Ο ΥΜΝΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΔΙΑΚΟΣΙΩΝ ΕΤΩΝ (Γ. Ν. Παπαθανασόπουλος)

Ο ΥΜΝΟΣ  ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
ΔΙΑΚΟΣΙΩΝ ΕΤΩΝ

 ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ Ν. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΥ

 

 .                  Φέτος ὁ Ἑλληνισμὸς ἑορτάζει μία σημαντικὴ ἐπέτειο: τὰ διακόσια χρόνια  τῆς σύνθεσης τοῦ Ἐθνικοῦ μας Ὕμνου ἀπὸ τὸν μεγάλο ποιητή μας Διονύσιο Σολωμό.
.         Στὸν λόφο τοῦ Στράνη, στὴ Ζάκυνθο, ὁ 25 μόλις  ἐτῶν μεγαλοφυὴς Ποιητής, μέσα σὲ ἕνα μήνα, τὸν Μάιο τοῦ 1823, συνθέτει τὸν Ὕμνο μὲ τὸν ὁποῖο «δίδει ὄχι μόνο τὸν λυρικόν του ἐνθουσιασμόν, τὰ κυριώτερα στάδια τῆς Ἐπαναστάσεως κατὰτὰ δύο πρῶτα ἔτη, κατὰ ξηρὰν καὶ κατὰ θάλασσαν, τὴν ἐκπολιόρκησιν τῆς Τριπολιτσᾶς… τὴν πολιορκίαν τοῦ Μεσολογγίου…, τὴν θανάτωσιν τοῦ Πατριάρχου, τὸν κοινὸν ἀγώνα τῆς Ἑλλάδος – Ἐλευθερίας καὶ τῆς Θρησκείας, ἀλλὰ καὶ νουθετεῖτοὺς μαχομένους Ἕλληνας κατὰ τῆς ἐπαράτου Διχονοίας»,  ὅπως γράφει ὁ ἀείμνηστος καθηγητὴς Ν. Β. Τωμαδάκης.
.                 Καὶ ὁ Κ.Θ. Δημαρᾶς (1904-1992) σὲ ραδιοφωνική του ὁμιλία, στὶς 25 Μαρτίου 1946, εἶπε μεταξὺ ἄλλων: «Ὁ Ὕμνος εἰς τὴν Ἐλευθερίαν τοῦ Σολωμοῦ εἶναι – στὴν ποιητικὴ περιοχὴ – μία γενναία πράξη, ὅμοια μὲ τὶς πράξεις τῶν συναδέλφων του στ’ ἅρματα… Εἶναι ἔργο πηγαῖο, ὁρμητικό, νεανικὸ – 25 χρονῶν ἦταν τότε ὁ Σολωμός. Σὰν νὰ εἶχε ὡριμάσει ἀπὸ καιρὸ μέσα του, ξεπετᾶ τώρα ἕτοιμο μονομιᾶς, ὅπως μονομιᾶς ξεπετᾶ καὶ ἀστράφτει ἐμπρὸς στὰ μάτια του σὰν γνώριμη ἀπὸ καιρὸ ἡ μορφὴ τῆς Ἐλευθερίας:

Σὲ  γνωρίζω ἀπὸ τὴν κόψη
Τοῦ σπαθιοῦ τὴν τρομερὴ
Σὲ  γνωρίζω ἀπὸ τὴν ὄψη
Ποὺ μὲ βιὰ μετράει τὴ γῆ».

.                    Ὁ Διονύσιος Σολωμὸς στὸν «ΥΜΝΟΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΝ» εἶναι ὁ  πρῶτος ποὺ τονίζει τὴ συνέχεια τοῦ Ἑλληνισμοῦ, ἀπὸ τοὺς ἀρχαίους χρόνους ἕως τὶς ἡμέρες του, πρὶν ἀπὸ τοὺς ἱστορικοὺς Ζαμπέλιο καὶ Παπαρρηγόπουλο. Σημειώνει ὅτι «ἐκφωνεῖ φιλελεύθερα τραγούδια σὰν τὸν Πίνδαρο». Ἐπικαλεῖται τοὺς τριακόσιους τοῦ Λεωνίδα καὶ τονίζει στὴν 78η στροφή:

 «Ὦ τρακόσιοι! Σηκωθῆτε
Καὶ ξανάλθετε σ᾽ ἐμᾶς.
Τὰ παιδιά σας θέλ’ ἰδῆτε
Πόσο μοιάζουνε μέ σᾶς».

 .                Ὁ Τωμαδάκης στὸ ἴδιο βιβλίο του γράφει, ἐπίσης, ὅτι αὐτὴ ἡ στροφὴ γιὰ τοὺς τριακόσιους τοῦ Λεωνίδα «περνᾶ πέραν ἀπὸ τὴν ποίησιν καὶ ἐγγίζει τὴν ἀλήθειαν τῆς Ἱστορίας, ἐπικυρώνει τὴν συνέχειαν τοῦ Ἑλληνισμοῦ ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα μέχρι τῆς Ἐπαναστάσεως, γεγονὸς τὸ ὁποῖον ἀκόμη δὲν εἶχε τότε ἀναγνωρισθῆ ἀπὸ τοὺς Εὐρωπαίους καὶ ἀπὸ τοὺς ἱστορικούς, οἱ ὁποῖοι ἐνόμιζον ὅτι μὲ τὴν πτῶσιν τῆς Ἑλλάδος ὑπὸ τοὺς Ρωμαίους (146 π.Χ) ὑπετάγη καὶ ἐχάθη ὁ Ἑλληνισμός».
.              Οἱ Ἕλληνες στὴ συνέχεια τῆς ἱστορικῆς πορείας τους, γράφει ὁ Σολωμός, ἀγκαλιάζουν τὸν Ἰησοῦ Χριστό, ὡς Λυτρωτὴ καὶ συμπαραστάτη τους. Γράφει στὴν 97η στροφή:

«Μὲ φωνὴ ποὺ καταπείθει
Προχωρώντας ὁμιλεῖς
Σήμερ’ ἄπιστοι, ἐγεννήθη,
Ναί, τοῦ κόσμου ὁ Λυτρωτής».

.                  Θυμωμένος ἀπὸ τὴ βαρβαρότητα τῶν Τούρκων στὴν Κωνσταντινούπολη γράφει στὶς στροφὲς 113 καὶ 114:

 «Καὶ ἐκεῖ πού  ’ναι ἡ Ἁγιὰ Σοφιά,
Μέσ’ στοὺς λόφους τοὺς ἑπτά,
Ὅλα τ’ ἄψυχα κορμία,
Βραχοσύντριφτα, γυμνά, 

Σωριασμένα νὰ τὰ σπρώξη
Ἡ κατάρα τοῦ Θεοῦ
Κι΄ ἀπὸ κεῖ νὰ τὰ μαζώξη
Ὁ ἀδελφὸς τοῦ φεγγαριοῦ».

 .                   Ἀφοῦ ἀναφέρει τὰ «περασμένα μεγαλεῖα» καὶ τὴ μακροχρόνια σκλαβιά, σημειώνει τὴν ἐθνεγερτικὴ «πολεμόκραχτη φωνὴ τοῦ Ρήγα» στὴ στροφὴ 18 καὶ τὴθυσία τοῦ Πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄ μὲ τὴν ἔναρξη τῆς Ἐπανάστασης. Γράφει στὴν 135η στροφή:

 «Ὅλοι κλαῦστε! Ἀποθαμένος
Ὁ ἀρχηγὸς τῆς Ἐκκλησιᾶς,
Κλαῦστε, κλαῦστε, κρεμασμένος
Ὡσὰν νά ’τανε φονιάς»...

 .                 Γιὰ τὸν Ρήγα καὶ τὸν Σολωμὸ ὁ Λίνος Πολίτης σημειώνει πὼς «ἂν ὁ πρῶτος ὁραματίζεται καὶ προγραμματίζει τὴν Ἀνάσταση τοῦ Γένους, ὁ δεύτερος ψάλλει καὶὑμνεῖ τὴν πραγματοποίησή της. Τὸ ποίημα γραμμένο μέσα σὲ ἕνα μήνα, τὸ Μάη τοῦ1823,  ἀντανακλᾶ στὸν χαρμόσυνο καὶ ἐμπνευσμένο τόνο τοῦ τὰ σύγχρονα μεγάλα γεγονότα… Ὁ Σολωμός, εἴκοσι πέντε χρονῶν, καθιερώνεται ἐθνικὸς ποιητής». 
.                  Ὁ Σολωμός, γράφει ὁ Λίνος Πολίτης, «ὅσο περνοῦν τὰ χρόνια, τόσο καὶ παίρνει ἡ πίστη του ἑλληνικότερο χρῶμα, ἀλλὰ καὶ τόσο θεμελιώνεται καὶ τὸ ἰδανικό τῆς πατρίδας στὴ θρησκευτικὴ αὐτὴ πίστη καὶ παίρνει ἀπὸ ἐκεῖ δύναμη καὶ βάθος. Τὸπράμα αὐτὸ ἐκφράζεται ποιητικὰ στὸν «Ὕμνο εἰς τὴν Ἐλευθερίαν», στὶς στροφὲς ποὺ περιγράφουν τὴν πρώτη πολιορκία τοῦ Μεσολογγιοῦ καὶ ποὺ εἶναι ἴσως τὸπραγματικὸ κορύφωμα τοῦ «Ὕμνου» (στρ. 88-121)… Ὅταν τόσο σφικτὰ δεμένες εἶναι στὴ συνείδηση τοῦ Σολωμοῦ αὐτὲς οἱ δύο ἔννοιες τῆς Πίστης καὶ τῆς Πατρίδας, φυσικὸ εἶναι τὸ ποιητικό του ἔνστικτο νὰ ὁδηγήσει μόνο του καὶ σ’ ἕνα ὅσο γίνεται πιὸ σφικτὸ ἐξωτερικὸ συνταίριασμά τους».
.                       Ὁ φίλος τοῦ Σολωμοῦ, ὁ ὁποῖος μελοποίησε τὸν Ἐθνικό μας Ὕμνο σπουδαῖος συνθέτης καὶ δάσκαλος Νικόλαος Χαλικιόπουλος Μάντζαρος (1795-1872)  ἔγραψε γι’ αὐτόν: «Ἀδιάφορος πρὸς ἐξωτερικάςτινας πράξεις, αἰσθάνεται ζωηρῶς τὴν θρησκείαν, ἐπειδὴ μὲ τρεῖς ἔρωτας τρέφει τὴν ψυχήν του: τοῦ Θεοῦ, τοῦ πλησίον καὶ κάθε χριστιανικῆς ἀρετῆς». Ο Ἰωάννης Ἡλιούδης σὲ ἄρθρο του μνημονεύει τὸν καθηγητὴ Ν. Β. Τωμαδάκη, ὁ ὁποῖος στὸ λῆμμα γιὰ τὸν Διονύσιο Σολωμὸ τῆς Θρησκευτικῆς καὶ Ἠθικῆς Ἐγκυκλοπαιδείας (Ἀθῆναι, 1967, στ. 276) ἐπισημαίνει ὅτι «πολλαὶ μαρτυρίαι συγχρόνων του συμφωνοῦν ὅτι ὁ Σολωμὸς ἐμελέτα τὴν Γραφήν, τοὺς Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας καὶ ὅτι ἔψαλλε τὰ κείμενα τῆς Ὀρθοδόξου Ὑμνογραφίας». Ὁ Ἰωάν. Ἡλιούδης προσθέτει ὅτι ὁ Σολωμὸς γνώριζε τὴ βυζαντινὴμουσικὴ καὶ λαμβάνει τὸ στιχουργικὸ πρότυπο τοῦ Ὕμνου ἀπὸ τὴν α΄ ὠδὴ τοῦ κανόνος εἰς τὸ Γενέσιον τῆς Θεοτόκου τοῦ Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ: «Τῷ συντρίψαντι πολέμους».

Τῷ συντρίψαντι πολέμους/ ἐν βραχίονι αὐτοῦ
Σὲ γνωρίζω ἀπὸ τὴν κόψη/ τοῦ σπαθιοῦ τὴν τρομερή.

.                   Στὴν ἴδια σελίδα ὁ Ἰωάν. Ἡλιούδης ἀντιγράφει ἀπὸ τὸν Φάνη  Μιχαλόπουλο τὰἀκόλουθα: «Μὴ ξεχνᾶμε ὅτι ἡ μουσικὴ τοῦ Μάντζαρου γράφτηκε μὲ τὴν συνεργασία τοῦ ἴδιου τοῦ Σολωμοῦ, ποὺ παρακολουθοῦσε ἀπὸ κοντὰ τὴ μελοποίηση τοῦ ἔργου του… Ὁ Σολωμὸς ἐξήρτα τὴν δύναμιν τοῦ ποιήματός του ἐκ τῆς μουσικῆς ἐκείνου καὶ ἀνελύετο εἰς δάκρυα ἐκ συγκινήσεως, διότι ὁ Μάντζαρος κατόρθωσε νὰπροσαρμόση εἰς τὸ ὕψος τῆς ποιήσεώς του καὶ τὸ ὕψος τῆς ἑαυτοῦ μουσικῆς καὶ τὰ ἐξ ἐκείνης ἐγειρόμενα αἰσθήματα…».
.           Ἕνας ἀπὸ τοὺς ποιητές μας, ποὺ θαύμαζε τὸ ταλέντο καὶ τὴ σκέψη τοῦΣολωμοῦ, ἦταν ὁ Γιῶργος Σαραντάρης (1908-1941). Σὲ σκέψη του, ποὺδημοσιεύθηκε γιὰ πρώτη φορὰ ἀπὸ τὸν γράφοντα, ὁ Σαραντάρης μᾶς καλεῖ «νὰ ἀκολουθήσουμε τὸν Σολωμὸ στὰ ζωντανά του στοιχεῖα ὅπου νὰ βροῦμε πὼς τὸπνεῦμα του κάνει ἕνα μὲ τὸ λεγόμενο ἑλληνικὸ πνεῦμα καὶ πὼς τὸ τελευταῖο δὲν εἶναι μία χίμαιρα, ἐφόσον δὲν εἶναι χίμαιρα ἡ αἰσθητικὴ ἀξία τῆς σολωμικῆς ποίησης». Ἐπίσης σὲ κριτική του γιὰ τὸ ἔργο τοῦ Ἀναστασίου Δρίβα ὁ ἴδιος ὁΣαραντάρης σημειώνει: «Δὲν μπορεῖς νὰ νιώσεις τὴν πνοὴ τῆς σολωμικῆς ποίησης, ἂν δὲν νιώσεις ταυτόχρονα τί σημαίνει γιὰ τὸν Ἕλληνα τὸ Μεσολόγγι».
.                   Μετὰ τὴν ἔκδοση τοῦ Ὕμνου στὴ Γαλλία ἀπὸ τὸν φιλέλληνα λαογράφο Κλὸντ Φοριέλ, τυπώνεται καὶ στὸ Μεσολόγγι, τὸ 1825. Ὁ ἱστορικὸς καί, ἀργότερα πρωθυπουργὸς τῆς Ἑλλάδος, Σπυρίδων Τρικούπης διερωτᾶται: «Ἐνῶ καθένα ἀπὸ τὰφωτισμένα Ἔθνη τῆς Εὐρώπης διαβάζει εἰς τὴν γλῶσσαν του ποίημα τοῦ ὁμογενοῦς μας κυρίου Σολωμοῦ, ἐνῶ τὰ κάλλη αὐτοῦ τοῦ ποιήματος ἔθελξαν τῶν ξένων ἀναγνωστῶν τὴν καρδίαν καὶ ἔπλεξαν φιλολογικόν στέφανον εἰς τὴν κορυφὴν τοῦνέου ποιητοῦ μας, εἶναι δίκαιον μοναχὴ ἡ Ἑλλὰς νὰ μὴ γνωρίζη ὅ,τι δοξάζει τὸτέκνον της καὶ ὅσα ἐγράφησαν δι’ αὐτὴν τὴν ἰδίαν, ἐνῶ μάλιστα εἶναι ἡ τρίτη φορὰὁπού τώρα τυπώνεται;». Ὁ Σπ. Τρικούπης χωρίζει τὸ ποίημα σὲ τμήματα. Ξεκινᾶ μὲτὸ βγάλσιμο τῆς Ἐλευθερίας ἀπὸ τὰ κόκκαλα τῶν Ἑλλήνων τὰ ἱερὰ καὶ ὁπλίζει τὸχέρι της μὲ κοφτερὴ μάχαιρα, γιὰ νὰ ἐκδικηθεῖ τὰ τόσων αἰώνων ἑλληνικὰ αἵματα καὶ νὰ ξεπλυθεῖ ἡ ἴδια ἀπὸ τὸν μολυσμὸ τῆς δουλείας της. Μετὰ ἀναφέρεται μὲαἰσθήματα χαρᾶς καὶ ἐνθουσιασμοῦ στὶς ἕως τὸ 1823, ποὺ γράφεται ὁ Ὕμνος, νίκες τῶν Ἑλλήνων, στὴν ἅλωση τῆς Τριπολιτσᾶς, στὴ μάχη στὰ Δερβενάκια καὶ  στὴν Κόρινθο, στὶς ἐπιτυχίες τῶν ναυτικῶν μας, στὴν Πίστη τῶν Ἑλλήνων καὶ τελειώνει προφητικὰ μὲ τὴν ἐπισήμανση τοῦ πόσο ἐπικίνδυνη εἶναι ἡ διχόνοια, ποὺ τὴν ἔβλεπε νὰ ἐπέρχεται καὶ μὲ τὴν ἔκκληση πρὸς τὶς Χριστιανικὲς Μεγάλες Δυνάμεις τῆς Εὐρώπης νὰ βοηθήσουν τὴν Ἑλλάδα, ὥστε νὰ νικήσει ὁ Σταυρὸς τὴν Ἡμισέληνο.
.                Ἀναφέρουμε κάποιες ἀπὸ τὶς τελευταῖες στροφὲς τοῦ Ἐθνικοῦ μας Ὕμνου, πού, ὅπως ξέρετε, περιλαμβάνει 158 στροφές.

Γιὰ τὴ Διχόνοια, στροφὲς 144-147:

 Ἡ διχόνοια ποὺ βαστάει
Ἕνα σκῆπτρο ἡ δολερή,
Καθενὸς χαμογελάει
Πάρ΄ το, λέγοντας, καὶ σύ.

Κειὸ τὸ σκῆπτρο ποὺ σᾶς δείχνει
Ἔχει ἀλήθεια ὡραία θωριά.
Μὴν τὸ πιάστε, γιατί ρίχνει
Εἰσὲ δάκρυα θλιβερά.

 Ἀπὸ στόμα ὁπού φθονάει,
Παλληκάρια, ἂς μὴν ᾽πωθῆ,
Πῶς τὸ χέρι σας κτυπάει
Τοῦ ἀδελφοῦ τὴν κεφαλή.

 Μὴν εἰποῦν στὸ στοχασμό τους
Τὰ ξένα ἔθνη ἀληθινά:
Ἐάν  μισοῦνται  ἀναμεσό  τους
Δὲν τοὺς πρέπει ἐλευθεριά.

 .              Καὶ οἱ τελευταῖες στροφὲς γιὰ τοὺς Χριστιανοὺς ἡγεμόνες τῆς Εὐρώπης:

 Ὦ ἀκουσμένοι εἰς τὴν ἀνδρείαν!...
Καταστῆστε ἕνα Σταυρὸ
Καὶ φωνάξετε μὲ μία:
Βασιλεῖς, κοιτάξτ’ ἐδῶ.

 Τὸ σημεῖον ποὺ προσκυνᾶτε
Εἶναι τοῦτο, καὶ γι’ αὐτὸ
Ματωμένους μᾶς κοιτᾶτε
Στὸν ἀγώνα τὸν σκληρό.

 Ἀκατάπαυστα τὸ βρίζουν
Τὰ σκυλιὰ καὶ τὸ πατοῦν
Καὶ τὰ τέκνα του ἀφανίζουν
Καὶ τὴν πίστη ἀναγελοῦν.

 Ἐξ αἰτίας του ἐσπάρθη, ἐχάθη
Αἷμα ἀθῶο χριστιανικὸ
Ποὺ φωνάζει ἀπὸ τὰ βάθη
νυκτός: Νά ‘κδικηθῶ….

 Τί θὰ κάμετε; Θ’ ἀφῆστε
Νὰ ἀποκτήσωμεν ἐμεῖς
Λευθερίαν, ἢ θὰ τὴν λύστε
Ἐξ αἰτίας Πολιτικῆς;

 Τοῦτο ἀνίσως μελετᾶτε
Ἰδού, ἐμπρός σας τὸν Σταυρό.
Βασιλεῖς! Ἐλᾶτε, ἐλᾶτε
Καὶ κτυπῆστε κι ἐδῶ.

 .                        Ὁ Σολωμός, ὡς ποιητὴς ποὺ βλέπει μακριά, ἐπεσήμανε πολὺ εὔστοχα ὅτι ἡδιχόνοια, ποὺ μᾶς κατατρύχει ἕως καὶ σήμερα,  ἐγκυμονεῖ γιὰ τὸν Ἑλληνισμὸ πολὺμεγάλους κινδύνους, ὡς πρὸς τὸ πολυπόθητο ἀγαθό της Ἐλευθερίας, καὶ μᾶς ἔδωσε τὶς σοφὲς συμβουλές του, τὶς ὁποῖες ἐπιβάλλεται νὰ τηροῦμε μὲ ἀπόλυτη εὐλάβεια. Προέβλεψε, βέβαια, καὶ τὴν πολιτικὴ τῶν Μεγάλων, οἱ ὁποῖες παραγνωρίζουν τὸ Δίκαιο ἐν ὀνόματι τῶν γεωπολιτικῶν συμφερόντων τους καὶ τὶς κάλεσε νὰ τιμήσουν τὴ χριστιανική τους ἰδιότητα, διότι μὲ τὴ στάση τους οὐσιαστικὰ κτυποῦν τὸν Σταυρὸ τοῦ Κυρίου μας καὶ τὴ χριστιανική μας  πίστη..
.                    Αὐτὴ τὴν ἐπονείδιστη πολιτική τους τὴν βιώσαμε καὶ τὴ βιώνουμε μὲ πόνο στὴ Μεγαλόνησο Κύπρο μας. Ὁ βάρβαρος Ἀττίλας κατέχει τὸ 38% τοῦ ἐδάφους της καὶ ξεριζώνει κάθε τί τὸ ἑλληνικὸ καὶ τὸ χριστιανικό. Ἀλλὰ  τὸ ζήσαμε ἔντονα καὶ στὴν Ἑλλάδα, μετὰ τὸν δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο, ὅταν οἱ σύμμαχοι, παρ’ ὅλες τὶς μεγαλοστομίες τους καὶ τὶς ὑποσχέσεις τους ὅτι «θὰ μοιραστοῦμε μαζὶ τὰ ἀγαθὰτῆς νίκης μας», μᾶς ἐνέπαιξαν κατὰ ἐπαίσχυντο τρόπο.  Εἶναι, δυστυχῶς, μία πολιτικὴ ποὺ συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
.                  Καὶ ἐσωτερικά, ἡ Ἱστορία μας, ἡ Παράδοσή μας, οἱ ἀγῶνες καὶ οἱ θυσίες τῶν Προγόνων μας, τοῦ Πατριάρχου Γρηγορίου τοῦ Ε΄, τοῦ Ἀρχιεπισκόπου τῆς Κύπρου Κυπριανοῦ, τόσων ἄλλων Ἱεραρχῶν καὶ σεβαστῶν κληρικῶν, τοῦ Παπαφλέσσα, τοῦΔιάκου καὶ μοναχῶν, ξεχνιοῦνται, παύουν νὰ εἶναι μία ζωντανὴ καὶ ζωηφόρα πραγματικότητα, γίνονται μία ἄψυχη σελίδα στὰ βιβλία τῆς Ἱστορίας...
.                  Ὁ  ἐθνικός μας ὕμνος εἶχε περιπέτεια, ἕως ὅτου καθιερωθεῖ καί, κατὰ μία ἐκδοχή, ἀκόμη δὲν ἔχει ἀποκτήσει τυπικὴ ἀναγνώριση… Ὁ πρῶτος βασιλιάς  τῶν Ἑλλήνων ὁ βαυαρός Ὄθωνας καθιέρωσε ὡς ἐθνικὸ ὕμνο  τὸν τῆς πατρίδας του, ποὺἦταν πανομοιότυπος μὲ τὸν ἀγγλικὸ «God save the King» (Ὁ Θεὸς σώζοι τὸν Βασιλέα).
.                     Μὲ τὴν ἔλευση τοῦ Γεωργίου τοῦ Α΄, τὸ 1863,  καὶ τὴν Ἕνωση τῆς Ἑπτανήσου μὲ τὴν ἐλεύθερη Ἑλλάδα, ὁ Ὑπουργὸς τῶν Ναυτικῶν Δ. Μπουντούρης, στὶς 4 Αὐγούστου 1865, ἀπευθύνει ἔγγραφο στὸ Ὑπουργεῖο τῶν Ἐξωτερικῶν, μὲ τὸ ὁποῖο ζητεῖ νὰ καθιερωθεῖ ὡς «ἐπίσημον Ἐθνικὸν ἆσμα» ὁ Ὕμνος στὴν Ἐλευθερία τοῦΔιον. Σολωμοῦ, σὲ μουσικὴ Νικολάου Μάντζαρου. Ὁ Ὕμνος ψάλλεται ἔκτοτε ντὲφάκτο διὰ τῆς ἐπικρατήσεως τῆς ἐθνικῆς συνειδήσεως, χωρὶς νὰ ὑπάρχει νομικὴρύθμιση μὲ βασιλικὸ ἢ προεδρικὸ διάταγμα, ὅπως, μὲ ἐπιφύλαξη πάντως, διατείνεται ὁ Γεώργιος Λαγανᾶς στὴ σχετικὴ ἐνδιαφέρουσα μελέτη του, «ΥΜΝΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΝ» τοῦ Διονυσίου Σολωμοῦ – Ἀπὸ τὸν στίχο στὸ μέλος», Ἔκδ. τοῦΦοίνικα, σελ. 55-57. Ἄν, βέβαια, ἐπὶ 160 χρόνια δὲν ἔχει καθιερωθεῖ τυπικὰ καὶἐπίσημα ὁ ἐθνικός μας  ὕμνος, πιθανότατα νὰ εἶναι παγκόσμια πρωτοτυπία, ὅμως ταυτόχρονα δείχνει τὴ διαχρονικὴ πίστη τοῦ λαοῦ μας στὸν Ἐθνικό μας Ὕμνο καὶ σὲὅ, τι Αὐτὸς συμβολίζει καὶ ἐκφράζει...

.                 Περαίνω τὸ κείμενό μου ἀναφέροντας μία οὐσιαστικὴ σκέψη τοῦ Μίκη Θεοδωράκη γιὰ τὸν Ἐθνικό μας Ὕμνο:

«Πέρα ἀπὸ τὴ μέγιστη λογοτεχνική του ἀξία τὸ συναρπαστικὸ ποίημα τοῦΣολωμοῦ… εἶναι ἀπὸ κάθε ἄποψη ἕνα ἀπὸ τὰ πιὸ προοδευτικὰ ποιητικὰ ἔργα ποὺγράφτηκαν ποτὲ στὴν ἑλληνικὴ γλώσσα. Ὡς συνθέτης δέ, θαυμάζω τὸν τρόπο, μὲτὸν ὁποῖο ὁ Μάντζαρος, ὁ ὁποῖος εἶχε δώσει μαθήματα μουσικῆς στὸν Σολωμό, ἀνακάλυψε καὶ ἔφερε  στὸ φῶς τὴν ἐσωτερικὴ μουσικὴ τοῦ ποιήματος, ὅταν τὸμελοποίησε γιὰ τετράφωνη ἀνδρικὴ χορωδία καὶ πιάνο....
.                     Μπορεῖ νὰ φανταστεῖ κανεὶς τὴν ἑλληνικὴ συνείδηση καὶ τὴν ἑλληνικότητα χωρὶς αὐτὰ τὰ λόγια τοῦ Σολωμοῦ γιὰ τὴν Ἐλευθερία νὰ εἶναι κτῆμα ὅλων τῶν Ἑλλήνων ἐδῶ καὶ τόσες γενιές; Ὄχι. Ὁ Σολωμὸς καὶ ὁ Μάντζαρος ἔβαλαν τὴ μεγάλη τους σφραγίδα στὴν ἔννοια καὶ τὴ συνείδηση τῆς ἑλληνικότητας. Ἡ ποίηση καὶ ἡμουσική, χέρι χέρι, στὴν πιὸ μεγάλη τους ὥρα, ἐνέπνευσαν γενιὲς Ἑλλήνων νὰ ἀγωνιστοῦν, τοὺς ἔδειξαν καὶ τοὺς ἄνοιξαν τὸν δρόμο πρὸς τὴν Ἐλευθερία, ὅπως πάντοτε συμβαίνει….» – 

ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΟ: ΜΟΝΟ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ (Γ. Ν. Παπαθανασόπουλος)

Δημογραφικό: μόνο ἐπισημάνσεις

Τοῦ Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

geonpap@otenet.gr

 .             Πρὸ ὀλίγων ἡμερῶν ἡ Ἑλληνικὴ Στατιστικὴ Ἀρχὴ (ΕΛΣΤΑΤ) δημοσίευσε τὰ πολὺ δυσάρεστα στοιχεῖα τοῦ 2022, γιὰ τὴν  ἐξέλιξη τοῦ ἑλληνικοῦ πληθυσμοῦ στὴ χώρα μας. Σὲ ἕνα μόνο χρόνο (2022/2021) οἱ γεννήσεις μειώθηκαν ἄλλες 10.000 καὶ κατέβηκαν στὶς 76.541! Ἦσαν λιγότερες ἀπὸ τοὺς θανάτους κατὰ 64.260, δηλαδὴ τὸ 2022 οἱ γεννήσεις ἦσαν μισὲς ἀπὸ τοὺς ἐπισυμβάντες θανάτους! Εἶναι ὁ χαμηλότερος ἀριθμὸς γεννήσεων ἀπὸ τὸ 1922! Γιὰ σύγκριση, στὴν Ἑλλάδα τοῦ 1932 οἱ γεννήσεις ἦσαν 185.523, στὴ μεταπολεμικὴ Ἑλλάδα τοῦ 1960 ἦσαν 157.239 καὶ στὴν ἀρχὴ τῆς κρίσης, τὸ 2010, ἦσαν 114.766, δηλαδὴ 50% περισσότερες ἀπὸ τὶς σημερινές.  Σὲ μελέτη τους, τὸ 2022, οἱ καθηγητὲς Δημογραφίας Βύρωνας Κοτζαμάνης καὶ Ἀναστασία Κωστάκη ἐπισήμαναν ὅτι στὴ δεκαετία 1956-1965 καταγράφηκαν 1.545 ἑκατομμύρια γεννήσεις, ἐνῶ στὴ δεκαετία 2016-2025 ἀναμένονται 835.000. Μὲ τὰ σημερινὰ δεδομένα ἡ πρόβλεψη φαίνεται μᾶλλον αἰσιόδοξη…
.              Οἱ ἐπισημάνσεις γιὰ τὴν τραγικὴ ἐξέλιξη τοῦ πληθυσμοῦ δὲν εἶναι  φετινές. Ἐνδεικτικὰ ἀναφέρω ὅτι τὸ 1993, ἐπὶ κυβερνήσεως Κων. Μητσοτάκη, τὸ δημογραφικὸ συζητήθηκε στὴν Βουλή, ἐπισημάνθηκε ἡ δραματικὴ μείωση τῶν γεννήσεων (τότε 103.000…)   καὶ ἐξαγγέλθηκαν  μέτρα. Ὁ πρ. Ὑπουργὸς Ἐμμ. Δρεττάκης, εἰδικὸς καὶ στὰ θέματα τῆς ἐξέλιξης τοῦ πληθυσμοῦ, τὸ2004, σὲ ἄρθρο του, ἐπισήμανε τὸν κίνδυνο καὶ ζήτησε ἄμεσα μέτρα… Τὸ 2022 μελέτη τοῦ ΙΟΒΕ σήμανε συναγερμὸ γιὰ τὶς ἐπιπτώσεις ποὺ ἔχει ἡ ἐπιδείνωση τοῦ δημογραφικοῦ προβλήματος στὸ ἀσφαλιστικό, στὶς συντάξεις καὶ στὴν ἀνάπτυξη τῆς χώρας. Σύμφωνα μὲ τὴν ἐν λόγῳ μελέτη τὸ 2040 οἱ μαθητὲς θὰ εἶναι συνολικὰ λιγότεροι κατὰ 320.000 καὶ οἱ διδάσκοντες κατὰ 50.000 (ΕΤ/9.6.2022/ σελ. 6).
.                 Πολλὲς καὶ δραματικὲς οἱ ἐπισημάνσεις, περισσότερες οἱ ὑποσχέσεις καὶ οἱ ἀποφάσεις. Ὅμως τὸἀποτέλεσμα εἶναι ἀπογοητευτικό, ὄχι μόνο λόγῳ τῆς διαχρονικῆς  κυβερνητικῆς πολιτικῆς. Εἶναι καὶ τῆς νοοτροπίας ποὺ μᾶς κατακλύζει. Τὰ ἐπιμέρους στοιχεῖα τῆς ΕΛΣΤΑΤ (ἀριθμὸς γάμων καὶ διαζυγίων, δείκτης γονιμότητας, μέση ἡλικία τεκνοποίησης) δείχνουν ὅτι ἡ κοινωνία μας νοσεῖ σχεδὸν πανδημικά, ἀπὸ φιλαυτία, ἀδιαφορία γιὰ τὰ κοινὰ καὶ ἡδονική, χωρὶς κανόνες καὶ ἀρχές, ζωή. Πῶς νὰ μιλήσουν τὰ φονευόμενα καὶ τὰ κατεψυγμένα ἔμβρυα; Πῶς νὰ διαμαρτυρηθοῦν τὰπαιδιά, ποὺ μεγαλώνουν ὑπὸ φιλάρεσκους πολίτες, ποὺ τὰ θεωροῦν ὅπως τὰ σκυλάκια τους; Πῶς νὰ ἀποκτήσουν ἀγάπη στὴν οἰκογένεια οἱ νέοι καὶ οἱ νέες, ὅταν ζοῦν τὴν ἐνδοοικογενειακὴ βία καὶ βλέπουν γνωστὲς ἠθοποιοὺς νὰ ὑποστηρίζουν τὴν ἐλεύθερη σχέση καὶ νὰ  καταφέρονται ἐναντίον τῆς τεκνοποιίας; Πῶς νὰ συμπεριφερθεῖ ἡ νεολαία, ὅταν οἱ γονεῖς ὑποτιμᾶνε τὴ χώρα μας, τὴ συμβουλεύουν ὅτι τὸ πᾶν εἶναι ἡ ἀτομικὴ καλοπέραση καὶ τὴ σπρώχνουν νὰ πάει στὰ ξένα νὰ ζήσει καὶ νὰ μὴν προσφέρει τὶς ἱκανότητες καὶ τὶς ὑπηρεσίες της στὴν Πατρίδα; Μὲ τὴ νοοτροπία αὐτὴ ἡ Ἑλλάδα εἶναι καταδικασμένη, καὶ σὲ αὐτὴ τὴν κατηφόρα εὐθύνονται ἡ οἰκογένεια, ἡ Πολιτεία, καθὼς καὶ ἡ διοικοῦσα Ἐκκλησία, ποὺ ὁ κόσμος καίγεται καὶ Ἐκείνη, μὲ φανφάρες, διοργανώνει Συνέδριο «γιὰ τὴν ἄυλη πραγματικότητα τῆς ὕστερης νεωτερικότητας»…
.              Μπορεῖ νὰ ὑπάρχουν μελέτες γιὰ τὴν ἐξέλιξη τῶν παιδιῶν, ποὺ ἡ μητέρα κυρίως καὶ ὁπατέρας δὲν εἶναι κοντά τους, ψυχικὰ καὶ σωματικά. Προσωπικὰ δὲν τὶς γνωρίζω. Ὅμως μέσα ἀπὸτὰ ὅσα διαβάζω καὶ τὰ ὅσα προκύπτουν ἀπὸ μικρὴ προσωπικὴ ἔρευνά μου, αὐτὰ τὰ παιδιὰ ἔχουν κενὸ στὴν ψυχή τους καὶ πολλὲς φορὲς ἀφήνονται ἕρμαια στὴν κυριαρχοῦσα ἀτομικιστική, ὑλιστικὴ καὶ ἡδονιστικὴ ἀντίληψη περὶ ζωῆς. Μὲ ἔχει συγκλονίσει ἡ βιογραφία τῆς Λὶν Οὔλμαν, ποὺ κυκλοφορεῖ καὶ στὰ ἑλληνικὰ μὲ τίτλο «Ἀνησυχία» (Ἔκδοση Μεταίχμιο). Πρόκειται γιὰ τὴν θυγατέρα τοῦ σπουδαίου Σουηδοῦ σκηνοθέτη Ἴνγκμαρ Μπέρκμαν καὶ τῆς γνωστῆς Νορβηγίδας ἠθοποιοῦ, σκηνοθέτου καὶ συγγραφέως Λὶβ Οὔλμαν. (Σημειῶστε ὅτι κράτησε τὸ ἐπώνυμο τῆς μητέρας της, γιατί ὁ Μπέργκμαν δὲν παντρεύτηκε τὴν μητέρα της, ἀναγνώρισε ὡς παιδί του τὴ Λίν, ἀλλὰ ἐκείνη δὲν τὸν ἔνιωσε ποτὲ ὡς πατέρα…). Ὁ Μπέργκμαν τέλεσε πέντε γάμους καὶ ἀπέκτησεἀπὸ αὐτοὺς ἑπτὰ παιδιά. Ἡ Λίν γράφει γιὰ τὰ ἑτεροθαλῆ ἀδέλφια της: «Ἑτεροθαλὴς ἀδελφὴ καὶἑτεροθαλὴς ἀδελφὸς – σὰ νὰ μὴν ἦταν πραγματικοί. Γεννημένοι ἀπὸ ἕτερη μητέρα, ζώντας σὲἕτερο τόπο, ποὺ δὲν θυμόνταν ὁ ἕνας τὸν ἄλλο- παιδιὰ φαντάσματα ποὺ ἐξαφανίζονταν στὸν φράκτη ἀπὸ πασχαλιές…».
.           Μεγαλώνοντας οἱ γονεῖς, τῆς εἶπαν ὅτι γεννήθηκε ἀπὸ ἀτυχία… Ἡ μητέρα της εἶχε ἀντισυλληπτικὰ χάπια στὴν τσάντα της, ἀλλὰ εἴτε τὰ ξέχασε, εἴτε ἀμέλησε νὰ τὰ πάρει… Ὅταν συνελήφθη ἡ Λίν, ὁ πατέρας της μίλησε στὴ μητέρα της γιὰ ἔκτρωση, ἀλλὰ ἀρνήθηκε ἡ Λὶβ καὶ ἐκεῖνος ὑποχώρησε… Ὅταν ἦταν ἔφηβη ἡ Λίν, τῆς ἔλειπε ἡ μητέρα της, ποὺ πήγαινε γιὰ τὶς δουλειές της ἐπὶ μακρὸ διάστημα κυρίως στὶς ΗΠΑ. Ζοῦσε μὲ οἰκονομικὴ ἄνεση, μὲ ὑπηρέτριες, ἀλλὰ ἡ γιαγιά της τὴ φρόντιζε. Γράφει ἡ Λὶν Οὔλμαν:
«Ἡ μαμὰ θὰ λείψει ἀρκετοὺς μῆνες. Φοβᾶμαι ὅτι θὰ τὴ χάσω, φοβᾶμαι ὅτι δὲν θὰ ξαναγυρίσει, φοβᾶμαι ὅτι θὰ ἐξαφανιστεῖ… Μὲ τὴ μαμὰ μιλᾶμε στὸ τηλέφωνο καί, πρὶν κλείσουμε, συμφωνοῦμε πάντοτε τὴν ὥρα τῆς ἑπόμενης συνομιλίας μας. Ποῦ εἶναι σήμερα… Μισὴ ὥρα πρὶν ἀπὸ τὴ συμφωνημένη νιώθω χάλια, στέκομαι σὲ ἐπιφυλακὴ δίπλα στὸ τηλέφωνο. Χτυπάει, εἶναι τρία λεπτὰ πρὶν ἀπὸ τὴ συμφωνημένη ὥρα – ἀλλὰ δὲν εἶναι ἡ μαμά. Εἶναι μία πρόσχαρη κυρία ποὺ θέλει νὰμιλήσει μὲ τὴ γιαγιά. Γιατί δὲν εἶναι ἡ μαμά; Γιατί ἡ μαμὰ δὲν τηλεφωνεῖ τρία λεπτὰ πρὶν ἀπὸ τὴ συμφωνημένη ὥρα, γιὰ νὰ μὲ σώσει ἀπὸ τὸν φόβο; Διαρκὴς λαχτάρα… Τώρα ἔχει περάσει μία ὥρα ἀπὸ τὴ συμφωνημένη κι ἐγὼ βαδίζω ἀπὸ δωμάτιο σὲ δωμάτιο στὸ μεγάλο διαμέρισμα τῆς μαμᾶς. Δὲν θέλω νὰ σταματήσω νὰ περπατάω, δὲν θέλω νὰ σταματήσω τὸ κλάμα…». Ἡ ἀφήγηση συνεχίζεται ἔτσι τραγικά…
.             Οἰκογένεια καὶ κυρίως παιδιὰ σημαίνει πνεῦμα αὐτοθυσίας γιὰ τὸ μεγάλωμά τους, ὥστε νὰ συνεχίσουν νὰ ζοῦν μὲ τὶς ἀξίες ποὺ μᾶς κράτησαν ζωντανοὺς ἐπὶ αἰῶνες, μᾶς ἐλευθέρωσαν καὶμᾶς κάνουν νὰ προοδεύουμε. Στὴν ἐποχή μας τὸ πνεῦμα αὐτὸ τῆς αὐτοθυσίας ὅλο καὶ μειώνεται, μὲ συνέπεια τὴ σημερινὴ κατάσταση στὸ δημογραφικό. Εἶναι πολὺ πιὸ δύσκολο οἱ γονεῖς νὰ ἀναδείξουν ἄξιους πολίτες στὴν κοινωνία, ἀπὸ τὸ νὰ γίνουν οἱ ἴδιοι πλούσιοι ἐπιχειρηματίες ἢ ἐπαγγελματίες,  καθηγητὲς πανεπιστημίου, ἢ νὰ ἀποκτήσουν ὑψηλὲς θέσεις στὴν ἱεραρχία τοῦ ἰδιωτικοῦ ἢ τοῦ κρατικοῦ τομέα. Αὐτὸ μοῦ εἶπε σοφὸς γέροντας καὶ τὸ κρατῶ ὡς μέτρο ζωῆς καὶ ἐπιτυχίας τῶν γονέων.-

Η ΘΡΑΣΥΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΡΝΤΟΓΑΝ (Γ. Ν. Παπαθανασόπουλος)

 

Ἡ θρασύτητα τοῦ Ἐρντογάν

Τοῦ Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου
geonpap@otenet.gr

.         Ὁ πρόεδρος τῆς Τουρκίας διακρίνεται γιὰ τὶς λαϊκίστικες ἐμπρηστικὲς δηλώσεις του σὲ βάρος τῶν Ἑλλήνων. Διακρίνεται ἐπίσης γιὰ τὴν θρασύτητα μὲ τὴν ὁποία ἀλλοιώνει τὰ γεγονότα, γιὰ νὰφανατίζει τοὺς συμπατριῶτες του. Μὲ αὐτὴ τὴν θρασύτητα οἰκειοποιεῖται τὸν χῶρο, ποὺ δὲν ἀνῆκε στοὺς προγόνους του, ἀλλὰ τοῦ τὸν παραχώρησαν οἱ μεγάλες δυνάμεις, τὴν πρώτη φορὰ τὸ 1830, κατὰ τὴ δημιουργία τοῦ ἐλεύθερου ἑλληνικοῦ κράτους, καὶ τὴ δεύτερη τὸ 1920, κατὰ τὴν ἀναίρεση τῆς Συνθήκης τῶν Σεβρῶν καὶ ἀργότερα μὲ τὴν ἐνεργὸ ὑποστήριξη τοῦ Κεμὰλ ἀπὸ τοὺς «συμμάχους» μας κατὰ τὸν Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο Γάλλους καὶ Ἰταλούς.
.         Ἀλλὰ τὶς ἡμέρες αὐτὲς τὸ 1955 ἔγινε τὸ ἐπαίσχυντο πογκρὸμ σὲ βάρος τῶν Ἑλλήνων τῆς Κωνσταντινούπολης, πού, κατὰ τὴν ἀπόφαση τῆς δι’ ἀπαγχονισμοῦ ἐκτέλεσής του, ὀργάνωσε ὁτότε πρωθυπουργὸς τῆς Τουρκίας Ἀντνὰν Μεντερές. Ἐκτελέστηκε στὶς φυλακὲς ὑψίστης ἀσφαλείας τῆς νήσου Ἰμραλὶ (Καλωνύμου, ἢ Καλολίμνου), στὶς ὁποῖες σήμερα μοναδικὸς κρατούμενος ὑπὸαὐστηρότατες συνθῆκες εἶναι ὁ Κοῦρδος ἡγέτης Ὀτσαλάν. Σημειώνεται ὅτι ὁ σφαγέας τῶν Ἑλλήνων τῆς Πόλης ἀποκαταστάθηκε καὶ σήμερα τὸ διεθνὲς ἀεροδρόμιο τῆς Σμύρνης φέρει τὸὄνομά του, «Ἀντνὰν Μεντερές»!…
.         Ἡ θρασύτητα τοῦ κ. Ἐρντογὰν φαίνεται καὶ ἀπὸ τὸ ὅτι ἐνῶ οἱ ἐκ μέρους τῆς Τουρκίας παραβιάσεις τῆς ἰσχύουσας Συνθήκης τῆς Λωζάνης εἶναι συνεχεῖς καὶ σκληρὲς σὲ βάρος τῶνἙλλήνων, μὲ ἀποκορύφωση τοὺς ἀπηνεῖς διωγμοὺς τῶν Κωνσταντινουπολιτῶν, ὁ Πρόεδρος Ἐρντογὰν καὶ οἱ ἄλλοι ὅμοιοί του μιλᾶνε γιὰ παραβιάσεις ἐκ μέρους μας, ἐπειδὴ προστατεύουμε τὴν ἐθνική μας ἀκεραιότητα, ἀπέναντι στὸν ἐπιθετικὸ στρατὸ ποὺ ἔχουν στήσει στὴν δυτικὴ ΜικρὰἈσία. Τὸ ἄλλο παράδοξο εἶναι ὅτι ἐνῶ ἐμεῖς, οἱ Ἕλληνες, εἴμαστε οἱ παθόντες καὶ πάσχοντες ἀπὸ τὶς αὐθαιρεσίες τῶν Τούρκων, ὅλο μᾶς κατηγοροῦν ὅτι εὐνοούμεθα ἀπὸ τοὺς κοινοὺς συμμάχους μας… Σὰ νὰ μᾶς λένε ὅτι λίγα ἔχουμε ὑποστεῖ καὶ θέλουνε ἢ νὰ τοὺς προσκυνήσουμε, ἢ νὰ μᾶςἀφανίσουν…
.         Στὶς 5 καὶ 6 Σεπτεμβρίου τοῦ 1955 στὴν Κωνσταντινούπολη ὁ ὑποκινούμενος φανατισμένος ὄχλος ἐπιτέθηκε κατὰ τῶν Ἑλλήνων καὶ λεηλάτησε καὶ κατέστρεψε 4.500 καταστήματα, 1.000 κατοικίες, 21 ἐργοστάσια, 110 ξενοδοχεῖα, 26 σχολεῖα, 73 Ἐκκλησίες. Βεβήλωσε νεκροταφεῖα, προέβη σὲ ὁμαδικοὺς βιασμοὺς Ἑλληνίδων. Τὸ τουρκικὸ κράτος κατέστησε ἀνυπόφορες τὶς συνθῆκες διαβίωσης τῶν Ἑλλήνων καὶ μὲ ποικίλους τρόπους ἄρχισε νὰ τοὺς διώχνει ἀπὸ τὶς πατρογονικές τους ἑστίες καὶ νὰ τοὺς ὑποχρεώνει νὰ φύγουν ἀπὸ τὴ χώρα. Ἦταν τὸ νέο κύμα γενοκτονίας, μετὰ ἀπὸ αὐτὴν τοῦ 1922, ποὺ ἐφαρμόστηκε μὲ μεθοδικότητα. Οἱ Ἕλληνες τῆς Πόλης ἀπὸ 130.000, ποὺ ἦσαν τὸ 1922, τὸ 1956 εἶχαν μείνει περίπου 73.000. Τὸ 1964 ὑπῆρξε οἱ νέες μαζικὲς ἀπελάσεις τῶν Ἑλλήνων καὶ δεσμεύτηκε τὸ σύνολο τῆς κινητῆς καὶ ἀκίνητης περιουσίας τῶν Ἑλλήνων.
.         Ἀποτέλεσμα ὅλων αὐτῶν τῶν καταπιεστικῶν μέτρων τῆς Τουρκίας εἶναι στὴν Κωνσταντινούπολη, στὴν Ἴμβρο καὶ στὴν Τένεδο νὰ ἔχουν ἀπομείνει σήμερα περίπου 2.000 Ἕλληνες, ἀπὸ 130.000 ποὺ ἦσαν τὸ 1922. Ἀντίθετα οἱ Μουσουλμάνοι τῆς Δυτικῆς Θράκης τὸ 1922 ἦσαν 86.000 καὶ σήμερα εἶναι 100.000, κατὰ τὶς ἐκτιμήσεις τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἐπιτροπῆς, τὸν Μάρτιο τοῦ 2023.-  

 

 

ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΣΤΟΝ ΕΥΞΕΙΝΟ ΠΟΝΤΟ …ΕΚΕΙ ΕΛΛΕΝΟΙ ΕΠΕΘΑΝΑΝ (Δ. Νατσιός)

Γενοκτονία στὸν Εὔξεινο Πόντο
…ἐκεῖ Ἕλλενοι ἐπέθαναν

Δημήτρης Νατσιός 
δάσκαλος Κιλκὶς

«Ἂν ἐξεράθη τὸ κλαδί, πάντα χλωρὴ εἶν’ ἡ ρίζα»
Ἀριστοτέλης Βαλαωρίτης.

.                 Γενάρης τοῦ 1952, πέρα ἀπὸ τὸν Ἅγιο Νικόλαο καὶ πάνω στοὺς πρόποδες τοῦ Πάικου βρέθηκε μισοφαγωμένη ἀπὸ ἄγρια θηρία τοῦ βουνοῦ ἡ ἐνενηντάχρονη γριούλα Παλάσα Παχατουρίδου. Κανένας συγχωριανός της δὲν παραξενεύτηκε. Γνώριζαν καλὰ τὸ δράμα τῆς μεγαλοκυρᾶς ἀπὸ τὴν Χαμενία τοῦ Κὰρς πάνω στὸν Καύκασο. Ἡ δύστυχη ἔχασε δέκα γιοὺς λεβέντες καὶ τὸν ἄνδρα της στὴν Μικρασιατικὴ Καταστροφή. Τελευταῖα εἶχε χάσει καὶ τὸ μυαλό της. Ἀναζητοῦσε κάθε μέρα νὰ βρεῖ τὸ δρόμο γιὰ τὴν μεγάλη ἐπιστροφὴ στὴν “πατρίδα”. Ἐκεῖνο τὸ βράδυ ἔψαχνε τὸ δρόμο γιὰ τὴν γῆ ποὺ ἦταν σπαρμένη μὲ τὰ κόκαλα τῶν παιδιῶν της…
.                  8 Ἀπριλίου 1921, ὁ βουλευτὴς Κ. Φίλανδρος μιλώντας στὴν ἑλληνικὴ Βουλὴ γιὰ τὴν Γενοκτονία ἀναφέρει μεταξὺ ἄλλων τὰ ἑξῆς: “Αἱ γραῖαι καὶ οἱ γέροντες διεσκορπίζοντο τότε εἰς τὰς ἐρήμους, ὅπου γυμνοί, ἄστεγοι καὶνήστεις σωρηδὸν ἀπέθνησκον. Ἀλλὰ καὶ ὁσάκις τὴν μακρὰν πεζοπορίαν διεδέχετο ἡ διὰ τοῦ σιδηροδρόμου μεταβίβασις τῶν εἱλώτων, ἐξετυλίσσοντο σκηναὶ φρικτοτέρας τραγωδίας. Ἐσταμάτα τὸ τραῖνον μέσα εἰς τὴν ἔρημον, διὰ νὰ ριφθῶσιν ἀπροστάτευτα τὰ δυστυχῆ ἐκεῖνα πλάσματα εἰς τὴν διάκρισιν τῶν ἀγρίων θηρίων καὶ τῶν ἀνθρωπομόρφων θηρίων. Δυστυχὴς μητέρα, ἐστoιβαγμένη μετ’ ἄλλων γυναικῶν ἐντὸς σκευοφόρου βαγονίου, βλέπουσα κινδυνεῦον τὸ τέκνο της ἀπὸ ἀσφυξίαν, ἐτόλμησε νὰ ζητήσει βοήθεια. Παρευθὺς Τοῦρκος χωροφύλαξ ἁρπάσας ἀπὸ τὴν ἀγκάλην τῆς μητρὸς τὸ τέκνον της τὸ ἐξεσφενδόνισεν ἐκ τοῦ παραθύρου εἰς τὸ κενόν, ἐνῶ τὸτραῖνο ἐξηκολούθει τρέχον εἰς τὴν ἀπέραντην ἔρημον! Ἄλλαι μητέρες εὑρέθησαν παγωμέναι εἰς τὰ χιονισμένα ὄρη μὲτὰ δυστυχῆ μικρά των κρεμασμένα ἀπὸ ξηροὺς μαστούς!…”.
.                  Ὁ θάνατος τῆς ἄμοιρης γριούλας, στὸ χιονισμένο Πάικο καὶ οἱ θάνατοι ἑκατοντάδων χιλιάδων Ἑλλήνων καὶ Ἑλληνίδων τοῦ Πόντου ἔχουν ἕνα κοινὸ στοιχεῖο. Ἦταν ἀπόρροια τοῦ “λευκοῦ θανάτου”. Τραγικὴ μοίρα ἐπεφύλαξε στὴν χαρακομένη κυρὰ-Παλάσα θάνατο σὰν αὐτὸν ποὺ γνώρισαν τὰ παιδιά της. Ὁ θάνατος φέρνει μία καὶμόνη ὀνομασία. Οἱ Τοῦρκοι ὅμως τοῦ ἔβαλαν ἐπίθετο, τὸν ἔφεραν στὰ μέτρα τους, ἐπινόησαν ἕνα νέο εἶδος θανάτου: “λευκὸς θάνατος”. Τί εἶναι ὁ “λευκὸς θάνατος;”. “Είναι ἡ γενοκτονία ἀλὰ τούρκα, εἶναι βουβή, πονηρή, ἀνατολίτικη” γράφει στὸ βιβλίο του “Γενοκτονία στὸν Εὔξεινο Πόντο” ὁ καθηγητὴς Π. Ἐνεπεκίδης. “Οἱ καλούμενες ἐκτοπίσεις, ἐξορίες τῶν κατοίκων ὁλόκληρων χωριῶν, οἱ ἐξοντωτικὲς ἐκεῖνες ὁδοιπορίες μέσα στὸ χιόνι τῶν γυναικοπαίδων καὶτῶν γερόντων -οἱ ἄνδρες βρίσκονται ἤδη στὰ τάγματα ἐργασίας ἢ στὸ στρατὸ- δὲν ὁδηγοῦν φυσικὰ σὲ κανένα Ἄουσβιτς μὲ τοὺς διαβολικὰ ὀργανωμένους μηχανισμοὺς τῆς φυσικῆς ἐξόντωσης τοῦ ἀνθρώπου- ὄχι! Ἦταν ὅμως ἕνα Ἄουσβιτς ἐν ροῇ, οἱ ἄνθρωποι πέθαιναν καθ’ ὁδόν, δὲν περπατοῦσαν γιὰ νὰ φτάσουν κάπου· ὄχι, περπατοῦσαν, γιὰ νὰπεθάνουν ἀπὸ τὶς κακουχίες, τὴν παγωνιά, τὴν πείνα, τὸν ἐξευτελισμὸ τοῦ ἀνθρώπινου. Αὐτὸ ἦταν τὸ διαβολικὸσύστημα, πονηρὰ ὀργανωμένο. Δὲν ὑπῆρχε στὸ τέρμα κανένα Ἄουσβιτς, γιατί γιὰ τοὺς περισσότερους δὲν ὑπῆρχε τέρμα. Τὸ ταξίδι πρὸς τὸν θάνατο ἦταν ὁ θάνατος, ὄχι τὸ τέρμα τοῦ ταξιδιοῦ”.
.                  Ἡμέρα Μνήμης τῆς Γενοκτονίας τῶν Ποντίων, ἡ 19η Μαΐου κάθε ἔτους. Στὶς 24 Φεβρουαρίου τοῦ 1994 ἔληξε ἡ ντροπή, τὸ ὄνειδος τοῦ νεοελληνικοῦ κράτους ποὺ ἀρνοῦνταν γιὰ δεκαετίες ὁλόκληρες νὰ ἐπιτελέσει τὸἐλάχιστο καθῆκον τοῦ ἀπέναντι στὰ ἑκατομμύρια τῶν νεκρῶν. Ἀναγνωρίζεται ὁμόφωνα ἀπὸ τὴν ἑλληνικὴ Βουλὴ ἡΓενοκτονία τῶν Ἑλλήνων τοῦ Πόντου.
.                  Ἡ Γενοκτονία τῶν Ποντίων καὶ τῶν Ἑλλήνων τῆς Μικρᾶς Ἀσίας δὲν ἄρχισε τὸ 1916 ἢ τὸ 1913. Τὸἀπάνθρωπο φαινόμενο τῆς Γενοκτονίας αἰῶνες τώρα, χαρακτηρίζει τὴν πολιτικὴ τῶν ἑκάστοτε τουρκικῶν ἢὀθωμανικῶν κυβερνήσεων. Ἀπὸ τὴν ἥττα στὸ Ματζικὲρτ (1071) ὣς τὴν πτώση τῆς Αὐτοκρατορίας τῶν Μεγάλων Κομνηνῶν τῆς Τραπεζούντας (1461), ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ Α´ Παγκοσμίου Πολέμου (1915) ὣς τὴν Συνθήκη τῆς Λωζάνης (1923) καὶ ἀπὸ τοὺς βανδαλισμοὺς τοῦ 1955 στὴν Πόλη ὣς τὴν εἰσβολὴ στὴν Κύπρο (1974) ἕνας ἦταν καὶεἶναι ὁ στρατηγικὸς στόχος τῆς Τουρκίας: ἡ ἐξόντωση τοῦ Ἑλληνισμοῦ.
.                  Ἤδη ἀπὸ τὸ 1908 οἱ λεγόμενοι Νεότουρκοι, οἱ αἱμοσταγεῖς Ἐμβὲρ πασάς, ὁ Ταλαάτ, ὁ δρ. Σακίρ, ὁ δρ. Ναζί, ὁ Νουρεντίν, ὁ σφαγέας τῆς Σμύρνης καὶ τοῦ ἐθνομάρτυρα Μητροπολίτη τῆς Χρυσόστομου εἶχαν πάρει τὴν ἀπόφαση νὰ ἐξοντώσουν τὸν Ἑλληνισμὸ τῆς Μ. Ἀσίας.
.                  “Θα σᾶς κόψουμε τὰ κεφάλια, θὰ σᾶς ἐξαφανίσουμε. Ἢ ἐμεῖς θὰ ἐπιζήσουμε ἢ ἐσεῖς” δήλωνε ὁ Τοῦρκος πρωθυπουργὸς Σεφκὲτ πασάς, τὸν Ἰούλιο τοῦ 1909, στὸν μεγάλο πατριάρχη τοῦ Γένους, Ἰωακεὶμ τὸν Γ’. Οἱ Γερμανοί, ποὺ πολλοὶ ὑποστηρίζουν πὼς ἦταν οἱ ἠθικοὶ αὐτουργοὶ τῶν ἐγκλημάτων, ἔβλεπαν τοὺς Ἕλληνες καὶ τοὺς Ἀρμενίους ὡς φραγμό, ἐμπόδιο στὰ σχέδιά τους γιὰ οἰκονομικὴ διείσδυση στὴν Ἀνατολή. Ὁ καθοδηγητὴς τῶν Τούρκων στρατηγὸς Λίμαν Φὸν Σάντερς ὑποστήριζε τὰ ἑξῆς: “ἡ Τουρκία δὲν ἔχει οὐδεμίαν ἀσφάλειαν οὔτε δύναται νὰὀργανωθεῖ ἐλευθέρως εἰς τὸ μέλλον, λόγῳ τῆς παρουσίας τῶν Ἑλλήνων”. (“Πῶς ἡ Γερμανία κατέστρεψε τὸν Ἑλληνισμὸ τῆς Μ. Ἀσίας”, Μ. Ροδᾶ, ἔκδ. “Παρουσία”. Τὸ βιβλίο γράφτηκε τὸ 1916 καὶ ἐπανατυπώθηκε). Γιὰ νὰ μὴν προκληθεῖ ἀντίδραση στὸν “πολιτισμένο” κόσμο προτείνει, ὡς “τελικὴ λύση”, τὸν λευκὸ θάνατο, τὶς ἀτέλειωτες ὁδοιπορίες. “Σᾶς διαβεβαιώνω ὅτι οἱ παγωνιὲς καὶ τὸ κρύο τοῦ χειμώνα, οἱ βροχὲς καὶ ἡ μεγάλη ὑγρασία, ὁ ἥλιος καὶ ἡτρομερὴ ζέστη τοῦ καλοκαιριοῦ, οἱ ἀρρώστιες τοῦ ἐξανθηματικοῦ τύφου καὶ τῆς χολέρας, οἱ κακουχίες καὶ ἡ ἀσιτία, θὰ φέρουν τὸ ἴδιο ἀποτέλεσμα, μὲ τὶς σφαγὲς ποὺ λογαριάζετε νὰ κάνετε ἐσεῖς”, δήλωνε στοὺς Τούρκους ὁ Σάντερς. Ἀπὸ τὴν στιγμὴ ἐκείνη (1914) ὁ Ἑλληνισμὸς δὲν ὑπῆρχε. Ἐκμεταλλευόμενοι καὶ τὸν ρωσοτουρκικὸ πόλεμο οἱ Τοῦρκοι διατάζουν γιὰ δῆθεν λόγους ἀσφαλείας τὴν μεταφορὰ τῶν χριστιανῶν τοῦ Πόντου στὰ ἐνδότερα. Ἀρχίζει πλέον ἀπροκάλυπτα ἡ ἐξόντωση. Οἱ ἄνδρες δολοφονοῦνται στὰ διαβόητα “Ἀμελὲ Ταμπουρού”, στὰ τάγματα θανάτου καὶ τὰγυναικόπαιδα μὲ τὴν διαδικασία τοῦ “λευκοῦ θανάτου”. 353.000 Πόντιοι πεθαίνουν ἀπὸ φρικτὸ θάνατο. Ἑκατοντάδες χιλιάδες οἱ μάρτυρες τῶν μαρτυρίων τοῦ Ποντιακοῦ Ἑλληνισμοῦ. Ἀδυνατεῖ ὁ ἀνθρώπινος νοῦς νὰ συλλάβει τὴν φρίκη.
.               Ἐλάχιστα μόνο μποροῦν νὰ ἀναφερθοῦν στὸ παρὸν ἀφιέρωμα. Θὰ περιοριστοῦμε σ’ ἕνα ἀποτρόπαιο συμβὰν στὸν Πόντο, χαρακτηριστικὸ τῆς τουρκικῆς θηριωδίας. Δέκα ἀποστολὲς νεῶν παλληκαριῶν ἔγιναν ἀπὸ τὴν Ἀμισὸ στὰ νότια, τὸ καλοκαίρι τοῦ 1919. Κάθε ἀποστολὴ ἀκολουθοῦσε τὸ ρεῦμα ἑνὸς φαραγγιοῦ, ποὺ μέχρι σήμερα λέγεται ΣΕΫΤΑΝ ΝΤΕΡΕΣΙ, δηλ. τὸ φαράγγι τοῦ διαβόλου. Ἦταν τὰ χρόνια ἐκεῖνα ὁ δρόμος ποὺ ὁδηγοῦσε νότια πρὸς τὴν Σεβάστεια. Εἴκοσι χιλιόμετρα νοτιότερα ἀπὸ τὴν Ἀμισό, ἐκεῖ στὸ Σεϋτὰν Ντερεσὶ κρυμμένοι καραδοκοῦσαν οἱ Τσέτες. Μόλις ἔφτανε ἡ ἀποστολή, ἔπεφταν σὰν λυσασμένοι λύκοι πάνω στοὺς ἀνύποπτους καὶ ταλαιπωρημένους ἐξορίστους, γιὰ νὰ τοὺς κατασφάξουν. Οἱ συνοδοὶ χωροφύλακες πρόσεχαν μήπως ξεφύγει κανείς. Μέσα στὸν πανικὸκαὶ τοὺς ἀλαλαγμούς, ἐλάχιστοι κατόρθωσαν νὰ γλιτώσουν, τρέχοντας πρὸς τὰ βουνά. Αὐτοὶ διέσχισαν, σὰν ζητιάνοι, ὅλη τὴν Ἀνατολὴ καὶ ἔφτασαν στὴν Μερσίνα, στὰ νότια τῆς Τουρκίας, ἀπ’ ὅπου ἔφυγαν στὴν Ἑλλάδα, γιὰ νὰ εἶναι μάρτυρες, τοῦ τί ἔγινε τὴ χρονιὰ ἐκείνη, στὸ φαράγγι τοῦ διαβόλου.

.                Ὁ Τοπὰλ Ὀσμάν, ὁ πρώην ἀρχιχαμάλης τοῦ λιμανιοῦ τῆς Κερασούντας, ἀνέλαβε μὲ τοὺς Τσέτες του, ν’ ἀλλάξει δημογραφικὰ τὸν Πόντο, δηλαδὴ νὰ ἐξαφανίσει τὸ ἑλληνικὸ στοιχεῖο. Λήστευε, λεηλατοῦσε, σκότωνε καὶἔκαιγε χωριὰ ὁλάκερα, μὲ σκοπὸ νὰ ἀναγκάσει τοὺς ὑπολοίπους νὰ φύγουν.
.                Στὸ Παρίσι οἱ Μεγάλες Δυνάμεις ἀποφάσιζαν τὴν κατάργηση καὶ τὴν διάλυση τοῦ πιὸ βάρβαρου κράτους τῆς Εὐρώπης καὶ τὴν δημιουργία ἀνεξαρτήτων κρατῶν, ἀπὸ τοὺς γηγενεῖς, ἐκ τῆς ἀρχαιότητος, κατοίκους τῆς περιοχῆς. Ἕνα ἀπὸ τὰ προβλεπόμενα κράτη ἦταν καὶ ἡ Δημοκρατία τοῦ Ἀνεξαρτήτου Πόντου. (Πρωτοτάστησε σ’ αὐτὸ ὁ ἡρωικὸς Μητροπολίτης Τραπεζούντας καὶ μετέπειτα ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν Χρύσανθος). Ὁ Τοπὰλ Ὀσμὰν καὶτὰ σχέδια τῆς λευκῆς σφαγῆς σκοπὸ καὶ στόχο εἶχαν νὰ μειώσουν τὸν ἑλληνικὸ πληθυσμὸ τῆς περιοχῆς. Ἐὰν γινόταν εἰρήνη καὶ ἔρχονταν ἐπιτροπὲς γιὰ τὴν καταμέτρηση τοῦ πληθυσμοῦ, νὰ μὴν βρεθοῦν Ἕλληνες.
.                Καὶ σὰν νὰ μὴ ἔφταναν αὐτά, τὸ ἐγκληματικὸ κεμαλικὸ καθεστώς, ποὺ δῆθεν ἀνέλαβε νὰ μεταρρυθμίσει τὴν χώρα καὶ νὰ ἐπιφέρει τὴν εἰρήνη στοὺς λαοὺς τῆς περιοχῆς, ὀργάνωσε τὰ ἔκτακτα στρατοδικεῖα στὴν Ἀμάσεια, τὸ1921, γιὰ νὰ προσδώσει νομιμοφάνεια στὸ ἔγκλημα, ποὺ εἶχε ἤδη συντελεσθεῖ. Μάζεψε ἐκεῖ στὴν Ἀμάσεια καὶστοίβαξε στὸ κτίριο τοῦ Τιμαρχανέ, δηλαδὴ μέσα στὸ τρελλοκομεῖο τῆς Ἀμάσειας, ὅλο τὸ ἄνθος τοῦ ΠοντιακοῦἙλληνισμοῦ, προκειμένου δῆθεν νὰ τὸ δικάσει.
.                Ἡ Ἀμάσεια, μία ἀπὸ τὶς ὡραιότερες πόλεις τοῦ κόσμου, μὲ μοναδικὸ στὸν κόσμο προνόμιο φυσικῆς ὀχύρωσης, ἡ πατρίδα τοῦ μεγαλύτερου γεωγράφου τῆς ἀρχαιότητας, τοῦ Στράβωνος, εἶχε ἐπιλεγεῖ γιὰ τὸν ἐπίλογο τοῦ ἐγκλήματος.
Ἡ κατηγορία γιὰ ὅλους τοὺς παρόντες καὶ ἐρήμην ἀπόντες κατηγορουμένους ἦταν ὅτι: “Ὅλοι μαζὶ καὶ ὁ καθεὶς χωριστά, προσπάθησαν νὰ ἱδρύσουν ἀνεξάρτητο κράτος, ἀποσπώντας μέγα μέρος ἀπὸ τὴν Αὐτοκρατορία καὶσυγκεκριμένα, ἀπὸ τὰ ρωσικὰ σύνορα μέχρι τὴν Σινώπη”. Ἡ δίκη γινόταν στὸ κτίριο τῆς Γαλλικῆς Σχολῆς τῆς Ἀμάσειας. Δικαστὴς τοῦ λεγόμενου Δικαστηρίου Ἀνεξαρτησίας (ΙΣΤΙΚΛΑΡ ΜΟΥΧΑΚΕΜΕΣΙ), ὁρίστηκε ὁδικηγόρος ἀπὸ τὴν Μπάφρα, Καβατζὲ Ζατὲ Ἐμὶν Μπέης, ποὺ ἦταν πρὶν βουλευτὴς Ἀμισοῦ. Ἦταν ἕνας ἄνθρωπος σαράντα χρόνων, μετρίου ἀναστήματος, αἱμοχαρής, μοχθηρός, ἀνθρωπόμορφο τέρας. Παραβίασε κάθε ἔννοια δικαιοσύνης. Ξεφώνιζε ὀνόματα, ἔβριζε, ἀπολογοῦνταν ὁ ἴδιος ἀπὸ μόνος του γιὰ λογαριασμὸ τῶν κατηγορουμένων καὶ σημείωνε δίπλα στὸ κάθε ὄνομα τὴν ποινή, ποὺ ἦταν ὁ θάνατος. Ἡ δίκη ἔγινε τὸν Σεπτέμβριο τοῦ 1921. Τέτοιο μίσος εἶχε, ποὺ κατὰ λάθος δίκασε εἰς θάνατον καὶ τὸν ἐπίσκοπο Πάφρας-Ζήλων Εὐθύμιο Ἀγριτέλλη, ὁ ὁποῖος ὅμως εἶχε ἤδη πεθάνει τὸν Μάιο στὶς φυλακὲς Ἀμασείας. Δηλαδὴ δίκασε καὶ νεκροὺς ἀκόμη. Πολλοὶ δικάστηκαν ἐρήμην, γιατί εἶχαν προλάβει καὶ ἦσαν ἐκτὸς Τουρκίας. 69 ὅμως ἄτομα κρεμάστηκαν στὴν κεντρικὴ πλατεία τῆς Ἀμασείας. Οἱβαρυποινίτες ἦρθαν στὴν Ἑλλάδα, μετὰ τὸ 1924 μὲ τὴν Ἀνταλλαγὴ καὶ αὐτοὶ εἶναι οἱ μάρτυρες, γιὰ ὅσα ἔγιναν στὴν φυλακὴ καὶ στὸ δικαστήριο τὴν χρονιὰ ἐκείνη. Στὶς 5 Σεπτεμβρίου 1921, Κυριακὴ πρωί, οἱ μελλοθάνατοι ἔκαμαν τὴν Θεία Λειτουργία καὶ τὴ δική τους νεκρώσιμη ἀκολουθία. Ἤξεραν ὅτι θὰ τοὺς ἔθαβαν σὰν τὰ ζῶα.
.                Ἡ ἀπόφαση βγῆκε στὶς 7 Σεπτεμβρίου 1921, ὥρα 4 τὸ ἀπόγευμα. Ὅλοι οἱ κατάδικοι φώναζαν ΑΣ ΚΟΛΣΟΥΝ ΑΤΑΛΕΤΙΝΙΖΕ, δηλ. συγχαρητήρια στὴ δικαιοσύνη σας. Ὁ μόνος ποὺ μπόρεσε νὰ μιλήσει ἦταν ὁ νεαρὸς δημοσιογράφος ἀπὸ τὴν Τραπεζούντα, ὁ Νίκος Καπετανίδης. Ὁ Ἐμὶν Μπέης τὸν ἄφησε νὰ μιλήσει, γιατί νόμισε ὅτι μετάνιωσε καὶ ἤθελε νὰ τὸν ξεφτιλίσει. “Ἐγώ κύριε Προεδρε”, εἶπε μὲ φωνὴ σταθερή, “δὲν ἀγωνίστηκα ποτὲ γιὰἈνεξάρτητο Πόντο. Ἐγὼ μία ζωὴ ἀγωνίστηκα γιὰ τὴν Ἕνωση τοῦ Πόντου μὲ τὴν Ἑλλάδα”. Μὲ κραυγὲς τοῦ στημένου ἀκροατηρίου, βγῆκε κατακόκκινος ἀπὸ θυμὸ ὁ πρόεδρος Ἐμὶν Μπέης ἀπὸ τὸ δικαστήριο. Ὅταν τὸ πρωὶ ὁδηγοῦσαν τοὺς καταδικασθέντες στὴν πλατεία τῆς Ἀμάσειας γιὰ κρέμασμα, ἔβαλαν ἐπικεφαλῆς πρῶτο στὴν πομπὴ τὸν ἀρχιμανδρίτη, γέροντα 70 ἐτῶν, Πλάτωνα Ἀϊβαζίδη (“ἂν ὑπάρχει κάποιος ἔνοχος, αὐτὸς εἶμαι ἐγώ”, δήλωσε στοὺς Τούρκους, προσπαθώντας νὰ σώσει τοὺς συγκαταδίκους του), καὶ πάνω στὸ στῆθος του, στὸ ράσο, καρφίτσωσαν τὴν ἀπόφαση.
.                Μία ὁμάδα ἀπὸ χαμάληδες, ἀλῆτες καὶ ἀνθρώπους τοῦ ὑποκόσμου ἀφέθηκαν ἐλεύθεροι νὰ περιφέρονται κάτω ἀπὸ τὰ αἰωρούμενα σώματα. Τὰ περιέπαιζαν, τὰ σκύλευαν, ἀφαιροῦσαν παπούτσια καὶ ροῦχα. Τόσο ἀπαίσιο ἦταν τὸ θέαμα, ποὺ καὶ Τοῦρκος ἀξιωματικὸς δὲν ἄντεξε καὶ τοὺς ἔδιωξε μὲ κλωτσιὲς λέγοντας: “Δὲν τοὺς φτάνει τὸκακὸ ποὺ ἔπαθαν”;
.                Θὰ πρέπει νὰ ἀναφέρουμε καὶ τὸ γεγονός, ὅτι τὴν ἄγρια ἐκείνη ἐποχή, τρεῖς γυναῖκες ἀπὸ τὴν Ἀμισό, πῆραν τὴν ἀπόφαση νὰ πᾶνε μόνες τους στὴν Ἀμάσεια, γιατί τὶς ἔτρωγε ἡ ἀγωνία, γιὰ τὴν τύχη τῶν φυλακισμένων ἀνδρῶν τους. Αὐτὲς ἦσαν: Ἡ γυναίκα τοῦ γιατροῦ Α. Χρυσαφίδη, τοῦ φαρμακοποιοῦ Θεολ. Δημητριάδη καὶ τοῦμουσικοδιδασκάλου Διογένους. Ὅταν οἱ ἄμοιρες γυναῖκες ἔφτασαν, μὲ τὴ ναυλωμένη ἅμαξα, στὴν γέφυρα τοῦ Ἴρη ποταμοῦ, ἦταν πιὰ ἀργά. Ἀπὸ τὴ γέφυρα εἶδαν, ἀπέναντι στὴν πλατεία, τὰ κρεμασμένα σώματα τῶν ἀνδρῶν τους. Τραβοῦσαν τὰ μαλλιά τους, χτυπιόντουσαν καὶ ἔκλαιγαν στὸ θέαμα τοῦ φριχτοῦ θανάτου ποὺ βρῆκε τοὺς συζύγους τους. Δὲν εἶχαν δικαίωμα νὰ πάρουν τὰ πτώματα γιὰ ταφή, ἀλλὰ καὶ οὔτε νὰ πλησιάσουν. Τὴν ὥρα ποὺ ἀλιτήριοι περιέπαιζαν τοὺς νεκρούς, οἱ γυναῖκες τους δὲν εἶχαν δικαίωμα οὔτε νὰ τοὺς ἀγγίξουν.Τοὺς ἔθαψαν, ὅλους σωρηδόν, σὲ λάκο ἔξω ἀπὸ τὴν Ἀμάσεια, χωρὶς παπὰ καὶ χωρὶς λιβάνι.
.                Παρενθέτω στὸ σημεῖο αὐτὸ μία συγκλονιστικὴ ἐπιστολὴ τοῦ Ἀλ. Ἀκριτίδη, ἔμπορου ἀπὸ τὴν Τραπεζούντα, ἑνὸς ἀπὸ τὰ θύματα τοῦ Ἐμὶν Μπέη. Εἶναι ἀποκαλυπτικὴ τοῦ ἤθους, τῆς ἀρχοντιᾶς, τοῦ πολιτισμοῦ ποὺκόμιζαν οἱ ἄνθρωποι ποὺ κατοικοῦσαν στὰ «κεῖθε τοῦ Αἰγαίου», στὴν καλλίγονο Ἰωνία, στὸν ἀνδρειωμένο Πόντο. Ἐνώπιον τοῦ φρικτοῦ καὶ ἄδικου θανάτου ὁ Ρωμιὸς τοῦ Πόντου, δείχνει θαυμαστὴ καρτερία, φανερώνει μεγαλοψυχία, ἀρχοντιά, πίστη, φιλοπατρία, ἀγάπη μεγαλοπρεπῆ πρὸς τοὺς οἰκείους του. Ὅλη ἡ ἐπιστολὴ ἀποπνέει τὸ ἄρωμα τῆς πονεμένης Ρωμιοσύνης, ποὺ διατήρησε ἐν αἰχμαλωσίᾳ, ἐν σκιᾷ θανάτου, τὴν πολιτισμική του αὐτεπίγνωση
«1921 7βρ. 5 Κυριακή.
Γλυκυτάτη μου Κλειώ,
.              Σήμερον ἐτελέσθη ἐν τῇ φυλακῇ Λειτουργία κὰ ἐκοινωνήσαμε ὅλοι περὶ τοὺς 100 ἀπὸ διάφορα μέρη. Ἔχει ἀποφασισθεῖ ὁ διὰ κρεμάλας θάνατος. Αὔριον θὰ πηγαίνουν οἱ 60, μεταξὺ αὐτῶν οἱ 5 Τραπεζούντιοι καὶ θὰ γίνει ὁ δι’ ἀγχόνης θάνατος. Τὴν Τρίτην δὲν θὰ εἴμεθα ἐν ζωῇ, ὁ Θεὸς νὰ μᾶς ἀξιώσει τοὺς οὐρανοὺς καὶ σὲ σᾶς νὰ δώσει εὐλογίαν κὰ ὑπομονὴν καὶ ἄλλο κακὸν νὰ μὴν δοκιμάσετε. Ὅταν θὰ μάθετε τὸ λυπηρὸν γεγονός, νὰ μὴ χαλάσετε τὸν κόσμον, νὰ ἔχετε ὑπομονή. Τὰ παιδιὰ ἂς παίξουν κι ἂς χορέψουν. Ἂς σὲ βλέπω νὰ κανονίσεις ὅλα ὅπως ξέρεις σύ. Ὁἀγαπητός μου Θεόδωρος ἂς ἀναλαμβάνει πατρικὰ καθήκοντα καὶ νὰ μὴν ἀδικήση κανένα ἀπὸ τὰ παιδιά, τὸν Γέργον νὰ τελειώσει τὸ σχολεῖον καὶ νὰ γίνη καλὸς πολίτης. Τὸν Γιάννην ἂς τὸν ἔχη μαζί του στὴ δουλειά. Ἀπὸ τὰ μικρά, τὸν Παναγιώτη νὰ στείλης στὸ σχολεῖον, τὴν Βαλεντίνην νὰ τὴ μάθης ραπτικήν. Τὴν Φωφὼν νὰ μὴ χωρίζεσαι ἐνόζω ζεῖς. Εἰς τὸν Στάθιον τὰς εὐχάς μου καὶ τὴν ὑποχρέωσιν ὅπως χωρὶς ἀμοιβὴν διεκπεραιώση ὄλας τὰς οἰκογενειακάς μου ὑποθέσεις ποὺ θὰ τοῦ ἀναθέσητε. Ὁ πάπα Συμεὼν ἂς μὲ μνημονεύη ἐνόσῳ ζῆ. Νὰ δώσης 5 λίρες στὴν Φιλόπτωχον, 5 λίρες στὴν Μέριμναν, 5 λίρες στὸν Λυκαστὴ τὸ σχολεῖον. Καὶ ἂς μὲ συγχωρέσουν ὅλοι οἱ ἀδερφοί μου, οἱ νυφάδες καὶὅλοι οἱ συγγενεῖς καὶ φίλοι. Ἀντίο, βαίνω πρὸς τὸν πατέρα καὶ συγχωρέσατέ μου.
Ὁ ὑμέτερος
Ἀλ. Γ. Ἀκριτίδης»

.                 Τὸν σφαγέα 80.000 Ἑλλήνων τοῦ Πόντου, κατὰ διαταγὴ τοῦ Κεμάλ, τὸν Τοπὰλ Ὀσμὰν τὸν τιμοῦν οἱΤοῦρκοι ὡς ἐθνικό τους ἥρωα καὶ ἀνήγειραν καὶ ἀνδριάντα στὴν Κερασούντα, τὴν πατρίδα του. Νὰ ἀναφέρουμε στὸσημεῖο αὐτὸ πὼς ὁ Πόντος δὲν ἔπεσε ἀμαχητί. Εἶναι ἄγνωστο, ἀποσιωπᾶται ἐπιμελῶς τὸ ἔπος τοῦ “ἀντάρτικου τοῦ Πόντου”. Ὁ Γερμανὸς Καραβαγγέλης (ἰδοὺ ὁ ποιμὴν ὁ καλός), μητροπολίτης Ἀμασείας-Ἀμισοῦ, ὑπολογίζει τοὺς ἀντάρτες σὲ 20.000. Οἱ τουρκικὲς πηγὲς μιλοῦν γιὰ 25.000. Ὀνόματα ὅπως καπετὰν Εὐκλείδης, ἡγέτης τῶν ἀνταρτῶν τῆς Σάντας, ὁ ξακουστὸς καπετάνιος Ἰστὺλ ἀγὰς (Στυλιανὸς Κοσμίδης) στὴν Σαμψούντα, οἱ ὁπλαρχηγοὶ Ἰορδάνης Παπούλας, Βασίλης Ἀνθόπουλος (Βασὶλ ἀγάς), Κώστας Ἐπεσλής, Ἰορδάνης Χασερής, ὁ περιλάλητος ὁπλαρχηγὸς Ἀντὼν πασὰς ποὺ εἶχε τὸ βασίλειό του στὰ βουνὰ τῆς Πάφρας, ὅπου ἔδρασε μαζὶ μὲ τὴν σύζυγό του Πελαγία, εἶναι λίγα μόνο ὀνόματα ἀπ’ αὐτὰ ποὺ κοσμοῦν τὸ Συναξάρι τῶν ἡρώων τοῦ Πόντου. (Ἀποκαλυπτικὸ γιὰ τὸ θέμα αὐτὸ τὸβιβλίο τοῦ Α. Ἀνθεμίδη “ Τὰ ἀπελευθερωτικὰ στρατεύματα τοῦ Ποντιακοῦ Ἑλληνισμού”, Θεσ/νίκη 1998). Ὁἀρχιτσέτης, Τοπὰλ Ὀσμάν, τὸ κτῆνος, τὸ δολοφονικὸ ἐργαλεῖο τοῦ Κεμὰλ στὸν Πόντο, ποτὲ δὲν τόλμησε νὰσυγκρουστεῖ μὲ Πόντιους ἀντάρτες. Ἔβγαζε τὸ μένος του στὰ γυναικόπαιδα καὶ τοὺς γέρους.

Αἰωνία τους ἡ μνήμη.

«ΟΤΑΝ ΕΧΕΙΣ ΛΥΠΗ, Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΣΟΥ ΛΕΙΠΕΙ» (Δ. Νατσιός)

«Ὅταν ἔχεις λύπη ὁ Χριστὸς σοῦ λείπει»

Δημήτρης Νατσιὸς
δάσκαλος-Κιλκὶς

.                    «Τὸ ἐπ’ ἐμοί, ἐν ὅσῳ ζῶ καὶ ἀναπνέω καὶ σωφρονῶ, δὲν θὰ παύσω, ἰδίως κατὰ τὰς πανεκλάμπρους ταύτας ἡμέρας, νὰ ὑμνῶ μετὰ λατρείας τὸν Χριστό μου, νὰ περιγράφω μετ’ ἔρωτος τὴν φύσιν καὶ νὰ ζωγραφῶ μετὰ στοργῆς τὰ γνήσια ἑλληνικὰ ἔθιμα…. Ἂν ἐπιλάθωμαί σου Ἱερουσαλήμ, ἐπιλησθείη ἡ δεξιά μου, κολληθείη ἡ γλῶσσα μου τῷ λάρυγγί μου, ἐὰν οὐ μή σοῦ μνησθῶ». (Παπαδιαμάντης).
.                    «Τὸ μοσκοβόλημα ποὺ βγάζουνε τὰ ἄνθη καὶ τὰ βότανα, τὸ κελαήδισμα τῶν πουλιῶν, τὸ λεπτὸ τ’ ἀγέρι ποὺ σαλεύει χλωρὰ κλαριά, τ’ ἀλαφρὸ κύμα ποὺ γλυκομουρμουρίζει στὴν ἀκρογιαλιά, στοὺς κάβους, στὰ νησιά, στὰ βουνὰ καὶ τὰ λαγκάδια, ὅλα τὰ νιώθεις νὰ πανηγυρίζουνε μαζὶ μὲ τὰ μακάρια πνεύματα τὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ». (Κόντογλου).
.                    Κόντογλου καὶ Παπαδιαμάντης: ἀπὸ τὶς πιὸ ἔντιμες καὶ ἁγνὲς μορφὲς τῶν γραμμάτων μας. «Ζωγραφοῦν» σ’ ὅλη τους τὴ ζωὴ «μετ’ ἔρωτος», τὴν γνησιότητα, ξεσκεπάζουν τὸ κίβδηλο, τὸ ψεύτικο, τοὺς «χαλασοχώρηδες». Ἐπιμένουν καὶ οἱ δύο στὴν τήρηση τῆς παράδοσης, ὄχι ὡς στείρα τυπολατρία καὶ ἀναιμικὴ μίμηση, ἀλλὰ ὡς πηγὴ ζῶσα ποὺ ἀρδεύει ἀδιαλείπτως «τὸ ὁλόδροσο δέντρο τῆς φυλῆς μας».
.                    Ὁ Κόντογλου εἶναι αὐτὸς ποὺ ἔστρεψε ξανὰ τὴν ἁγιογραφία στὴν βυζαντινὴ παράδοση. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνὸς λέει «δεῖξε μου τὶς εἰκόνες ποὺ προσκυνᾶς γιὰ νὰ σοῦ πῶ τί πίστη ἔχεις». Μέχρι τὴν ἐμφάνιση τοῦ Κόντογλου εἶχε ἐπικρατήσει στοὺς ὀρθόδοξους ναοὺς ἡ δυτική, ἡ κοσμική, ἡ σαρκικὴ νοοτροπία, μὲ τὶς καταστολισμένες, γλυκανάλατες Μαντόνες, οἱ ὁποῖες κρατοῦν στὴν ἀγκαλιὰ ξανθοὺς μπέμπηδες, ποὺ παριστάνουν τὸ «θεῖο βρέφος». Ὅμως, ὅπως λέει ὁ Κόντογλου, οἱ βυζαντινοὶ ἁγιογράφοι ζωγραφίζουν μὲ ταπείνωση, χωρὶς περιττὰ ψιμύθια καὶ στολίδια, δίχως καμμιὰ φιλοδοξία νὰ ξαφνιάσουνε καὶ νὰ κάνουν ἐντύπωση, ζωγραφίζανε σὰν νὰ προσεύχονται. Στὰ χρόνια, διηγεῖται, τῆς βασιλείας τοῦΛέοντος τοῦ Σοφοῦ κάποιος ζωγράφος θέλησε νὰ ἱστορήσει τὸν Σωτήρα Χριστό, ὥστε νὰ μοιάζει μὲ τὸν θεὸ Ἀπόλλωνα καὶ ἀμέσως παρέλυσε, «ἐξηράνθη ἡ χεὶρ αὐτοῦ».
.                    Γιὰ τὴν βυζαντινὴ μουσική, σφοδρὸς ἐπικριτὴς τῶν καινοτομιῶν εἶναι ὁ Παπαδιαμάντης. Γινόταν θηρίο, ἂν μάθαινε πὼς κάποιος ἱερέας ἢ ψάλτης μετέφραζε τὰ ἱερὰ κείμενα στὴν «δημοτικιά». «Ὁ πόθος τῆς ἐπιδείξεως, ἡ μανία τῆς καινοτομίας, ἡ ὑπερηφάνεια καὶ ὁ ἐγωισμὸς» ὁδηγοῦν μερικοὺς σὲ ἐκσυγχρονιστικὲς θεωρίες. Τὸ «ἀνοίξω τὸ στόμα μου καὶ πληρωθήσεται πνεύματος» πῶς θὰ ἀποδοθεῖ: «θ’ ἀνοίξω τὸ στόμα μου καὶ θὰ γεμίσει πνεῦμα καὶ θὰ βγάλω λόγο;». Τὰ τροπάρια, τονίζει, γίνονται νεκρὰ μέχρι νεκροφανείας. «Ποιός Ἕλληνας», γράφει ὁ Κόντογλου, «θὰ νιώσει κατάνυξη ἀπὸ τὰ μουσικὰ αὐτὰ μασκαριλίκια καὶ πῶς θὰ κάνει τὴν προσευχή του ἀκούγοντας τὰ λόγια τῶν ἁγίων μελωδῶν νὰ ἀλλοιώνονται καὶ νὰ γελοιοποιοῦνται ἀπὸ τὰ στόματα ψευτονεωτεριστῶν;». Ὁ Παπαδιαμάντης ἦταν ἀρνητικὸς ἔναντι τῆς τότε πολιτικῆς, διότι ἔβλεπε νὰ διαμορφώνεται ἕνας πολιτικὸς βίος ἔξω ἀπὸ τὴν πνευματικὴ καὶ ἠθικὴ παράδοση τῆς ἐκκλησίας, κάτι ποὺ ἐπαναλαμβάνεται ἐντονότατα στὶς μέρες μας.
.                   Ὁ Σπύρος Μελᾶς στὸν «Πρόλογο» τῶν «Ἁπάντων», ἀπὸ τὸν Γ. Βαλέτα (τόμ. Α´, σελ. 18) παρατηρεῖ: «Εἶναι ὁ μόνος ποὺ εἶδε ὅτι ἡ θρησκεία, μὲ ἄλλα λόγια ἡ Ὀρθοδοξία, ἦταν ἡ σπονδυλικὴ στήλη τοῦ ἐθνικοῦ σώματος». Ἀπόκλιση ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξη πολιτικὴ παράδοση γιὰ τὸν Παπαδιαμάντη σήμαινε καὶ σημαίνει πολιτικὸ θάνατο τοῦ Γένους. Καὶ γι’ αὐτὸ ἦταν σφόδρα πολέμιος ἐναντίον αὐτῶν ποὺ συκοφαντοῦσαν τὴν βυζαντινή μας παράδοση, ποὺ περισσότερο ἴσως κι ἀπὸ πνευματική, εἶναι παράδοση πολιτική, μέσα ἀπὸ τὴν θρησκευτική της ἔκφραση. Στὸ περίφημο διήγημά του «Λαμπριάτικος Ψάλτης», ποὺ δημοσιεύτηκε τὸ 1893 στὴν «Ἀκρόπολη», γράφει τὰ ἀκόλουθα σαρκαστικά, γι’ αὐτοὺς ποῦ τὸν μυκτήριζαν γιὰ τὴν ἐμμονή του νὰ γράφει θρησκευτικὰ – ἑορταστικὰ διηγήματα: «Μὴ θρησκευτικὰ πρὸς Θεοῦ! Τὸ ἑλληνικὸν ἔθνος δὲν εἶναι βυζαντινοί, ἐννοήσατε; Οἱ σημερινοὶ Ἕλληνες εἶναι κατευθείαν διάδοχοι τῶν ἀρχαίων….».καὶ οἱ δύο γέροντες Δάσκαλοι τοῦ Γένους, δίδαξαν μὲ τὸν ἀπαράμιλλο τρόπο τους τὸ πῶς μπορεῖ νὰ ἀνορθωθεῖ ὁ τόπος.
.                        Σὲ συνθῆκες πολλαπλῆς κρίσης (οἰκονομικῆς, κοινωνικῆς, πνευματικῆς καὶ ἀνθρωπολογικῆς) ποὺ διάγει ἡ χώρα μας ἡ μόνη δυνατότητα ἐπιβίωσής μας θὰ ἦταν ἡ ἐπιστροφὴ στὴν Παράδοσης τῆς τρισεύγενης Ρωμιοσύνης καὶ ἡ σύνδεσή της μὲ τὶς τρομερὲς προκλήσεις ποὺ ἀντιμετωπίζουμε. Δύο παράγοντες, ριζιμιὰ λιθάρια, πρέπει νὰ ξαναβροῦν τὸν κυριολεκτικὰ ἐθνοσωτήριο στόχο τους: Ἡ οἰκογένεια καὶ τὸ σχολεῖο. Γιὰ τὴν παιδεία ποὺ διακονῶ ἐδῶ καὶ 33 χρόνια…
.                    Μία παιδεία ἀναστάσιμη θέλουμε, παιδεία χαρᾶς καὶ χάριτος.
.                    Αὐτὸ θὰ σήμαινε ἀναμόρφωση τῶν ἀναλυτικῶν προγραμμάτων ἔτσι ὥστε, μὲ κοπιαστικὴ μελέτη καὶ σπουδή, ὁ μαθητὴς νὰ μαθαίνει νὰ γράφει, νὰ διαβάζει, νὰ ὑπολογίζει καὶ νὰ ἐκφράζεται σωστά, νὰ γνωρίσει τὶς βασικὲς πτυχὲς τῆς Ἱστορίας, τοῦ Πολιτισμοῦ καὶ τῆς Πίστεώς μας καὶ τῆς Γλώσσας μας. Αὐτὸ ὅμως προϋποθέτει δασκάλους-παιδαγωγοὺς ποὺ πιστεύουν βαθιὰ στὴν παιδευτικὴ ἀξία τοῦ μαθήματος, τὸ ὁποῖο καὶ θέλουν νὰ τὸ μεταδώσουν στοὺς μαθητές τους. Ὁ δάσκαλος καὶ ἐν γένει ὁ ἐκπαιδευτικὸς θὰ πρέπει νὰ γίνει, μέσα ἀπὸ τὸ παράδειγμα τῆς ζωῆς του, ἡ χαμένη «αὐθεντία» καὶ τὸ κοινωνικὸ πρότυπο, ὁ Ρωμιός, ὁ Ὀρθόδοξος Ἕλληνας, ποὺ χαιρετᾶ τοὺς μαθητὲς τοῦ κάθε πρωί, γιὰ 40 ἡμέρες, ὣς τὴν Ἀνάληψη τοῦ Χριστοῦ, μὲ τὸ κοσμοχαρμόσυνο μήνυμα: Χριστὸς ἀνέστη. Δὲν ντρέπεται νὰ παρουσιάζει Αὐτὸν ποὺ τόσο πολὺ ἔχουν ἀνάγκη τὰ νέα παιδιά. (Ὅταν ἔχεις λύπη, ὁ Χριστός σοῦ λείπει, ἔλεγε ὁ ἅγιος Παΐσιος).  Νὰ ἀκουστοῦν στὶς σχολικὲς αἴθουσες καὶ πάλι πρωὶ- πρωὶ τὰ «γράμματα ποὺ διαβάζουνε οἱ ἀγράμματοι κι ἁγιάζουνε» καὶ ὄχι νεοταξικὰ εὐφυολογήματα τοῦ τύπου «πρῶτα ὁ μαθητής», «τὸ νέο σχολεῖο ποὺ μαθαίνει στὸν μαθητὴ νὰ μαθαίνει» ἢ τὰ τελευταίας κοπῆς «ἐργαστήρια δεξιοτήτων», ποὺ μόνο ἄγχος γεμίζουν τὸν δάσκαλο, καρυκεύματα ἐν πολλοῖς δηλητηρίων. Αὐτὲς οἱ κενὲς περιεχομένου προτάσεις δῆθεν ἐλευθεριότητας καὶ ψευτοπροοδευτικότητας ὁδηγοῦν στὴ γενίκευση τῆς ἀμάθειας, στὴν ἀπόκτηση περιστασιακῶν, κατακερματισμένων, ἄχρηστων πολλὲς φορές, γνώσεων –πληροφοριῶν, ποὺ εἶναι ἀδύνατον νὰ συνδεθοῦν μεταξύ τους. Νὰ στραφοῦμε ἐπιτέλους στοὺς δικούς μας, στὰ μυρίπνοα ἄνθη τοῦ Γένους, ποὺ χωρὶς πτωχοαλαζονεῖες καὶ μωρὲς ἐπιδείξεις κηρύσσουν καὶ διδάσκουν: «Ὅλες οἱ πίστεις εἶναι ψεύτικες… μόνο η πίστις τῶν Ὀρθοδόξων εἶναι καλὴ καὶ ἁγία. Τοῦτο σᾶς λέγω τώρα. Νὰ εὐφραίνεσθε ὅπου εἶσθε Χριστιανοί». (Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός). Χριστὸς Ἀνέστη!!

Δημήτρης Νατσιὸς
δάσκαλος-Κιλκὶς

Ο ΑΠΑΓΧΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΑΓΟΡΑ ΠΑΛΛΗΚΑΡΙΔΗ

Ὁ ἀπαγχονισμὸς τοῦ Εὐαγόρα Παλληκαρίδη

Τοῦ Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

 .                   Σὰν σήμερα, τὶς πρῶτες πρωινὲς ὧρες τῆς 14ης Μαρτίου 1957, ἀπὸ τοὺς Ἄγγλους, ποὺ θεωροῦσαν ὅτι εἶναι ἰδιοκτησία τους οἱ Ἕλληνες τῆς Κύπρου, ἀπαγχονίστηκε ὁ 19χρονος ἥρωας καὶ ἐθνομάρτυρας Εὐαγόρας Παλληκαρίδης. Εἶχε ἕνα πηγαῖο σπουδαῖο ποιητικὸ ταλέντο καὶ ἀπὸ τὰδεκαπέντε του χρόνια ἐκδήλωσε τὴ ἀγωνιστική του διάθεση μετὰ τὴ Δωδεκάνησο, ποὺ τὸ 1947 ἐλευθερώθηκε ἀπὸ τοὺς Ἰταλούς, νὰ ἐλευθερωθεῖ καὶ ἡ Κύπρος ἀπὸ τοὺς Ἄγγλους καὶ νὰ ἑνωθεῖ μὲτὴν μητέρα Ἑλλάδα. Σημειώνεται ὅτι Ἄγγλος ἦταν ὁ ταξίαρχος Α.Σ. Πάρκερ, ποὺ παρέδωσε  τὴ Δωδεκάνησο στὸν ἀντιναύαρχο Περικλῆ Ἰωαννίδη τὸ 1947 καὶ οἱ Ἄγγλοι θὰ ἔπρεπε ἀμέσως μετὰνὰ παραδώσουν στὴν Ἑλλάδα τὴ Μεγαλόνησο Κύπρο, ποὺ ἦταν ἡ τελευταία ἀποικία τους στὴν Εὐρώπη καὶ στὴν Ἐγγὺς Ἀνατολή… Ἡ διαφορὰ ἦταν πὼς οἱ Ἄγγλοι μᾶς ἔκαμαν τοὺς καλοὺς μὲ τὴ Δωδεκάνησο ποὺ δὲν τοὺς ἀνῆκε, ἀλλὰ στὴν Κύπρο, ποὺ τοὺς ἀνῆκε, ἦσαν οἱ γνωστοὶ στυγνοὶἀποικιοκράτες…
.                   Στὰ δεκαεφτά του ὁ Εὐαγόρας, μαθητὴς ἀκόμη τοῦ Λυκείου, ἐντάχθηκε στὴν ΕΟΚΑ καὶ στὰ 18 του συνελήφθη νὰ μεταφέρει ὁπλοπολυβόλο. Γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ καταδικάστηκε σὲ θάνατο… Κατὰ τὴ δίκη του ἐρωτήθηκε ἀπὸ τὸν Ἄγγλο δικαστὴ ἂν εἶχε νὰ πεῖ κάτι καὶ ἐκεῖνοςἀπάντησε ὡς ὥριμος καὶ μὲ ἐπίγνωση τῆς πράξης τοῦ ἥρωας: «Γνωρίζω ὅτι θὰ μὲ καταδικάσετε σὲθάνατο. Θὰ μὲ κρεμάσετε, τὸ ξέρω. Ὅ, τι ἔκαμα τὸ ἔκαμα ὡς Ἕλληνας Κύπριος, ποὺ ζητᾶ τὴλευτεριά του. Εὔχομαι νὰ εἶμαι ὁ τελευταῖος Κύπριος ποὺ θὰ ἀντικρύσω τὴν ἀγχόνη. Ζήτω ἡἝνωσις τῆς Κύπρου μὲ τὴν Μητέρα Ἑλλάδα! Τίποτε ἄλλο!».
.                   Ὁ Παλληκαρίδης ἔδωσε ἑκουσίως τὴ ζωή του γιὰ τὴν Ἑλλάδα. Λίγες ἡμέρες πρὶν ἀπὸ τὸν ἀπαγχονισμὸ τοῦ Παλληκαρίδη,  στὶς 3 Μαρτίου 1957, ἑκατοντάδες Ἄγγλοι στρατιῶτες ἔκαψαν ζωντανὸ στὸ κρησφύγετό του, τὸν ὑπαρχηγὸ τῆς ΕΟΚΑ  Γρηγόρη Αὐξεντίου. Νὰ σημειωθεῖ ὅτι οἱ Ἄγγλοι δυνάστες τοὺς ἔνωσαν μετὰ θάνατο, ἀφοῦ τοὺς ἔθαψαν σὲ κοινὸ τάφο στὰ φυλακισμένα μνήματα τῆς Λευκωσίας… Μαζί τους σὲ αὐτὰ καὶ οἱ ἄλλοι ἥρωες τῆς ΕΟΚΑ ποὺ ἀπαγχονίστηκαν ἢἐκτελέστηκαν ἀπὸ τοὺς Ἄγγλους. Ὅλοι τους ἦσαν ἄξιοι συνεχιστὲς τῶν ἡρώων Ἑλλήνων ποὺἀγωνίστηκαν γιὰ Ἐλευθερία καὶ Ἀξιοπρέπεια ἐναντίον πολὺ ὑπερτέρων δυνάμεων τῶν ἐχθρῶν, ἀπὸτὸν Μαραθώνα, τὶς Θερμοπύλες καὶ τὴ Σαλαμίνα, ἕως τὴν Κωνσταντινούπολη, τὸ 1821, τὸ 1904, τὸ1912, τὸ 1940….
.                   Ἐμεῖς λοιπὸν οἱ Ἕλληνες, οἱ ἀπόγονοι τοῦ Παλληκαρίδη καὶ ὅλων τῶν ἡρώων, τοὺς χρωστᾶμε τὴν ὕπαρξή μας καὶ τὴ θέση μας στὴν Εὐρώπη καὶ στὴν παγκόσμια ἱστορία. Τὸ χρέος μας αὐτὸ σημαίνει ὅτι ὀφείλουμε νὰ ἔχουμε τὸ ἴδιο φρόνημα, τὶς ἴδιες ἀξίες, τὰ ἴδια ἰδανικὰ μὲαὐτούς, νὰ ἔχουμε ἀξιοπρέπεια καὶ ἀγωνιστικότητα ἀνεξάρτητα μὲ τὸ ποιὸς εἶναι ἀπέναντί μας καὶμᾶς ἀπειλεῖ. Γιὰ τὴν Κύπρο συγκεκριμένα ὀφείλουμε νὰ  μένουμε σταθεροὶ στὶς ἀποφάσεις τοῦΟΗΕ καὶ στὶς ἀρχὲς τῆς ΕΕ, νὰ μὴν ἀποδεχόμαστε σχέδια τύπου Ἀνάν, καὶ  νὰ ἀποκρούομεἀπολύτως κάθε πρόταση κατάργησης ἢ φαλκίδευσης τῆς Κυπριακῆς Δημοκρατίας.
.                   Οἱ ἐθνικοί μας ἥρωες διαχρονικὰ ἔβαζαν τὴν ἐπιβίωση τοῦ Ἔθνους καὶ  τὴν ἐλευθερία τῆς Πατρίδας μας πάνω ἀπὸ τὴ ζωή τους. Δὲν εἶναι λοιπὸν δυνατὸ νὰ εἴμαστε ἀπόγονοί τους καὶστὴ ζωή μας νὰ βάζουμε σὲ προτεραιότητα τὴν ἡδονή. Δὲν εἶναι δυνατὸ στὴ θυσία καὶ στὸ χρέος νὰπροτάσσουμε τὴν τρυφηλότητα, τὴ δουλοπρέπεια. Καὶ ὅμως… Εἶναι λυπηρὸ πὼς ἐνῶ ἀντιμετωπίζουμε προφανεῖς κινδύνους ὡς Ἔθνος, ὑπάρχουν  Ἕλληνες ποὺ πολεμᾶνε τὶς παραδοσιακές μας ἀξίες τῆς Φιλοπατρίας, τῆς Οἰκογένειας, τῆς Γλώσσας.-

ΔΙΑΚΟΣΙΩΝ ΕΤΩΝ Ο YΜΝΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ (Γ. Ν. Παπαθανασόπουλος)

Διακοσίων ἐτῶν ὁ Ὕμνος στὴν Ἐλευθερία

Τοῦ Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

 .                 Τὸ 2023 ὀνομάσθηκε «Λογοτεχνικὸ Ἔτος Ἄλκης Ζέη», μὲ τὴν εὐκαιρία τῶνἑκατὸ ἐτῶν ἀπὸ τὴν γέννηση τῆς ἐν λόγῳ συγγραφέως (1923-2020). Φέτος ὁ Ἑλληνισμὸς ἑορτάζει μία σημαντικὴ ἐπέτειο, τὰ διακόσια χρόνια ἀπὸ τὴ σύνθεση τοῦ Ἐθνικοῦ μας Ὕμνου ἀπὸ τὸν μεγάλο ποιητή μας Διονύσιο Σολωμό. Στὸ λόφο τοῦ Στράνη, στὴ Ζάκυνθο, ὁ 23ετής μόλις ἐτῶν μεγαλοφυὴς Ποιητής, μέσα σὲ ἕνα μήνα, τὸν Μάιο τοῦ 1823, συνθέτει τὸν Ὕμνο, μὲ τὸν ὁποῖο «δίδει ὄχι μόνο τὸν λυρικό του ἐνθουσιασμό, τὰ κυριώτερα στάδια τῆς Ἐπαναστάσεως κατὰ τὰ δύο πρῶτα ἔτη, κατὰ ξηρὰ καὶ κατὰ θάλασσα, τὴν ἐκπολιόρκησιν τῆς Τριπολιτσᾶς… τὴν πολιορκίαν τοῦ Μεσολογγίου…, τὴν θανάτωσιν τοῦ Πατριάρχου, τὸν κοινὸν ἀγώνα τῆς Ἑλλάδος – Ἐλευθερίας καὶ τῆς Θρησκείας, ἀλλὰ καὶ νουθετεῖ τοὺς μαχομένους Ἕλληνας κατὰ τῆς ἐπαράτου Διχονοίας»,  ὅπως γράφει ὁ ἀείμνηστος καθηγητὴς Ν. Β. Τωμαδάκης στὸ βιβλίο «Σολωμοῦ Ἅπαντα» (Ἔκδ. Γρηγόρη).
.                 Ὁ Διονύσιος Σολωμὸς στὸν «Ὕμνο εἰς τὴν Ἐλευθερίαν» εἶναι ὁ πρῶτος ποὺτονίζει τὴ συνέχεια τοῦ Ἑλληνισμοῦ, ἀπὸ τοὺς ἀρχαίους χρόνους ἕως τὶς ἡμέρες του, πρὶν ἀπὸ τοὺςἱστορικοὺς Ζαμπέλιο καὶ Παπαρρηγόπουλο. Σημειώνει ὅτι «ἐκφωνεῖ φιλελεύθερα τραγούδια σὰν τὸν Πίνδαρο». Ἐπικαλεῖται τοὺς τριακόσιους τοῦ Λεωνίδα καὶ τονίζει στὸν 78ο στίχο: «Ὢτρακόσιοι! Σηκωθῆτε καὶ ξανάλθετε σ᾽ ἐμᾶς. Τὰ παιδιὰ σᾶς θέλ’ ἰδῆτε πόσο μοιάζουνε μὲ σᾶς». ὉΤωμαδάκης στὸ ἴδιο βιβλίο του γράφει σχετικά: «Αὐτὴ ἡ στροφὴ γιὰ τοὺς τριακόσιους τοῦ Λεωνίδα περνᾶ πέραν ἀπὸ τὴν ποίησιν καὶ ἐγγίζει τὴν ἀλήθειαν τῆς Ἱστορίας, ἐπικυρώνει τὴν συνέχειαν τοῦ Ἑλληνισμοῦ ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα μέχρι τῆς Ἐπαναστάσεως, γεγονὸς τὸ ὁποῖον ἀκόμη δὲν εἶχε τότε ἀναγνωρισθῆ ἀπὸ τοὺς Εὐρωπαίους καὶ ἀπὸ τοὺς ἱστορικούς, οἱ ὁποῖοι ἐνόμιζον ὅτι μὲ τὴν πτῶσιν τῆς Ἑλλάδος ὑπὸ τοὺς Ρωμαίους (146 π.Χ) ὑπετάγη καὶ ἐχάθη ὁ Ἑλληνισμός».
.                 Οἱ Ἕλληνες στὴ συνέχεια τῆς ἱστορικῆς πορείας τους, γράφει ὁ Σολωμός, ἀγκαλιάζουν τὸν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὡς Λυτρωτὴ καὶ συμπαραστάτη τους. Γράφει στὸν 98ο στίχο: «Μὲ φωνὴ ποὺ καταπείθει προχωρώντας ὁμιλεῖς, σήμερ’ ἄπιστοι ἐγεννήθη, ναὶ τοῦ κόσμου ὁΛυτρωτής». Θυμωμένος ἀπὸ τὴ βαρβαρότητα τῶν Τούρκων στὴν Κωνσταντινούπολη γράφει στοὺς στίχους 113 καὶ 114: «Καὶ ἐκεῖ ποῦ ᾽ναι ἡ Ἁγιὰ Σοφιὰ, μέσ᾽ στοὺς λόφους τοὺς ἑπτά, ὅλα τ’ ἄψυχα κορμία, βραχοσύντριφτα, γυμνά, σωριασμένα νὰ τὰ σπρώξη ἡ κατάρα τοῦ Θεοῦ κι᾽ ἀπὸ κεῖ νὰ τὰμαζώξη ὁ ἀδελφὸς τοῦ φεγγαριοῦ» (Σημ. γρ. Ὁ ποιητὴς ἐννοεῖ τὸν Σουλτάνο).
.                 Ἀφοῦ ἀναφέρει τὰ «περασμένα μεγαλεῖα» καὶ τὴν μακροχρόνια σκλαβιὰσημειώνει τὴν ἐθνεγερτικὴ «πολεμόκραχτη φωνὴ τοῦ Ρήγα» καὶ τὴν θυσία τοῦ Πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄ μὲ τὴν ἔναρξη τῆς Ἐπανάστασης. Γράφει στὸν 135ο στίχο: «Ὅλοι κλαῦστε!Ἀποθαμένος ὁ ἀρχηγὸς τῆς Ἐκκλησιᾶς  κλαῦστε, κλαῦστε, κρεμασμένος ὡσὰν νά ᾽τανε φονιάς»… Γιὰ τὸν Ρήγα καὶ τὸν Σολωμὸ ὁ Λίνος Πολίτης σημειώνει πὼς ἂν ὁ πρῶτος ὁραματίζεται καὶπρογραμματίζει τὴν Ἀνάσταση τοῦ Γένους, ὁ δεύτερος ψάλλει καὶ ὑμνεῖ τὴν πραγματοποίησή της. (Λίνου Πολίτη «Γύρω στὸ Σολωμό», 1958, σ. 116).
.                 Ἕνας ἀπὸ τοὺς ποιητές μας ποὺ θαύμαζε τὸ ταλέντο καὶ τὴ σκέψη τοῦ Σολωμοῦἦταν ὁ Γιῶργος Σαραντάρης (1908-1941). Σὲ σκέψη του, ποὺ δημοσιεύθηκε γιὰ πρώτη φορὰ ἀπὸτὸν γράφοντα, ὁ Σαραντάρης μᾶς καλεῖ «νὰ ἀκολουθήσουμε τὸ Σολωμὸ στὰ ζωντανὰ του στοιχεῖαὅπου νὰ βροῦμε πὼς τὸ πνεῦμα του κάνει ἕνα μὲ τὸ λεγόμενο ἑλληνικὸ πνεῦμα καὶ πὼς τὸτελευταῖο δὲν εἶναι μία χίμαιρα, ἐφόσον δὲν εἶναι χίμαιρα ἡ αἰσθητικὴ ἀξία τῆς σολωμικῆς ποίησης». (Γ. Ν. Παπαθανασόπουλου «Γιῶργος Σαραντάρης ὁ ἄνθρωπος, ὁ ποιητής, ὁδιανοούμενος» Ἔκδ. Ἔκπληξη, 2011, σελ. 182). Ἐπίσης σὲ κριτική του γιὰ τὸ ἔργο τοῦ Ἀναστασίου Δρίβα ὁ ἴδιος ὁ Σαραντάρης σημειώνει: «Δὲν μπορεῖς νὰ νιώσεις τὴν πνοὴ τῆς σολωμικῆς ποίησης, ἂν δὲν νιώσεις ταυτόχρονα τί σημαίνει γιὰ τὸν Ἕλληνα τὸ Μεσολόγγι» (Αὐτ. σέλ. 183).
.                 Ὁ  ἐθνικός μας ὕμνος εἶχε περιπέτεια, ἕως ὅτου καθιερωθεῖ καί, κατὰ μία ἐκδοχή,ἀκόμη δὲν ἔχει ἀποκτήσει τυπικὴ ἀναγνώριση… Ὁ βαυαρὸς πρῶτος βασιλιὰς  τῶν ἙλλήνωνὌθωνας καθιέρωσε ὡς ἐθνικὸ ὕμνο τὸν τῆς πατρίδας του, ποὺ ἦταν πανομοιότυπος μὲ τὸν … ἀγγλικὸ («God save the King»).

…ΓΛΥΚΥΤΕΡΗ ΕΙΝΑΙ Η ΜΑΝΑ (Δ. Νατσιός)

…ΓΛΥΚΥΤΕΡΗ ΕΙΝΑΙ Η ΜΑΝΑ

Τὸ παρὸν κείμενο ἀφιερώνεται στὰ λαμπρὰ παλληκάρια, τοὺς δύο πιλότους τῆς πολεμικῆς μας ἀεροπορίας, ποὺ τοὺς πῆρε στὰ φτερά της ἡ Δόξα καὶ στὶς μάνες τους, μὲ τὴν εὐχὴ ἡ Θεομάνα μας νὰ τὶς παρηγορεῖ).

 Δημήτρης Νατσιός
δάσκαλος Κιλκίς

« Η ΜAΝΑ: ΕΛΠIΔΑ ΚΑΙ ΘΕΜEΛΙΟ ΤΟΥ ΓEΝΟΥΣ! (Δ. Νατσιός) «Μόνο στὴν Ἑλλάδα θὰ μποροῦσε νὰ δοθεῖ ἡ ἀπάντηση αὐτή!».

Ο ΕΡΝΤΟΓΑΝ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΜΜΑΧΟΙ (Γ. Ν. Παπαθανασόπουλος)

Ὁ Ἐρντογὰν καὶ οἱ σύμμαχοι
Τοῦ Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου
ἐφημ. «Ἐλεύθερος Τύπος», 13.12.22

.                Ὁ Τοῦρκος πρόεδρος Ἐρντογὰν καὶ οἱ ἄμεσοι συνεργάτες του τὸν τελευταῖο καιρὸ σχεδὸν καθημερινὰ ἀναφέρουν ὅτι «νύχτα θὰ ἐπιτεθοῦν σὲ νησί μας». Πρόκειται γιὰ ἄμεση ἀπειλὴ πολέμου μὲ τὴν Ἑλλάδα, στὴν ὁποία διαμηνύει νὰ δεχθεῖ περιορισμὸ τῆς ἐθνικῆς της κυριαρχίας καὶ ἐθνικῆς ἀνεξαρτησίας. Πρὸς τοῦτο θέτει στὴ χώρα μας τὸν ὠμὸ ἐκβιασμὸ νὰ ἀποστρατιωτικοποιήσει τὰ νησιά της, τὰ ὁποῖα ἔτσι, ἐμμέσως πλὴν σαφῶς, νὰ τεθοῦν ὑπὸ τὴν κηδεμονία τῆς γείτονος. Ἐπιχειρεῖ νὰ ἐκφοβίσει τὴν ἑλληνικὴ πολιτικὴ ἡγεσία ὅτι θὰ προβεῖ σὲ μίαν παρόμοια στρατιωτικὴ εἰσβολὴ μὲἐκείνη τοῦ 1974, στὴν Κύπρο. Τὰ λεγόμενα τῶν Ἐρντογὰν καὶ συνεργατῶν του δὲν πρέπει νὰ ἐκλαμβάνονται ἀπὸ τὴν διεθνῆ κοινότητα καὶ ἰδιαίτερα ἀπὸ τοὺς συμμάχους μας ὡς φληναφήματα, ἀνάξια προσοχῆς καὶ σχολιασμοῦ. Δὲν εἶναι δυνατὸν κράτος μέλος τοῦ ΝΑΤΟ νὰ ἀντιμετωπίζει ἀπειλὴ πολέμου ἀπὸ ἄλλο κράτος μέλος καὶ οἱ σύμμαχοι νὰ σφυρίζουν ἀδιάφορα. Ὀφείλουν νὰ δράσουν ἄμεσα καὶ ἀποτρεπτικά, καὶ ἔμπρακτα νὰ καταδικάσουν τὶς ἐκσφενδονιζόμενες ἀπειλές.
.                Διερωτᾶται κανεὶς τί ἄλλο πρέπει νὰ πράξει ὁ Ἐρντογὰν σὲ βάρος τῆς Συμμαχίας, ὥστε αὐτὴ νὰ παύσει νὰ ἀδιαφορεῖ γιὰ τὰ παιχνίδια μὲ τὴ φωτιὰ  ποὺ παίζει καὶ ποὺ προκαλεῖ τὸν σοβαρὸκίνδυνο νὰ ὑπάρξει ἀνάφλεξη πολέμου στὴν ἀνατολικὴ Μεσόγειο. Ἀσφαλῶς οἱ σύμμαχοι γνωρίζουν ὅτι ὁ Ἐρντογὰν ἔχει ἐκλογὲς ἐντὸς τοῦ 2023, τὶς ὁποῖες δὲν θέλει νὰ χάσει καὶ νὰ βρεθεῖ ἐκτὸς τῆς ἐξουσίας καὶ τῶν ἀνακτόρων, ποὺ κατασκεύασε. Ἑπομένως ὀφείλουν νὰ λάβουν ἐγκαίρως τὰ μέτρα τους, ὥστε ἡ ἐπιθυμία του νὰ διατηρηθεῖ στὴν ἐξουσία, νὰ μὴν προκαλέσει πολεμικὲς ἐνέργειες σὲβάρος τῆς χώρας μας.
.                Οἱ ἀντισυμμαχικὲς ἐνέργειες τοῦ Ἐρντογὰν, κυρίως μὲ τὴν ἀγορὰ ρωσικῶν πυραύλων, τὴν κατασκευὴ ρωσικοῦ πυρηνικοῦ ἐργοστασίου καὶ τὴ στάση του στὸ Οὐκρανικὸ καὶ στὸ ρωσικὸπετρέλαιο, θὰ ἔπρεπε νὰ εἶχαν πείσει τὰ μέλη τοῦ ΝΑΤΟ γιὰ τὴν ἐκ μέρους του ὑπονόμευση τῆς Συμμαχίας. Τὸ ἐξώφυλλο τοῦ ἐγκύρου Γαλλικοῦ περιοδικοῦ “Le Point” (τεῦχος 2599, 2/6/2022) εἶχε τίτλο «Ἐρντογὰν – Πούτιν: οἱ διαβολικοὶ – Πῶς ὁ Τοῦρκος πρόεδρος κατέστη πράκτορας τοῦΚρεμλίνου στὴ Δύση». Εἶναι ἐνδεικτικὸ τῶν ὅσων ἔχει πράξει ὁ Τοῦρκος πρόεδρος σὲ βάρος τῆς Δύσης. Ὁ πρόεδρος Ἐρντογὰν προκάλεσε καὶ πρόσφατά τοὺς συμμάχους. Ὅταν ἐτέθη τὸ θέμα νὰ ἐνταχθοῦν στὸ ΝΑΤΟ ἡ Σουηδία καὶ ἡ Φινλανδία, αὐτὸς προέβαλε βέτο, ζητώντας νὰ ἱκανοποιηθοῦν οἱ ὅροι του, ποὺ εἶναι ταπεινωτικοὶ γιὰ τὶς δύο αὐτὲς χῶρες καὶ θίγουν τὴν ἐθνική τους κυριαρχία καὶ ἀξιοπρέπεια…
.                Εἶναι ἀνησυχητικὸ γιὰ τὴν Ἑλλάδα καὶ γιὰ τὴν εἰρήνη στὴν ἀνατολικὴ Μεσόγειο, πὼς ἕως σήμερα τὰ μέλη τοῦ ΝΑΤΟ ἀνέχονται παθητικὰ τὶς προκλήσεις Ἐρντογὰν, ἡ δὲ κυβέρνηση Μπάϊντεν ἀνοίγει τὴ θύρα ἀγορᾶς ἀπὸ τὴν Τουρκία σύγχρονων ἀεροσκαφῶν F-16, καὶ τὴν τεχνολογικὴ ἀναβάθμιση αὐτῶν ποὺ ἔχει ἡ γειτονικὴ χώρα… Ἡ πραγματικότητα αὐτὴ προκαλεῖ πικρία σὲ ὅσους πιστεύουν ὅτι τὸ δίκαιο πρέπει νὰ ἐπικρατεῖ σὲ ὅλο τὸν κόσμο καὶ ὄχι ὁ ὠφελιμισμός.-

Ο ΓΑΪΔΑΡΟΣ, Ο ΧΟΤΖΑΣ ΚΑΙ Ο ΓΕΙΤΟΝΑΣ (Δ. Νατσιός)

Ὁ γάϊδαρος, ὁ Χότζας καὶ ὁ γείτονας

«Βοσκοί, στὴ μάντρα τῆς Πολιτείας, οἱ λύκοι! Οἱ λύκοι!
Στὰ ὅπλα ἀκρίτες!» (Παλαμᾶς)

Δημήτρης Νατσιὸς
δάσκαλος-Κιλκὶς

.                   Ἐρανίζομαι μία διδακτικὴ μυθιστορία ἀπὸ τὸν «ἐθνικὸ ἥρωα» τῶν Ἀγαρηνῶν, τὸν Νασρεντὶν Χότζα.
.                «Ἕνας γείτονας τοῦ Χότζα πῆγε καὶ τοῦ ζήτησε νὰ τοῦ δανείσει τὸν γάϊδαρό του, ἐπειδὴ ὁ δικός του ἦταν ἀνήμπορος καὶ ἄρρωστος.
–Ὁ γάϊδαρός μου δὲν εἶναι ἐδῶ, ἀποκρίθηκε ὁ Χότζας, παρ᾽ ὅλο ποὺ εἶχε πολλὲς ὑποχρεώσεις καὶ ὀφειλὲς στὸν γείτονά του.
.                    Ὅμως γιὰ κακή του τύχη, τὴν στιγμὴ ἐκείνη ἀκούστηκε τὸ γκάρισμα τοῦ συμπαθοῦς τετραπόδου ἀπὸ τὸν σταῦλο.
–Χότζα, φώναξε ἀγανακτισμένος ὁ γείτονας, δὲν ντρέπεσαι νὰ μοῦ λὲς ψέματα; Ὁ γάϊδαρός σου εἶναι ἐδῶ, τὸν ἀκούω.
–Κι ἐσὺ δὲν ντρέπεσαι νὰ πιστεύεις πιὸ πολὺ τὸν γάϊδαρο, παρὰ ἐμένα, κοτζὰμ Χότζα;».

.                  Κάθε μύθος ἔχει καὶ τὸ ἐπιμύθιό του, τὸ δίδαγμά του. Γείτονας εἶναι ὁ λαός. Χότζας ἡκυβέρνηση, ἡ κραταιά, τῶν ἀρίστων. Παρένθεση: Ἀπὸ τὴν κυβέρνηση τῶν «ἀριστερῶν» πέσαμε καὶ ξεπέσαμε στὴν κυβέρνηση τῶν «ἀρίστων». Ἴδια, κοινὴ ἡ καταγωγὴ τῶν λέξεων. Εἶναι μάλιστα ὁ ὑπερθετικὸς βαθμὸς τοῦ «καλὸς» καὶ τοῦ «ἀγαθός». Τώρα πῶς γίνεται νὰ μᾶς κυβερνᾶ τὰ τελευταῖα χρόνια ὁ ὑπερθετικὸς βαθμὸς τῆς καλοσύνης καὶ τῆς ἀγαθοσύνης, ο… α(ἰθ)έρας τοῦ τόπου, καὶ νὰ μετεωριζόμαστε στὸ φρύδι τοῦ γκρεμοῦ καὶ τῆς καταστροφῆς, αὐτὸ ὑπερβαίνει, ἑρμηνευτικῶς, τὶς διανοητικές μας ἱκανότητες.
.                  Γιὰ νὰ ἐπανέλθουμε. Γάϊδαρος εἶναι ἡ ἀλήθεια τῶν πραγμάτων. Βοᾶ, κραυγάζει, ἀποκαλύπτει τὸψεῦδος, τὴν ὑποτίμηση τῆς λογικῆς μας.
.                  Κομπορρημονεῖ «ὁ κυβερνητικὸς χότζας» ὅτι ἔχουμε χαμηλὸ πληθωρισμὸ σὲ σχέση μὲ ἄλλες εὐρωπαϊκές, μεγάλες οἰκονομίες. Εἴμαστε ὅμως πρῶτοι, ἀριστεύουμε στὴν ἀκρίβεια. Ἡ ἀκριβότερη, γιὰ παράδειγμα, βενζίνη τῆς Εὐρώπης. Ὄπως  ἔλεγε καὶ ὁ μακαρίτης Χάρυ Κλυν, τὰ καταστήματα τροφίμων,  θυμίζουν ναούς. Μπαίνουν οἱ ἄνθρωποι, οἱ καταναλωτές, ὅπως ἀρέσκεται νὰ μᾶς ἀποκαλεῖ, τὸ «κεντρικὸδελτίο εἰδήσεων», στὰ κρεοπωλεῖα, στὰ σοῦπερ μάρκετ, καὶ κάνουν τὸν σταυρό τους βλέποντας τὶς τιμὲς τῶν προϊόντων. Ἀντιλέγει ἡ κυβέρνηση πὼς μοιράζονται ἀφειδῶς ἐπιδόματα. Ὅταν ἤθελε ὁ σφαγέας νὰ ὁδηγήσει τὰ γουρούνια στὸ σφαγεῖο, κρατοῦσε ἕναν «τουρβὰ» μὲ βελανίδια. Βάδιζε μπροστά, ρίχνοντας βελανίδια. Οἱ καημένοι οἱ χοῖροι τὸν ἀκολουθοῦσαν, ἀπολαμβάνοντας τὸ πρόσκαιρο γεῦμα. Χωρὶς νὰ τὸ καταλάβουν κατέληγαν στὸ λεπίδι τοῦ σφάχτη. Τὴν ἴδια τακτικὴ υἱοθετεῖ καὶ ἡ νεοδημοκρατικὴ ἀριστεία. Μέχρι τὶς ἐκλογὲς θὰ μοιράζει ἀφθονοπαρόχως βελανίδια…
.                  Βαυκαλιζόταν τὶς προάλλες, 18 Νοεμβρίου, ἡ κ. Κεραμέως, πηδαλιοῦχος τῆς κατ’ εὐφημισμὸν λεγόμενης Παιδείας- τὸ «Ὑπουργεῖο Κρατικοῦ Παιδομαζώματος»– γιὰ τὶς ἀπαράμιλλες ἐπιδόσεις στὸν τομέα εὐθύνης της. «Τὰ ψηφιακὰ ἐργαλεῖα, τὸ ὁλοήμερο μέχρι στὶς 5:30, ἡ σεξουαλικὴ διαπαιδαγώγηση, τὰ πειραματικὰ σχολεῖα. Ὑλοποιήθηκαν ὅλοι οἱ στόχοι τῶν προεκλογικῶν δεσμεύσεων». Ὅλη, δηλαδή, ἡ τέφρα τοῦ πολιτικαντισμοῦ…
.                  Γιὰ τὴν ὕπουλη πανδημία τῶν νέων, ποὺ λέγεται ψηφιακὴ ἐξάρτηση, γιὰ τὴν παραβατικότητα, γιὰ τὶς συμμορίες ἀνηλίκων, γιὰ τὰ φροντιστήρια ἐκχυδαϊσμοῦ καὶ προτροπῆς μέσῳ τῶν τρισάθλιων στίχων τῶν τράπερ, γιὰ τὰ ἐπικίνδυνα, βλάσφημα καὶ ἀνθελληνικὰ σχολικὰ βιβλία, γιὰ τὰ πανεπιστήμια, ποὺ τὰμετατρέπουν, οἱ «ἐθνικοὶ μπογιατζῆδες», (ἡ φράση ὑπάρχει σὲ βιβλίο Γλώσσας τῆς Β´ Γυμνασίου καὶχαρακτηρίζει τοὺς μαθητὲς ποὺ ἑτοιμάζουν καὶ στολίζουν μία αἴθουσα γιὰ ἐθνικὴ ἑορτή), σὲ ἀχούρια , ἐκ τοῦ ἑλληνικοῦ «ἀχυρὼν» ἡ λέξη, οὔτε λέξη ἡ ὑπουργός. Ὁ γάϊδαρος γκαρίζει τὴν ἀλήθεια, ἀλλὰ δὲν δαγκώνει, εἶναι ἄκακος.
.                    Ἐπαίρεται ὁ «Χότζας τῆς Ἐξωτερικῆς Πολιτικῆς», καυχᾶται γιὰ τὴν σκληρὴ καὶ ἀταλάντευτη στάση μας κατὰ τῶν «τουρκικῶν προκλήσεων», ἔτσι  χαζοχαρούμενα ὀνομάζουν τὴν πολεμικὴ στάση τοῦἘρντογάν. Βγαίνουν οἱ ὑπερφίαλοι ὄνοι τῆς Ἄγκυρας καὶ χρεμετίζουν ἀσυστόλως. Θὰ ἔρθουμε βράδυ, θὰ σᾶς καταποντίσουμε στὴν «γαλάζια πατρίδα», θὰ ἐπαναληφθεῖ ἡ Σμύρνη τοῦ ’22, θὰ σᾶς πνίξουμε στὸ αἷμα, μᾶς ἀνήκει τὸ μισὸ Αἰγαῖο, δὲν ἔχετε δικαίωμα νὰ κάνετε γεωτρήσεις οὔτε στὴν Καρδίτσα. Καὶ τί σκληροτράχαλα ἀπαντᾶ ὁ ἡμέτερος γίγας τῆς διπλωματίας; Οἱ διεθνεῖς συνθῆκες μᾶς προστατεύουν, ὁΟΗΕ, ἡ Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση, ἡ Γαλλία, ἡ Αἴγυπτος θὰ πολεμήσουν γιὰ μᾶς. Ἡ Ἀμερικὴ τοῦ Μπάιντεν, ὁ ὁποῖος κάνει χειραψίες μὲ τοὺς τοίχους, φωνάζει «ἀέρα»…
.                    Μά, ὁ λαὸς θέλει ἀπαντήσεις, ὄχι γιὰ νὰ τοὺς ἀνισόρροπους Τούρκους, ἀλλὰ γιὰ νὰἀναθαρρήσει ὁ ἴδιος. «Ἐρχόμαστε ἀπὸ μακριά», λέει ὁ ποιητής. Οἱ δηλώσεις τῶν ἰθυνόντων νὰ γίνονται πρὸς τοὺς Ἕλληνες πολίτες καὶ ὄχι γιὰ τοὺς ὁλοζωῆς τοῦ ἔθνους μας αἱμοσταγεῖς ἐχθρούς. «Ὁ Τοῦρκος γεφύρι νὰ γίνει, μὴν διαβεῖς ἀπὸ πάνω του», καταθέτει ἡ εὐθύβολη λαϊκὴ θυμοσοφία. Ὁ πρόλογος ἑνὸς γράμματος τοῦ Ὀδυσσέα Ἀνδρούτσου, στὴν ἀρχὴ τῆς «ἁγιασμένης Ἐπανάστασης», εἶναι μία ὡραία ὑπενθύμιση γιὰ τὸχρέος τῆς Πονεμένης Ρωμιοσύνης. Μία μυρίπνοη ἀπάντηση:
.                    «Ἀγαπητοὶ Γαλαξιδιῶτες. Ἤτανε βέβαια ἀπὸ τὸ Θεὸ γραμμένο νὰ δράξουμε τὰ ἅρματα μία μέρα καὶ νὰ χυθοῦμε κατεπάνω στοὺς τυράννους μας, ποὺ τόσα χρόνια μᾶς τυραννεύουν. Τί τὴν θέλουμε, βρὲ ἀδέρφια, τούτη τὴ πολυπικραμένη ζωή, νὰ ζοῦμε ἀπὸ κάτω στὴ σκλαβιὰ καὶ τὸ σπαθὶ τῶν Τούρκων ν᾽ ἀκονιέται εἰς τὰ κεφάλια μας; Δὲν τηρᾶτε ποὺ τίποτα δὲν μᾶς ἀπόμεινε; Οἱ ἐκκλησιές μας γενήκανε τζαμιὰ καὶ ἀχούρια τῶν Τούρκων. Κανένας δὲν μπορεῖ νὰ πεῖ πὼς τάχα ἔχει τίποτε ἰδικό του, γιατί τὸ ταχὺ βρίσκεται φτωχὸς σὰν διακονιάρης στὴ στράτα. Οἱ φαμίλιες μας καὶ τὰ παιδιά μας εἶναι στὰ χέρια καὶ στὴδιάκριση τῶν Τούρκων. Τίποτα ἀδέρφια δὲν μᾶς ἔμεινε. Δὲν εἶναι πρέπον νὰ σταυρώσουμε τὰ χέρια καὶ νὰτηρᾶμε τὸν οὐρανό». Μὲ σταυρωμένα τὰ χέρια, πεθαίνεις, μὲ τὸν σταυρὸ στὸ χέρι καὶ μὲ ἀγῶνες ἐθνικούς, ἀνασταίνεσαι.
.                Ὅταν γίναμε κράτος, ὅταν ἡ Οἰκονομία τοῦ Θεοῦ τὸ ἐπέτρεψε – ἡ οἰκονομία τῶν σημερινῶν «Χαλασοχώρηδων» πάει νὰ ἀκυρώσει τὸ ᾽21 – οἱ ἐλευθερωτὲς Πατέρες μας ἀποφάνθηκαν, στὴν Γ´ Ἐθνοσυνέλευση τῆς Τροιζήνας: «Κάλλιον νὰ μὴν ὑπάρχει Ἕλλην εἰς τὸν κόσμον, παρὰ νὰ ἀτιμάζει τὸ κατ᾽ εἰκόνα Θεοῦ καὶ ὁμοίωσιν, ὑπάρχων ἀνδράποδο τοῦ ἀναισθήτου Τούρκου, ἐνῶ ἐπλάσθη ἀπὸ τὸν Θεὸν ἐλεύθερος». Αὐτὸ νὰ μὴν τὸ λησμονοῦμε, «βρὲ ἀδέλφια»: Ἀναίσθητος ὁ Τοῦρκος, ἐλεύθερος ὁ Ἕλλην…

Δημήτρης Νατσιὸς
δάσκαλος-Κιλκὶς