Η ΜΗΤΡΟΤΗΤΑ ΩΣ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ («πραγματικὸ πρόβλημα γιὰ τὴν Ἐκκλησία εἶναι τὸ πῶς νὰ πείσει τοὺς ἀνθρώπους ὅτι εἶναι ἀληθινὰ υἱοὶ καὶ θυγατέρες τοῦ αἰωνίου Πατρός») [Ἅγ. Σωφρόνιος Σαχάρωφ]

Ἡ μητρότητα ὡς διακονία τῆς γυναίκας

Ἀρχιμ. [Ἁγίου] Σωφρονίου (Σαχάρωφ)
«Τὸ Μυστήριο τῆς χριστιανικῆς ζωῆς»,
ἔκδ. Ἱ. Μ. Τιμίου Προδρόμου – Ἔσσεξ Ἀγγλίας, 2010,
σελ. 182-189

[…]  Συνεπῶς, ὅπου καὶ ἂν στρέψουμε τὴν προσοχή μας, παντοῦ βλέπουμε ὑπερβολικὰ πολύπλοκα προβλήματα, καὶ δὲν πλησιάσαμε ἀκόμη στὴν ἐπίλυσή τους.
.                    Ἔκανα τὶς λίγες αὐτὲς παρατηρήσεις, γιὰ νὰ δῶ τὰ πράγματα ἔτσι ὅπως τὰ βλέπει ἡ πλειονότητα τῶν ἀνθρώπων. Νομίζω ὅμως ὅτι ἐμεῖς ὡς χριστιανοὶ βλέπουμε ἀκόμη καὶ ἐκεῖνα ποὺ οἱ ἄλλοι δὲν προσέχουν. Θεωροῦμε ὅτι τὸ σπουδαιότερο θέμα γενικὰ γιὰ κάθε ἄνθρωπο εἶναι τὸ ἐρώτημα: Τί εἶναι ὁ ἄνθρωπος; Ποιός εἶναι ὁ προορισμός του; Γιατί καὶ γιὰ ποιόν λόγο ἐμφανίστηκε στὸν κόσμο; Ποιός σκοπὸς ὑπάρχει μπροστά του; Ποιό εἶναι τὸ νόημα τῆς ὑπάρξεώς του; Ἂν δὲν ἀπαντήσουμε στὰ ἐρωτήματα αὐτά, δὲν θὰ μπορέσουμε ποτὲ νὰ λύσουμε τὰ προβλήματα ποὺ ἀντιμετωπίζουμε· οὔτε σὲ ἕνα ἐπίπεδο. Εἶναι ἀδύνατον γιὰ παράδειγμα νὰ ἐπιτύχουμε ἀληθινὰ δίκαια δομὴ τῆς κοινωνίας χωρὶς τὴ γνώση αὐτή. Δὲν μποροῦμε νὰ λύσουμε τὸ πρόβλημα τῆς κρατικῆς ὀργανώσεως, ἂν δὲν ἔχουμε ἀπάντηση στὸ κύριο αὐτὸ ἐρώτημα. Ὅλη ἡ ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητος γράφεται μὲ ἄσκοπη περιδίνηση, παράλογους πολέμους, ἄδικη καταπίεση τοῦ ἰσχυροῦ ἐπάνω στὸν ἀσθενῆ, ὅπως βλέπουμε στὸν ζωικὸ κόσμο. Συνεπῶς, Τί εἶναι ὁ ἄνθρωπος; Τὴν ἀπάντηση στὸ ἐρώτημα αὐτὸ τὴν παίρνουμε ἀπὸ τὴν Ἁγία Γραφή: «Καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον, κατ’ εἰκόνα Θεοῦ… ἄρσεν καὶ θῆλυ ἐποίησεν αὐτοὺς» (Γέν. 1, 27). Καὶ λίγο πιὸ κάτω διαβάζουμε: «Ἔπλασεν ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον, χοῦν ἀπὸ τῆς γῆς, καὶ ἐνεφύσησεν εἰς τὸ πρόσωπον αὐτοῦ πνοὴν ζωῆς, καὶ ἐγένετο ὁ ἄνθρωπος εἰς ψυχὴν ζῶσαν» (Γέν. 2,7).
.                Ἂν λοιπὸν ὁ Θεὸς δημιούργησε τὸν ἄνδρα καὶ τὴν γυναίκα ὡς ἑνιαία ἀνθρωπότητα, τότε εἶναι φυσικὸ ὅτι τὸ θέμα τῆς σχέσεως μεταξὺ ἀνδρὸς καὶ γυναικὸς ἦταν καὶ θὰ εἶναι πάντοτε ἕνα ἀπὸ τὰ σπουδαιότερα ζωτικὰ θέματα. Ἂν στρέψουμε τὴν προσοχή μας στὰ φυσικὰ χαρίσματα τῆς γυναίκας καὶ τὰ συγκρίνουμε μὲ τὰ ἀντίστοιχά τους στὸν ἄνδρα, θὰ δοῦμε ἀπὸ τὴν μακρόχρονη πείρα ὅτι τὰ χαρίσματα αὐτὰ εἶναι ποικίλα· κάποτε συμπίπτουν, ἐνῶ κάποτε γίνονται συμπληρωματικὰ τὸ ἕνα τοῦ ἄλλου.

[…]
.              Ὁ ρόλος τῆς γυναίκας στὴν Ἐκκλησία εἶναι μεγάλος, καὶ ὅλοι μας πρέπει νὰ σκεφτοῦμε τὸ φαινόμενο αὐτό. Στὴν χριστιανική μας διδασκαλία γιὰ τὸν ἄνθρωπο, μιλώντας θεολογικά, ἡ γυναίκα παρουσιάζεται στὸ ἴδιο ἀκριβῶς μέτρο ὡς ἄνθρωπος, ὅπως καὶ ὁ ἄνδρας. Οἱ δυνατότητες τῆς διακονίας της μέσα στὴν ἱστορία εἶναι ἀπεριόριστες. Τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ Θεὸς Λόγος σαρκώθηκε ἀπὸ Γυναίκα καταδεικνύει ὅτι ἡ γυναίκα δὲν εἶναι καθόλου μειωμένη ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ.
.              Ἐδῶ ὅμως θέλω νὰ ἐκφράσω τὸ βασικότερο νόημα τῆς ὁμιλίας μου. Ὅλα, ὅσα εἶπα μέχρι τὴ στιγμὴ αὐτή, ἦταν μόνο εἰσαγωγικά, γιὰ νὰ σταθοῦμε ὅλοι σὲ σαφῆ πορεία σκέψεως. Ἂν μιλᾶμε γιὰ τὴ μεγάλη σπουδαιότητα τῆς γυναίκας, τότε καὶ οἱ ἴδιες οἱ γυναῖκες ὀφείλουν νὰ δικαιώσουν τὴ σπουδαιότητά τους αὐτή, νὰ δικαιώσουν τὸν ἑαυτό τους σὲ ὅλα τὰ ἐπίπεδα τῆς ζωῆς τῆς ἀνθρωπότητος. Τὸ οὐσιωδέστερο ὅμως γι’ αὐτὲς ἔργο, τὸ σπουδαιότερο λειτούργημά τους, εἶναι ἡ Μητρότητα: «Καὶ ἐκάλεσεν Ἀδὰμ τὸ ὄνομα τῆς γυναικὸς αὐτοῦ Ζωή, ὅτι αὕτη μήτηρ πάντων τῶν ζώντων» (Γέν. 3, 20). Γιὰ νὰ ἀνυψώσουν τὴν ἀνθρωπότητα οἱ γυναῖκες, πρέπει νὰ φέρνουν στὸν κόσμο παιδιὰ μὲ τὸν τρόπο ποὺ μᾶς διδάσκει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ. Ὑπάρχουν ὅμως δύο εἴδη γεννήσεως· τὸ ἕνα κατὰ σάρκα, τὸ ἄλλο κατὰ πνεῦμα. Ὁ Χριστὸς εἶπε στὸν Νικόδημο: «Τὸ γεγεννημένον ἐκ τῆς σαρκὸς σάρξ ἐστι, καὶ τὸ γεγεννημένον ἐκ τοῦ Πνεύματος πνεῦμά ἐστι. Μὴ θαυμάςῃς ὅτι εἶπόν σοι, δεῖ ὑμᾶς γεννηθῆναι Ἄνωθεν» (Ἰωάν. 3, 6-7).
.                      Ἐπειδὴ οἱ γυναῖκες τῆς ἐποχῆς μας ἔχασαν τὴν ὑψηλὴ αὐτὴ συνείδηση, ἄρχισαν νὰ γεννοῦν προπαντὸς κατὰ σάρκα. Τὰ παιδιά μας ἔγιναν ἀνίκανα γιὰ τὴν πίστη. Συχνὰ ἀδυνατοῦν νὰ πιστέψουν ὅτι εἶναι εἰκόνα τοῦ Αἰωνίου Θεοῦ. Ἡ μεγαλύτερη ἁμαρτία στὶς ἡμέρες μας ἔγκειται στὸ ὅτι οἱ ἄνθρωποι βυθίστηκαν στὴν ἀπόγνωση καὶ δὲν πιστεύουν πιὰ στὴν Ἀνάσταση. Ὁ θάνατος τοῦ ἀνθρώπου ἐκλαμβάνεται ἀπὸ αὐτοὺς ὡς τελειωτικὸς θάνατος, ὡς ἐκμηδένιση, ἐνῶ πρέπει νὰ θεωρεῖται ὡς στιγμὴ ἀλλαγῆς τῆς μορφῆς τῆς ὑπάρξεώς μας· ὡς ἡμέρα γεννήσεώς μας στὴν ἀνώτερη ζωή, σὲ ὁλόκληρο πλέον τὸ πλήρωμα τῆς ζωῆς ποὺ ἀνήκει στὸν Θεό. Ἀλήθεια, τὸ Εὐαγγέλιο λέει: «Ὁ πιστεύων εἰς τὸν Υἱὸν ἔχει ζωὴν αἰώνιον· ὁ δὲ ἀπειθῶν τῷ Υἱῷ οὐκ ὄψεται ζωήν» (Ἰωάν. 3, 36). «Ἀμήν, ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι… ὁ πιστεύων τῷ Πέμψαντί με ἔχει ζωὴν αἰώνιον, καὶ εἰς κρίσιν οὐκ ἔρχεται, ἀλλὰ μεταβέβηκεν ἐκ τοῦ θανάτου εἰς τὴν ζωήν» (Ἰωάν. 5, 24). «Ἀμήν, ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐάν τις τὸν λόγον τὸν Ἐμὸν τηρήσῃ, θάνατον οὐ μὴ θεωρήσῃ εἰς τὸν αἰῶνα» (Ἰωάν. 8, 51). Παρόμοιες λοιπὸν ἐκφράσεις μποροῦμε νὰ ἀναφέρουμε πολλές.
.             Συχνὰ ἀκούω ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους: Πῶς ἢ γιατί συμβαίνουν ὅλα αὐτά; Γιατί ἡ πλειονότητα τῶν ἀνθρώπων ἔχασε τὴν ἱκανότητα νὰ πιστεύει; Δὲν εἶναι ἄραγε ἡ νέα ἀπιστία συνέπεια τῆς εὐρύτερης μορφώσεως, ὅταν αὐτὸ ποὺ λέει ἡ Γραφὴ γίνεται μύθος, ἀπραγματοποίητο ὄνειρο;
.               Ἡ Πίστη, ἡ ἱκανότητα γιὰ τὴν πίστη, δὲν ἐξαρτᾶται πρωτίστως ἀπὸ τὸν βαθμὸ μορφώσεως τοῦ ἀνθρώπου. Πράγματι παρατηροῦμε ὅτι στὴν ἐποχή μας, κατὰ τὴν ὁποία διαδίδεται ἡ μόρφωση, ἡ πίστη ἐλαττώνεται, ἐνῶ θὰ ἔπρεπε οὐσιαστικὰ νὰ συμβαίνει τὸ ἀντίθετο· ὅσο δηλαδὴ πλατύτερες γίνονται οἱ γνώσεις τοῦ ἀνθρώπου, τόσο περισσότερες ἀφορμὲς ἔχει γιὰ νὰ ἀναγνωρίζει τὴ μεγάλη σοφία τῆς δημιουργίας τοῦ κόσμου. Σὲ τί λοιπὸν συνίσταται ἡ ρίζα τῆς ἀπιστίας;
.                   Πρὶν ἀπ’ ὅλα ὀφείλουμε νὰ ποῦμε ὅτι τὸ θέμα αὐτὸ εἶναι πρωτίστως ἔργο τῶν γονέων, τῶν πατέρων καὶ τῶν μητέρων. Ἂν οἱ γονεῖς φέρονται πρὸς τὴν πράξη τῆς γεννήσεως τοῦ νέου ἀνθρώπου μὲ σοβαρότητα, μὲ τὴ συνείδηση ὅτι τὸ γεννώμενο βρέφος μπορεῖ νὰ εἶναι ἀληθινὰ «υἱὸς ἀνθρώπου» κατ’ εἰκόνα τοῦ Υἱοῦ τοῦ Ἀνθρώπου, δηλαδὴ τοῦ Χριστοῦ, τότε προετοιμάζονται γιὰ τὴν πράξη αὐτὴ ὄχι ὅπως συνήθως γίνεται αὐτό. Νὰ ἕνα ὑπέροχο παράδειγμα· ὁ Ζαχαρίας καὶ ἡ Ἐλισάβετ προσεύχονταν γιὰ πολὺ καιρὸ νὰ τοὺς χαρισθεῖ τέκνο… Καὶ τί συνέβη λοιπόν; «Ὤφθη δὲ αὐτῷ (τῷ Ζαχαρίᾳ) ἄγγελος Κυρίου ἑστὼς ἐκ δεξιῶν τοῦ θυσιαστηρίου τοῦ θυμιάματος. Καὶ ἐταράχθη Ζαχαρίας ἰδών, καὶ φόβος ἐπέπεσεν ἐπ’ αὐτόν. Εἶπε δὲ πρὸς αὐτὸν ὁ ἄγγελος· μὴ φοβοῦ, Ζαχαρία· διότι εἰσηκούσθη ἡ δέησίς σου, καὶ ἡ γυνή σου Ἐλισάβετ γεννήσει υἱόν σοι, καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰωάννην καὶ ἔσται χαρά σοι καὶ ἀγγαλίασις, καὶ πολλοὶ ἐπὶ τῇ γεννήσει αὐτοῦ χαρήσονται. Ἔσται γὰρ μέγας ἐνώπιον τοῦ Κυρίου… καὶ Πνεύματος Ἁγίου πλησθήσεται ἔτι ἐκ κοιλίας μητρὸς αὐτοῦ, καὶ πολλοὺς τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ ἐπιστρέψει ἐπὶ Κύριον τὸν Θεὸν αὐτῶν» (Λουκ. 1,11-16).
.             Βλέπουμε μάλιστα στὴ συνέχεια ὅτι ὁ Ἰωάννης, εὑρισκόμενος ἀκόμη στὴν κοιλιὰ τῆς μητέρας του, ἀναγνώρισε τὴν ἐπίσκεψη τῆς μητέρας τοῦ Χριστοῦ, σκίρτησε ἀπὸ χαρὰ καὶ ἡ χαρά του μεταδόθηκε στὴ μητέρα του. Τότε ἐκείνη γέμισε μὲ προφητικὸ Πνεῦμα (βλ. Λουκ.1, 40-41). Ἄλλο παράδειγμα εἶναι ἡ προφήτιδα Ἄννα (βλ. Λουκ. 2, 36).
.                Ἔτσι καὶ τώρα· ἂν οἱ πατέρες καὶ οἱ μητέρες θὰ γεννοῦν παιδιὰ συναισθανόμενοι τὴν ἄκρα σπουδαιότητα τοῦ ἔργου αὐτοῦ, τότε τὰ παιδιά τους θὰ γεμίζουν ἀπὸ Πνεῦμα Ἅγιο, ἤδη ἀπὸ τὴν κοιλιὰ τῆς μητέρας· καὶ ἡ πίστη στὸν Θεό, τὸν Δημιουργὸ τῶν ἁπάντων, ὡς πρὸς τὸν Πατέρα τους, θὰ γίνει γι’ αὐτὰ φυσική, καὶ καμία ἐπιστήμη δὲν θὰ μπορέσει νὰ κλονίσει τὴν πίστη αὐτή, γιατί «τὸ γεννώμενον ἐκ Πνεύματος πνεῦμα ἔστιν». Ἡ ὕπαρξη λοιπὸν τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ ἐγγύτητά του σὲ μᾶς εἶναι γιὰ μία τέτοια ψυχὴ ὀφθαλμοφανὲς γεγονός. Καὶ ἡ ἀπιστία τῶν πολυμαθῶν ἢ τῶν ἀμαθῶν στὰ μάτια τῶν τέκνων αὐτῶν τοῦ Θεοῦ θὰ εἶναι ἁπλῶς ἀπόδειξη ὅτι οἱ ἄνθρωποι ἐκεῖνοι δὲν γεννήθηκαν ἀκόμη Ἄνωθεν, καὶ ἀκριβῶς ἐξ αἰτίας τοῦ γεγονότος αὐτοῦ δὲν πιστεύουν στὸν Θεό, διότι εἶναι ἐξ ὁλοκλήρου σάρκα, γεννημένοι ἀπὸ σάρκα.
.                      Ἐκεῖνο ὅμως ποὺ ἀποτελεῖ πραγματικὸ πρόβλημα γιὰ τὴν Ἐκκλησία, τὸν προορισμό της, εἶναι τὸ πῶς νὰ πείσει τοὺς ἀνθρώπους ὅτι εἶναι ἀληθινὰ τέκνα καὶ θυγατέρες τοῦ αἰωνίου Πατρός· πῶς νὰ δείξει στὸν κόσμο τὴν δυνατότητα μιᾶς ἄλλης ζωῆς, ὅμοιας πρὸς τὴν ζωὴ τοῦ ἰδίου τοῦ Χριστοῦ, ἢ τὴν ζωὴ τῶν προφητῶν καὶ τῶν ἁγίων. Ἡ Ἐκκλησία ὀφείλει νὰ φέρει στὸν κόσμο ὄχι μόνο τὴν πίστη στὴν ἀνάσταση, ἀλλὰ καὶ τὴν βεβαιότητα γι’ αὐτήν. Τότε περιττεύει ἡ ἀπαίτηση γιὰ ὁποιεσδήποτε ἄλλες ἠθικιστικὲς διδασκαλίες.

ΑΝΟΙΞΙΣ ΤΗΣ ΑΙΩΝΙΑΣ ΖΩΗΣ (Ἀρχιμ. Δαν. Ἀεράκης)

Ἄνοιξις τῆς αἰώνιας ζωῆς

τοῦ π. Δανιὴλ Ἀεράκη

Τὸ νὰ μιλᾶς γιὰ τὴν Ἀνάσταση μέσα στὴν ταραχὴ τῆς κοινωνίας, μέσα στὸ κλάμα γιὰ τὸ ποικίλο δράμα, μέσα στὴν τρέλα τῆς ξέφρενης ζωῆς, μοιάζει σὰν νὰ παίζεις Μπετόβεν ἀνάμεσά σέ δύο κομπρεσέρ, ποὺ δουλεύουν «στὴ διὰ πασῶν».

Τὸ νὰ μιλᾶς γιὰ τὴν Ἀνάσταση στὴν ὑλιστικὴ ἐποχή μας, εἶναι σὰν νὰ λὲς σ᾽ αὐτὸν ποὺ ἔχει δύσπνοια ν᾽ ἀνεβεῖ σὲ ψηλὴ κορφή.

Ἡ Ανάστασις εἶναι κορφή, ἀπ᾽ ὅπου ἀγναντεύεις τὴν αἰώνια ζωή. Θέλει γερὰ πνευμόνια. Γερὴ πίστη. Θέλει καρδιά. Θάρρος κι ἐλπίδα.

Τὸ νὰ μιλᾶς γιὰ τὴν Ἀνάστασι σὲ ἀνυποψίαστους ἀνθρώπους, ποὺ εἶναι προσγειωμένοι στὴ χαμοζωὴ καὶ τρέμουν τὸ θάνατο, εἶναι σὰν νὰ περιμένεις κολύμπι στὰ βαθειὰ ἀπ᾽ αὐτὸν ποὺ δὲν ἔχει βουτήξει ποτέ του τὰ πόδια στὴ θάλασσα. Τὸ κολύμπι τὸ μαθαίνουμε κολυμπώντας, καὶ ὄχι διαβάζοντας κανονισμοὺς κολύμβησης!

Ἡ Ἀνάστασις δὲν εἶναι ὁ τύπος ποὺ ἐπαναλαμβάνεται μοιρολατρικά. Εἶναι ὁ «τύπος τῶν ἥλων». Ἡ πρόκληση γιὰ ἔρευνα, γιὰ διαπίστωση τῆς ἀλήθειας. Εἶναι ὁ κῆπος τῆς πιὸ φρέσκιας χαρᾶς.

Ἡ Ἀνάστασις δὲν εἶναι ὡραῖο ἔθιμο. Εἶναι τὸ δέσιμο μὲ τὴν αἰώνια ζωή. «Χριστὸς ἐγερθείς ἐκ νεκρῶν, οὐκέτι ἀποθνῄσκει, θάνατος αὐτοῦ οὐκέτι κυριεύει» (Ρωμ. ϛ´ 9).

Ἡ Ἀνάστασις δὲν εἶναι ψεύτικο λουλούδι στὴ γλάστρα τῆς καταναλωτικῆς κοινωνίας. Εἶναι τὸ φυσικὸ ἄνθος. Δὲν μαραίνεται ποτέ. Μοσχοβολᾶ ἄρωμα ἀλλιώτικης ζωῆς.

Ἡ Ἀνάστασις δὲν εἶναι ἡ λαμπάδα, ποὺ τρεμοσβήνει ἀπό τὸν ἀγέρα τῆς κοσμικότητας. Εἶναι ἡ φλόγα γιὰ ἀληθινὴ ἐλευθερία ἀπό τὴ σκλαβιὰ τοῦ θανάτου. Θυμηθῆτε τοὺς δύο μαθητὲς πρὸς Ἐμμαούς. Θαυμασμὸς καὶ βεβαιότητα: «Οὐχὶ ἡ καρδία ἠμῶν καιομλενη ἦν ἐν ἡμῖν, ὡς ἐλάλει ἡμῖν ἐν τῇ ὁδῷ καὶ ὡς διήνοιγεν ἡμῖν τὰς γραφάς;» (Λουκ. κδ´ 32).

Ἡ Ἀνάστασις δὲν εἶναι πασχαλινὸ γλέντι. Εἶναι τὸ πανηγύρι τῆς ἀνείπωτης χαρᾶς.

Ἡ Ἀνάστασις δὲν εἶναι ἔνδυσις μὲ λαμπρὰ ροῦχα. Εἶναι ἐπένδυσις ζωῆς καὶ ἀφθαρσίας.

Ἡ Ἀνάστασις δὲν εἶναι πασχαλινὲς εὐχὲς μὲ ξύλινη γλῶσσα. Εἶναι ἡ βεβαιότητα μπροστὰ στὸ φέρετρο κάποιου δικοῦ σου ἀνθρώπου. Ἡ βεβαιότητα πὼς τὸ νεκρὸ σῶμα θ᾽ ἀναστηθῆ, ὅπως καὶ τὸ σῶμα τοῦ Ἰησοῦ. «Οἱ νεκροὶ ἀκούσονται τῆς φωνῆς τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, καὶ οἱ ἀκούσαντες ζήσονται» (Ἰωάν. ε´25).

Ἡ Ἀνάστασις δὲν εἶναι ἡ ἄνοιξις τῆς φύσεως συμβολικά, ὅπως πολλοὶ σπεύδουν νὰ ποῦν. Εἶναι ἡ ἄνοιξις τῆς αἰώνιας ζωῆς μετὰ τὸ χειμῶνα τῆς ἁμαρτίας. Τὸ ἄνοιγμα τῆς καινούργιας πορείας. «Ὥσπερ ἠγέρθη Χριστὸς ἐκ νεκρῶν, οὕτω καὶ ἡμεῖς ἐν καινότητι ζωῆς περιπατήσωμεν» (Ρωμ. ϛ´ 4)

Ἡ Ἀνάστασις δὲν εἶναι ἕνα ρομαντικὸ αἴσθημα γιὰ ἐκτόνωσι. Εἶναι ἡ διεκπεραίωσις τοῦ μεγάλου προβλήματος τοῦ θανάτου. Εἶναι τὸ πέρασμα (Πάσχα) ἀπό τὸν θάνατο στὴ ζωή. «Μεταβεβήκαμεν ἐκ τοῦ θανάτου εἰς τὴν ζωήν». (Α´ Ἰωάν. γ´14).

Ἡ Ἀνάστασις δὲν εἶναι ἁπλῶς ἡ νίκη τοῦ Χριστοῦ. Εἶναι ἡ καταδίκη τοῦ θανάτου. «Ποῦ σου, θάνατε, τὸ κέντρον; Ποῦ σου, Ἅδη, τὸ νῖκος;» (Α´ Κορ. ιε´ 55).

Ἡ Ἀνάστασις δὲν εἶναι ἡ ἐπιτυχία ἑνὸς ἥρωα, ποὺ ὀνομάζεται Ἰησοῦς Χριστός. Εἶναι τὸ πανανθρώπινο ἐπίτευγμα. Γιὰ μᾶς καὶ μέ μᾶς ἀναστήθηκε. «Συν-ήγειρεν ἠμᾶς καὶ συνεκάθισεν ἐν τοῖς ἐπουρανίοις» (Ἐφεσ. β´ 6). Ὁ Σταυρικὸς θάνατος χρεώνεται στὸν Χριστό. Ἡ Ἀνάστασις χαρίζεται σέ μᾶς.

Ἡ Ἀνάστασις δὲν εἶναι μία καλὴ ἡμέρα. Εἶναι ἡ μητέρα. Στὴν ἀγκαλιά της κουρνιάζουμε, γιὰ ν᾽ ἀντιμετωπίσουμε κινδύνους καὶ φόβους. Στὸ χῶρο τῆς Ἀναστάσεως δὲν ὑπάρχει συνωστισμός. Ὅλοι χωρᾶμε. Ὅλοι σκιρτᾶμε καὶ χορεύουμε.

Ὁ τάφος φωνάζει: «Χριστὸς ἀνέστη!»

Ἡ ζωὴ φωνάζει: «Ἀληθῶς ἀνέστη!»

ΑΝΟΙΞΗ καὶ ΑΝΑΣΤΑΣΗ (Χαρ. Μπούσιας)

Ἄνοιξη καὶ Ἀνάσταση

Δρ Χαραλάμπης Μ. Μπούσιας,
Μέγας Ὑμνογράφος τῆς τῶν Ἀλεξανδρέων Ἐκκλησίας

.             Δὲν ὑπάρχει σταυρὸς χωρὶς ἀνάσταση, ὅπως δὲν ὑπάρχει  χειμώνας χωρὶς ἄνοιξη.
.           Ἄνοιξη καὶ Ἀνάσταση εἶναι ἔννοιες ταυτόσημες. Δὲν μποροῦμε νὰ δεχθοῦμε τὴν μία καὶ νὰ ἀπορρίψουμε τὴν ἄλλη.
.           Δὲν ὑπάρχει ἐτήσιος χρόνος χωρὶς χειμώνα καὶ ἄνοιξη καὶ δὲν ὑπάρχει θάνατος χωρὶς ἀνάσταση. Ὁ θάνατος εἶναι τὸ πλέον βέβαιο γεγονὸς καὶ ὁ καθένας μας γνωρίζει πὼς ἀργὰ ἢ γρήγορα θὰ ἐπέλθει καὶ στὸν ἴδιο. Τὸν ἐπέτρεψε ὁ Θεός, «ἵνα μὴ τὸ κακὸν ἀθάνατον γένηται» καὶ προηγεῖται τῆς ἀναστάσεως, ὅπως ὁ χειμώνας προηγεῖται τῆς ἀνοίξεως.
.           Ἡ ἄνοιξη εἶναι χαρά. Ἡ ζωὴ εἶναι χαρά. Μιὰ χαρὰ ποὺ κανεὶς δὲν μπορεῖ νὰ ἐμποδίσει τὸν ἐρχομό της. Μιὰ χαρὰ ποὺ κινεῖται μὲ τοὺς δικούς της νόμους, τοὺς θεϊκοὺς νόμους, ἔξω ἀπὸ τὰ πλαίσια τῆς ἀνθρώπινης σκοπιμότητας.
.           Ἡ ἄνοιξη δὲν λογαριάζει πόλεμο οὔτε καταστροφή, οὔτε οἰκονομικὴ κρίση, οὔτε πτώχευση. Εἶναι ἡ βασιλικὴ ἔκφραση τῆς χάρης τοῦ φιλανθρώπου Θεοῦ στὸ αὐτονομημένο, ἀχάριστο καὶ γεμάτο μὲ ἐγωϊσμὸ πλάσμα Του. Χωρὶς αὐτὴν τὴν χάρη θὰ βασίλευε ἐδῶ καὶ αἰῶνες ἡ ἀνυπαρξία μας. Καὶ ἡ ἀνάσταση γίνεται σὲ πλούσιους καὶ πτωχούς, σὲ ὅλα τὰ μήκη καὶ πλάτη τῆς δημιουργίας, σὲ πιστοὺς καὶ ἀπίστους.
.           Ἡ ἀνάσταση τῶν νεκρῶν ἐξάπαντος θὰ συντελεσθεῖ, ὅπως συντελεῖται ὁ ἐρχομὸς τῆς ἀνοίξεως μὲ τὸ τέλος τοῦ χειμώνα. ῾Η σάλπιγγα τοῦ ᾿Αγγέλου ὁπωσδήποτε, θὰ ἠχήσει (Ἀποκ. Ια´ 15-18).᾿Εκεῖνο, ὅμως, ποὺ ἔχει σημασία γιὰ ἐμᾶς εἶναι νὰ ἔχουμε ἐργασθεῖ κατὰ τὴν ἐπὶ γῆς βιοτή μας, γιὰ τὸν ἁγιασμὸ τοῦ σώματος καὶ τῆς ψυχῆς μας, ὥστε ἡ ἀνάστασή μας νὰ μὴν γίνει «εἰς κατάκριμα», ἀλλὰ «εἰς ζωήν αἰώνιον» (Ματθ. κε´ 46).

Καλὴν Ἀνάστασιν!

Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΔΙΝΕΙ ΝΟΗΜΑ ΣΤΗ ΖΩΗ (Γ. Ν. Παπαθανασόπουλος)

Ἡ Ἀνάσταση δίνει νόημα στὴ ζωὴ

Τοῦ Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

.                   Ὁ κύκλος τῆς ζωῆς δὲν μπορεῖ νὰ περιορίζεται στὴ γῆ καὶ στὰ ὅσα χρόνια ζεῖ σ’ αὐτὴν ὁ ἄνθρωπος, γιατί τότε αὐτὸς ὁ κύκλος εἶναι γυμνὸς ἀπὸ οὐσία. Αὐτὸ ἀντέγραψε ἀπὸ τὸν Ντοστογιέφσκι ὁ Ἰταλὸς συγγραφέας, ποιητὴς καὶ διανοούμενος Νικόλα Μοσκαρντέλι (1894-1943), ποὺ ἀσχολήθηκε μὲ τὴ ζωὴ καὶ τὸ ἔργο τοῦ μεγάλου Ρώσου συγγραφέα, στὸ βιβλίο του «Ψυχὲς καὶσώματα».
.                   Γιὰ τὸ ἴδιο θέμα ὁ Γιῶργος Σαραντάρης τὸ 1938 γράφει: «Ἂν ὁ Χριστὸς δὲν ἔκαμε τὴν πράξη τῆς Θυσίας Του καὶ τῆς Ἀνάστασής Του, τότε ἡ δική μου ζωή, ἡ ζωὴ τοῦ ἀτόμου, δὲν ἔχει, δὲ μπορεῖ ν’ ἀποκτήσει λόγο. Ὄχι τόσο ἡ διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ… ὅσο ἡ πράξη Του, εἶναι ἐκείνη ποὺ δεσμεύει τὸ ἄτομο, ποὺ τὸ ἀναγκάζει νὰ πιστέψει πὼς ἡ ζωὴ ἔχει λόγο».
Ὁ Σαραντάρης γιὰ τὸ ἴδιο θέμα ἔγραψε σὲ ἄρθρο του στὴν «Καθημερινή», στὶς 5 Ἰουνίου 1939: « Ἡ ἐνσάρκωση, ὁ Θάνατος καὶ ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ εἶναι τὸ αἰώνιο καὶμοναδικὸ παράδειγμα ποὺ μᾶς ὁδηγεῖ στὴν πίστη στὸν Ἄνθρωπο. Μονάχα ἀπὸ τὸν καιρὸ ποὺὑπάρχει ὁ Χριστὸς ἀνάμεσα στ’ ἄτομα, ἔχει ἀκέραια τὴ σημασία της ἡ ἱστορία, ἔχει νόημα, λόγο καὶ σάρκα ἡ πορεία τῶν ἀτόμων ἀπὸ τὴ μία γενιὰ στὴν ἄλλη, ἔχει συνέχεια καὶ παρουσία ὁἄνθρωπος… Ὅποιος ἀτενίζει τὴν Ἀρχαία Ἑλλάδα καὶ παραμερίζει τὸ Χριστό, εἶναι σὰ νὰ μὴν ὑποπτεύεται πὼς εἴμαστε προορισμένοι στὴν αἰωνιότητα καὶ σὰ νὰ θέλει νὰ ἐπαναλάβει τὸ ἔργο τοῦ πολιτισμοῦ τῶν Ἀρχαίων Ἑλλήνων, ποὺ ἦταν ἡ προετοιμασία μίας ἄρτιας θνητῆς ὑπόστασης, γιὰ νὰ τὴν δεχθεῖ ὁ Χριστὸς καὶ νὰ τὴν κάνει ἀθάνατη».
.                    Ὁ Χρῆστος Γιανναρᾶς στὸ βιβλίο του «Ἐορτολογικὰ παλινωδούμενα» (Ἔκδ. Ἀκρίτας) γράφει ὅτι ὁ τεχνολογικὸς κόσμος μας, μοιάζει νὰ ἔχει χάσει τὴν ὑπερχρονικὴ διάσταση τῆς ἐλπίδας. Ἔχει μεταβάλει τὴ μεταφυσικὴ σὲ ἀφηρημένη θεωρητικὴ ἐνασχόληση ἢ προσπαθεῖ νὰ κατοχυρώσει διαλεκτικὰ τὸν ὑποχρεωτικὸ μηδενισμὸ τῆς ἀνθρώπινης ὕπαρξης. Ἀντίθετα, προσθέτει, ἡ λαμπροφόρα νύχτα τῆς Ἀναστάσεως εἶναι πραγματικὰ ἡ ἐναργέστερη ὑποτύπωση τῆς πραγματικότητας τῶν «ἐσχάτων». Στὶς διαστάσεις της ὁ φθαρτὸς χρόνος τῆς μετρήσιμης διαδοχῆς, ποὺ προσδιορίζει τὴ βιολογικὴ ἀτομικότητα – τὴ γέννηση, τὴν αὔξηση, τὴ φθορὰ καὶ τὸ θάνατο – μεταμορφώνεται σὲ ἀδιάστατο παρὸν μίας πληρωματικῆς σχέσης τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸν Θεό.
.                   Ὁ Ἀντώνης Σαμαράκης ἀπὸ τὴν πλευρά του στὸ δοκίμιο – βιβλίο του «Γιατί εἶμαι Χριστιανὸς» (Ἔκδ. Ψυχογιὸς)  τονίζει: «Ἀναπνέω μέσα στὸν Χριστιανισμό. Ἔξω ἀπὸ αὐτόν, νιώθω ἕνα αἴσθημα ἀσφυξίας. Ἡ πάλη σὲ αὐτὴν ἐδῶ τὴ ζωή… ἡ κρίσιμη πάλη γίνεται ἀνάμεσα σὲ δύο κοσμοθεωρίες: Τὴ χριστιανικὴ καὶ τὴ μηδενιστική…Ἡ δυαρχία εἶναι τὸ μοναδικὸ σχῆμα ποὺ ἐπικρατεῖ στὸν πνευματικὸ κόσμο… Ναί, φίλε… ἡ σοσιαλιστική, ἡ κομμουνιστική, ἡ ἀστικὴ ἀντίληψη τῆς ζωῆς εἶναι πράματα πάρα πολὺ σοβαροφανῆ, ὥστε νὰ εἶναι στὸ βάθος τους γελοία. Ὅλα αὐτά, φίλε, δὲν ἀγγίζουν τὸ μεδούλι τῆς ζωῆς. Τὸ μεδούλι τῆς ζωῆς τὸ ἀγγίζει ὁ Χριστός».-

«Ω ΘΕΙΑΣ! Ὤ φίλης! Ὤ γλυκυτάτης σου φωνῆς» (καλοφωνικὸς εἱρμός)

ΣΕ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ ΑΤΡΑΠΟ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ (Γ. Ν. Παπαθανασόπουλος)

Σὲ ἐπικίνδυνη ἀτραπὸ ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος

Τοῦ Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

 .                  Ἡ μὲ Συνοδικὴ Ἐγκύκλιο κατάργηση τοῦ Ἀναστάσιμου Ὄρθρου ἀπὸ τὸν φετινὸἑορτασμὸ τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἀποτελεῖ σοβαρότατο ἐκκλησιολογικὸ ἀτόπημα. Συνέβη τὸ ἀδιανόητο γιὰ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, νὰ ὑπάρξει προφανὴς περιφρόνηση τῆς Παράδοσής Της. Πρόκειται γιὰ ἕνα ἀπὸ τὰ σοβαρότερα ὀλισθήματα στὴν 150ετῆ ἱστορία τῆς Αὐτοκέφαλης Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, προκαλεῖ προηγούμενο ὠμῶν καὶ αὐθαίρετων ἐπεμβάσεων στὴ Λατρεία καὶ Τὴν ὁδηγεῖ σὲ ἐπικίνδυνη ἀτραπό.
.                  Ἡ ἐν ὀνόματι τῆς πανδημίας  ἀπόφαση τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου (ΔΙΣ) προκάλεσε σοβαρὴ ἀναστάτωση στὸ πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας. Πρῶτα χωρὶς οὐσιαστικὸ λόγο ἄλλαξε τὶς ὧρες τῆς παννυχίδας, τῆς τελετῆς τῆς Ἀναστάσεως καὶ τῆς Θείας Λειτουργίας ἀπὸ τὶς 11 μ.μ., 12 μεσονύκτιο καὶ 1η πρωινὴ στὶς 8 μ.μ., 9 μ.μ. καὶ 9.15 μ.μ. ἀντίστοιχα! Πέραν τῆς ἀλλαγῆς τῆς ὥρας τῆς Ἀνάστασης ἡ ἀναταραχὴ προέκυψε καὶ ἀπὸ τὰ ἐκκλησιολογικὰ καὶ θεολογικὰ ἐρωτήματα ἂνἐπιτρέπεται ἐντὸς τοῦ ἰδίου 24ώρου νὰ τελεσθοῦν στὴν ἴδια Ἁγία Τράπεζα δύο Λειτουργίες καὶ ἂν οἱπρῶτες βραδινὲς ὧρες ἀνήκουν στὴν  ἑπόμενη ἡμέρα. Ἕνα θέμα λυμένο ἀπὸ αἰῶνες καὶδιατηρούμενο μέχρι πέρυσι στὴν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος καὶ πάντοτε –καὶ φέτος– στὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο, στὸ Ἅγιον Ὄρος καὶ σὲ ὅλη τὴν Ὀρθοδοξία τὸ μετέτρεψαν σὲ πεδίο ἐκκλησιολογικῆς ἀντιδικίας Ἱεράρχες, ποὺ  ὑποστήριξαν τὴν ἀδικαιολόγητη ἐντολὴ τῆς ΔΙΣ. Χωρὶς νὰ ὑπολογίζουν τὸαἴσθημα τοῦ πιστοῦ λαοῦ, οἱ ἐθελοντὲς συνήγοροι ἐκτέθηκαν στὸ λαϊκὸ αἴσθημα καὶ προκάλεσαν σωστὲς θεολογικὲς καὶ ἐκκλησιολογικὲς ἀντιδράσεις.
.                   Τὸ σοβαρότατο ὅμως ὀλίσθημα ἦταν ἡ μὲ ὁμόφωνη –ἔτσι τὴν ἤθελε ὁ Ἀρχιεπίσκοπος κ. Ἱερώνυμος– ἀπόφαση τῆς ΔΙΣ κατάργηση τοῦ Ἀναστάσιμου  Ὄρθρου, ποὺ ἀκούγεται μία φορὰτὸν χρόνο καὶ τὸν περιμένουν μὲ λαχτάρα οἱ Χριστιανοί. Ὁ π. Ἐπιφάνιος Θεοδωρόπουλος χαρακτηρίζει «ἀληθινὸν ἀριστούργημα» τὸν Κανόνα τοῦ Ὄρθρου τῆς ἡμέρας τοῦ Πάσχα, ποὺ εἶναι ποίημα τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ. Καὶ ἐξηγεῖ ὁ π. Ἐπιφάνιος ὅτι ὁ ἐκ τῶν σημαντικοτέρων θεολόγων καὶ μελωδῶν τῆς Ἐκκλησίας μας θέλησε νὰ λαμπρύνει τὴν λαμπρὰν Ἀνάστασιν τοῦ Κυρίου μὲ τὸν πρῶτο ἦχο τῆς Βυζαντινῆς μουσικῆς, διότι αὐτὸς εἶναι ὁ ἦχος ὅπουἔχει τὸ μέλος «ὀρθόν τε σύντονον καὶ γενναῖον…»  καὶ μὲ τὶς λαμπρὲς ρήσεις «τοῦ λαμπροτάτου πανηγυριστοῦ Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, ἵνα ἐκ λαμπροῦ πανηγυριστοῦ, ὑπὸ λαμπροῦ μελωδοῦ, διὰ λαμπροῦ ἤχου, μὲ λαμπρὰς ρήσεις λαμπρῶς τὸ λαμπρὸν τῆς Λαμπρᾶς ἡμέρας συγκροτῆται μέλος…» (Ἀρχιμ. Ἐπιφ. Θεοδωροπούλου «Ἡ Μεγάλη Ἑβδομὰς μετὰ ἑρμηνείας», Ἀποστ. Διακονία, ιδ΄ ἔκδοση, σελ. 53). Αὐτὸν τὸν Ὄρθρο τόλμησαν νὰ καταργήσουν ὁ Ἀρχιεπίσκοπος καὶ οἱ Συνοδικοὶ Μητροπολίτες!
.                  Ἡ ἀναταραχὴ ἀπὸ τὴν κατάργηση τοῦ Ἀναστάσιμου Ὄρθρου ἦταν φυσιολογική. Ἡπικρία ἦταν προφανὴς σὲ κλῆρο καὶ λαό. Πολλοὶ Μητροπολίτες καὶ πρεσβύτεροι ἔδειξαν ἀνυπακοὴ στὴν ἐντολὴ τῆς ΔΙΣ, ὑπακούοντας στοὺς Κανόνες καὶ στὴν Ὀρθόδοξη ἐκκλησιολογία καὶΠαράδοση καὶ τέλεσαν κανονικὰ τὸν Ὄρθρο. Οἱ Συνοδικοὶ Μητροπολίτες ἐξετέθησαν ἀνεπανόρθωτα στὸν πιστὸ λαό. Οὐδεὶς πάντως ἕως σήμερα παραιτήθηκε ἐκ λόγων εὐθιξίας καὶἐπιγνώσεως τοῦ τί ἄτοπο ἔπραξε.
.                   Μεταξὺ ὅσων ἐπέδειξαν ἀνυπακοὴ στὴν ἐντολὴ τῆς ΔΙΣ ἦσαν καὶ οἱ ΣΥΝΟΔΙΚΟΙ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΕΣ Κηφισίας Κύριλλος καὶ Γλυφάδας Ἀντώνιος. Αὐτοὶ ἂν καὶ συμφώνησαν στὴν ἐντολὴ τῆς ΔΙΣ – ὑπενθυμίζεται ὅτι ἡ ἀπόφαση ἦταν ὁμόφωνη– τέλεσαν τὸν Ἀναστάσιμο Ὄρθρο.Ὁ Μητροπολίτης Κηφισίας ὅλον κανονικά, ὁ δὲ Μητροπολίτης Γλυφάδας μὲ δική του Ἐγκύκλιο διευκρίνισε στοὺς ἐφημερίους τῆς Μητροπόλεως Γλυφάδας νὰ τελεσθεῖ ἐν συντομίᾳ ὁ Ὄρθρος, μὲτὸ ψάλσιμο τῶν Καταβασιῶν καὶ τοῦ Ἐξαποστειλαρίου καὶ ἔδειξε ἀνοχὴ σὲ ὅσους κληρικοὺς τέλεσαν κανονικὰ ὅλο τὸν Ὄρθρο.
.                  Ἀπὸ ἐκεῖ καὶ πέρα ὁ στενὸς φίλος τοῦ Ἀρχιεπισκόπου, Μητροπολίτης Μαντινείας κ. Ἀλέξανδρος ἔδωσε ἐντολὴ  νὰ γίνει ἡ τελετὴ τῆς Ἀναστάσεως τὸ Σάββατο στὶς 9 μ.μ., ἀλλὰ  ὁ  Ὄρθρος  καὶ ἡ Θεία Λειτουργία τὸ πρωὶ τῆς Κυριακῆς του Πάσχα… Τὸ ἴδιο πρόγραμμα μὲ τὸν Μητροπολίτη Μαντινείας ἀκολούθησε καὶ ὁ Μητροπολίτης Ἱερισσοῦ. Ὁ Μητροπολίτης Κερκύρας τήρησε τὸ τοπικὸ ἔθος καὶ τέλεσε τὸν Ὄρθρο καὶ τὴν Θεία Λειτουργία λίαν πρωὶ τῆς Κυριακῆς τοῦ Πάσχα. Τὶς πρῶτες πρωινὲς ὧρες τέλεσαν Ὄρθρο καὶ Θεία Λειτουργία οἱ Μητροπολίτες Κυθήρων καὶ Αἰτωλοακαρνανίας. Στὴ Μητρόπολη Κορίνθου κληρικοὶ ξεκίνησαν τὴν παννυχίδα στὶς 8 μ.μ., ἀλλὰ τέλεσαν στὴ συνέχεια κανονικὰ τὸν Ὄρθρο καὶ τὴ Θεία Λειτουργία. Ἀκόμη καὶ στὴνἈρχιεπισκοπὴ Ἀθηνῶν πολλοὶ κληρικοὶ τέλεσαν κανονικὰ τὸν Ὄρθρο. Ὁρισμένοι ποὺ δὲν τὸν τέλεσαν, ἀκολουθώντας τὴν ἐντολὴ τῆς ΔΙΣ, αἰσθάνθηκαν τὴν ἀνάγκη νὰ ἀπολογηθοῦν στὸἘκκλησίασμα, ἀνάγκη ποὺ δὲν αἰσθάνθηκαν οἱ Συνοδικοὶ Μητροπολίτες Βεροίας, Ἄρτης, Γουμενίσσης, Ξάνθης, Ἰλίου, Νέας Ἰωνίας.
.                  Σημειώνεται ὅτι ὁ λαὸς ξεπέρασε τὸν κλῆρο καὶ τίμησε τὴν Ἀνάσταση στὶς 12 τὰμεσάνυχτα. Ὅπως ἔγραψε καθημερινὴ ἐφημερίδα οἱ περισσότεροι πιστοὶ περίμεναν, κατὰ τὸ πατροπαράδοτο ἔθιμο, νὰ πάει ἡ ὥρα 12, ὅποτε ὁ ἀττικὸς οὐρανὸς γέμισε μὲ τὰ βεγγαλικὰ γιὰ τὴν …κανονικὴ Ἀνάσταση.-     

Η ΝΙΚΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ (Γ. Ν. Παπαθανασόπουλος)

Ἡ νίκη τοῦ Χριστοῦ

Τοῦ Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

.                      Ἡ νίκη τοῦ Χριστοῦ ἐπὶ τοῦ θανάτου, ποὺ ἑορτάσαμε προχθές, εἶναι τὸ σημαντικότερο γεγονὸς στὴν ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητας. Εἶναι τὸ πιὸ παρήγορο μήνυμα, ἡ πιὸ ζωντανὴ διαβεβαίωση γιὰ τὸν ἄνθρωπο, τοῦ ὁποίου ἡ ψυχὴ  εἶναι φτιαγμένη γιὰ τὴν αἰωνιότητα. Καὶ ὄχι μόνο αὐτό. Εἶναι μία διαρκὴς ὑπόμνηση γιὰ τὸ ἀβάσιμο τῆς λογικῆς τῶν ὑλιστῶν καὶ τῶν ἡδονιστῶν.
.                      Μέσα στὰ συμπυκνωμένα δρώμενα τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος ὁ Θεάνθρωπος Ἰησοῦς ἀνατρέπει τὶς ἀνθρώπινες λογικές, ὅσες κυριαρχοῦσαν ἐπὶ τῶν ἡμερῶν Του καὶ ἐξακολουθοῦν νὰ ἰσχύουν ἕως καὶ σήμερα. Μὲ τὰ λόγια καὶ τὶς πράξεις Του μᾶς διδάσκει ὅτι ἡ  ἐξουσία δὲν εἶναι ἰσχύος καὶ συμφερόντων, ἀλλὰ διακονίας, ὅτι ἡ ἐλευθερία δὲν στηρίζεται στὰ ὅπλα καὶ στὴ βία, ἀλλὰ στὴν ἀπαλλαγὴ ἀπὸ τὸ ὑλιστικὸ φρόνημα, ὅτι ἡ ἰσότητα προκύπτει ἀπὸ τὴ μετάνοια καὶ τὴν ἀγάπη, ὄχι ἀπὸ τὴ λογικὴ τῶν κάθε ἐποχῆς ἰσχυρῶν.
.                      Ἀνατρέπει ἐπίσης τὴν κοινωνικὴ ἠθική. Στὴ δικαιοσύνη Του ἡ ταπεινοφροσύνη καὶ ἡμετάνοια νικᾶνε τὶς γνώσεις, τὴν τυπολατρία, τὶς ὑλικὲς ἀπολαβές. Οἱ τελῶνες καὶ οἱ πόρνες – οἱ«ταπεινοὶ τῇ καρδίᾳ»– εἶναι γιὰ τὸν Χριστὸ πρόσωπα σημαντικότερα ἀπὸ τοὺς ἀλαζόνες τηρητὲς τοῦ Νόμου καὶ τοὺς πλουσίους ἄρχοντες. Ὡς μαθητές Του δὲν ἐπιλέγει τοὺς σοφούς τῆς ἐποχῆς του, ἀλλὰ ἁπλοϊκοὺς ψαράδες… Ὅπως γράφει στοὺς Κορινθίους ὁ Παῦλος, ὁ Θεάνθρωπος διάλεξε τοὺς θεωρούμενους ἀνόητους γιὰ νὰ ντροπιάσει τοὺς σοφούς, καὶ τοὺς ἀνίσχυρους, γιὰ νὰντροπιάσει τοὺς ἰσχυρούς. Αὐτά, ποὺ  ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ Παύλου ἐθεωροῦντο ἀνοησίες, παραμένουν ἀκλόνητα σὲ ἀξία μηνύματα γιὰ μία βιώσιμη ἀνθρωπότητα.
.                      Τὰ διδάγματα, ποὺ ἔδωσε πρὸ τῆς Σταυρώσεώς Του ὁ Χριστὸς δὲν ἔγιναν ἀμέσως ἀντιληπτὰ  καὶ ἀπὸ τοὺς μαθητές Του, αὐτοὺς ποὺ ἦσαν συνέχεια μαζί Tου. Αὐτοὶ θεώρησαν ὅτι θὰ βοηθοῦσαν νὰ ἐγκαταστήσει τὸ βασίλειο τοῦ Δαυίδ. Μάλιστα δύο ἀπὸ αὐτοὺς ἔβαλαν μέσο τὴμητέρα τους νὰ τοὺς δώσει καλὲς θέσεις, ὅταν ἀναλάβει τὴν ἐξουσία… Οἱ μαθητές Του ἐπίσης δὲνἀντιλήφθηκαν ὅτι πῆγε νὰ προσευχηθεῖ πρὸς τὸν Πατέρα Του ἐν ὄψει τῆς συλλήψεώς Του. Ἐνῶ περνοῦσε τὴν κατὰ τὴν ἀνθρώπινη φύση ἀγωνία Του, ἐκεῖνοι κοιμοῦνταν… Ὅταν συνελήφθη, ἐκεῖνοι ἔντρομοι διασκορπίστηκαν… Μὲ τὴν Ἀνάστασή Του ὁ Χριστός, τὴν παρουσία Του ἀνάμεσά τους, τὴν Ἀνάληψή Του καὶ τὴν Πεντηκοστὴ μετέστρεψε τοὺς φοβισμένους μαθητὲς σὲ ἀτρόμητουςἱεραποστόλους καὶ μάρτυρες τῆς Πίστης τους πρὸς Αὐτόν.

.                       Ὁ Χριστὸς ἔδωσε ἀπόλυτη ἐλευθερία στὸν ἄνθρωπο καὶ αὐτὸς εἶναι ἐλεύθερος νὰΤὸν ὑβρίζει, νὰ Τὸν φυλακίζει, νὰ Τὸν διώκει, νὰ Τὸν ἀπαρνεῖται, νὰ Τὸν προδίδει. Ἡ μετὰΧριστὸν ἱστορία ἔχει καταγράψει ἑκατοντάδες προσωπικότητες ποὺ θέλησαν καὶ θέλουν μὲ τὶς δικές τους ἀρχὲς νὰ σώσουν τὴν ἀνθρωπότητα. Πολιτικοί, στρατιωτικοί, φιλόσοφοι προσπάθησαν καὶ οἱπερισσότεροι τὴν ἔβλαψαν… Ἡ ἀνθρωπότητα πάντα κινεῖται μὲ βάση τὸν ὑλισμό, τὸν ὠφελιμισμὸ καὶ τὸν ἡδονισμό. Ἐπιλέγει νὰ μιμηθεῖ τὶς Δαναΐδες, ἤ, χειρότερα, νὰ ἔχει τὴ μοίρα τοῦ Ταντάλου. Ὁ Ἀναστὰς  Χριστὸς ὑπομένει. ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!-

ΓΙΑΤΙ ΑΡΑΓΕ ΑΝΑΣΤΗΘΗΚΕ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ;

ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΠΑΣΧΑ 2021 «ΠΑΝΗΓΥΡΙΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ»

† Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Σ
ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ – ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ
ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ
ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΧΑΡΙΝ, ΕΙΡΗΝΗΝ ΚΑΙ EΛΕΟΣ
ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΞΩΣ ΑΝΑΣΤΑΝΤΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ

* * *

.                           Τήν ψυχωφελῆ πληρώσαντες Τεσσαρακοστήν καί προσκυνήσαντες τά Πάθη καί τόν Σταυρόν τοῦ Κυρίου, ἰδού καθιστάμεθα σήμερον κοινωνοί τῆς ἐνδόξου Αὐτοῦ Ἀναστάσεως, λαμπρυνόμενοι τῇ πανηγύρει καί ἀναβοῶντες ἐν χαρᾷ ἀνεκλαλήτῳ τό κοσμοσωτήριον ἄγγελμα «Χριστός Ἀνέστη»!
.                           Ὅ,τι πιστεύομεν, ὅ,τι ἀγαπῶμεν, ὅ,τι ἐλπίζομεν ἡμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι συνδέεται μέ τό Πάσχα, ἀπό αὐτό ἀντλεῖ τήν ζωτικότητά του, ἀπό αὐτό ἑρμηνεύεται καί νοηματοδοτεῖται. Ἡ Ἀνάστασις τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ ἀπάντησις τῆς Θείας ἀγάπης εἰς τήν ἀγωνίαν καί τήν προσδοκίαν τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλά καί εἰς τήν «ἀποκαραδοκίαν» τῆς συστεναζούσης κτίσεως. Ἐν αὐτῇ ἀπεκαλύφθη τό νόημα τοῦ «ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ᾿ εἰκόνα ἡμετέραν καί καθ᾿ ὁμοίωσιν»[1] καί τοῦ «καί εἶδεν ὁ Θεός τά πάντα, ὅσα ἐποίησεν, καί ἰδού καλά λίαν»[2].
.                           Ὁ Χριστός εἶναι «τό Πάσχα ἡμῶν»[3], «ἡ ἀνάστασις πάντων». Ἐάν ἡ πτῶσις ὑπῆρξεν ἀναστολή τῆς πορείας τοῦ ἀνθρώπου πρός τό «καθ᾿ ὁμοίωσιν», ἐν Χριστῷ ἀναστάντι ἀνοίγεται πάλιν εἰς τόν «ἠγαπημένον τοῦ Θεοῦ» ἡ ὁδός τῆς κατά χάριν θεώσεως. Συντελεῖται τό «μέγα θαῦμα», τό ὁποῖον ἰᾶται τό «μέγα τραῦμα», τόν ἄνθρωπον. Εἰς τήν ἐμβληματικήν εἰκόνα τῆς Ἀναστάσεως ἐν τῇ Μονῇ τῆς Χώρας, ἀτενίζομεν τόν κατελθόντα «μέχρις ᾍδου ταμείων» Κύριον τῆς δόξης καί καθελόντα θανάτου τό κράτος, νά ἀναδύηται ζωηφόρος ἐκ τοῦ τάφου, συνανιστῶν τούς γενάρχας τῆς ἀνθρωπότητος, καί ἐν αὐτοῖς ἅπαν τό ἀνθρώπινον γένος, ἀπ᾿ ἀρχῆς καί μέχρι τῶν ἐσχάτων, ὡς ἐλευθερωτής ἡμῶν ἐκ τῆς δουλείας τοῦ ἀλλοτρίου.
.                           Ἐν τῇ Ἀναστάσει φανεροῦται ἡ ἐν Χριστῷ ζωή ὡς ἀπελευθέρωσις καί ἐλευθερία. «Τῇ ἐλευθερίᾳ … Χριστός ἡμᾶς ἡλευθέρωσε»[4]. Τό περιεχόμενον, τό «ἦθος» αὐτῆς τῆς ἐλευθερίας, ἡ ὁποία πρέπει νά βιωθῇ ἐνταῦθα χριστοπρεπῶς, πρίν τελειωθῇ ἐν τῇ ἐπουρανίῳ Βασιλείᾳ, εἶναι ἡ ἀγάπη, ἡ βιωματική πεμπτουσία τῆς «καινῆς κτίσεως». «Ὑμεῖς γάρ ἐπ᾿ ἐλευθερίᾳ ἐκλήθητε, ἀδελφοί· μόνον μή τήν ἐλευθερίαν εἰς ἀφορμήν τῇ σαρκί, ἀλλά διά τῆς ἀγάπης δουλεύετε ἀλλήλοις»[5]. Ἡ ἐλευθερία τοῦ πιστοῦ, τεθεμελιωμένη εἰς τόν Σταυρόν καί τήν Ἀνάστασιν τοῦ Σωτῆρος, εἶναι πορεία πρός τά ἄνω καί πρός τόν ἀδελφόν, εἶναι «πίστις δι᾿ ἀγάπης ἐνεργουμένη»[6]. Εἶναι ἔξοδος ἀπό τήν «Αἴγυπτον τῆς δουλείας» καί τῶν ποικίλων ἀλλοτριώσεων, χριστοδώρητος ὑπέρβασις τῆς ἐσωστρεφοῦς καί συρρικνωμένης ὑπάρξεως, ἐλπίς αἰωνιότητος, ἡ ὁποία ἐξανθρωπίζει τόν ἄνθρωπον.
.                           Ἑορτάζοντες τό Πάσχα, ὁμολογοῦμεν ἐν Ἐκκλησίᾳ, ὅτι ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ «ἔχει ἤδη ἐγκαθιδρυθῆ, ἀλλά δέν ἔχει ἀκόμη ὁλοκληρωθῆ»[7]. Ἐν τῷ φωτί τῆς Ἀναστάσεως, τά ἐγκόσμια πράγματα ἀποκτοῦν νέον νόημα, ἐφ᾿ ὅσον εἶναι ἤδη μεταμορφωμένα καί μεταμορφούμενα. Τίποτε δέν εἶναι ἁπλῶς «δεδομένον». Τά πάντα εὑρίσκονται ἐν κινήσει πρός τήν ἐσχατολογικήν τελείωσίν των. Αὐτή ἡ «ἀκράτητος φορά» πρός τήν Βασιλείαν, ἡ ὁποία βιοῦται κατ᾿ ἐξοχήν ἐν τῇ εὐχαριστιακῇ συνάξει, προφυλάσσει τόν λαόν τοῦ Θεοῦ ἀφ᾿ ἑνός μέν ἀπό τήν ἀδιαφορίαν διά τήν ἱστορίαν καί τήν παρουσίαν τοῦ κακοῦ ἐν αὐτῇ, ἀφ᾿ ἑτέρου δέ ἀπό τήν λήθην τοῦ Κυριακοῦ λόγου «ἡ βασιλεία ἡ ἐμή οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ κόσμου τούτου»[8], τῆς διαφορᾶς δηλονότι μεταξύ τοῦ «ἤδη» καί τοῦ «ὄχι ἀκόμη» τῆς ἐλεύσεως τῆς Βασιλείας, συμφώνως καί πρός τό θεολογικώτατον «Ὁ Βασιλεύς ἦλθεν, ὁ Κύριος Ἰησοῦς, καί ἡ Βασιλεία του θά ἔλθῃ»[9].
.                           Κύριον γνώρισμα τῆς θεοσδότου ἐλευθερίας τοῦ πιστοῦ εἶναι ὁ ἀσίγαστος ἀναστάσιμος παλμός, ἡ ἐγρήγορσις καί ὁ δυναμισμός της. Ὁ χαρακτήρ αὐτῆς ὡς δώρου τῆς χάριτος ὄχι μόνον δέν περιορίζει, ἀλλά ἀναδεικνύει τήν ἰδικήν μας συγκατάθεσιν εἰς τήν δωρεάν, καί ἐνδυναμώνει τήν πορείαν μας καί τήν ἀναστροφήν μας ἐν τῇ νέᾳ ἐλευθερίᾳ, ἡ ὁποία ἐμπερικλείει καί τήν ἀποκατάστασιν τῆς ἀλλοτριωθείσης σχέσεως τοῦ ἀνθρώπου μέ τήν κτίσιν. Ὁ ἐν Χριστῷ ἐλεύθερος δέν ἐγκλωβίζεται εἰς «γήϊνα ἀπόλυτα», ὡς «οἱ λοιποί, οἱ μή ἔχοντες ἐλπίδα»[10]. Ἡ ἐλπίς ἡμῶν εἶναι ὁ Χριστός, ἡ ἐν Αὐτῷ ὡλοκληρωμένη ὕπαρξις, ἡ λαμπρότης καί ἡ φωτοχυσία τῆς αἰωνιότητος. Τά βιολογικά ὅρια τῆς ζωῆς δέν ὁρίζουν τήν ἀλήθειάν της. Ὁ θάνατος δέν εἶναι τό τέλος τῆς ὑπάρξεώς μας. «Μηδείς φοβείσθω θάνατον∙ ἠλευθέρωσε γάρ ἡμᾶς ὁ τοῦ Σωτῆρος θάνατος. Ἔσβεσεν αὐτόν ὑπ᾿ αὐτοῦ κατεχόμενος. Ἐσκύλευσε τόν ᾍδην ὁ κατελθών εἰς τόν ᾍδην»[11]. Ἡ ἐν Χριστῷ ἐλευθερία εἶναι ἡ «ἄλλη πλᾶσις»[12] τοῦ ἀνθρώπου, πρόγευσις καί προτύπωσις τῆς πληρώσεως καί τῆς πληρότητος τῆς Θείας Οἰκονομίας ἐν τῷ «νῦν καί ἀεί» τῆς ἐσχάτης ἡμέρας, ὅτε οἱ «εὐλογημένοι τοῦ Πατρός» θά ζοῦν πρόσωπον πρός πρόσωπον μετά τοῦ Χριστοῦ, «ὁρῶντες αὐτόν καί ὁρώμενοι καί ἄληκτον τήν ἀπ᾿ αὐτοῦ εὐφροσύνην καρπούμενοι»[13].
.                           Τό Ἅγιον Πάσχα δέν εἶναι ἁπλῶς μία θρησκευτική ἑορτή, ἔστω καί ἡ μεγίστη δι᾿ ἡμᾶς τούς Ὀρθοδόξους. Κάθε Θεία Λειτουργία, κάθε προσευχή καί δέησις τῶν πιστῶν, κάθε ἑορτή καί μνήμη Ἁγίων καί Μαρτύρων, ἡ τιμή τῶν ἱερῶν εἰκόνων, ἡ «περισσεία τῆς χαρᾶς» τῶν Χριστιανῶν (Β´ Κορ. η´, 2), κάθε πρᾶξις θυσιαστικῆς ἀγάπης καί ἀδελφοσύνης, ἡ ὑπομονή ἐν ταῖς θλίψεσιν, ἡ οὐ καταισχύνουσα ἐλπίς τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ, εἶναι πανήγυρις ἐλευθερίας, ἐκπέμπουν πασχάλιον φῶς καί ἀναδίδουν τό ἄρωμα τῆς Ἀναστάσεως.
.                           Ἐν τῷ πνεύματι τούτῳ, δοξάζοντες τόν πατήσαντα θανάτῳ τόν θάνατον Σωτῆρα τοῦ κόσμου, ἀπευθύνομεν πρός πάντας ὑμᾶς, τούς ἐν ἁπάσῃ τῇ Δεσποτείᾳ Κυρίου τιμιωτάτους ἀδελφούς καί τά προσφιλέστατα τέκνα τῆς Μητρός Ἐκκλησίας, ἑόρτιον ἀσπασμόν, εὐλογοῦντες μαζί σας γηθοσύνως, ἐν ἐνί στόματι καί μιᾷ καρδίᾳ, Χριστόν εἰς τούς αἰῶνας.     

Φανάριον, Ἅγιον Πάσχα ,βκα´

† Ὁ Κωνσταντινουπόλεως 

διάπυρος πρός Χριστόν Ἀναστάντα 

          εὐχέτης πάντων ὑμῶν.

—————————–

[1]  Γεν. α´,26.

[2]   Γεν. α´,31.

[3]   Α’ Κορ. ε´,7.

[4]   Γαλ. ε´,1.

[5]   Γαλ. ε´,13.

[6]   Γαλ. ε´,6.  

[7] Γεωργίου Φλωρόφσκυ, Ἁγία Γραφή, Ἐκκλησία, Παράδοσις, μτφρ. Δ. Τσάμη, ἐκδ. Πουρναρᾶ, Θεσσαλονίκη 1976, σ. 37.

[8]  Ἰωάν. ιη´,36.

[9]   Γεωργίου Φλωρόφσκυ, ὅ.π., σ. 99.

[10]  Α’ Θεσσ. δ´,13

[11] Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, Λόγος Κατηχητήριος εἰς τήν ἁγίαν καί λαμπροφόρον ἡμέραν τῆς ἐνδόξου καί σωτηριώδους Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν Αναστάσεως. 

[12]   Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, Ἔπη ἠθικά, ΒΕΠΕΣ 61, σ. 227.

[13] Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ, Ἔκδοσις ἀκριβής τῆς ὀρθοδόξου πίστεως, Δ´,27 (100), Κείμενον, μετάφρασις, σχόλια Ν. Ματσούκα, ἐκδ. Πουρναρᾶ, Θεσσαλονίκη 1985, σ. 452. 

ΠΗΓΗ: ec-patr.org

Η ΚΟΙΜΗΣΗ τῆς ΘΕΟΤΟΚΟΥ

Ἡ Κοίμηση τῆς Θεοτόκου

τοῦ Κωνσταντίνου Ἀθ. Οἰκονόμου δασκάλου

.                   Ἡ ἑορτὴ τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, ποὺ ἑορτάζουμε στὶς 15 Αὐγούστου, εἶναι ἡ μεγαλύτερη ἀπὸ τὶς Θεομητερικὲς ἑορτές, τὶς ἑορτές, δηλαδή, ποὺ καθιέρωσε ἡ Ἐκκλησία πρὸς τιμὴν τῆς Μητέρας τοῦ Κυρίου μας, καὶ πιθανότατα ἡ παλαιότερη ἀπὸ ὅλες. Οἱ πρῶτες ἱστορικὲς ἀναφορὲς στὴ μεγάλη αὐτὴ ἑορτὴ ἐμφανίζονται στὰ μέσα τοῦ 5ου αἰώνα, κατὰ τὴν ἐποχὴ ποὺ συγκλήθηκε ἡ Γ΄Οἰκουμενικὴ Σύνοδος. Ἡ θέση τῆς Παναγίας μέσα στὸ λατρευτικὸ κύκλο τῆς Ἐκκλησίας μας ἐπιβεβαιώθηκε ἀπὸ τὴ Σύνοδο τῆς Ἐφέσου, ἐνῶ εἶναι βέβαιο ὅτι πολὺ νωρίτερα εἶχε ἀναπτυχθεῖ ἡ ἀποδοχὴ τῆς τιμῆς της ἀπὸ τὶς τοπικὲς χριστιανικὲς κοινότητες. Πληροφορίες γιὰ τὸ βίο τῆς Θεοτόκου, πρὶν τὸν Εὐαγγελισμό της καὶ μετὰ τὴν Ἀνάληψη τοῦ Κυρίου, ἀντλοῦμε ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξη Παράδοση, μιᾶς καὶ τὰ βιβλία τῆς Καινῆς Διαθήκης δὲν μᾶς ἐπιτρέπουν νὰ γνωρίζουμε κάποια στοιχεῖα αὐτῶν τῶν περιόδων τῆς ζωῆς της. Ἀπὸ τὴν Ἱερὰ Παράδοση οἱ πληροφορίες αὐτὲς πέρασαν στὰ λεγόμενα ἀπόκρυφα ἢ ψευδεπίγραφα βιβλία. Ἔτσι θὰ λέγαμε ὅτι ὁ Δεκαπενταύγουστος εἶναι ἕνα ἱστορικὸ κληροδότημα αὐτῶν τῶν βιβλίων. Τέτοια, λοιπὸν κύρια πηγὴ εἶναι: “Ἡ Ἀπόκρυφος διήγησις τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου περὶ τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Μαρίας» ἐνῶ συμπληρωματικὲς πληροφορίες παίρνουμε ἀπὸ τὸ σύγγραμμα «Περὶ θείων ὀνομάτων» τοῦ Διονυσίου τοῦ Ἀρεοπαγίτη, ἀπὸ τὰ «Ἐγκώμια εἰς τὴν Κοίμησιν» διαφόρων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ὅπως τῶν ἁγίων Μόδεστου Ἱεροσολύμων, Ἀνδρέα Κρήτης, Γερμανοῦ Κωνσταντινουπόλεως, Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ κ.ἄ., καθὼς καὶ ἀπὸ τὰ τροπάρια ποὺ ψάλλει ἡ Ἐκκλησία μας. Στὰ κείμενα αὐτὰ διασώζεται ἡ «ἀρχαία καὶ ἀληθεστάτη» παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας γι᾽ αὐτὸ τὸ Θεομητορικὸ γεγονός. Ἕνα κομμάτι τῆς παράδοσης εἶναι ἄλλωστε καὶ ἡ ὀρθόδοξη εἰκονογραφία.
.                   Σύμφωνα μὲ τὶς πληροφορίες ποὺ μᾶς δίνουν τὰ παραπάνω κείμενα, ἡ Θεοτόκος εἰδοποιήθηκε ἀπὸ ἄγγελο τοῦ Θεοῦ γιὰ τὸν ἐπικείμενο θάνατό της. Ἀφοῦ στὴ συνέχεια ἀνέβηκε στὸ ὄρος τῶν Ἐλαιῶν, γιὰ νὰ προσευχηθεῖ, κατέβηκε στὸ σπίτι της. Ἐκεῖ γνωστοποίησε στοὺς γνωστούς της τὴν ἀναχώρησή της ἀπ᾽ αὐτὸν τὸν κόσμο καὶ ἑτοίμασε τὰ τῆς ταφῆς της. Γύρω ἀπὸ τὴν κλίνη τῆς Θεοτόκου συγκεντρώθηκαν ὅλοι οἱ Ἀπόστολοι, ἐκτὸς ἀπὸ τὸν Θωμᾶ. Ἡ Δύναμη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μὲ σχῆμα νεφέλης τοὺς ἅρπαξε ἀπὸ τὰ διάφορα μέρη τῆς οἰκουμένης, ὅπου κήρυσσαν, καὶ τοὺς συγκέντρωσε στὰ Ἱεροσόλυμα. «Τὸ δὲ θεοδόχον αὐτῆς σῶμα μετὰ ἀγγελικῆς καὶ ἀποστολικῆς ὑμνωδίας (μὲ ὕμνους ἀπὸ Ἀποστόλους καὶ ἀγγέλους) ἐκκομισθὲν καὶ κηδευθὲν (μεταφέρθηκε καὶ κηδεύτηκε), ἐν σορῷ τῇ ἐν Γεσθημανῇ κατετέθη, ἐν ᾧ τόπῳ ἐπὶ τρεῖς ἡμέρας ἡ τῶν ἀγγέλων χοροστασία καὶ ὑμνωδία διέμεινεν ἄπαυστος (γιὰ τρεῖς μέρες ἡ ὑμνωδία τῶν ἀγγέλων ἦταν ἀκατάπαυστη). Μετὰ δὲ τὴν τρίτην ἡμέραν τῆς ἀγγελικῆς ὑμνωδίας παυσαμένης, παρόντες οἱ ἀπόστολοι, ἑνὸς αὐτοῖς ἀπολειφθέντος (τοῦ Θωμᾶ ποὺ ἔλειπε) καὶ μετὰ τὴν τρίτην ἐλθόντος καὶ τὸ θεοδόχον σῶμα προσκυνῆσαι βουληθέντος (ὅταν μετὰ τὸν ἐρχομό του ὁ Θωμὰς θέλησε νὰ προσκυνήσει τὸ ἄχραντο σῶμα τῆς Θεοτόκου), ἤνοιξαν τὴν σορόν. Καὶ τὸ μὲν σῶμα αὐτῆς τὸ πανύμνητον οὐδαμῶς εὐρεῖν ἠδυνήθησαν, μόνα δὲ αὐτῆς τὰ ἐντάφια κείμενα εὑρόντες καὶ τῆς ἐξ αὐτῶν ἀφάτου εὐωδίας ἐμφορηθέντες (γέμισαν ἀπὸ τὴν ἀνείπωτη εὐωδία ποὺ ἔβγαζαν) ἠσφάλισαν τὴν σορὸν»¹. Ὁ Υἱός της ποὺ εἶχε σαρκωθεῖ ἀπὸ αὐτήν, εἶχε δεχτεῖ στοὺς οὐρανοὺς τὸ ἄχραντο σῶμα της καὶ τὴν ἁγία της ψυχή. Τὴν παράδοση αὐτὴ τῆς Ἐκκλησίας μας συνοψίζει ἄριστα τὸ ἐξαποστειλάριο τῆς ἑορτῆς τῆς Κοιμήσεως, «Ἀπόστολοι ἐκ περάτων, συναθροισθέντες ἐνθάδε, Γεσθημανῇ τῷ χωρίῶ, κηδεύσατέ μου τὸ σῶμα, καὶ σὺ Υἱὲ καὶ Θεέ μου, παράλαβέ μου τὸ πνεῦμα».
.                   Ἡ Κοίμηση τῆς Θεοτόκου περιλαμβάνει τὸν θάνατο καὶ τὴν ταφή της ἀλλὰ καὶ τὴ μετάστασή της στοὺς οὐρανούς. Ὅπως λέει τὸ κοντάκιο τῆς ἑορτῆς, «τάφος καὶ νέκρωσις οὐκ ἐκράτησε (τὴ Θεοτόκο), ὡς γὰρ ζωῆς μητέρα, πρὸς τὴν ζωὴν μετέστησεν ὁ μήτραν οἰκήσας ἀειπάρθενον». Δηλαδὴ ὁ τάφος καὶ ἡ νέκρωση δὲν κράτησαν τὴ Θεοτόκο, γιατί ὁ Κύριος, ποὺ εἶναι ἡ πηγὴ τῆς ἀληθινῆς ζωῆς, πῆρε τὴν ἀνθρώπινη σάρκα στὴν κοιλιὰ τῆς Θεοτόκου καὶ γεννήθηκε ἀπὸ αὐτήν. Ἔτσι ἔκαμε τὴν Παναγία Μητέρα του, μητέρα τῆς ζωῆς, πηγὴ τῆς ζωῆς.
.                   Ἀφοῦ ὁ Κύριος μὲ τὸ σταυρικό του θάνατο πάτησε καὶ κατάργησε τὸ θάνατο, ἦταν φυσικὸ νὰ ἀνεβάσει στοὺς οὐρανοὺς τὴ Μητέρα του καὶ νὰ τῆς χαρίσει τὴ δόξα τῆς αἰωνιότητας. Ὅπως λένε τὰ τροπάρια τῆς Κοιμήσεως, ὁ θάνατός της προμνηστεύεται τὴ ζωή. Αὐτὴ ποὺ γέννησε τὴ ζωή, ἔχει μεταβεῖ στὴ ζωή. Ἔτσι ὁ θάνατός της ὀνομάζεται «ἀθάνατος Κοίμησις». Καὶ ὅλα αὐτὰ γιατί ἡ Παναγία πρώτη μεταξὺ τῶν ἀνθρωπίνων πλασμάτων πραγματοποίησε τὴ θεοποίηση τοῦ ἀνθρώπου, ποὺ εἶναι ἡ συνέπεια τῆς σάρκωσης. Στὸ πρόσωπο τῆς Θεοτόκου ἡ ἀνθρωπότητα προσέφερε τὴ Νέα Εὕα, μέσῳ τῆς ὁποίας θὰ πραγματοποιοῦνταν αὐτὸ ποὺ ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς εἶχε ὑποσχεθεῖ στοὺς Πρωτοπλάστους (Πρωτευαγγέλιο) μετὰ τὴν πτώση τους: Τὴ συμφιλίωση μὲ τὸν Θεὸ καὶ τὴ θέωση τοῦ ἀνθρώπου. Ὅπως ἀκριβῶς τὸ εἶπαν οἱ Πατέρες «Ὁ Θεὸς ἐνηνθρώπησεν, ἵνα ἡμεῖς θεοποιηθώμεν»². «Ἄνθρωπος γίνεται Θεὸς ἵνα Θεὸν τὸν Ἀδὰμ ἀπεργάσηται»³. Αὐτὴν τὴ θεοποίηση ἔδειξε ἡ Θεοτόκος, γιατί, ὅπως λέει ὁ ἱερὸς Καβάσιλας, φανέρωσε τὸν ἄνθρωπο ὅπως ἦταν στὴν ἀρχὴ στὸν Παράδεισο, καὶ ὅπως ἔπρεπε στὴ συνέχεια νὰ γίνει. Μὲ τὴν Κοίμησή της προπορεύτηκε στὴ δόξα ποὺ μᾶς περιμένει. Ὁ Νικηφόρος Θεοτόκης προσθέτει: «αὐτὴ εἶναι δόξα μεγαλύτερη ἀπὸ ὅλες τὶς δόξες, ὁπού ἔλαβε ἡ Θεοτόκος, νὰ ἀναστηθεῖ πρωτύτερα ἀπὸ τὸν καιρὸ τῆς ἀφθαρσίας, νὰ δοξασθῆ, προτοῦ νὰ γίνει ἡ κρίσις καὶ ἡ ἐξέτασις, νὰ λάβη τὴν ἀνταπόδοσιν προτοῦ νὰ ἔλθη ἡ ἡμέρα τῆς ἀνταποδόσεως, νὰ τιμηθῆ τέλος πάντων μὲ προνόμια, ὅμοια μὲ ἐκεῖνα τοῦ υἱοῦ της». Ἐκεῖνο δηλαδὴ ποὺ θὰ ἀπολαύσουν οἱ πιστοὶ μετὰ τὴ δεύτερη ἔλευση τοῦ Κυρίου καὶ γενικὴ κρίση, προαπολαμβάνει κατ᾽ ἐξοχὴν ἡ Μητέρα τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι ἐξηγεῖται γιατί ἡ ἑορτὴ τῆς Κοιμήσεως εἶναι στὴ συνείδηση τοῦ πληρώματος τῆς Ἐκκλησίας, ἕνα δεύτερο Πάσχα. Τῆς «ἄλλης βιοτῆς τῆς αἰωνίου, τὴν ἀπαρχὴν» ποὺ ἑορτάζουμε τὸ Πάσχα, ὁ πρῶτος καρπὸς εἶναι ἡ δόξα τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου.
.               Ἐφ᾽ ὅσον γιὰ τὴν Ἐκκλησία μας ἡ Θεοτόκος εἶναι «τοῦ πεσόντος Ἀδὰμ ἡ ἀνάκλησις, τῶν δακρύων τῆς Εὔας ἡ λύτρωσις»⁴, ἂς ἀφήσουμε τὸν ἐπίλογο στὸν μεγάλο Πατέρα Ἰωάννη Δαμασκηνό: “Ἡ Θεοτόκος βοήθησε στὴ σάρκωση τοῦ Χριστοῦ, ἐξυπηρέτησε τὴν παγκόσμια σωτηρία γιατί μ᾽ αὐτὴν πραγματοποιήθηκε ἡ προαιώνια ἀπόφαση τοῦ Θεοῦ: ἡ σάρκωση τοῦ Λόγου καὶ ἡ δική μας σωτηρία.”

 

1. Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ, Β´ Ἐγκώμιον εἰς τὴν πάνσεπτον Κοίμησιν τῆς Θεομήτορος, 18.
2. Μ. Ἀθανάσιος, ΒΕΠ 30, 119
3. Ὑμνολογία τῆς Ἐκκλησίας μας: Δοξαστικό Αἴνων, 25 Μαρτίου
4. Ἀπὸ τὸν Ἀκάθιστο Ὕμνο.