ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 25.11.12
(ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΓ´ ΛΟΥΚΑ)
«Ὅσοι γὰρ εἰς Χριστὸν ἐβαπτίσθητε, Χριστὸν ἐνεδύσασθε»
(Γαλ. γ´ 27 )
τοῦ π. Γ. Δορμπαράκη
α. Τὴ σημασία τοῦ βαπτίσματος ἐν Χριστῷ τονίζει ὁ ἀπόστολος Παῦλος μὲ τὸν παραπάνω λόγο του ἀπὸ τὴν πρὸς Γαλάτας ἐπιστολή του. Ὁ ἀπόστολος σημειώνει ὅτι ὁ σκοπὸς τῆς ἐπὶ γῆς παρουσίας τοῦ Κυρίου ἦταν ἡ ἐπανάκτηση ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο τοῦ μεγαλειώδους προορισμοῦ ποὺ ὁ Δημιουργὸς ἀπαρχῆς τοῦ εἶχε θέσει: τὸ κάθ᾽ ὁμοίωσιν Ἐκείνου, κάτι ποὺ ὁ ἄνθρωπος ὁριστικὰ ἀπώλεσε μετὰ τὴν πτώση του στὴν ἁμαρτία, μαζὶ μὲ τὴ ζόφωση ποὺ ὑπέστη καὶ ἡ ἴδια ἡ κατ᾽ εἰκόνα Θεοῦ πλάση του. Ὁ Κύριος μέσα στὰ πλαίσια ὅμως τῆς ἄπειρης ἀγάπης Του οἰκονομεῖ τὰ πράγματα ἔτσι ὥστε ὁ ἄνθρωπος καὶ πάλι νὰ ἀποκατασταθεῖ, ἀρχῆς γενομένης μὲ τὴν ἐκλογὴ τοῦ λαοῦ τοῦ Ἰσραὴλ καὶ τὸν Νόμο ποὺ τοὺς δίδει διὰ τοῦ Μωϋσέως – ἡ ἐποχὴ τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Ὁ Νόμος αὐτὸς ποὺ λειτουργοῦσε ὡς φύλακας καὶ παιδαγωγὸς τοῦ ἀνθρώπου τελείωσε τὴν ἀποστολή του, ὅταν ἦλθε ὁ Ἴδιος στὸν κόσμο, γενόμενος ὑπὸ γυναικός, γενόμενος ὑπὸ νόμον, ποὺ σημαίνει ὅτι καὶ πάλι δόθηκε ἡ δυνατότητα τῆς υἱοθεσίας ἀπὸ τὸν Θεὸ γιὰ τὸν ἄνθρωπο. «Ἵνα τὴν υἱοθεσίαν ἀπολάβωμεν». Κι αὐτὴ ἡ υἱοθεσία περνᾶ μέσα ἀπὸ τὸ κατὰ Χριστὸν βάπτισμα, μὲ τὸ ὁποῖο ὁ ἄνθρωπος ἐνδύεται πιὰ ὡς υἱὸς τοῦ Θεοῦ τὸν ἴδιο τὸν Χριστό. «Ὅσοι γὰρ εἰς Χριστὸν ἐβαπτίσθητε, Χριστὸν ἐνεδύσασθε».
β. 1. Τὸ βάπτισμα ἐνδύει τὸν ἄνθρωπο μὲ τὸν Χριστό. Δὲν πρόκειται λοιπόν, ὅταν μιλᾶμε γι᾽ αὐτό, περὶ ἑνὸς ἁπλοῦ κοινωνικοῦ γεγονότος, στὸ ὁποῖο καλοῦνται οἱ συγγενεῖς τοῦ βαπτιζομένου, μεγάλου ἢ νηπίου στὴν ἡλικία – ἡ Ἐκκλησία μας δέχθηκε ἀπὸ πολὺ νωρὶς τὸν νηπιοβαπτισμό, διότι τὸ νήπιο δὲν θεωρεῖται ἀρνητικὸ στὴ λήψη τῆς χάρης τοῦ Θεοῦ – γιὰ νὰ διασκεδάσουν μὲ τὰ τεκταινόμενα οὔτε περὶ ἑνὸς μαγικοῦ τελετουργικοῦ, κατὰ τὸ ὁποῖο μὲ λόγια καὶ νερὸ θὰ ξορκίσει κανεὶς κάποιο κακό. Μία τέτοια κατανόηση ὡς ἁπλοῦ κοινωνικοῦ γεγονότος ἢ περίεργου τελετουργικοῦ παραπέμπει εἴτε γιὰ τὴν πρώτη περίπτωση σὲ κοινωνία ἀθέων, ποὺ τὰ πάντα ἀντιμετωπίζονται ἰσοπεδωτικὰ ἀπὸ τὴν ξερὴ ἀνθρώπινη λογική, ἡ ὁποία θεωρεῖται κριτήριο ὅλων, εἴτε γιὰ τὴ δεύτερη σὲ θρησκεῖες καὶ θεοσοφίες, ποὺ λειτουργοῦν ὑπὸ τὴν ἐπήρεια πονηρῶν πνευμάτων καὶ ποὺ τὶς κατήργησε βεβαίως ὁ Χριστὸς μὲ τὸν ἐρχομό Του.
. Τὸ ἐν Χριστῷ βάπτισμα ἐνσωματώνει τὸν ἄνθρωπο στὸν ἴδιο τὸν Κύριο, καθιστώντας αὐτὸν μέλος Ἐκείνου. Συνιστᾶ συνεπῶς μία κατ᾽ ἐξοχὴν χαρισματικὴ πράξη τοῦ Θεοῦ στὸν ἄνθρωπο, ἡ ὁποία θεμελιώνεται στὸν ἐρχομό Του ἐν προσώπῳ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ὁ ἐνανθρωπήσας Θεὸς δηλαδή, ὁ Κύριος, ἐρχόμενος στὸν κόσμο γιὰ τὴ σωτηρία τοῦ κόσμου δίδει τὴν ἀπόλυτη καὶ ἀποτελεσματικὴ ὤθηση στὸν ἄνθρωπο νὰ σωθεῖ, κάνοντάς τον κομμάτι τοῦ ἑαυτοῦ Του, ἐντάσσοντάς τον δηλαδὴ μέσα στὴν ἀνθρώπινη φύση Του. Ἐγώ εἰμι ἡ ἄμπελος, ὑμεῖς τὰ κλήματα. Ἂν ὁ Κύριος ἐρχόταν μόνο γιὰ νὰ κηρύξει τὴν ἀποκατάσταση τοῦ ἀνθρώπου, κρίνοντας τὸν ἄνθρωπο γιὰ τὴν ἁμαρτία του καὶ καλώντας τον νὰ τὴν ὑπερβεῖ ἀπὸ μόνος του, δὲν θὰ διέφερε ἀπὸ τοὺς ἄλλους προφῆτες ποὺ ὁ Ἴδιος ἔστελνε στὴν Παλαιὰ Διαθήκη. Θὰ ἦταν καὶ Αὐτὸς ἕνας προφήτης ἀλλὰ ὄχι Σωτήρας. Κι ἴσως θὰ παρουσιαζόταν ἔτσι ὡς τύραννος καὶ δυνάστης καὶ ἀπάνθρωπος, δεδομένου ὅτι θὰ ζητοῦσε ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο δυνάμεις ποὺ ἐκ τῶν πραγμάτων ἐκεῖνος λόγῳ τοῦ τραύματος τῆς ἁμαρτίας δὲν εἶχε. Ὁ Κύριος ὅμως εἶναι φιλάνθρωπος καὶ ἡ ἀγάπη Του γιὰ τὰ πλάσματά Του εἶναι δεδομένη. Καὶ πάλι τονίζουμε: ἦλθε στὸν κόσμο καὶ προσέλαβε τὸν ἄνθρωπο καθ᾽ ὁλοκληρίαν, πλὴν τῆς ἁμαρτίας του. Καὶ γενόμενος ὁ Ἴδιος πραγματικὸς ἄνθρωπος, χωρὶς νὰ παύσει ποτὲ νὰ εἶναι καὶ τέλειος Θεός, δίδει στὸν πεσμένο λόγῳ τῆς ἁμαρτίας ἄνθρωπο τὴν χάρη τοῦ Πνεύματός Του, ὥστε διὰ τοῦ ἁγίου βαπτίσματος νὰ γίνει ἕνα μὲ Αὐτόν. Ὅ,τι ὁ ἄνθρωπος ἔχασε διὰ τῆς ἁμαρτίας μπορεῖ πιὰ ἐν Χριστῷ πολλαπλασίως νὰ τὸ ἀποκτήσει καὶ πάλι.
2. Ἀπὸ τὴν ἄποψη αὐτὴ τὸ βάπτισμα εἶναι μία νέα γέννηση γιὰ τὸν ἄνθρωπο. Γεννιέται μέσα σ᾽ αὐτὸν ὁ Χριστὸς καὶ ἀρχίζει ὁ καινούργιος αὐτὸς ἄνθρωπος νὰ λειτουργεῖ στὸν κόσμο ὡς ἄλλος Χριστός. Κι εἶναι αὐτὴ ἡ γέννα ἡ πολιτογράφηση τοῦ ἀνθρώπου στὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ἐὰν μή τις γεννηθῇ ἐξ ὕδατος καὶ Πνεύματος οὐ δύναται εἰσελθεῖν εἰς τὴν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦ, εἶπε ὁ Κύριος. Ἡ μαρτυρία τοῦ ἀποστόλου Παύλου ὅτι ζῶ οὐκέτι ἐγώ, ζῇ ἐν ἐμοὶ Χριστὸς ἀποτελεῖ τὴ μαρτυρία καὶ κάθε πιστοῦ χριστιανοῦ, ὁ ὁποῖος συνειδητοποιεῖ χάριτι Θεοῦ ὅτι διὰ τοῦ ἁγίου βαπτίσματος ἔγινε ἕνα μὲ τὸν Κύριο, τὸν Ὁποῖο ἐνδύθηκε καὶ στὴν ψυχὴ καὶ στὸ σῶμα. Τὰ πάντα σ᾽ αὐτὸν δηλαδὴ σφραγίστηκαν ἀπὸ τὸν Κύριο καὶ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα καὶ ἔτσι τὸ σῶμα του ἔγινε χριστο-σῶμα καὶ ἡ ψυχή του χριστο-ψυχή. Οὐκ οἴδατε ὅτι τὰ σώματα ὑμῶν μέλη Χριστοῦ ἐστι;… Δοξάσατε δὴ τὸν Θεὸν ἐν τῷ σώματι ὑμῶν καὶ ἐν τῷ πνεύματι ὑμῶν, ἅτινά ἐστι τοῦ Θεοῦ θὰ φωνάξει μὲ δύναμη καὶ πάλι ὁ ἴδιος ἀπόστολος. Κι ὅταν, γιὰ νὰ κάνουμε ἕνα μεγάλο ἅλμα στὸν χρόνο καὶ νὰ φτάσουμε στὴ σημερινὴ ἐποχή, ὁ μεγάλος Σέρβος θεολόγος καὶ ὅσιος πιὰ π. Ἰουστίνος Πόποβιτς γράφει ὅτι οἱ αἰσθήσεις ὅλες του χριστιανοῦ εἶναι χριστο-αἰσθήσεις, τί ἄλλο προϋποθέτει ἀπὸ αὐτὴν ἀκριβῶς τὴν ἄπειρη δωρεὰ τοῦ Χριστοῦ στὸ πλάσμα Του, νὰ τὸ κάνει δηλαδὴ μέλος καὶ τμῆμα δικό Του;
. Οἱ ἅγιοι Πατέρες μας ἔχουν ἀναπτύξει ἐπ᾽ ἀρκετὸν τὴν θεολογία τοῦ ἁγίου βαπτίσματος καὶ τοῦ συνδεδεμένου μὲ αὐτὸ ἁγίου Χρίσματος. Κι ἀκριβῶς τὰ ἐννοοῦν μὲ τὴν παραπάνω εἰκόνα ποὺ ἀποκαλύπτει ὁ Κύριος, τῆς γέννησης τοῦ ἀνθρώπου. Ἕνας ἄνθρωπος γεννιέται, ἀρχίζει ὡς ζωντανὸ ὂν νὰ κινεῖται, ζητάει τροφὴ γιὰ νὰ ζήσει καὶ νὰ αὐξηθεῖ. Κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο καὶ ἡ νέα ἐν Χριστῷ γέννηση: ὁ ἄνθρωπος γεννιέται ἐν Χριστῷ διὰ τοῦ ἁγίου βαπτίσματος, ἀρχίζει νὰ κινεῖται ὡς ζωντανὴ ὕπαρξη διὰ τῶν χαρισμάτων ποὺ δίνει σ᾽ αὐτὸν τὸ ἅγιο χρίσμα, τρέφεται καὶ αὐξάνεται διὰ τῆς πνευματικῆς τροφῆς τῆς θείας Κοινωνίας, τοῦ σώματος καὶ τοῦ αἵματος τοῦ Χριστοῦ. Κι ἀμέσως κατανοοῦμε ἔτσι πόσο τὸ βάπτισμα, τὸ χρίσμα, ἡ θεία Εὐχαριστία εἶναι ἀπολύτως συνδεδεμένα μεταξύ τους.
3. Οἱ ἅγιοι ὅμως μὲ τὰ μετασκευασμένα ἀπὸ τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ μάτια τους μᾶς δίνουν τὴ δυνατότητα νὰ ἐννοήσουμε, ὅσο εἶναι δυνατό, τὸ τί διαδραματίζεται στὸ μυστήριο τοῦ βαπτίσματος, κάτι ποὺ τὸ παρακολουθοῦμε καὶ στὴν ἴδια τὴν τέλεσή του. Κι αὐτὸ ποὺ μᾶς λένε εἶναι ὅτι ὁ βαπτιζόμενος γίνεται μέλος Χριστοῦ, καθὼς ἡ χάρη τοῦ Πνεύματός Του ἐνοικεῖ στὸ βάθος τῆς καρδιᾶς τοῦ βαπτιζομένου, ἐξορίζοντας ταυτόχρονα τὴν ἐνέργεια σαὐτὴν τοῦ Πονηροῦ – πρὸ τοῦ βαπτίσματος συνέβαινε τὸ ἀντίστροφο: ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ ἐνεργοῦσε ἐξωτερικὰ καὶ ἡ ἐνέργεια τοῦ Πονηροῦ ἐσωτερικά. Μιλᾶμε λοιπὸν γιὰ τὴν κάθαρση τοῦ ἀνθρώπου ἀπὸ τὸ προπατορικὸ λεγόμενο ἁμάρτημα, τὸ ὁποῖο φέρει κάθε ἄνθρωπος ἐρχόμενος στὸν κόσμο, ὄχι ὡς βάρος ἐνοχῆς, ἀλλ᾽ ὡς ροπὴ ἀναγκαστικὴ πρὸς τὸ κακό, δηλαδὴ πρὸς τὴν ἐγωϊστικὴ ζωὴ καὶ συμπεριφορά, μὲ τὰ ἀποτελέσματα τῆς φθορᾶς καὶ τοῦ θανάτου. Ἡ χάρη αὐτὴ ἀπὸ τὴν ἐνοίκηση τοῦ Χριστοῦ στὸν ἄνθρωπο δὲν καταργεῖ ἀσφαλῶς τὴν ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλὰ τὸν ὁδηγεῖ στὸ ἀφετηριακὸ σημεῖο νὰ μπορεῖ νὰ πορευτεῖ μὲ ὑπακοὴ στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, συνεπῶς χωρὶς τὴν ἀναγκαστικότητα τῆς ἁμαρτίας. Μὲ ἄλλα λόγια ὁ πιστὸς διὰ τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος ἐλεύθερος ἔχει τὴ δυνατότητα, μὲ τὴν ἐνίσχυση πιὰ τῆς χάρης τοῦ Θεοῦ, νὰ ἁγιασθεῖ καὶ νὰ φωτισθεῖ καὶ νὰ θεωθεῖ. Ἀντιστοίχως ὅμως ἔχει τὴ δυνατότητα καὶ ἄρνησης τῆς χάρης αὐτῆς: νὰ πορευτεῖ καὶ πάλι πρὸς τὸ κακό, μόνος αὐτὸς ὑπεύθυνος συνεπῶς καὶ γιὰ τὴν ἐν Θεῷ προκοπή του καὶ γιὰ τὴ δαιμονοποίησή του.
4. Μὲ βάση τὰ παραπάνω καταλαβαίνουμε ὅτι διὰ τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος ἀρχίζει οὐσιαστικὰ καὶ αὐτὸ ποὺ ὀνομάζεται στὴν Ἐκκλησία μας πνευματικὴ ζωή. Ὁ πιστὸς ζεῖ τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ, ζεῖ δηλαδὴ τὸν Χριστὸ καὶ ὡς Χριστός, προσπαθώντας ἀδιάκοπα νὰ κρατάει καθαρὴ τὴν καρδιά του ἀπὸ τὶς ἐπήρειες τοῦ κακοῦ, συνεπῶς νὰ κρατάει τὴν καθαρότητα τοῦ βαπτίσματός του. Αὐτὸ συνιστᾶ καὶ τὴ βίωση τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ, ἤδη ἀπὸ τὸν κόσμο τοῦτο, κατὰ τὰ ἀψευδῆ λόγια τοῦ Κυρίου μας: Ἰδοὺ ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐντὸς ὑμῶν ἐστι. Κι ἂν ἔχουμε πολλὲς μαρτυρίες τῶν ἁγίων της Ἐκκλησίας μας περὶ τῶν θεοπτικῶν ἐμπειριῶν τους, τοῦτο ὀφείλεται στὸ γεγονὸς ὅτι ἐξέφραζαν τὴν ἐνέργεια τῆς χάρης τοῦ Θεοῦ τῆς εὑρισκομένης μέσα στὴν καρδιά τους καὶ ἐπεκτεινομένης καὶ στὸ ἴδιο τὸ σῶμα τους. Στὴν περίπτωση ὅμως ποὺ λόγῳ ἀδυναμίας καὶ δαιμονιώδους λήθης παρεξέκλιναν ἀπὸ τὴ σκοποθεσία τους αὐτή, γενόμενοι ἔτσι ἕρμαια καὶ πάλι τῶν παθῶν τους καὶ τῶν ἐπιρροῶν τοῦ Πονηροῦ, ρίχνονταν στὴ μετάνοια. Ἡ μετάνοια ἦταν καὶ εἶναι πάντοτε ἡ χάρη ποὺ μᾶς ἀποκαθιστᾶ καὶ μᾶς ἐπαναφέρει μὲ τὰ δάκρυά της καὶ πάλι στὸ σημεῖο τοῦ βαπτίσματός μας, γι᾽ αὐτὸ καὶ δεύτερο βάπτισμα χαρακτηρίζεται. Κι εἶναι τόσο σημαντικὸ τοῦτο, ὥστε τελικῶς ἅγιος στὴν Ἐκκλησία μας, μὲ τὸ δεδομένο τῶν πτώσεών μας στὴν ἁμαρτία καὶ μετὰ τὸ βάπτισμα, εἶναι ὁ μετανοημένος ἁμαρτωλός. Πόση παρηγοριὰ ὑπάρχει πράγματι γιὰ ἐμᾶς τοὺς ταλαίπωρους καὶ ἀδύναμους ἀνθρώπους στὴ διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας ὅτι τὸ δεύτερο αὐτὸ βάπτισμα εἶναι ἐπαναλαμβανόμενο, γιατί ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ Πατέρας μας ποὺ ποτὲ δὲν βαριέται νὰ μᾶς συγχωρεῖ!
γ. Ὅσοι εἴμαστε βαπτισμένοι στὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ πρέπει νὰ παρακαλοῦμε τὸν Θεὸ νὰ μᾶς ἀνοίγει τὰ μάτια νὰ βλέπουμε τὴ χάρη μέσα στὴν ὁποία βρισκόμαστε: εἴμαστε κι ἐμεῖς Χριστός, προέκταση καὶ ἐν ἑτέρᾳ μορφῇ παρουσία Του μέσα στὸν κόσμο, Αὐτὸς ἀποτελεῖ τὸ ἔνδυμά μας. Συνεπῶς ἡ ζωή μας δὲν μπορεῖ νὰ ξεφεύγει ἀπὸ τὸ κύριο γνώρισμα τῆς ζωῆς Αὐτοῦ, τὴν ἀγάπη. Ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστι – ποὺ λέει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος – εἶναι πιὰ καὶ γιὰ ἐμᾶς. Ἐφ᾽ ὅσον εἴμαστε μέλη Του, ὀργανικὰ συνδεδεμένοι μαζί Του, μέσα σ᾽ αὐτὸ τό ἐστι περιλαμβανόμαστε καὶ ἐμεῖς. Κι αὐτὸ θὰ πεῖ: ὁ χριστιανὸς κατανοεῖ τὸν ἑαυτό του μόνο ὡς ἀγάπη, γιατί εἶναι ἐνδεδυμένος τὸν Χριστό, τὴν ἐνσαρκωμένη ἀγάπη. Κάθε παρέκκλιση ἀπὸ αὐτὴν σημαίνει ξέσκισμα τοῦ ἐνδύματός του καὶ ἀπώλεια Χριστοῦ. Τὸ ἴδιο ἄλλωστε δὲν ἔκανε καὶ ἡ ἁγία μεγαλομάρτυς καὶ πάνσοφος Αἰκατερίνα, τὴν ὁποία ἑορτάζουμε σήμερα καὶ χάριν τῆς ὁποίας ἀκούστηκε καὶ τὸ συγκεκριμένο ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα; Δὲν ἦταν δηλαδὴ αὐτὴ ποὺ μέσα σὲ ὅλα τὰ φυσικά της χαρίσματα, ψυχικὰ καὶ σωματικά, κατενόησε τὸ μεγαλύτερο ἐξ ὅλων τῶν χαρισμάτων, τὴν ἔνδυσή της ἀπὸ τὸν Κύριο; Καὶ μπροστὰ σ αὐτὸ τὸ χάρισμα θυσίασε ὅλα τὰ ἄλλα. Γι᾽ αὐτὸ ὅμως καὶ κέρδισε τὰ πάντα.
ΠΗΓΗ: «ΑΚΟΛΟΥΘΕΙΝ»
Χριστιανικὴ Βιβλιογραφία 