστικὸ παράδοξο! Ἀλίμονο ποῦκαταντήσαμε καὶ τί εἴδαμε; Τοῦρκος μέσα στὸ ἅγιο θυσιαστήριο, ἐκεῖ ὅπου τοποθετοῦνται τὰλείψανα Ἀποστόλων καὶ μαρτύρων, καὶ πάνω σὲ αὐτὸ ὁ ἀσεβής;»
.                Ὁ Σπ. Ζαμπέλιος γράφει σχετικά: «Ὁ Σουλτάνος κατελθὼν ἐν τῇ ἁγίᾳ Σοφίᾳ καὶ ἀποβὰς τοῦ ἵππου, καὶ εἰσελθὼν ἐντὸς ἐκέλευσε ἕνα τῶν Τούρκων ἱερέων νὰ ἀναβῆ ἐπὶ τοῦ ἄμβωνος καὶ νὰδιαλαλήση τὴν μωαμεθανικὴν προσευχήν. Αὐτὸς δὲ ὁ βασιλεὺς ἀναβὰς ἐπὶ τῆς Ἁγίας Τραπέζης ἐπανέλαβε τὴν δέησιν ὑψηλῇ τῇ φωνῇ…».
.                Ὁ σημαντικὸς Γάλλος ἱστοριοδίφης Γουσταῦος Σλουμπερζὲ (1844-1929) πέραν τῶν χρονικῶν τῶν Φραντζῆ, Δούκα, Κριτόβουλου καὶ Χαλκοκονδύλη συγκέντρωσε καὶ διηγήσεις αὐτοπτῶν μαρτύρων τῆς ἅλωσης καὶ περιγράφει τὴ συμπεριφορὰ τῶν στιφῶν τοῦ Μωάμεθ στὴν Ἁγιὰ Σοφιά. Πλῆθος Χριστιανῶν εἶχε συρρεύσει σὲ Αὐτὴν μήπως καὶ οἱ ἄπιστοι τὴν θεωρήσουν ἄσυλο… Ὅμως αὐτοὶ διήρπασαν ὅ,τι πολύτιμο ὑπῆρχε, ἀτίμασαν τὶς γυναῖκες καὶ φόνευσαν τοὺς γηραιοὺς ἄνδρες καὶ τοὺς νέους τοὺς πῆραν αἰχμαλώτους. Ὁ χότζας Σαὰδ-ουδ-δὶν μαρτυρεῖ ὅτι οἱΤοῦρκοι εἰσβολεῖς ἐνήργησαν σύμφωνα μὲ τὸ παράγγελμα τῆς θρησκείας τους: «Φονεύετε τοὺς γέροντας, αἰχμαλωτίζετε τοὺς νέους».
.                Οἱ Τοῦρκοι, μὲ ἐντολὴ τοῦ Μωάμεθ, μέσα στὸ ναὸ τῆς Ἁγίας Σοφίας, ἀφοῦ δολοφόνησαν, ἔκλεψαν, βεβήλωσαν, ἐβίασαν, τὸν ἄδειασαν ἀπὸ τὰ πτώματα καὶ ἐγκατέστησαν δημόσιες γυναῖκες καὶ στάβλους γιὰ τὰ ἄλογά τους. Ἔριχναν δὲ τὰ ἁγιώτατα τῶν λειψάνων μεταξὺγουρουνιῶν καὶ σκυλιῶν. Βασανιστικὸ θάνατο βρῆκαν πολλοὶ ἀρχιερεῖς καὶ ἑκατοντάδες ἱερέων, σύμπας ὁ ἀνώτερος κλῆρος τῆς βασιλευούσης, ποὺ βρίσκονταν ἐντὸς τοῦ ναοῦ. Συνελήφθησαν, ἀπογυμνώθηκαν, δέθηκαν καὶ οἱ νεότεροι πουλήθηκαν ὡς σκλάβοι, ἐνῶ οἱ γέροντες ἐφονεύθησαν.
.                Αὐτὴ τὴ συμπεριφορὰ τοῦ Μωάμεθ καὶ τῶν ἄλλων προγόνων του ζήλεψε ὁ πρόεδρος Ἐρντογάν. Μὲ τὴ λογικὴ αὐτὴ ἡ Τουρκία βαδίζει στὸν εἰκοστὸ πρῶτο αἰώνα καὶ αὐτὴν τὴν Τουρκία ἀνέχονται καὶ συνεργάζονται τὰ δημοκρατικὰ συμμαχικά μας κράτη.-