ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΟΔΟ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ -1 (Γ. Ν. Παπαθανασόπουλος)

Ἀναφορὲς καὶ ἐπισημάνσεις γιὰ τὴ Σύνοδο στὴν Κρήτη

Μέρος Α´

Τοῦ Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

.         Ἡ Σύνοδος στὴν Κρήτη τῶν Προκαθημένων καὶ τῶν Μητροπολιτῶν-ἐκπροσώπων δέκα ἐκ τῶν δεκατεσσάρων Πατριαρχείων καὶ Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν ἀπέτυχε νὰ ἐπιτελέσει τὸ σκοπό της. Χρειάστηκαν 55 χρόνια γιὰ νὰ παρουσιαστεῖ ἡ εἰκόνα μίας διαιρεμένης Ὀρθόδοξης ποιμαίνουσας Ἐκκλησίας.
.         Ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης κ. Βαρθολομαῖος δικαίως ἦταν δύσθυμος κατὰ τὴ λήξη τῆς Συνόδου. «Ἀπὸ τὴν κούραση», μᾶς εἶπε Μητροπολίτης, ποὺ εἶναι ἀλήθεια. «Ἀπὸ τὴ συναίσθηση τῆς ἱστορικῆς του εὐθύνης», μᾶς εἶπε κάποιος ἄλλος. Πράγματι ἡ ἱστορική του εὐθύνη εἶναι μεγάλη. Ὡς πρόεδρός Της ἀπέτυχε νὰ δείξει στὴν οἰκουμένη ἑνωμένη τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Εἶναι ὄντως ἐπαχθὲς γιὰ τὴν ὑστεροφημία του τὸ ὅτι δὲν ἐκπροσωπήθηκαν στὴ Σύνοδο τὰ περίπου δύο τρίτα τῶν Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν. Ἡ μεγάλη προπαγανδιστικὴ προσπάθεια, ποὺ ἔγινε νὰ προβληθεῖ πὼς στὴ Σύνοδο τῆς Κρήτης ἐνισχύθηκε ἡ ἑνότητα τῶν Ὀρθοδόξων, ἔπεσε στὸ κενό. Ἡ πραγματικότητα πίσω ἀπὸ τὰ στημένα σκηνικὰ εἶναι ἀδυσώπητη.
.         Ἐπὶ πλέον, μετὰ ἀπὸ πενήντα πέντε χρόνια ἐπεξεργασίας τῶν θεμάτων οἱ συνελθόντες στὴν Κρήτη Ἀρχιερεῖς κατέληξαν ἀντὶ Ἐγκυκλίου, μὲ τὴν ὁποία θὰ ἐνημερώνονταν οἱ πιστοὶ γιὰ τὶς ἀποφάσεις τῆς Συνόδου, σὲ ἕνα ἄσχετο πρὸς τὶς ἐργασίες τῆς Συνόδου Μήνυμα! Αὐτὸ εἶναι μία μέτριας ποιότητας ἔκθεση ἰδεῶν, ποὺ μιλάει ἐπὶ παντός τοῦ ἐπιστητοῦ, ἀπὸ τὸν φονταμενταλισμό, τὴ σχέση τῆς χριστιανικῆς πίστεως μὲ τὶς ἐπιστῆμες (…) καὶ τὴν …οἰκολογικὴ κρίση, ἕως τὴ σχέση τῆς Ἐκκλησίας μὲ τὴν πολιτική… Μιλάει γιὰ ὅλα χωρὶς νὰ λέγει τίποτε. Ἕνα μόνο θέμα ἔξω ἀπὸ αὐτὰ τῆς Συνόδου, ἀλλὰ μέσα στὶς καρδιὲς ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων θὰ ἔπρεπε νὰ ἀναφερθεῖ καὶ δὲν ἀναφέρθηκε. Εἶναι ἡ βεβήλωση τῆς Ἁγίας Σοφίας ἀπὸ τοὺς κατακτητές της.
.         Ἀκόμη μετὰ ἀπὸ πενήντα πέντε χρόνια ἐπεξεργασίας στὴ Σύνοδο κατέληξαν νὰ συζητήσουν μόνο τὰ ἕξι, ἀπὸ τὰ δέκα -ἐννέα μὲ τὴ σύμπτυξη δύο- θέματα ποὺ εἶχαν ἀποφασιστεῖ τὸ 1976. Αὐτὰ ἦσαν ἡ Ὀρθόδοξος Διασπορά, τὸ Αὐτόνομο καὶ ὁ τρόπος ἀνακηρύξεώς του, τὰ κωλύματα γάμου, ἡ νηστεία, ἡ ἀποστολὴ τῆς Ἐκκλησίας στὸ σύγχρονο κόσμο καὶ οἱ σχέσεις τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας πρὸς τὸν ὑπόλοιπο χριστιανικὸ κόσμο. Δὲν συζητήθηκαν τὸ Αὐτοκέφαλο καὶ ὁ τρόπος ἀνακηρύξεως αὐτοῦ, τὰ Δίπτυχα καὶ τὸ ζήτημα τοῦ κοινοῦ ἡμερολογίου. Πλὴν τοῦ θέματος τῆς σχέσης τῶν Ὀρθοδόξων μὲ τοὺς ἑτεροδόξους τὰ ἄλλα, ὅπως προβλεπόταν, δὲν παρουσίασαν ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον, οὔτε στοὺς ἴδιους τοὺς συμμετέχοντες στὴ Σύνοδο. Ἴσως μόνο οἱ λίγες ἐγκριθεῖσες τροπολογίες στὸ θέμα τῆς διασπορᾶς νὰ προκαλέσουν κάποιες ἀντιδράσεις στὰ ἀπόντα πατριαρχεῖα Ἀντιοχείας καὶ Μόσχας. Πάντως ἦσαν τόσο ἀνιαρὰ τὰ θέματα, ποὺ συζητήθηκαν ἐπὶ μίαν ἑβδομάδα στὴν Κρήτη, ὥστε ὁ κατὰ τὰ ἄλλα πολὺ φιλικὸς καὶ ὑποστηρικτικὸς τοῦ Φαναρίου Ἀρχιεπίσκοπος Κύπρου κ. Χρυσόστομος πρότεινε σύντομα νὰ συνεδριάσει πάλι ἡ Σύνοδος γιὰ νὰ ἀσχοληθεῖ μὲ θέματα ποὺ ἀπασχολοῦν τοὺς πιστούς… Σημειώνεται ὅτι ὁ Μητροπολίτης Ναυπάκτου κ. Ἰερόθεος στὴν παρέμβασή του στὴν Ἱεραρχία τοῦ Μαΐου 2016 τόνισε ὅτι ἡ Σύνοδος στὴν Κρήτη δὲν μπόρεσε νὰ βρεῖ τὴν ταυτότητά της, ἀπασχολούμενη «μὲ μόνο ἕξι θέματα ἄνευρα ἀνεπίκαιρα, χωρὶς ἰδιαίτερη στοχοθεσία καὶ μερικὰ ἀπὸ αὐτὰ εἶναι ἀποδεσμευμένα ἀπὸ τὴν παράδοση τῶν Πατέρων».
.         Μόνο στὸ θέμα τῆς σχέσης τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας μὲ τὸν ὑπόλοιπο κόσμο ὑπῆρξε αὐξημένη δυστοκία στὴ σύνταξη τοῦ τελικοῦ κειμένου. Ὑπῆρξαν σημεῖα του, στὰ ὁποῖα ὁ Πατριάρχης Ρουμανίας ἀπείλησε ὅτι δὲν θὰ τὰ ὑπογράψει, ἂν δὲν προστεθοῦν οἱ τροπολογίες ποὺ πρότεινε, οἱ ὁποῖες καὶ πέρασαν. Τελικὰ τὸ κείμενο πρέπει νὰ μὴν ἔχει ἱκανοποιήσει τὸ Φανάρι, ἀλλὰ δὲν ἱκανοποιεῖ καὶ τὸ σύνολο τοῦ πληρώματος τῆς Ἐκκλησίας. Γιὰ τὸ ἐν λόγῳ κείμενο, τὸ σημαντικότερο τῆς Συνόδου, δὲν ὑπῆρξε ὁποιαδήποτε ἐνημέρωση τοῦ Τύπου! Τὸ τελικὸ κείμενο δόθηκε στὴ δημοσιότητα χωρὶς σχόλια. Καὶ ἐνῶ ὑπάρχει ἡ πληροφορία ὅτι ὑπῆρξαν ἀρχιερεῖς, ποὺ δὲν τὸ ὑπέγραψαν, ὅπως οἱ Λεμεσοῦ καὶ Μόρφου ἀπὸ τὴν Κύπρο, ἢ ὑπέγραψαν μὲ «κάθε ἐπιφύλαξη», ὅπως ὁ Μητροπολίτης Ναυπάκτου, ἀπὸ πλευρᾶς ἐνημέρωσης τηρεῖται σιγὴ ἰχθύος, ἐνῶ στὰ κείμενα ποὺ κυκλοφορήθηκαν ἐμφανίζονται ὅλοι ὅτι ὑπέγραψαν κανονικά… Περισσότερα γιὰ τὸ κείμενο τῶν σχέσεων τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μὲ τοὺς ἑτεροδόξους θὰ ἀναφερθοῦν στὴ συνέχεια.
.         Κατὰ τὴν ἑβδομάδα τῆς Συνόδου στὴν Κρήτη ὑπῆρξε ἡ πρόβλεψη τῆς συμμετοχῆς τῶν συμμετασχόντων σ’ Αὐτὴν στὴ Θεία Λατρεία, ἀλλὰ καὶ τῆς παρακολούθησης προγράμματος ψυχαγωγίας μὲ συναυλία καὶ χοροὺς ἀπὸ βρακοφόρους τῆς Κρήτης… Μητροπολίτης, ποὺ δὲν πῆγε στὸ ψυχαγωγικὸ πρόγραμμα, μᾶς εἶπε στενοχωρημένος ὅτι σκέφτεται τοὺς Πατέρες ποὺ συμμετέσχον στὶς Οἰκουμενικὲς καὶ Τοπικὲς Συνόδους πῶς περνοῦσαν τὴν ἡμέρα τους, τὸν Μέγα Ἀθανάσιο, τὸν Ἅγιο Σπυρίδωνα καὶ ὅλους τοὺς ὑπόλοιπους. Τότε μόνο προσευχή, ἄσκηση, νηστεία καὶ μελέτη. Τώρα, στὴν Κρήτη, οἱ πολλοὶ λίγη ἐργασία καὶ στὴ συνέχεια ἀνάπαυση σὲ ξενοδοχεῖα καὶ ψυχαγωγία…
.         Στὴν ἐνημέρωση τοῦ Τύπου πέρα ἀπὸ τὴ δυσφορία ποὺ προκάλεσε ὁ τρόπος συμπεριφορᾶς τῶν ἐξ Ἀμερικῆς ἐθελοντῶν, ποὺ εἶχαν ἐπιφορτισθεῖ μὲ τὴν ἐξυπηρέτηση τῶν δημοσιογράφων, ἡ ἐνημέρωση ἦταν πλημμελής, ὁπωσδήποτε στὰ γραπτὰ κείμενα, ἐνῶ ὑπῆρξε καὶ ἀγανάκτηση τῶν συμμετασχόντων στὴ Σύνοδο Ἀρχιερέων ὡς πρὸς τὴ γραμματειακὴ ὑποστήριξη καὶ ἰδιαίτερα στὶς μεταφράσεις στὴ ρωσικὴ γλώσσα.
.         Στὸ δεύτερο μέρος θὰ συνεχισθοῦν οἱ γενικὲς ἐπισημάνσεις καὶ στὴ συνέχεια θὰ ὑπάρξει ἀναφορὰ στὰ ἐπὶ μέρους θέματα τῆς Συνόδου τῆς Κρήτης καὶ στὸ πῶς ἡ κάθε τοπικὴ Ἐκκλησία ἀντιμετώπισε τὴ Σύνοδο, γιὰ νὰ ὁλοκληρωθεῖ ἡ ὅλη ἐργασία μὲ μία καταγραφὴ τῶν ἀνὰ τὸν κόσμο Ὀρθοδόξων καὶ πῶς εἶδαν τὰ ξένα καὶ τὰ ἑλληνικὰ ΜΜΕ τὴν ἐν λόγῳ Σύνοδο.-
Μέρος Β´: ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΟΔΟ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ -2 (Γ. Ν. Παπαθανασόπουλος)