ΤΟ ΡΕΥΜΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΡΕΥΜΑ ΤΟΥ ΙΟΡΔΑΝΗ (Χαρ. Μπούσιας)

Τὸ ρεῦμα τοῦ χρόνου τῆς ζωῆς μας
καὶ τὸ ρεῦμα τοῦ Ἰορδάνη

Δρ Χαραλάμπης Μ. Μπούσιας,
Μέγας Ὑμνογράφος τῆς τῶν Ἀλεξανδρέων  Ἐκκλησίας

 .             Ὁ χρόνος εἶναι τὸ μεγαλύτερο δῶρο τοῦ Θεοῦ στὸν ἄνθρωπο, δῶρο, ὅμως, ἄπιαστο, ἀφοῦ κυλάει, ὅπως τὰ νερὰ τῶν ποταμῶν, καὶ δὲν γυρίζει πίσω. Μᾶς παρασύρει χωρὶς νὰ μποροῦμε νὰ ἀντισταθοῦμε καὶ μᾶς ὁδηγεῖ ἀνάλογα μὲ τὶς ἱκανότητες ποὺ μᾶς ἔχει δώσει ὁ δωρεοδότης Κύριος, στὴν ἀπώλεια ἢ στὴν σωτηρία, στὸν αἰώνιο θάνατο ἢ στὴν αἰώνια ζωή. Τὰ δῶρα τοῦ Δωρεοδότη Κυρίου μας εἶναι δῶρα σωτηρίας, ἀρκεῖ νὰ ξέρουμε νὰ τὰ χρησιμοποιήσουμε.
.             Ὁ χρόνος τρέχει. Ὅλα παρέρχονται καὶ σβήνουν. Ἕνας μόνο μένει στοὺς αἰῶνες. Ὁ Χριστός μας καὶ  μαζί του «ὁ ποιῶν τὸ θέλημα Αὐτοῦ» (Α´ Ἰωάν. β´ 17).
.             Γνωρίζουμε ἀπὸ τὸν ἅγιο Ἰωάννη τὸν Χρυσόστομο ὅτι ἡ ζωὴ τῶν ἀνθρώπων μοιάζει μὲ τὸ ρεῦμα τοῦ ποταμοῦ Ἰορδάνη. Αὐτός, ὁ πολυφημισμένος στὴν Ἁγία Γραφὴ καὶ γιὰ πολλὰ ἄλλα θαύματα, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν βάπτιση τοῦ Χριστοῦ σὲ αὐτόν, πηγάζει ἀπὸ δύο πηγές. Ἡ μία λέγεται Ἰὸρ καὶ ἡ ἄλλη Δάν. Καθὼς προχωροῦν τὰ δύο αὐτὰ ποτάμια, ἑνώνονται σὲ ἕνα ποὺ ὀνομάζεται Ἰορδάνης. Αὐτὸς μὲ πλῆρες ἀνάπτυγμα τοῦ ροῦ του περνάει μέσα ἀπὸ ἐναλλασσόμενα παρόχθια γόνιμα καὶ ἀμμώδη ἐδάφη καὶ χύνεται στὴν Νεκρὰ θάλασσα. Ἡ ἀλληγορία ἐδῶ εἶναι βαθειὰ καὶ θεολογικώτατη, ὅπως τὴν φανερώνει ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος. Ὁ ποταμὸς Ἰορδάνης συμβολίζει τὸ ἀνθρώπινο γένος. Οἱ δύο πηγές του συμβολίζουν τὸν Ἀδὰμ καὶ τὴν Εὔα, τοὺς δύο προπάτορες, ἀπὸ τοὺς ὁποίους ἀνέβλυσε ὅλο τὸ ἀνθρώπινο γένος. Καὶ τὸ γένος αὐτὸ πρὸς τὰ ποῦ πορευόταν πρὶν τὴν ἐνσάρκωση τοῦ Θεανθρώπου μας Ἰησοῦ; Ἀλλοίμονο, στὴν νέκρωση καὶ στὸν θάνατο μέσα ἀπὸ χαρὲς καὶ λύπες τῆς ζωῆς, ὅπως ὁ Ἰορδάνης, ὁ ὁποῖος μέσα ἀπὸ γόνιμα καὶ ἄγονα ἐδάφη ἐκβάλλει  στὴν Νεκρὰ θάλασσα. Ἦρθε, ὅμως, ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ποὺ πόνεσε γιὰ τὴν ἀθλιότητα τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, καὶ  ἔγινε ἄνθρωπος, καὶ ἔπαθε πάνω στὸν Σταυρό, καὶ κατήργησε, μὲ τὸν θάνατό του, τὸν θάνατο. Ἔτσι, χάρισε στοὺς ἀνθρώπους τὴν ζωὴ καὶ τοὺς ἔστρεψε πρὸς τὰ πίσω, τοὺς ἔκαμε νὰ μὴν τρέχουν πιὰ πρὸς τὴν νέκρωση καὶ τὸν θάνατο, ἀλλὰ πρὸς τὴν ζωὴ καὶ τὴν ἀφθαρσία. Αὐτὸς εἶναι ὁ λόγος, ποὺ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος λέγει, ὅτι «ὅσοι εἰς Χριστὸν Ἰησοῦν ἐβαπτίσθημεν, εἰς τὸν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθημεν». (Ῥωμ. ϛ´ 3).
.                 Ὁ χρόνος τῆς ζωῆς μας ἔκτοτε κυλώντας δὲν μᾶς ὁδηγεῖ στὴν νέκρωση, ἀλλὰ στὴν ζωή. Γι’ αὐτὸ ἦλθε ὁ Κύριός μας καὶ βαπτίσθηκε μάλιστα στὸν Ἰορδάνη στρέφοντας τὰ ὕδατά του ἐκ τῆς νεκρώσεως εἰς τὴ ζωήν. Ἀπὸ ἐμᾶς ἐξαρτᾶται ἡ ἀλλαγὴ τοῦ ροῦ του, ὅπως ἀπὸ ἐμᾶς ἐξαρτᾶται καὶ ἡ αἰώνια χαρὰ καὶ εὐφροσύνη. Ὁ Ὅσιος Πορφύριος ἔλεγε ὅτι ὁ Θεὸς δὲν μᾶς προορίζει γιὰ τὴν κόλαση. Θέλει τὴν σωτηρία μας. Μόνοι μας πηγαίνουμε στὴν κόλαση μὲ τὴν ἄχαρη ζωή μας. Ἔκεῖνος ἔστρεψε τὰ ὕδατα ἀπὸ τὴν νέκρωση πρὸς τὴν ζωή. Ἐμεῖς στρέφουμε τὰ δικά μας, τῶν ἔργων μας, πρὸς Ἐκεῖνον;
.                 Ὁ Ἰορδάνης ποταμός, αὐτὸς ποὺ ὅπως εἴπαμε συμβολίζει τὸ ἀνθρώπινο γένος, εἶναι ὁ ἱερὸς ποταμὸς τῆς θεοφανείας, τῆς φανερώσεως τῆς Ἁγίας Τριάδος, γι’ αὐτὸ καὶ ψάλλουμε: «Ἐν Ἰορδάνῃ βαπτιζομένου Σου, Κύριε, ἡ τῆς Τριάδος ἐφανερώθη προσκύνησιν». Εἶναι ὁ ποταμὸς ποὺ «ἐθαμβήθη θεωρῶν τὸν ἀθεώρητον γυμνόν», εἶναι ὁ ποταμὸς ποὺ ἡ διάβασή του ὁδηγεῖ στὴν γῆ τῆς ἐπαγγελίας. Γιὰ ὅλους ἐμᾶς τοὺς Χριστιανοὺς ὁ Ἰορδάνης ποταμὸς εἶναι ὁ ποταμὸς τῆς ἐπιθυμίας ἐπισκέψεως τῶν ρείθρων του, τῆς καθάρσεως, τοῦ ἁγιασμοῦ. Ὅλοι μας τρέφουμε τὴν ἐλπίδα, νὰ ἀξιωθοῦμε νὰ βαπτισθοῦμε στὰ νερά του, στὰ ρεῖθρα ποὺ στὴν γύρω τους ἔρημο ἀσκήτευσε ὁ Βαπτιστὴς Ἰωάννης, ὁ Πρόδρομος, στὰ ῥεῖθρα ποὺ ἁγιάσθηκαν ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Θεάνθρωπο Ἰησοῦ τὴν στιγμὴ ποὺ ὁ Θεὸς Πατὴρ ἐφώνει «Οὖτός ἐστίν ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητός» καὶ τὸ Ἅγιον Πνεῦμα παρουσιάσθηκε «ἐν εἴδει περιστερᾶς».
.                 Ὁ Ἰορδάνης ποταμὸς εἶναι ὁ προσωποποιημένος ποταμός. Ἂν καὶ ὡς κτίσμα εἶναι ἄψυχο, δὲν ἔχει αἰσθήσεις, ἐν τούτοις τοῦ φωνάζουμε, λὲς καὶ ἀπευθυνόμαστε σὲ ἔμψυχο ὤν, σὲ πρόσωπο: «Ἰορδάνη ποταμέ, τί ἐθαμβήθης θεωρῶν;», «Ἑτοιμάζου, Ἰορδάνη ποταμέ..», «Ἰορδάνη ποταμέ, στῆθι ὑπόδεξαι σκιρτῶν..», «Ἰορδάνη ποταμέ, εὐφράνθητι..», «Καὶ σύ, Ἰορδάνη ποταμέ, διατὶ ἐστράφης εἰς τὰ ὀπίσω»; Βέβαια, δὲν εἶναι τὸ μοναδικὸ κτίσμα ποὺ προσωποποιεῖται στὴν ἐκκλησιαστικὴ γραμματεία. Ἔχουμε πολλὰ παρόμοια παραδείγματα στὰ ἱερὰ κείμενα τῆς ὑμνογραφίας καὶ τῆς Ἁγίας Γραφῆς. Ὅταν λέμε: «Εὐφραινέσθω τὰ οὐράνια, ἀγαλλιάσθω τὰ ἐπίγεια», δηλαδή,  ἂς εὐφρανθοῦν οἱ οὐρανοὶ καὶ ἂς χαρεῖ ἡ γῆ, ἐννοοῦμε τὴν χαρὰ τῶν ἀγγέλων στὸν οὐρανὸ καὶ τῶν ἀνθρώπων στὴν γῆ καὶ ὄχι τοῦ ἀέρος καὶ τοῦ ἐδάφους. Ἐπίσης στὴν ὑμνογραφία ἀπευθυνόμαστε πολλὲς φορὲς σὲ ἱεροὺς τόπους ἢ ἱερὰ ἀντικείμενα λὲς καὶ αὐτὰ εἶναι ἔμψυχα, ὅπως στὴν Βηθλεὲμ καὶ τὸν Τίμιο Σταυρό. Ἔτσι λέμε:
.                 «Ἑτοιμάζου, Βηθλεέμ, ἤνοικτε πᾶσιν ἡ Ἐδέμ..» ἢ « Σταυρὲ τοῦ Χριστοῦ, σῶσον ἡμᾶς τῇ δυνάμει σου», ἢ «Οὐ δυνησόμεθα, Σταυρὲ τοῦ Κυρίου, τὰ σὰ θαυμάσια ὑμνεῖν οἱ κατάκριτοι». Ὅταν ἐπίσης λέμε: «Σκιρτήσατε τὰ ὄρη καὶ οἱ βουνοί», δὲν παρακινοῦμε τὰ βουνὰ καὶ τοὺς λόφους νὰ σκιρτήσουν, ἀλλὰ τοὺς Χριστιανοὺς ποὺ κατοικοῦν σὲ αὐτούς. Καὶ ὅταν λέμε: «Οἱ οὐρανοὶ διηγοῦνται δόξαν Θεοῦ», δὲν ἐννοοῦμε, ὅτι ἀφήνουν φωνὴ ποὺ ἀκοῦν τὰ αὐτιά μας, ἀλλά, ὅτι παρουσιάζουν σὲ μᾶς μὲ τὸ μέγεθός τους τὴν δύναμη τοῦ Δημιουργοῦ. Ἔτσι, κατανοοῦμε τὸ κάλλος τους καὶ δοξάζουμε τὸν Πλάστη καὶ Δημιουργό  τους σὰν ἄριστο τεχνίτη.
.                 Τὴν θαυμαστὴ στροφὴ τοῦ ρεύματος τοῦ ποταμοῦ Ἰορδάνου πρὸς τὰ ὀπίσω, αὐτὴν ποὺ ὑπερφυῶς βλέπουμε σὲ αὐτὸν κάθε χρόνο, στὸν ἁγιασμὸ τῶν ὑδάτων τὴν ἡμέρα τῶν Θεοφανείων, καὶ δοξάζουμε τὸν βαπτισθέντα Κύριό μας Ἰησοῦ, περιφράφει ὁ Προφητάναξ Δαβὶδ λέγοντας: «Ἡ θάλασσα εἶδε καὶ ἔφυγεν, ὁ Ἰορδάνης ἐστράφη εἰς τὰ ὀπίσω» (Ψαλμ. ριδ´, 3). Μὲ αὐτὸ τὸ χωρίο ὁ Ψαλμωδὸς ἤθελε νὰ προφητεύσει τὴν ἔκπληξη τῆς θαλάσσης, τοῦ νεροῦ ποὺ ἁπλωνόταν σὲ μεγάλο μέρος, καὶ τοῦ Ἰορδάνη ποταμοῦ, μὲ τὴν εἴσοδο στὰ νάματά του τοῦ ἀναμάρτητου Χριστοῦ μας. Αὐτὴν τὴν ἔκπληξη δικαιολογεῖ στὴν εὐχὴ τοῦ ἁγιασμοῦ τῶν ὑδάτων ὁ Ἅγιος Σωφρόνιος, Ἐπίσκοπος Ἱεροσολύμων λέγοντας.
.                 «Ὁ Ἰορδάνης ἐστράφη εἰς τὰ ὀπίσω θεασάμενος τὸ πῦρ τῆς Θεότητος σωματικῶς κατερχόμενον καὶ εἰσερχόμενον ἐπ’ αὐτόν». Τὸ πῦρ τῆς Θεότητος στὴν σάρκα τοῦ Θεοῦ Λόγου, τοῦ Χριστοῦ μας, ποὺ εἰσερχόταν μέσα στὰ ἰορδάνεια ρεῖθρα, ἀπὸ φόβο καὶ σεβασμὸ αὐτὰ ἤθελαν νὰ τὸ ἀποφύγουν.
.                 Τὸ ὅτι ὁ Ἰορδάνης ἐστράφη εἰς τὰ ὀπίσω περιγράφει καὶ τὸ ἑπόμενο ὡραιότατο τροπάριο τῆς ἑορτῆς τῶν Θεοφανείων θυμίζοντάς μας τὴν διαίρεση τοῦ ὕδατος τοῦ Ἰορδάνου μὲ τὴν μηλωτὴ τοῦ προφήτου Ἐλισσαίου, μετὰ τὴν ἀνάληψη στοὺς οὐρανοὺς μὲ πύρινο ἅρμα τοῦ προφήτου Ἠλιού: «Ἀπεστρέφετο ποτέ, ὁ Ἰορδάνης ποταμός, τῇ μηλωτῇ Ἐλισσαιέ, ἀναληφθέντος Ἠλιοὺ, καὶ διῃρεῖτο τὰ ὕδατα ἔνθεν καὶ ἔνθεν· καὶ γέγονεν αὐτῷ, ξηρὰ ὁδὸς ἡ ὑγρὰ, εἰς τύπον ἀληθῶς τοῦ Βαπτίσματος, δι᾽ οὗ ἡμεῖς τὴν ῥέουσαν, τοῦ βίου διαπερῶμεν διάβασιν, Χριστὸς ἐφάνη, ἐν Ἰορδάνῃ, ἁγιάσαι τὰ ὕδατα».
.                 Ἐστράφη παλιὰ πρὸς τὰ πίσω τὸ ρεῦμα τοῦ Ἰορδάνου ποταμοῦ διὰ τῆς μηλωτῆς τοῦ ἀναληφθέντος στὸν οὐρανὸ προφήτου Ἠλία, τὴν ὁποίαν εἶχε ὁ προφήτης Ἐλισσαῖος.  Καὶ ἔγινε ἡ ὑγρὴ ὁδὸς ξερὴ προτυπώνοντας ἀληθινὰ τὸ βάπτισμα, διὰ τοῦ ὁποίου ἐμεῖς διαπερνοῦμε τὴν ρευστὴ διάβαση τοῦ βίου. Ὁ Χριστὸς φανερώθηκε στὸν Ἰορδάνη, γιὰ νὰ ἁγιάσει τὰ ὕδατα.
.                 Σὲ ἕνα ἄλλο δοξαστικὸ τῆς Ἑορτῆς τῶν Θεοφανείων ὁ ὑμνογράφος ἐρωτᾶ τὸν Ἰορδάνη ποταμὸ προσωποποιημένο: «Τί ἀναχαιτίζει σου τὰ ὕδατα, ὦ Ἰορδάνη, τί ἀναποδίζεις τὸ ῥεῖθρον καὶ οὐ προβαίνεις τὴν κατὰ δύσιν πορείαν;».
.                 Γιὰ νὰ συνεχίσει μὲ τὴν ἀπάντηση τοῦ Ἰορδάνου: «Οὐ δύναμαι φέρειν πῦρ καταναλίσκον· ἐξίσταμαι καὶ φρίττω τὴν ἄκραν συγκατάβασιν· ὅτι οὐκ εἴωθα τὸν καθαρὸν ἀποπλύνειν, οὐκ ἔμαθον τὸν ἀναμάρτητον ἀποσμήχειν, ἀλλὰ τὰ ῥερυπωμένα σκεύη ἐκκαθαίρειν…».
.                 Ποιός σοῦ ἀναχαιτίζει τὰ ὕδατα, Ἰορδάνη, καὶ ἐμποδίζει τὴν φυσική σου πορεία πρὸς τὴν δύση; Αὐτὸς ποὺ εἶναι ὅλος πῦρ καὶ ἀπορῶ καὶ φρίττω τὴν ἀμέτρητη συγκατάβασή Του. Ἐγὼ δὲν μπορῶ νὰ καθαρίσω τὸν καθαρόν, οὔτε νὰ σκουπίσω τὸν ἀναμάρτητο. Ἐγὼ μόνο βρώμικα σκεύη μπορῶ μὲ τὰ νερά μου νὰ καθαρίσω.
.                 Ὁ Ἰορδάνης ποταμὸς στὴν Παλαιὰ Διαθήκη ἀποκαλύπτεται ὡς ὁ ποταμὸς ποὺ ὁρίζει τὴν «γῆ τῆς ἐπαγγελίας». Τὸ νὰ διασχίσεις τὸν Ἰορδάνη σήμαινε, γιὰ τὸν λαὸ τοῦ Ἰσραήλ, πὼς εἰσέρχεσαι στὴν ἐκπλήρωση τῶν ὑποσχέσεων τοῦ Κυρίου. Σήμαινε, ὅτι μπαίνεις στὴν «γῆ ποὺ ρέει γάλα καὶ μέλι», στὸν τόπο ὅπου ὁ Θεὸς θὰ κατοικήσει μὲ τὸν λαό Του παρέχοντάς του τὶς ἀτελεύτητες εὐλογίες τῆς παρουσίας Του.
.                 Στὴν Καινὴ Διαθήκη ἡ διαπέραση τοῦ Ἰορδάνη σημαίνει εἴσοδο στὴν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ἐμπειρία τῆς πληρότητας τῆς ζωῆς τοῦ μέλλοντος αἰῶνος. Τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ Μωϋσῆς δὲν εὐλογήθηκε νὰ διασχίσει τὸν Ἰορδάνη συμβολίζει ὅτι ὁ Νόμος μόνος του δὲν σώζει. «Οὐ δικαιωθήσεται ἐξ ἔργων νόμου πᾶσα σάρξ» (Γαλ. β´ 16). Ἔπρεπε νὰ ἔλθει ὁ Σωτὴρ τοῦ κόσμου, ὁ Χριστός μας, ὁ ὁποῖος διὰ μέσου τοῦ Ἰορδάνου μπορεῖ νὰ εἰσαγάγει τοὺς πιστοὺς στὴν γῆ τῆς ἐπαγγελίας, στὴν Οὐράνια Βασιλεία, τονίζοντας ἔτσι τὴν λυτρωτικὴ ἐνέργεια τοῦ Ἰησοῦ, στὴν διαθήκη τῆς χάριτος.
.                 Ὅταν μετὰ τὸν θάνατο τοῦ Μωϋσέως ὁ Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ ἔφθασε στὸν Ἰορδάνη, τὰ ὕδατα σχίσθηκαν στὴν παρουσία τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ, μὲ τοὺς ἱερεῖς νὰ προπορεύονται βαστάζοντας  στὰ χέρια τους τὴν Κιβωτὸ τῆς Διαθήκης. Ὅπως τὰ ὕδατα τῆς Ἐρυθρᾶς θαλάσσης σχίσθηκαν, γιὰ νὰ ἐπιτρέψουν στὸν λαὸ αὐτὸ νὰ διαβεῖ ὡς διὰ ξηρᾶς, κατὰ τὴν ἔξοδό του ἀπὸ τὴν Αἴγυπτο ἐπιζητώντας τὴν «ἐν Θεῷ ἐλευθερία» καὶ σωτηρία του ἀπὸ τὰ φαραωνικὰ δεσμά, ἔτσι καὶ κατὰ τὴν εἴσοδό του στὴν γῆ τῆς ἐπαγγελίας ὁ Ἰορδάνης ποταμὸς σχίσθηκε, γιὰ νὰ διαβεῖ ὁ ταλαιπωρημένος λαὸς τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸν τόπο τοῦ τελικοῦ του προορισμοῦ. Μήπως καὶ γιὰ τὴν σωτηρία τὴν δική μας δὲν σχίσθηκαν τὰ Ἰορδάνεια ρεῖθρα, γιὰ νὰ περάσουμε στὴν Ἄνω Πόλη οἱ ταλαίπωροι ὁδοιπόροι αὐτῆς τῆς ζωῆς, οἱ ὁποῖοι μοναδικὴ βακτηρία ἔχουμε τὴν πίστη μας στὸν «ἐν Ἰορδάνῃ βαπτισθέντα Κύριο»;
.                 Στὸν Ἰορδάνη τέλος ποταμὸ καθαρίσθηκε ἀπὸ τὴν λέπρα του ὁ Νεεμὰν ὁ Σύρος, προεικονίζοντας τὸν καθαρισμὸ ὅλων μας ἀπὸ τὴν λέπρα τῆς ἁμαρτίας. Τὰ ὕδατα τοῦ Ἰορδάνου εἶχαν καθαριστικὲς ἰδιότητες, γιατὶ μὲ αὐτὰ ποτίσθηκε τὸ τρισύνθετο δένδρο, ἀπὸ τὸ ὁποῖο κατασκευάσθηκε ὁ Σταυρὸς τοῦ Κυρίου μας, πάνω στὸν ὁποῖο πλύθηκε ἡ ἁμαρτία τοῦ κόσμου.
.                 Ἡ Ἱστορία τοῦ τρισύνθετου δένδρου ἔχει ὡς ἑξῆς:
.                 Κάποια ἡμέρα παρουσιάσθηκε στὸν Λώτ, ποὺ εἶχε πέσει σὲ θανάσιμο ἁμάρτημα, ἕνας ἄγγελος καὶ τοῦ ἔδωσε τρία ραβδιά, τὸ καθένα ἀπὸ ἕνα εἶδος δέντρου, κέδρου, πεύκου καὶ κυπαρισσιοῦ. Τοῦ εἶπε νὰ τὰ φυτέψει καὶ νὰ φέρνει καθημερινὰ νερὸ ἀπὸ τὸν Ἰορδάνη, νὰ τὰ ποτίζει. Ἐὰν βλαστήσουν τοῦ εἶπε, θὰ σημαίνει πὼς ὁ Θεὸς δέχθηκε τὴν μετάνοιά σου, διαφορετικὰ θὰ εἶσαι κολασμένος γιὰ πάντα. Γεμάτος χαρὰ ὁ Λὼτ ἔκαμε, ὅπως τοῦ ὑπέδειξε ὁ ἄγγελος. Ἔφερνε νερὸ ἀπὸ τὸν Ἰορδάνη σὲ ἀπόσταση πορείας μιᾶς ἡμέρας, πολὺ κοπιαστική. Στὴν πορεία του αὐτὴ  παρουσιαζόταν ὁ διάβολος, γιὰ νὰ τοῦ πάρει μὲ δόλιο τρόπο τὸ νερὸ καὶ νὰ μὴν βλαστήσουν τὰ ραβδιά. Μετασχηματιζόταν ἄλλοτε σὲ ταλαίπωρο διψασμένο ὁδοιπόρο, ἄλλοτε σὲ γέροντα ἀσθενῆ καὶ ἄλλοτε σὲ γυναίκα δυστυχισμένη καὶ τοῦ ἔπινε τὸ νερό. Γιὰ τὴν καλωσύνη του, ὅμως, τὸν λυπήθηκε ὁ Θεὸς καὶ μὲ μιὰ φορὰ ποὺ πότισε τὰ ραβδιά, αὐτὰ βλάστησαν καὶ ἑνώθηκαν στὸ τρισύνθετο δένδρο, ἀπὸ τὸ ὁποῖο κατασκευάσθηκε τὸ τίμιο ξύλο τοῦ Ζωοποιοῦ Σταυροῦ, τὸ Ξύλο τῆς σωτηρίας μας.
.                 Στὴν ἐρωτηση ἐὰν μποροῦμε νὰ πλυθοῦμε σὲ ὁποιονδήποτε ποταμὸ καὶ νὰ καθαρισθοῦμε, ἡ ἀπάντηση τοῦ Θεοῦ εἶναι, ὄχι. Μόνο στὸν Ἰορδάνη, μὲ τὸ βάπτισμα τοῦ Χριστοῦ, καθαριζόμαστε ἀπὸ ὅλες μας τὶς ἁμαρτίες. Μόνο διὰ μέσου τοῦ Ἰορδάνου, ποὺ μεταφέρεται στὸ πετραχήλι τῶν ἐξομολόγων, εἰσερχόμαστε πεντακάθαροι στὴν χώρα τῶν ζώντων, στὴν γῆ τῆς ἐπαγγελίας τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Μόνο διὰ τῶν ἁγιασμένων ὑδάτων τοῦ Ἰορδάνη καὶ τῶν δακρύων τῆς μετανοίας μᾶς ἐξαγιάζει ὁ Θεὸς γιὰ πάντα.

Δρ Χαραλάμπης Μ. Μπούσιας,

Μέγας Ὑμνογράφος τῆς τῶν Ἀλεξανδρέων  Ἐκκλησίας

ΓΙΑΤΙ ΒΑΠΤΙΣΘΗΚΕ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ; (Ἀρχιμ. Ἀθαν. Μυτιληναίου [†])

ΕΙΣ ΤΑ ΑΓΙΑ ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία μακαριστοῦ γέροντος Ἀθανασίου Μυτιληναίου μὲ θέμα:
«ΓΙΑΤΙ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΕΒΑΠΤΙΣΘΗ;»
[ἐκφωνήθηκε στὴν Ἱερὰ Μονὴ Κομνηνείου Λαρίσης στὶς 6-1-1991]  (Γ 126)

.                 «Ποιός εἶναι ὁ Θεός;», ἔλεγε ὁ ἀρχαῖος κόσμος. «Τί εἶναι ὁ Θεός;», ξαναρωτοῦσε ὁ ἀρχαῖος κόσμος. Καὶ οἱ ἀπαντήσεις πολλές. Γιατί δὲν ὑπῆρχε ἀπάντησις. Ὅμως ἡ ἀγάπη καὶ ἡ φιλανθρωπία τοῦὄντως ἀληθινοῦ Θεοῦ, ποὺ ἔμενε κρυμμένος ἀπὸ τὸν ἁμαρτωλὸ ἄνθρωπο ἢ καλύτερα, ἡ ἁμαρτία ἐτύφλωσε τὸν ἄνθρωπο καὶ δὲν μποροῦσε νὰ δῆ, ἦλθε καὶ ἔγινε φανερός. Λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στὴ σημερινὴ ἀποστολική του περικοπὴ ποὺ ἀκούσαμε, πρὸς Τίτον: «Ἡ χρηστότης καὶ ἡ φιλανθρωπία ἐπεφάνη τοῦ σωτῆρος ἠμῶν Θεοῦ». «Ἐπεφάνη». Ἔγινε φανερή. Αὐτὸ θὰ πεῖ «ἐπιφάνεια». Θὰ πεῖ«φανέρωσις». Ἡ Θεοφάνεια. Θὰ πεῖ: «Φάνηκε ὁ Θεός».
.                 Πῶς «ἐπεφάνη»; Μὲ τὴν βάπτιση τοῦ Ἰησοῦ, εἰς τὸν Ἰορδάνη ποταμό. Μὲ πολὺ λιτὲς γραμμές, ὁ Εὐαγγελιστὴς Μάρκος μᾶς πληροφορεῖ: «Τῷ καιρῳ ἐκείνῳ, ἦλθεν ὁ  Ἰησοῦς ἀπὸ Ναζαρὲτ τῆς Γαλιλαίας καὶ ἐβαπτίσθη ὑπὸ  Ἰωάννου εἰς τὸν  Ἰορδάνην. Καὶ εὐθέως ἀναβαίνων ἀπὸ τοῦ ὕδατος εἶδε σχιζομένους τοὺς οὐρανοὺς καὶ τὸ Πνεῦμα ὡς περιστερὰν καταβαῖνον ἐπ᾽ αὐτόν· καὶ φωνὴ ἐγένετο ἐκ τῶν οὐρανῶν· σὺ εἶ ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾧ ηὐδόκησα». Ἔτσι ἔμαθε ὁ κόσμος, ἀγαπητοί, ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι στὸν οὐρανό, ἀφοῦ ἀπ᾽ τὸν οὐρανὸ ἠκούσθη ἡ φωνή. Ἀλλὰ καὶ εἰς τὴν γῆν. Ἀλλὰ πανταχοῦ παρών. Δὲν ἔχει ὅμως καμία σχέση μὲ τὴν κτίσιν Του ἀπὸ πλευρᾶς οὐσίας. Δὲν εἶναι δηλαδὴ ἡ κτίσις ὁ Θεός. Τότε ἀντελήφθησαν οἱ ἄνθρωποι ὅτι δὲν μποροῦσαν νὰ λατρεύουν τὴν κτίσιν ὡς Θεόν. Ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι Ἐκεῖνος ποὺ πῆρε, προσέλαβε τὴν κτίσιν Του, δὲν ἐταυτίσθη μὲ τὴν κτίσιν Του, προσέλαβε τὴν κτίσιν Του ὑπὸ τὸ σχῆμα τῆς ἀνθρωπίνης ὑπάρξεως καὶ ἦλθε ἀπὸ ἀγάπη πολλὴ σὲ μᾶς. Ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι Ἕνας καὶ Τριαδικός.
.                 Ὁ Πατὴρ τώρα, στὰ Θεοφάνεια, δίνει τὴ μαρτυρία Του γιὰ τὸν ἀγαπητόν Του Υἱὸν καὶ τὸΠνεῦμα τὸ Ἅγιον δείχνει ἀκριβέστατα τοῦ Ποιὸς εἶναι ὁ Υἱός. Δείχνει. Δὲν γεμίζει τὸν Ἰησοῦν, ἐννοεῖται τὴν ἀνθρωπίνη φύση, μὲ Πνεῦμα Ἅγιον. Ἄπαγε. Δείχνει. Δηλαδὴ πλήρης καὶ ἐκπληκτικὴ Θεοφανεία. Ἔτσι ὁ Υἱὸς ἀποκαλύπτει τὸν Πατέρα καὶ ὁ Πατέρας συστήνει τὸν Υἱὸν καὶ τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον δείχνει τὸν Υἱὸν κατ᾽ ἐντολὴν τοῦ Πατρός.
.                 Ἔτσι ὁ κόσμος ἔμαθε τὸν ἀληθινὸν Θεόν, ποὺ μποροῦσε τώρα νὰ Τὸν λατρεύει καὶ νὰ Τὸν προσκυνᾶ. Εἶναι ἡ πιὸ μεγάλη ἀποκάλυψις στὴν ἀνθρωπίνη Ἱστορία, ποὺ ὁ ἄνθρωπος γνωρίζει τὸν Δημιουργό Του. Ἡ πιὸ μεγάλη ἀποκάλυψις. Βέβαια εἶναι ἀληθὲς ὅτι πολλὲς φορὲς ὁ Θεὸς ἀπεκαλύφθη, ὁ Ἅγιος Τριαδικὸς Θεός, ὅπως ἐπὶ παραδείγματι εἰς τὸν Ἀβραὰμ στὸ Σινὰ καὶ στὴ βάτο εἶναι ὁ Λόγος, ὅμως συσκιασμένα. Ἐδῶ ἔχομε μὲ σαφήνεια τὴν ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ. Καὶ μάλιστα ὅταν ὁ Εἷς τῆς Τριάδος, παίρνοντας τὴν ἀνθρωπίνη μορφή, τὸ ἀνθρώπινο σχῆμα, ἦλθε ἀνάμεσά μας κατὰ ἕναν ἀνείπωτα καταπληκτικὸ τρόπο.
.                 Πλάι ὅμως σὲ αὐτὴν τὴν μεγαλειώδη ἀποκάλυψη, γιατί ἔρχεται, ὅπως σᾶς εἶπα, ὁ δεύτερος τῆς Τριάδος, νὰ βαπτισθῆ εἰς τὸν Ἰορδάνη ποταμό, ἔχομε καὶ πλῆθος ἄλλες ἀποκαλύψεις. Ὥστε νὰἐρωτοῦμε, γιατί ἦρθε ὁ δεύτερος τῆς Τριάδος νὰ βαπτισθεῖ εἰς τὸν Ἰορδάνην ποταμόν; Οἱ Πατέρες, ἀγαπητοί μου, ἀναφέρουν ἀρκετοὺς λόγους ποὺ ὁ Ἰησοῦς ἐβαπτίσθη εἰς τὸν Ἰορδάνη. Βέβαια ἕνας, ὄχι, θὰ λέγαμε, κατ’ ἀξίαν πρῶτος, ἀλλὰ δὲν θὰ τοὺς πῶ κατ’ ἀξίαν πρῶτος, δεύτερος, ἁπλῶς μερικούς, δύο, τρεῖς, τέσσερις λόγους νὰ σᾶς ἀναφέρω. Ἦλθε γιὰ νὰ καθαρίσει ἐμένα τὸν ἄνθρωπο. Βαπτίζεται δὲ ὁ Χριστός, «οὐχ ὡς Αὐτὸς χρήζων καθάρσεως, ἀλλὰ τὴν ἐμὴν οἰκειούμενος κάθαρσιν». Δὲν  ἦρθε, ἐπειδὴ ὁ Ἴδιος εἶχε ἀνάγκη νὰ καθαρισθῆ, ἀλλὰ οἰκειώθηκε τὴν δική μου τὴν κάθαρσιν. Καὶ ἐπῆρε τὸ λουτρὸν τοῦ βαπτίσματος εἰς τὸν Ἰορδάνη ποταμό.
.                 Τὸ βάπτισμα τοῦ Ἰωάννου ἦταν βάπτισμα μετανοίας. Ἔχομε τρία βαπτίσματα. Εἶναι τὸ βάπτισμα τῶν Ἰουδαίων, ποὺ ἦταν τρόπον τινά, σὰν διδασκαλία, ἐννοεῖται τῶν Ραβίνων, ὑποχρεωτικό, προκειμένου κάποιος νὰ φάει. Θυμηθεῖτε ποὺ εἶπαν στὸν Κύριον οἱ Φαρισαῖοι γιὰ τοὺς μαθητάς: «Γιατί οἱ μαθηταί σου μὲ ἄπλυτα χέρια τρῶνε τὰ στάχυα, τρίβοντάς τα μὲ τὰ χέρια τους;». Οἱ Ἑβραῖοι, σημειώνει ἐκεῖ ὁ Εὐαγγελιστής, δὲν κάθονται νὰ φᾶνε, ἐὰν δὲν πλυθοῦν ἐάν, ἐάν, ἐάν… Ἦταν ὁ βαπτισμὸς ὁ ἰουδαϊκός. Εἶναι τὸ βάπτισμα τοῦ Ἰωάννου, βάπτισμα μετανοίας. Καὶ τὸ βάπτισμα τὸ χριστιανικό, ποὺ εἶναι βάπτισμα συγχωρήσεως καὶ υἱοθεσίας καὶ μετοχῆς τῆς ζωῆς τοῦ Χριστοῦ.
.                 Ὁ Χριστὸς λοιπὸν ἐβαπτίσθη ὑπὸ τοῦ Ἰωάννου, τὸ μεσαῖον βάπτισμα. Τὸ βάπτισμα τοῦἸωάννου, τὸ ὁποῖον ἦταν βάπτισμα μετανοίας. Ἀλλὰ πῶς ἐγίνετο; Ἐβυθίζετο ὁ βαπτιζόμενος, ἔμενε βυθισμένος μέσα εἰς τὸ νερὸ καὶ ἔλεγε τὶς ἁμαρτίες του. Γι᾽ αὐτὸ σημειώνει ἐδῶ ὁ Εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος, ὅτι ὁ Ἰησοῦς ἀνέβη εὐθὺς ἀπὸ τοῦ ὕδατος. Ἀμέσως ἀνέβηκε ἀπὸ τὸ νερό. Δὲν βγῆκε ἀπὸ τὸνερό. Ἀλλὰ ἀνέβηκε ἀπὸ τὸ νερό. Δηλαδὴ δὲν ἦταν βυθισμένος εἰς τὸ νερό, ὅπως ἦσαν οἱ ἄλλοι. Γιατί; Δὲν εἶχε ἁμαρτίες. Ἦρθε τὶς δικές μου τὶς ἁμαρτίες νὰ συγχωρήσει. Ἦρθε ἐμένα νὰ καθαρίσει, ἐμένα τὸν ἄνθρωπο. Γι᾽αὐτὸ λέγει αὐτὸ τὸ «εὐθύς», ἀμέσως ἀνέβη ἀπὸ τοῦ ὕδατος. Ὁ Ἰησοῦς βαπτίζεται, γιὰ νὰ ἀνοίξει τὸν δρόμο στὸ δικό Του τὸ βάπτισμα, δηλαδὴ αὐτὸ ποὺ θὰ μᾶς παρέδιδε, καὶ τὸ ὁποῖον εἶναι βάπτισμα, ὅπως σᾶς εἶπα, ἀφέσεως ἁμαρτημάτων, τόσο τοῦ προπατορικοῦ, ὅσο καὶ τῶν προσωπικῶν μας ἁμαρτημάτων.
.                 Ἀκόμη, ἐβαπτίσθη ὁ Κύριος εἰς τὸν Ἰορδάνη ποταμό –ἕνας ἀκόμη λόγος–, γιὰ νὰ συντρίψει τὶς κεφαλὲς τῶν δρακόντων, δηλαδὴ τῶν δαιμόνων, μέσα εἰς τὸ νερὸ τοῦ Ἰορδάνου. Ἴσως φαίνεται περίεργο αὐτό. Ἡ κτίσις, ἀγαπητοί μου, ποὺ ἔγινε χάριν τοῦ ἀνθρώπου, παρεχωρήθη στὴν ἐξουσία τοῦ Σατανᾶ, ἐπειδὴ ὁ ἄνθρωπος ἤδη ἀπὸ τὸν Παράδεισον προσεκύνησε τὸν διάβολον· διότι ἔκανε τὸ θέλημά του. Ἔκτοτε ἡ κτίσις εἶναι δαιμονοκρατουμένη.
.                 Ἔρχεται λοιπὸν ὁ Κύριος νὰ ἁγιάση τὴν κτίσιν, μέσα εἰς τὸ νερὸ τοῦ Ἰορδάνου. Εἶναι δὲἐκπληκτικόν, ὅτι τὸ νερὸ ἐδῶ εἶναι ἀντιπροσωπευτικὸ ὁλοκλήρου τῆς κτίσεως. Θέλετε νὰ σᾶς πῶκάτι; Ὅσοι μπορεῖτε νὰ τὸ συλλάβετε αὐτό. Εἶναι ἐκπληκτικὸν διότι… βέβαια ἡ θεολογία τοῦ νεροῦ εἶναι ἀπέραντη καὶ βαθυτάτη, τώρα ἐδῶ μόνον ἕναν λόγο σᾶς λέγω, ποὺ τὸ νερὸ εἶναι H₂0, ὑδρογόνο δύο, ὀξυγόνο. Τὸ ὑδρογόνο ὅμως εἶναι τὸ πρῶτο στοιχεῖο, ποὺ ὅταν τοῦ προστίθενται πρωτόνια εἰς τὸν πυρήνα του, γίνεται δεύτερο, τρίτο, τέταρτο, πέμπτο, πεντηκοστόν, ἐνενηκοστὸν τόσο…στοιχεῖον. Ὅλη ἡ κτίσις, ὅλος αὐτὸς ὁ κόσμος, εἶναι, ἂς τὸ ποῦμε, ἔτσι χοντρικὰ χοντρικά, ὄχι ἐπιστημονικά, ἐπανάληψις τοῦ ἀτόμου τοῦ ὑδρογόνου. Συνεπῶς τὸ ὑδρογόνο θὰ μποροῦσε νὰκαυχηθῆ ὅτι εἶναι ἐκεῖνο, ποὺ ἐκπροσωπεῖ ὁλόκληρη τὴ Δημιουργία. Αὐτὸ δὲ τὸ ὑδρογόνο ἔγινε ἀπὸτὴν ἐνέργεια τοῦ φωτός! Ἐκπληκτικόν! «Εἶπεν ὁ Θεὸς καὶ ἐγένετο φῶς». Πρῶτα τὸ φῶς. Μετὰ τὸὑδρογόνο. Μετὰ ὅλη ἡ κτίσις. Ἔτσι λοιπὸν εἶναι, τρόπον τινά, βρίσκεται νὰ ἐκπροσωπῆ τὴν κτίσιν τὸ ὑδρογόνο· τὸ ὁποῖον ἄφθονο βρίσκεται μέσα στὸ νερό.
.                 Ἔτσι, ἁγιάζει ὁ Χριστὸς τὸ νερό, τὰ νερὰ τοῦ ποταμοῦ, δηλαδὴ ἁγιάζει ὁλόκληρη τὴν κτίσιν! Καὶ ἁγιάζοντάς την, διώχνει τοὺς δαίμονες, ποὺ ἐδαιμονοκράτουν τὴν κτίσιν. Γι᾽ αὐτὸ γράφει ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ ὑμνογράφος, στὸν σημερινὸ Κανόνα, ποὺ ἀκούσαμε στὸν Ὄρθρον, στὸ πρῶτο τροπάριο τῆς πρώτης ᾨδῆς: «Καὶ δρακόντων κεφαλὰς ἐμφωλευόντων, διαθλάττει, ῥείθροις Ἰορδάνου». «Καὶ τὰκεφάλια τῶν δρακόντων, τὰ σπάζει, στὰ ρεῖθρα τοῦ Ἰορδάνου». Τύπος δὲ τῶν δαιμονικῶν κεφαλῶν ἦσαν οἱ καταποντισθέντες Αἰγύπτιοι στὴν Ἐρυθρὰ Θάλασσα. Οἱ Αἰγύπτιοι, μεταφορικῶς, συμβολικῶς, θεωροῦνται ὅτι εἶναι τὸ κράτος καὶ τῆς σκιᾶς τοῦ θανάτου, τὸ κράτος τοῦ Ἅδου, οἱ δαίμονες. Προσέξτε· δὲν εἶναι οἱ Αἰγύπτιοι οἱ δαίμονες. Προσέξτε, μὴν τὸ μπερδέψετε, τύπος εἶναι. Ὅταν πῆγαν νὰ περάσουν κι αὐτοὶ καὶ ἐπνίγησαν. Ἔτσι ὁ Ψαλμωδὸς λέγει στὸν 73ον Ψαλμόν: «Σὺ συνέτριψας τὰς κεφαλὰς τῶν δρακόντων ἐπὶ τοῦ ὕδατος -Ποιῶν δρακόντων; Μεταφορικῶς. Τῶν Αἰγυπτίων, πού, τρόπον τινά, ἀντιπροσωπεύουν τοὺς δαίμονες-. Σὺ συνέθλασας –εὐθὺς παρακάτω– τὴν κεφαλὴν τοῦδράκοντος». Γιατί πρῶτα ἀκολουθεῖ πληθυντικὸς καὶ μετὰ ἑνικός; Διότι εἶναι οἱ δαίμονες καὶ ἑνικὸς εἶναι ὁ διάβολος, ὁ ἕνας, ὁ ἀρχηγός.
.                 Γι᾽αὐτό, ἀγαπητοί μου, δυνάμει τῆς βαπτίσεως τοῦ Χριστοῦ μας στὸν Ἰορδάνη, σὲ κάθε βάπτισι πιστοῦ λέγονται εὐχές. Ὅπως καὶ στὸν ἴδιον τὸν ὑπὸ βάπτισιν, λέγονται ἀφορισμοί, δηλαδὴ νὰφύγουν οἱ δαίμονες ποὺ τυχὸν ἐμφωλεύουν μέσα εἰς αὐτὴν τὴν ὕπαρξι, ἀλλὰ καὶ ἐπὶ τοῦ ὕδατος, προκειμένου νὰ γίνη ἡ βάπτισις. Ἀκοῦστε τί λέγει μία εὐχή. Δυστυχῶς ὁ χρόνος δὲν ἐπαρκεῖ νὰ σᾶς κάνω πιὸ πολλὴ ἀνάλυση. Ἀνάγνωση θὰ σᾶς κάνω: «Σὺ καὶ τὰ Ἰορδάνια ῥεῖθρα ἡγίασας, οὐρανόθεν καταπέμψας τὸ Πανάγιόν σου Πνεῦμα, καὶ τὰς κεφαλὰς τῶν ἐκεῖσε ἐμφωλευόντων συνέτριψας δρακόντων. Αὐτὸς οὖν, φιλάνθρωπε Βασιλεῦ –θὰ τ’ ἀκούσετε καὶ στὴν ἀκολουθία τῆς Βαπτίσεως [ποὺ θὰ ἀκολουθήση τώρα ἐδῶ]– πάρεσο καὶ νῦν διὰ τῆς ἐπιφοιτήσεως τοῦ Ἁγίου σου Πνεύματος, καὶἁγίασον τὸ ὕδωρ τοῦτο…».  «Συντριβήτωσαν –λέει ὁ ἱερεὺς– ὑπὸ τὴν σημείωσιν τοῦ τύπου τοῦ τιμίου Σταυροῦ Σου (:μὲ τὸ σημάδι τοῦ Σταυροῦ) πᾶσαι αἱ ἐναντίαι δυνάμεις – οἱ δαίμονες-. Ὑποχωρησάτωσαν ἡμῖν (: ἂς ὑποχωρήσουν σὲ μᾶς) πάντα τὰ ἐναέρια καὶ ἀφανῆ εἴδωλα, καὶ μὴὑποκρυβήτω τῷ ὕδατι τούτῳ δαιμόνιον σκοτεινόν (:καὶ νὰ μὴν κρυφτεῖ δαιμόνιο σκοτεινὸ κάτω ἀπὸτὸ νερὸ – ἐκεῖνο τὸ «ὑπο-κρυβήτω». Δηλαδὴ στὴν κτίσιν, μὲ ἄλλα λόγια)».Ἔτσι, ὁ Χριστὸς ἦρθε στὸν Ἰορδάνη νὰ ἁγιάσει τὴν κτίσιν, ἀφοῦ θὰ συνέτριβε τὰς κεφαλὰς τῶν δρακόντων καὶ τὴν κεφαλὴν τοῦμεγάλου δράκοντος, τοῦ Διαβόλου.
.                 Ὁ Χριστός, ἀκόμη, ἀγαπητοί μου, μέσα στὸν Ἰορδάνη, ἀπέκτεινεν τὴν ἔχθραν μεταξὺ Θεοῦκαὶ ἀνθρώπου. Λέγει πάλι ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ ὑμνογράφος στὴν 5η ᾨδή του, στὸν εἱρμό: «Ἰησοῦς, ὁζωῆς ἀρχηγὸς λύσαι τὸ κατακρίμα ἥκει Ἀδὰμ τοῦ πρωτοπλάστου, καθαρσίων δὲ ὡς Θεὸς μὴ δεόμενος (:ὁ Ἴδιος δὲν εἶχε ἀνάγκη νὰ καθαριστεῖ), τῷ πεσόντι καθαίρεται ἐν τῷ Ἰορδάνῃ (:ἔρχεται νὰκαθαρίσει αὐτὸν ποὺ ἔπεσε, νὰ τὸν καθαρίσει στὸν Ἰορδάνη), ἐν ᾧ( :ἐν τῷ ὁποίῳ Ἰορδάνη) τὴν ἔχθραν κτείνας».  «Ἀπέκτεινε τὴν ἔχθραν»·  γι᾽ αὐτὸ λέγεται ὅτι ὁ Ἰορδάνης ποταμὸς εἶναι ὁ τάφος τῆςἔχθρας, εἶναι ὁ θάνατος τοῦ θανάτου, ὁ Ἰορδάνης θανάτωσε τὸν θάνατον. Ἐρωτᾶ κάποιος ἐκ τῶν Πατέρων: «Πῶς μὲν ὁ Παῦλος εἶπεν ὅτι ὁ Χριστὸς ἀπέκτεινεν τὴν ἔχθραν ἐν τῷ Σταυρῷ; Ὁ δὲμελωδὸς λέγει ἐδῶ ὅτι ἀπέκτεινεν αὐτὴ ἐν τῷ Ἰορδάνῃ». Ὁ Παῦλος λέγει «ἀπεκτάνθη», σκοτώθηκε ἡἁμαρτία, ἡ ἔχθρα ἀνάμεσα στὸν ἄνθρωπο καὶ τὸν Θεό, «στὸν Σταυρό». Ἐδῶ ὁ μελωδὸς λέγει «στὸποτάμι». Τί συμβαίνει; Βέβαια, θὰ λέγαμε, ὁ Χριστὸς ἔλυσε τὴν ἔχθραν, μὲ ὅλα τὰ μυστήρια τῆς ἐνσάρκου οἰκονομίας Του. Ὅπως μὲ τὴ σύλληψίν Του, τὴν γέννησή Του, τὴν βάπτισή Του, τὴν Σταύρωσή Του, τὴν Ἀνάστασή Του. Ὅλα αὐτὰ εἶναι σταθμοὶ τῆς ἐνσάρκου Οἰκονομίας Του, ποὺ ἀποτελοῦν καὶ τὰ μυστήρια, ποὺ ὅλα αὐτὰ ἀπέκτειναν τὴν ἔχθραν τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸν Θεό· καὶ τὰὁποία ἀποτελοῦν, κατὰ τὸν ἅγιον Νικόλαο Καβάσιλα, τὰ «ποιητικὰ τῆς σωτηρίας μας». Ἐκεῖνα τὰὁποῖα συντελοῦν στὴ σωτηρία μας.
.                 Καὶ ὁ Παῦλος λέγει: «Τοῦτο γινώσκοντες (:αὐτὸ νὰ ξέρετε) ὅτι ὁ παλαιὸς ἄνθρωπος συνεσταυρώθη –ποῦ συνεσταυρώθη; –  ἐν τῷ βαπτίσματι» -λέει ὁ Παῦλος- τῷ Χριστῷ». Συνεσταυρώθη μὲ τὸν Χριστό, μέσα εἰς τὸ βάπτισμα. Γι᾽ αὐτὸ γίνεται μέτοχος τῶν παθημάτων τοῦΧριστοῦ ὁ ἄνθρωπος μὲ τὴν βάπτισή Του. Γι᾽αὐτὸ καὶ ὁ Χρυσόστομος λέγει: «Σταυρὸν τὸ βάπτισμα ὀνομάζει». Τὸ βάπτισμα λοιπὸν εἶναι σταυρός. Καὶ ὁ Σταυρὸς τοῦ Κυρίου εἰκονίζεται μυστικῶς εἰς τὸ Βάπτισμα. Σταυρὸς καὶ Βάπτισμα οὐσιαστικὰ εἶναι ἕνα. Καὶ ἐκφράζουν τὴν ἴδιαν ἀλήθεια. Σταυρὸς καὶΒάπτισμα. Ἕνα εἶναι.
.                 Ἀκόμη, Αὐτὸς ὁ Κύριος, ὅταν μπῆκε εἰς τὸ ποτάμι, γίνεται ὁ μεσίτης δύο διεστώτων ὀχθῶν. Ἡ μία ὄχθη τοῦ ποταμοῦ καὶ ἡ ἄλλη ὄχθη τοῦ ποταμοῦ. Ἡ μία ἀπὸ δῶ, ἡ ἄλλη ἀπὸ κεῖ. Ὁ Θεὸς καὶ οἱἄνθρωποι. Μπαίνει στὴ μέση στὸ ποτάμι καὶ ἑνώνει τὰ διεστῶτα. Γι᾽ αὐτὸ ὁ Χριστὸς λέγεται μεσίτης Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων. Εἶναι ἐκπληκτικόν. Τὸ ποτάμι λοιπὸν τοῦ Ἰορδάνου εἶναι τύπος διαστάσεως Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων. Ὁ Χριστὸς ὁ μεσίτης. Προτύπωσις, ἀγαπητοί μου, αὐτοῦ τοῦ πράγματος εἶναι ἡμηλωτὴ τοῦ Ἠλία, ἡ προβιὰ ποὺ φοροῦσε ὁ Ἠλίας, τὴν ὁποία ἔριξε εἰς τὸν Ἐλισσαῖον, ἀναλαμβανόμενος εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ ἐκεῖνος ἐκτύπησε τὴν ὄχθην τοῦ Ἰορδάνου κι ἔγινε ξηρά. Καὶπέρασε ἀπὸ κεῖ ὁ Ἐλισσαῖος. Ἡ μηλωτὴ τοῦ Ἠλία εἶναι τύπος τῆς μεσιτείας τοῦ Χριστοῦ, ποὺ ἑνώνει τὶς δύο ὄχθες, τὶς δύο πλευρές. Τὸν Θεὸ καὶ τοὺς ἀνθρώπους.
.                 Ἀκόμη, γιατί ἐβαπτίσθη ὁ Χριστός; Γιὰ νὰ «πληρώσει» τὸν νόμον. «Πληρῶ» θὰ πεῖ «γεμίζω», δηλαδὴ «ὁλοκληρώνω, πραγματοποιῶ, δὲν ἀφήνω τίποτε ποὺ νὰ μὴν τὸ ἔχω πραγματώσει». Ὁ ἴδιος ὁΘεὸς ἔδωσε τὸ βάπτισμα τοῦ Ἰωάννου· ἔπρεπε λοιπὸν καὶ ὁ Ἴδιος ὡς ἄνθρωπος, νὰ τηρήςῆ τὸν νόμον, καὶ γι᾽ αὐτὸ ἦρθε νὰ βαπτισθῆ. Μᾶς σημειώνει ὁ Εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος: «Τότε παραγίνεται ὁἸησοῦς ἀπὸ τῆς Γαλιλαίας ἐπὶ τὸν Ἰορδάνην πρὸς τὸν Ἰωάννην τοῦ βαπτισθῆναι ὑπ᾽ αὐτοῦ. ὁ δὲἸωάννης διεκώλυεν (:τὸν ἐμπόδιζε) αὐτὸν λέγων· ἐγὼ χρείαν ἔχω ὑπὸ σοῦ βαπτισθῆναι, καὶ σὺ ἔρχῃ πρός με; (:Ἐγὼ ἔχω ἀνάγκη νὰ βαπτιστῶ ἀπὸ σένα, κι ἐσὺ ἔρχεσαι σὲ μένα;) ἀποκριθεὶς δὲ ὁ Ἰησοῦς εἶπε πρὸς αὐτόν· ἅφες ἄρτι (: Ἄστο τώρα αὐτό)· οὕτω γὰρ πρέπον ἐστὶν ἡμῖν πληρῶσαι πᾶσαν δικαιοσύνην». «Δικαιοσύνη» θὰ πῆ «ὅλος ὁ νόμος». «Πρέπει νὰ ἐκπληρώσουμε ὅλο τὸν νόμον». Καὶμὲ τὴν ἐκπλήρωσι τοῦ παλαιοῦ νόμου στὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ, ὁ Χριστὸς μᾶς ἀπάλλαξε τοῦτελετουργικοῦ νόμου, τῆς Παλαιᾶς, δηλαδή, Διαθήκης, ἀφοῦ πλέον ἡ δικαίωσις, δηλαδὴ ἡ σωτηρία, δὲν γίνεται μὲ τὴν ἐκπλήρωσι πλέον τοῦ νόμου, ἀλλὰ μὲ τὴν ἐκπλήρωσι τῆς πίστεως. Φύγαμε ἀπὸ τὴδιαθήκη τοῦ νόμου καὶ περάσαμε στὴ διαθήκη τῆς πίστεως.
.                 Θέλετε ἀκόμη; Κι ἄλλοι, κι ἄλλοι πολλοὶ λόγοι. Ἀλλὰ ἐπιτρέψατέ μου ἕναν ἀκόμη λόγο, ὅσο μᾶς παίρνει ὁ καιρός. Ἕνας σημαντικότατος. Εἶναι ὅτι ἡ φανέρωσις ὅλου του Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦγιὰ πρώτη φορά, ὅπως σᾶς εἶπα ἤδη εἰς τὴν εἰσαγωγὴ τῆς ὁμιλίας, στὴν Ἱστορία τῆς κτίσεως, κατὰἕναν τρόπο ἐναργῆ, φανερό, καθαρό, ἀλλὰ μποροῦμε κάτι ἀκόμη νὰ ποῦμε, ποὺ ἀφορᾶ σέ μᾶς. Τὸτρίτο τροπάριο τῆς 8ης ᾨδῆς τοῦ ἰδίου ὑμνογράφου, τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ, λέγει: «Τριάδος ἡ φανέρωσις, ἐν Ἰορδάνῃ γέγονεν (:Ἔγινε ἡ φανέρωση τῆς Τριάδος)· αὕτη γὰρ ὑπέρθεος φύσις –ἄλλη φορά, νὰἐξηγήσωμε τί θὰ πῆ «ὑπέρθεος φύσις»-, ὁ Πατὴρ ἐφώνησεν (:μίλησε). Οὗτος ὁ βαπτιζόμενος, Υἱὸς ὁἀγαπητός μου, τὸ Πνεῦμα συμπαρῆν τῷ ὁμοίῳ». Τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιο ἦτο συμπαρόν, μαζὶ παρόν, μὲ τὸν ὅμοιό Του, δηλαδὴ τὸν Υἱόν. Κ.λπ.
.                 Στὸ πρῶτο δὲ τροπάριο τῆς Α΄ ᾨδῆς λέει: «Ἀδὰμ τὸν φθαρέντα ἀναπλάττει, ρείθροις Ἰορδάνου» (:Ἀναπλάττει τὸν φθαρέντα Ἀδάμ, εἰς τὰ ποταμάκια τοῦ Ἰορδάνου ποταμοῦ)».
.                 Ἔχομε λοιπὸν ἐδῶ τὴν φανέρωση τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ, διὰ νὰ ἀναπλάση τὸν ἄνθρωπο, πράγμα ποὺ δείχνει ὅτι τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ δημιούργημα εἶναι ὁ ἄνθρωπος! Ἔρχεται ὁ ὅλος Θεὸς νὰ ἀναπλάση τὸν ἄνθρωπο. Γιατί; Γιατί ὁ ὅλος Θεὸς ἐδημιούργησε τὸν ἄνθρωπο. Τί εἶπε; «Ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ’ εἰκόνα ἡμετέραν καὶ καθ᾽ ὁμοίωσιν». «Ποιήσωμεν». «Νὰ κάνωμε ἄνθρωπο». Καὶ ρωτάει ὁ ἅγιος Γρηγόριος Θεσσαλονίκης, ὁ Παλαμᾶς: «Τίνος δὲ ἕνεκεν τοῦ ἀνθρώπου πλαττομένου τε καὶ ἀναπλαττομένου τὸ τῆς Ἁγίας Τριάδος φανεροῦται μυστήριον;». «Ποιός ὁ λόγος ποὺ φανερώνεται ἡ Ἁγία Τριάς, τὸ μυστήριον τῆς Ἁγίας Τριάδος, ὅταν ὁ ἄνθρωπος δημιουργῆται καὶἀναδημιουργῆται τώρα, τότε εἰς τὸν Ἀδὰμ καὶ τώρα εἰς τὸν Ἰορδάνην;». «Διότι –ἀπαντάει ὁ ἴδιος Πατήρ– ὁ ἄνθρωπος εἶναι ὄχι μόνον μύστης καὶ προσκυνητὴς τῆς Ἁγίας Τριάδος ἐπὶ τῆς γῆς, ἀλλὰ καὶὁ ἀποκλειστικὰ μόνος δική της εἰκόνα». «Ὁ ἄνθρωπος ἀποκλειστικὰ εἰκόνα τῆς Ἁγίας Τριάδος». Ἀποκλειστικά. Γιατί; Διότι τὰ ζῶα δὲν διαθέτουν οὔτε λόγον, οὔτε νοῦν. Καὶ τὴ ζωὴ ποὺ ἔχουν, εἶναι ζωὴ ζωική, ὄχι ζωὴ ποὺ προέρχεται ἀπὸ τὴ ζωὴ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ὕστερα οἱ ἄγγελοι, ὁ ἀγγελικὸς κόσμος, ὁμοίως καὶ τὸ ἴδιο. Ἔχουν νοῦν καὶ λόγον, ἀλλὰ δὲν ἔχουν σώματα, γιὰ νὰ ζωοποιηθοῦν ἀπὸτὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον. Μόνος ὁ ἄνθρωπος ἔχει ζωοποιήση ἀπὸ τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον, ποὺ παίρνει τὴ ζωή του, ἡ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου δὲν εἶναι ἡ ζωὴ τῶν ζώων. Ἀλλὰ εἶναι ἡ ζωὴ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Εἶναι ὁνοῦς καὶ ὁ λόγος. Τρία λοιπὸν στοιχεῖα, τὰ ὁποῖα δίδει, ἀνακλοῦν τὸ δόγμα τῆς Ἁγίας Τριάδος.
.                 «Ἀλλ’ οὐχὶ καὶ πνεῦμα ζωοποιοῦν –λέγει γιὰ τοὺς ἀγγέλους ὁ ἅγιος Γρηγόριος– ἐπεὶ μηδὲσῶμα τὸ παρ᾽ αὐτοῦ ζωοποιούμενον». Δὲν ἔχουν σῶμα οἱ ἅγιοι ἄγγελοι. Ἔτσι λοιπόν: «Ἄνθρωπος –λέει ὁ ἅγιος Γρηγόριος– μόνος, μοναδικότατος μόνος κατ’ εἰκόνα τῆς Τρισυποστάτου φύσεως νοῦν ἔχει καὶ λόγον καὶ πνεῦμα τοῦ σώματος ζωοποιοῦν». Νοῦς ὁ Πατήρ, Λόγος ὁ Λόγος καὶ Πνεῦμα τὸΠνεῦμα τὸ Ἅγιον. Νὰ λοιπὸν ὁ ἅγιος Τριαδικὸς Θεὸς ποὺ ἔρχεται, δημιουργεῖ τὸν ἄνθρωπον κατ’ εἰκόνα Του καὶ ἀνακλᾶ τώρα ἡ εἰκόνα τὸ πρωτότυπον, διότι πράγματι ἡ φανέρωσι τῆς Ἁγίας Τριάδος, δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο παρὰ τὸ ἀρχέτυπον, τὸ ὁποῖον ἀναπλάττει τὸν κατ᾽ εἰκόνα Θεοῦ δημιουργηθέντα ἄνθρωπον. Τὸ πρῶτον καὶ τὸ μεγάλο εἶναι αὐτό. Εἶναι κι ἄλλα πολλά.
.                 Ἀγαπητοί μου, ἡ Ἐκκλησία μας πρὸ τόσο μεγάλων γεγονότων, ἔκθαμβη ἀναβοᾶ: «Ὁ Θεὸς ἡμῶν ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ ἐν τῇ γῇ πάντα ὅσα ἠθέλησεν ὁ Κύριος ἐποίησεν (:ὅσα ἤθελε, ἔκανε)». Καὶ ψάλλει ἡ Ἐκκλησία: «Τίς Θεὸς μέγας ὡς ὁ Θεὸς ἡμῶν; (:Ποιός ἄλλος θεὸς εἶναι μεγάλος, ὅπως εἶναι ὁΘεός μας;)». «Τίς Θεὸς μέγας ὡς ὁ Θεὸς ἡμῶν; Σὺ εἶ ὁ Θεὸς ὁ ποιῶν θαυμάσια μόνος». Ναί, ἀγαπητοί μου· κι ὁ πιστὸς διαισθανόμενος τὸ μυστήριον τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, διαρκῶς δοξάζει τὸν Ἅγιον Τριαδικὸν Θεὸν ποὺ ἐργάστηκε τὴ σωτηρία τῶν ἀνθρώπων ἐπάνω εἰς τὴν Γῆ.

ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ καὶ μὲ ἀπροσμέτρητη εὐγνωμοσύνη στὸν πνευματικό μας καθοδηγητὴ  μακαριστὸ γέροντα Ἀθανάσιο Μυτιληναῖο, μεταφορὰ τῆς ἀπομαγνητοφωνημένης ὁμιλίας σὲ ἠλεκτρονικὸ κείμενο καὶἐπιμέλεια: Ἑλένη Λιναρδάκη, φιλόλογος

Ἀπομαγνητοφώνηση ὁμιλίας διὰ χειρὸς τοῦ ἀξιοτίμου κ. Ἀθανασίου Κ.

ΠΗΓΗ: augoustinos-kantiotis.gr

«ΠΕΡΑΣΕ» ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ, ΤΗΡΗΘΗΚΑΝ ΤΑ ΜΕΤΡΑ.

Θεοφάνεια: Τελικὰ “πέρασε” τῆς Ἐκκλησίας,
 ἀλλὰ τουλάχιστον τηρήθηκαν τὰ μέτρα…

Στὴν ἀντιπαράθεση Κυβέρνηση καὶ Ἐκκλησίας τελικὰ ἔγινε αὐτὸ ποὺ ἤθελε ἡ Διαρκὴς Ἱερὰ Σύνοδος

.                    Στὴν πρώτη οὐσιαστικὰ μεγάλη ἀντιπαράθεση ἀνάμεσα στὴν Κυβέρνηση καὶ τὴν Ἐκκλησία γιὰ τὶς τελετὲς των Θεοφανείων, ἡ Ἱεραρχία καὶ ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἱερώνυμος βγαίνουν νικητές, τουλάχιστον στὰ σημεῖα. Σὲ ἀντίθεση μὲ τὴν ἀπαγόρευση ποὺ ἐξέδωσε πρὸ ἡμερῶν ἡκυβέρνηση, σὲ μία προσπάθεια νὰ ὑπάρξει ἕνα πιὸ αὐστηρὸ lockdown, ὥστε νὰ ἀνοίξουν τὰ σχολεῖα, ἡΔιαρκὴς Ἱερὰ Σύνοδος ἀρνήθηκε νὰ ὑπακούσει, ἄνοιξε τὶς ἐκκλησίες καὶ ἔκανε κανονικὰ τὶς τελετὲς τοῦ Ἁγιασμοῦ τῶν Ὑδάτων. Ἀλλά τουλάχιστον ἀποφεύχθηκαν οἱ ὑπερβολές καὶ τηρήθηκαν τὰμέτρα. Τουλάχιστον στὶς περισσότερες τῶν περιπτώσεων, γιατὶ ὑπῆρξαν καὶ ὁρισμένα παρατράγουδα…
.                    Δύσκολα θὰ μποροῦσε νὰ γίνει διαφορετικά. Ἀφοῦ ἡ ΔΙΣ ἀποφάσισε νὰ μὴν τηρήσει τὸμέτρο τῆς ἀπαγόρευσης καὶ ἀποφάσισε νὰ ἀνοίξει τὶς ἐκκλησίες, θὰ ἦταν ἀδιανόητο νὰ ὑπάρχουν περιπολικὰ ἔξω ἀπὸ κάθε ἐκκλησία ἢ νὰ γίνονται προσαγωγὲς καὶ συλλήψεις ἱερέων καὶ πιστῶν.

[…]
Ἡ συνέχεια τῆς ἱστορίας

.                  Αὐτὸ ποὺ μένει νὰ φανεῖ εἶναι πῶς θὰ κλείσει αὐτὴ ἡ διάσταση ἀνάμεσα στὴν κυβέρνηση καὶ τὴν Ἱεραρχία. Ἤδη ἀπὸ τὴν ἡμέρα τῆς ὁρκωμοσίας τῆς νέας κυβέρνησης τὴν Τρίτη, ὅταν ὸ Πρωθυπουργὸς καὶ ὁ Ἀρχιεπίσκοπος στὸ περιθώριο τῆς τελετῆς, ἀντήλλαξαν μόνο δύο κουβέντες στὰ ὄρθια, ἦταν σαφὲς ὅτι μεταξὺ τῶν δύο, ἂν καὶ ὑπάρχει πραγματικὸς σεβασμὸς καὶκατανόηση, ὑπάρχει σαφῶς σοβαρὴ διάσταση ἀπόψεων. Ἐπιεικῶς. Ὅπως ἐπίσης δὲν πέρασε ἀπαρατήρητο ὅτι ἀμέσως μετὰ τὴν ὁρκωμοσία, ἡ ἀνακοίνωση ἀπὸ τὸ Μαξίμου ἄφηνε σαφῶς νὰἐννοηθεῖ ὅτι ὑπάρχει “ἀπογοήτευση” ἀπὸ τὸν Πρωθυπουργό, γιὰ τὴν ἀπόφαση τὶς Ἱερᾶς Συνόδου.
.                  Ὅπως ἀνέφερε ἡ ἀνακοίνωση «ὁ Πρωθυπουργὸς ἐξέφρασε στὸν Ἀρχιεπίσκοπο τὸν προβληματισμό του γιὰ τὴν χθεσινὴ ἀπόφαση τῆς Ἱερᾶς Συνόδου. Κάλεσε τὴν Ἐκκλησία νὰ ἀναλάβει τὶς δικές της εὐθύνες καὶ νὰ συνδράμει στὴ μεγάλη προσπάθεια νὰ περιοριστοῦν οἱ ἐπιπτώσεις τῆς πανδημίας, ὥστε νὰ ἐπιστρέψουν τὰ παιδιά μας, τὸ συντομότερο δυνατόν, στὰ σχολεῖα.
Τόνισε δὲ τὴν ἀνάγκη αὐστηρῆς τήρησης τῶν μέτρων καὶ τῶν ὑγειονομικῶν κανόνων ἀπὸ ὅλους καὶἐπισήμανε ὅτι ἡ Ἐκκλησία ὀφείλει, ὅπως ἔκανε μέχρι σήμερα, νὰ δίνει τὸ θετικὸ παράδειγμα καὶ νὰεἶναι ἀρωγὸς στὸν κοινὸ ἀγώνα».
Ἀλλὰ καὶ ἡ δήλωση τοῦ Ἀρχιεπισκόπου τὸ πρωὶ τῆς Τετάρτης, ἀμέσως μετὰ τὴν δοξολογία στὸν Μητροπολιτικὸ Ναὸ τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου Ἀθηνῶν, ἄφηνε σαφῶς νὰ ἐννοηθεῖ ὅτι ὐπαρχει ἐνόχληση στὴν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος γιὰ τὰ μέτρα ποὺ ἐπιβάλλονται, σὲ ἀντίθεση μὲ ἄλλες ἐκδηλώσεις καὶ δραστηριότητες ποὺ ἐπιδεικνύεται ἀνοχή.
.               Ἀπαντώντας γιὰ τὸ τὲτ α τὲτ μὲ τὸν Πρωθυπουργὸ τὸ πρωὶ τῆς Τρίτης, στὸ περιθώριο τῆς ὁρκωμοσίας τῆς νέας κυβέρνησης, ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἱερώνυμος δήλωσε: «Μιλήσαμε γιὰ αὐτὰ ποὺπέρασαν καὶ μιλήσαμε καὶ γι’ αὐτὰ ποὺ περιμένουμε. Καὶ ἐπειδὴ σήμερα ἔχουμε μία μεγάλη ἡμέρα, πρέπει νὰ προβληματιστοῦμε καὶ μὲ τὴ γνώση τῆς ἱστορίας. Και ἡ ἱστορίας μας μᾶς λέει, εἶναι περίεργη, κάνει κύκλους ἡ ζωή. Μέσα σὲ αὐτοὺς τοὺς κύκλους ζοῦμε καὶ ἐμεῖς».
Ἐρωτηθεὶς γιὰ τὸ ἂν θὰ ἔπρεπε τὰ μέτρα νὰ τηρηθοῦν στὶς ἐκκλησίες, ὁ Ἀρχιεπίσκοπος ἀπάντησε: «Ἐμένα μοῦ τὸ λέτε αὐτό; Κοιτάξτε ἡ Ἐκκλησία τί μέτρα ἔχει πάρει. Βγεῖτε τώρα στὶς παραλίες, βγεῖτε στὸ Σύνταγμα καὶ βγάλτε τὸ συμπέρασμα».
.               Νὰ σημειωθεῖ ὅτι μιλώντας στοὺς νέους ὑπουργοὺς τῆς κυβέρνησης τὸ πρωὶ τῆς Τρίτης, ὁἈρχιεπίσκοπος Ἱερώνυμος εὐχήθηκε καλὴ ἐπιτυχία ἀλλὰ καὶ καλή… συνεργασία. Δήλωση ποὺ φωτίζει καὶ ἐξηγεῖ τὴ δυσφορία τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας γιὰ τὸν τρόπο ποὺ χειρίστηκε ἡ κυβέρνηση τὴν ὑπόθεση τῶν Θεοφανείων, ἀφοῦ θεωρεῖ ὅτι δὲν ὑπῆρξε σωστὴ συνεννόηση καὶ ἐπικοινωνία Κυβέρνησης καὶ Ἐκκλησίας.

ΠΗΓΗ: thetoc.gr

ΤΟ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΟ ΝΕΡΟ καὶ Ο ΑΓΙΑΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΖΩΗ ΜΑΣ [καὶ θαυμαστὲς διηγήσεις] (Χαρ. Μπούσιας)

 

Τὸ εὐλογημένο νερὸ καὶ ὁ ἁγιασμὸς στὴ ζωή μας

Γράφει γιὰ τὴν «ΧΡ. ΒΙΒΛΙΟΓΡ.»:
ὁ Δρ Χαραλάμπης Μ. Μπούσιας,
Μέγας Ὑμνογράφος τῆς τῶν Ἀλεξανδρέων Ἐκκλησίας

.                   Ὅταν ὁ Θεὸς μὲ τὴν ἄπειρη σοφία Του δημιουργοῦσε τὸν κόσμο μάζεψε τὰ νερὰ ὅλα μέσα σὲ μιὰ τεράστια δεξαμενή, τὴν θάλασσα, λέγοντας: «Συναχθήτω τὸ ὕδωρ τὸ ὑποκάτω τοῦ οὐρανοῦ εἰς συναγωγὴν μίαν, καὶ ὀφθήτω ἡ ξηρά. Καὶ ἐγένετο οὕτως, καὶ συνήχθη τὸ ὕδωρ τὸ ὑποκάτω τοῦ οὐρανοῦ εἰς τὰς συναγωγὰς αὐτῶν, καὶ ὤφθη ἡ ξηρά. Καὶ ἐκάλεσεν ὁ Θεὸς τὴν ξηρὰν, γῆν, καὶ τὰ συστήματα τῶν ὑδάτων ἐκάλεσε θαλάσσας (Γεν. 1, 9-10). Αὐτὸ τὸ νερό, τὸ τόσο ἀπαραίτητο στὴν ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου, ὄχι μόνο μᾶς διατηρεῖ ζωντανούς, ἀλλὰ καὶ μᾶς καθαρίζει καὶ μᾶς ἁγιάζει.
.             Τὸ νερὸ συντελεῖ στὴν σωστὴ καὶ ὁμαλὴ λειτουργία τοῦ ἀνθρωπίνου ὀργανισμοῦ, ἀλλὰ καὶ στὴν σωματικὴ καθαριότητα καὶ ὑγιεινή. Περίπου τὰ δύο τρίτα τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος ἀποτελοῦνται ἀπὸ νερό, τὸ ὁποῖο συμβάλλει σημαντικὰ στὴν ζωὴ καὶ τὴν παραγωγὴ τῶν κυττάρων μας. Ἐπίσης, αὐτὸ ἀποτελεῖ τὸ κύριο μέσο γιὰ τὴν μεταφορὰ τῶν θρεπτικῶν οὐσιῶν στὰ κύτταρα καὶ τὰ ὄργανα τοῦ σώματος, ἀλλὰ καὶ τὸ μέσο ἀπομακρύνσεως τῶν τοξικῶν καὶ ἀχρήστων οὐσιῶν. Χωρὶς νερό, τὰ νεφρὰ δὲν θὰ μποροῦσαν νὰ ἐπιτελέσουν τὸ ἔργο τους. Ζητοῦμε νερό, γιατὶ καθημερινὰ ἀποβάλλουμε μεγάλη ποσότητά του ἀπὸ τὴν ἐφίδρωση καὶ τὴν ἀναπνοή. Ἀπὸ αὐτὲς ἕνας ἐνήλικας μπορεῖ νὰ χάσει περίπου δέκα φλυτζάνια νεροῦ καθημερινά. Ἂν δὲν ἔχουμε ἀποθέματα νεροῦ τότε αἰσθανόμαστε κόπωση, δίψα, ἀδυναμία καὶ τελικὰ παθαίνουμε ἀφυδάτωση ποὺ μπορεῖ νὰ μᾶς ὁδηγήσει στὸν θάνατο. Ἄρα τὸ νερὸ εἶναι ἀπαραίτητο στὴν ζωή μας.
.             Εἶναι, ὅμως, τὸ νερὸ καὶ μέσο καθαρισμοῦ. Καὶ ἡ καθαριότητα βοηθάει στὴν καλύτερη λειτουργία τοῦ ὀργανισμοῦ. Οἱ ἀρχαῖοι πρόγονοί μας θεωροῦσαν ὅτι τὸ νερὸ καθαρίζει τόσο τὸ σῶμα ὅσο καὶ τὸ πνεῦμα. Ἡ ὑγιεινὴ τοῦ σώματος εἶναι ἀπόλυτα συνηφασμένη μὲ τὴν καθαριότητά του.  Ὁ Πλάτωνας παρότρυνε ἐξ ἄλλου τοὺς ἀδύναμους καὶ ἀσθενεῖς ἐκτὸς τὴν κατ’ οἶκον καθαριότητα, ποὺ τὴν θεωροῦσε ἐπιβεβλημένη, νὰ ἐπισκέπτονται κὰι ἰαματικά λουτρά, γιὰ τὶς θεραπευτικὲς ἰδιότητες τῶν ὁποίων ὁ Αριστοφάνης μιλοῦσε μὲ ζῆλο καὶ ὁ Ἱπποκράτης, πατέρας τῆς λουτροθεραπείας, ἔκανε λεπτομερεῖς ἀναφορὲς γιὰ τὴν σπουδαιότητά τους.
.             Τὸ νερὸ στὴν χριστιανικὴ θρησκεία συνδέθηκε στενὰ μὲ τὴν θεία λατρεία. Μὲ αὐτὸ βαπτιζόμαστε, γιὰ νὰ καθαρισθοῦμε ἀπὸ τὸ προπατορικὸ ἁμάρτημα, ἐνθυμούμενοι τον Κύριό μας ποὺ βαπτίσθηκε στὸν Ἰορδάνη ποταμὸ ἀπὸ τὸν Ἅγιο Ἰωάννη, τὸν Πρόδρομο, μὲ αὐτὸ ἁγιαζόμαστε στὴν Ἐκκλησία μας. Ἁγιασμὸ φυλᾶμε στὸ εἰκονοστάσι μας, μὲ αὐτὸν μᾶς ραντίζει ὁ Ἱερεὺς στὴν ἀρχὴ κάθε μηνός, στὴν ἀρχὴ κάθε καλοῦ ἔργου, κάθε σχολικῆς χρονιᾶς, στὰ ἐγκαίνια καταστημάτων, στὴν  εὐλογία τῶν ἀγρῶν τὸ φθινόπωρο, στὴν ἀγορὰ αὐτοκινήτων καὶ ὁποιωνδήποτε ἄλλων κινητῶν καὶ ἀκινήτων ἀντικειμένων.
.             Τὸ νερὸ τὸ συναντοῦμε στὴν Παλαιὰ Διαθήκη στὸν Κατακλυσμὸ τοῦ Νῶε, στὴν διάβαση τῆς Ἐρυθρᾶς Θαλάσσης, στὴν πορεία τῶν Ἰσραηλιτῶν μέσα στὴν ἔρημο. Ὅταν αὐτοὶ δίψασαν, ὁ Μωυσῆς χτύπησε ἕνα βράχο μὲ τὸ ραβδί του καὶ ἀμέσως ἀνέβλυσε νερό.
.             Στὴν Καινή Διαθήκη ἔχουμε τὸν Κύριό μας νὰ βαπτίζεται στὰ ρεῖθρα τοῦ Ἰορδάνου, νὰ θεραπεύει τὸν παράλυτο στὴν κολυμβήθρα τοῦ Σιλωάμ, στὸ γάμο τῆς Κανᾶ, νὰ μεταποιεῖ τὸ νερὸ σὲ κρασί, στὴν Τιβεριάδα νὰ γαληνεύει τὰ ὕδατα τῆς θαλάσσης καὶ νὰ κοπάζει τοὺς ἀνέμους.
.             Τὸ νερὸ παίζει μεγάλο ρόλο καὶ στὴν Ὀρθόδοξη Χριστιανική μας ζωή. Ὅλοι μας βαπτιζόμαστε στὴν κολυμβήθρα «εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος». Στὴν Θεία Κοινωνία βάζουμε μαζὶ μὲ τὸ  κρασὶ καὶ τὸν ἄρτο τὸ «ζέον ὕδωρ», γιατὶ ὅταν τρύπησαν μὲ λόγχη τὸν Χριστὸ πάνω στὸν Σταυρό, ἀπὸ τὴν πληγὴ ἔτρεξε αἷμα καὶ ὕδωρ. Ἐξ ἄλλου δὲ περιόδους ἀνομβρίας κάνουμε λιτανεῖες.
.             Κατὰ τὴν ἑορτὴ τῶν Θεοφανείων ἁγιάζουμε τὰ ὕδατα καὶ ὁ Ἱερεὺς μετά, ἀφοῦ ἁγιάσει ὅλους τοὺς πιστούς, γυρίζει τὰ σπίτια καὶ τὰ ἁγιάζει μὲ τὸν τίμιο Σταυρό. Τὸ ἁγιασμένο νερὸ παύει πλέον νὰ λογαριάζεται ὡς κοινὸ νερὸ χωρὶς ἰδιαίτερη σημασία καὶ ἀξία. Ἔχει φορτισθεῖ μὲ μυστική, ἀνερμήνευτη θεία δύναμη καὶ ἐνέργεια. Γι’ αὐτὸ ὁ τελετουργὸς ἱερεὺς μὲ ἔμφαση ἱκετεύει τὸν Θεό μας λέγοντας: «Καὶ καταξίωσον ἡμᾶς, Κύριε, ἐμπλησθῆναι ἁγιασμοῦ, διὰ τῆς τοῦ ὕδατος τούτου μεταλήψεώς τε καὶ ραντισμοῦ, καὶ γενέσθω ἡμῖν, εἰς ὑγείαν ψυχῆς τε καὶ σώματος». Ἡ γεύση αὐτοῦ τοῦ ἁγιασμένου νεροῦ δὲν διαφέρει καθόλου ἀπὸ τὸ συνηθισμένο νερό. Ἔχει γίνει, ὅμως, πνευματικὸ ποτὸ ποὺ ἔχει ἀναβλύσει ἀπὸ τὴν «πνευματικὴ πέτρα», ἡ ὁποία εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Κύριός μας, καὶ ὁ ὁποῖος τὸ ἔχει καταστήσει πηγὴ εὐλογίας καὶ χάριτος.
.             Κατὰ τὸν Μεγάλο Ἁγιασμὸ τῶν Θεοφανείων ἁγιαζόμαστε καὶ καθαριζόμαστε «διὰ τῆς τοῦ ὕδατος τούτου μεταλήψεώς τε καὶ ῥαντισμοῦ», τὸ ὁποῖο ἔχει γίνει «ἰαματικὸ ψυχῶν καὶ σωμάτων καὶ πάσης ἀντικειμένης δυνάμεως ἀποτρεπτικόν». Ὁ ἁγιασμὸς στηρίζεται στὴν βέβαιη πίστη μας, ὅτι στὸ ἁγιασμένο νερὸ μεταδίδονται πνευματικὲς ἰδιότητες, ἔτσι, ὥστε αὐτὸ νὰ ἀναδεικνύεται «ἀποτρόπαιον πάσης ἐπιβουλῆς ὁρατῶν καὶ ἀοράτων ἐχθρῶν». Μὴν ξεχνᾶμε ὅτι τὸν τέταρτο αἰῶνα ὁ Ἐπίσκοπος Ἀπαμείας, Ἅγιος Μάρκελλος, μὴ μπορώντας νὰ γκρεμίζει ἕναν εἰδωλολατρικὸ ναὸ ἔδωσε ἐντολὴ νὰ τοποθετήσουν νερὸ κάτω ἀπὸ τὴν Ἁγία Τράπεζα τοῦ Ναοῦ τοῦ Θεοῦ, ὅπου λειτουργοῦσε, καὶ μετὰ ἀπὸ θερμὴ προσευχὴ τὸ σφράγισε μὲ τὸ σημεῖο τοῦ Σταυροῦ καὶ τὸ ἔδωσε στὸν διάκονο, γιὰ νὰ ραντίσει τὰ εἴδωλα, τὰ ὁποῖα ἀκαριαίως γκρεμίσθηκαν. Ἀπὸ τὴν πράξη αὐτὴ τοῦ Ἁγίου Μαρκέλλου ἐπικράτησε ἡ συνήθεια νὰ ψάλλεται ὁ Μικρὸς Ἁγιασμὸς στὴν ἀρχὴ κάθε μηνὸς καὶ νὰ ραντίζονται τὰ σπίτια, τὰ κτήματα, τὰ ὑποστατικὰ καὶ γενικὰ τὰ μέρη ὅπου εὑρίσκεται ἀσθένεια καὶ «ἐμφιλοχωρεῖ ἐνέργεια δαιμονική», γιατὶ αὐτὴ διώχνεται μὲ τὴν δύναμη τοῦ ἁγιασμένου νεροῦ.
.             Ἄλλο θαυμαστὸ περιστατικὸ τῆς δυνάμεως τοῦ ἁγιασμένου νεροῦ διηγεῖται ὁ Θεοδώρητος ὡς ἑξῆς: «Τοῦ βασιλιᾶ Οὐάλη ἀρρώστησε ξαφνικὰ τὰ ἄλογο. Ὁ ἱπποκόμος του ποὺ ἦταν εὐσεβὴς τὸ ὁδήγησε στὸ ἐρημητήριο τοῦ Ἁγίου Ἀφραάτου. Αὐτός, ἀφοῦ προσευχήθηκε θερμά, διέταξε νὰ βγάλουν καθαρὸ νερὸ ἀπὸ τὸ πηγάδι. Τὸ σταύρωσε καὶ τὸ ἔρριξε πάνω στὸ ἄλογο, τὸ ὁποῖο ἀμέσως θεραπεύθηκε».
.             Ὁ Ἅγιος Ἐπιφάνιος ἀναφέρει, ὅτι ὁ ἱστορικὸς Ἰώσηπος ποὺ πρὶν γίνει Χριστιανὸς ἦταν Ἑβραῖος, ὅταν πρόκειτο νὰ ἀνεγείρει Ναὸ στὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ ἐμποδιζόταν ἀπὸ τὶς μαγεῖες καὶ δολοπλοκίες τῶν παλαιῶν ὁμοθρήσκων του. Τότε ἔτρεξε ἔξω ἀπὸ τὴν πόλη καὶ διέταξε νὰ τοῦ φέρουν νερὸ μέσα σὲ καθαρὸ δοχεῖο. Τὸ σφράγισε σταυροειδῶς μὲ τὸ δάκτυλό του καὶ εἶπε δυνατά: «Στὸ ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ τοῦ Ναζωραίου, τὸν ὁποῖον σταύρωσαν οἱ πατέρες μου καὶ πατέρες ὅλων αὐτῶν ποὺ παραβρίσκονται ἐδῶ ἂς πάρει δύναμη αὐτὸ τὸ νερό, ὥστε νὰ κτισθεῖ ὁ οἶκος τοῦ Θεοῦ». Ὕστερα ἔρρανε μὲ τὸ νερὸ αὐτὸ τὸν χῶρο καὶ οἱ μαγεῖες καὶ οἱ φαρμακεῖες διαλύθηκαν.
.             Στὸν Μεγάλο Ἁγιασμὸ καὶ στὴν μέση τῆς εὐχῆς μὲ δυνατὴ φωνὴ ὁ Ἱερεὺς λέγει: «Μέγας εἶ, Κύριε, καὶ θαυμαστὰ τὰ ἔργα Σου καὶ οὐδεὶς λόγος ἐξαρκέσει πρὸς ὕμνον τῶν θαυμασίων Σου». Στὴν μεγαλειώδη αὐτὴ εὐχή, ὅπου ἀνυμνεῖται ὁ Δημιουργὸς τοῦ ὁρατοῦ καὶ ἀοράτου κόσμου, ὑμνολογεῖται ὁ «ἐν Ἰορδάνῃ ἐπιφανεὶς» Χριστός, ὁ καὶ «ἁγιάσας τὰ ῥεῖθρα» του. Ὅπως τότε ὁ Θεὸς ἐξαποστέλλει τὸ Ἅγιό Του Πνεῦμα, γιὰ νὰ ἁγιάσει τὸ νερὸ καὶ νὰ τὸ κάνει «ἀφθαρσίας πηγήν, ἁγιασμοῦ δῶρον, ἁμαρτημάτων λυτήριον, νοσημάτων ἀλεξιτήριον, δαίμοσιν ὀλέθριον, ταῖς ἐναντίαις δυνάμεσιν ἀπρόσιτον, ἀγγελικῆς ἰσχύος πεπληρωμένον».
.             Ἕνα βασικὸ ἐρώτημα ποὺ συχνὰ τίθεται ἀπὸ εὐσεβεῖς καὶ φιλακόλουθους πιστοὺς εἶναι ἂν ὑπάρχει οὐσιαστικὴ διαφορὰ ἁγιαστικῆς χάριτος μεταξὺ τοῦ Μεγάλου καὶ τοὺ Μικροῦ Ἁγιασμοῦ. Ἡ θέση τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας μας εἶναι σαφὴς καὶ ξεκάθαρη. Ὁ Μεγάλος ἁγιασμὸς εἶναι αὐτὸς τῶν Θεοφανείων καὶ τελεῖται μία φορὰ τὸ χρόνο, τὴν παραμονὴ καὶ τὴν ἡμέρα  τῆς ἑορτῆς, ἐνῶ ὁ Μικρός τελεῖται ὅποτε οἱ πιστοὶ τὸ ζητήσουν.
.             Στὸν Μικρὸ Ἁγιασμὸ δίδεται ἔμφαση στὴν ἴαση τῶν σωματικῶν καὶ ψυχικῶν ἀσθενειῶν, ἐνῶ στὸν Μεγάλο κυριαρχεῖ ἡ εὐλογία τῆς φύσεως τῶν ὑδάτων μὲ τὴν βάπτιση τοῦ Κυρίου. Ὁ ἁγιασμὸς τῶν Θεοφανείων ὑπενθυμίζει ἕνα πραγματικὸ γεγονός. Αὐτὸ εἶναι ἡ ἀνάμνηση καὶ πραγματικὴ λειτουργικὴ παρουσία τοῦ σωτηριώδους γεγονότος τοῦ βαπτίσματος τοῦ Κυρίου, μὲ ὅλο τὸ βάρος τῶν συνεπειῶν του, στὴν ζωὴ τοῦ καθενὸς πιστοῦ χωριστὰ καὶ τοῦ ὅλου σώματος τῆς Ἐκκλησίας.
.             Βεβαίως δὲν εἶναι σωστὸ ἡ πόση τοῦ ἁγιασμοῦ τῶν Θεοφανείων νὰ συγκρίνεται πρὸς τὴν Θεία Κοινωνία, ὁπωσδήποτε, ὅμως,  εἶναι τὸ δεύτερο σὲ ἱερότητα μυστηριακὸ εἶδος μετὰ τὴν Θεία Μετάληψη.
.             Στὴν Παλαιὰ Διαθήκη καὶ στὸ Δ΄ βιβλίο τῶν Βασιλειῶν  ἀναφέρεται ἕνα  ὡραῖο περιστατικό, τὸ ὁποῖο παρουσιάζει τὶς ἄκτιστες θεῖες ἐνέργειες ποὺ ἔδρασαν μὲ τὰ νερὰ τοῦ Ἰορδάνου καὶ θεράπευσαν ἀπὸ λέπρα τὸν ἀρχιστράτηγο τῆς Συρίας Νεεμάν.
.             Ὁ Προφήτης Ἐλισαῖος, ὅταν τὸν ἐπισκέφθηκε ὁ λεπρὸς Νεεμὰν κατόπιν ὑποδείξεως μιᾶς ἑβραιοπούλας, γιὰ νὰ τὸν θεραπεύσει, χωρὶς νὰ ἀσχοληθεῖ μαζί του, τὸν  ἔστειλε πρῶτα στὸν Ἰορδάνη ποταμό, προτρέποντας τον νὰ λουσθεῖ ἐκεῖ ἑπτὰ φορές.
.             Ὁ Νεεμάν, ποὺ ὡς στρατηγὸς καὶ μάλιστα πηγαίνοντας συστημένος στὸν Ἐλισαῖο, περίμενε προσωπικὴ ὑποδοχὴ ἀπὸ ἐκεῖνον, ἔνοιωσε πληγωμένο τὸν ἐγωϊσμό του, ὅταν τὸν ἔστειλε στὸν Ἰορδάνη χωρὶς νὰ τοῦ δώσει πολὺ σημασία καὶ ὀργισμένος  συλλογίσθηκε:
-Χάθηκαν τὰ ποτάμια τῆς Δαμασκοῦ, γιὰ νὰ λουσθῶ σὲ ἐκεῖνα; Ἔπρεπε νὰ μὲ στείλει χωρὶς ἄλλη σκέψη στὸν Ἰορδάνη;
.             Ἔτσι, θυμωμένος ἄλλαξε δρομο. Οἱ δοῦλοι του ποὺ τὸν πλησίασαν τὸν ἔπεισαν νὰ ὑποχωρήσει λέγοντάς του ὅτι δὲν ἦταν κάτι τὸ δύσκολο αὐτὸ ποὺ τοῦ πρότεινε ὁ Προφήτης. Ὁ Νεεμὰν πῆγε τότε στὸν Ἰορδάνη, λούσθηκε στὰ νερά του ἑπτὰ φορὲς καὶ μὲ θαυμαστὸ τρόπο εἶδε τὴ λέπρα νὰ ἀπομακρύνεται ἀπὸ τὸ σῶμα του. Χαρούμενος ἐπέστρεψε, γιὰ νὰ εὐχαριστήσει τὸν Ἐλισαῖο καὶ μαζὶ μὲ τὴ συνοδεία του ὁμολόγησε ὅτι δὲν ὑπάρχει ἄλλος Θεός, ἀπὸ τὸν Θεὸ τοῦ Ἐλισαίου, ὑπονοώντας τὴν δύναμη τῆς πίστεως καὶ ὄχι τὰ νερὰ τοῦ Ἰορδάνη. Ἡ ἄκτιση ἰαματικὴ δράση τοῦ νεροῦ βρισκόταν στὴν θεία ἐνέργεια ποὺ ἐξερχόταν ἀπὸ τὸν μόνο πραγματικὸ Θεό μας.
.             Τὴν ἴδια ἰαματικὴ δύναμη βλέπουμε νὰ παρουσιάζουν καὶ τὰ ὕδατα τῆς κολυμβήθρας τῆς Βηθεσδᾶ, τὴν στιγμὴ κατὰ τὴν ὁποία ταράσσονταν ἀπὸ τὸν Ἄγγελο τοῦ Κυρίου. Ἐκεῖνος ποὺ ἔμπαινε πρῶτος μετὰ τὴν ταραχὴ τοῦ ὕδατος «ὑγιὴς ἐγένετο ὁ,δήποτε κατείχετο νοσήματι».
.             Γιὰ νὰ προσεγγίσουμε τὴν ἐπωφελὴ διάσταση τοῦ ἁγιασμοῦ θὰ ἀναφέρουμε μερικὰ ἀκομη περιστατικά.
.             Γράφει τὸ Γεροντικό, ὅτι μιὰν ἡμέρα ὁ Γέροντας Δωρόθεος, ὁ Θηβαῖος, ἔστειλε τὸν ὑποτακτικό του στὸ πηγάδι νὰ φέρει νερό. Ἐκεῖνος μόλις ἔσκυψε καὶ ἦταν ἕτοιμος νὰ ρίψει στὸ νερὸ τὸν κουβὰ εἶδε μιὰ ἀσπίδα, ἕνα δηλητηριῶδες φίδι, νὰ βρίσκεται μέσα σὲ αὐτό. Ἐγκατέλειψε τότε τὸν κουβᾶ καὶ ἔτρεξε στὸ Γέροντα φωνάζοντας:
-Ἀββᾶ χαθήκαμε,  τό πηγάδι δηλητηριάστηκε ἀπὸ μιὰ ἀσπίδα.
-Κι ἂν ο διάβολος ἀποφασίσει νὰ ρίψει ἀσπίδες σὲ ὅλα τὰ πηγάδια, ἐσὺ θὰ πεθάνεις ἀπὸ τὴ δίψα;
.             Ἔτσι τοῦ ἀποκρίθηκε ὁ Γέροντας κουνώντας τὸ κεφάλι, γιὰ τὴν δειλία τοῦ ὑποτακτικοῦ του. Μετὰ πῆγε ὁ ἴδιος στὸ πηγάδι πῆρε τὸν κουβᾶ καὶ ἔβγαλε μόνος του νερό. Τὸ σταύρωσε, ἤπιε ὁ ἴδιος καὶ ἔδωσε καὶ στὸν ὑποτακτικό του  λέγοντας: Ὅπου ὑπάρχει σταυρὸς δὲν μπορεῖ νὰ σταθεῖ ἡ κακία τοῦ ἐχθροῦ.
.             Ἄλλο παράδειγμα τῆς ἀποτρεπτικῆς δυνάμεως τοῦ ἁγιασμένου νεροῦ καταγράφει ὁ ἀείμνηστος π. Χαράλαμπος Βασιλόπουλος. Μὲ γλαφυρὴ ἁπλότητα αὐτὸς διηγεῖται, ὅτι ἕνας νεαρὸς πνευματιστὴς κάθε βράδυ στὸ σπίτι του ἔκανε πνευματιστικὲς συνεδριάσεις, καλώντας πονηρὰ πνεύματα. Ἕνα βράδυ, ὅμως, ἂν καὶ πάλεψε πολὺ ὥρα μὲ ἐπίμονες προσκλήσεις του, τὰ πνεύματα δὲν παρουσιάζονταν. Σὲ μιὰ στιγμὴ ἄκουσε μιὰ φωνὴ ἔντονα ἐκνευρισμένη:
-Δὲν μποροῦμε νὰ ἔρθουμε, γιατὶ σήμερα  ἦρθε ἐκεῖνος ὁ ἄλλος ἐδῶ.
.             Ταραγμένος ὁ δυστυχὴς νέος πῆγε στὸ διπλανὸ δωμάτιο τῆς μητέρας του καὶ μὲ ἔντονο ὕφος τὴ ρώτησε:
-Ποιός ἦρθε σήμερα στὸ δωμάτιό μου;
.             Κι’ ἐκείνη μὲ σταθερὴ φωνή ἤρεμα τοῦ ἀπάντησε:
–Ἀφοῦ ἐσὺ μαζεύεις ἐδῶ τοὺς σατανάδες κάθε βράδυ καὶ δὲν μὲ ἀφήνουν νὰ κοιμηθῶ, πῆγα σήμερα καὶ ἔφερα τὸν παπᾶ, ἔκανα Ἁγιασμὸ καὶ ράντισα τὸ σπίτι καὶ τὸ δωμάτιό σου.
.             Ἡ συνετὴ καὶ ἀποφασιστικὴ παρέμβαση τῆς εὐσεβοῦς μητέρας ἀφύπνισε πνευματικὰ τὸν παγιδευμένο νεαρό, ὁ ὁποῖος  στὴν συνέχεια ἔκοψε κάθε σχέση καὶ ἐπικοινωνία μὲ τὸν πνευματισμό, καθώς κατάλαβε ὅτι εἶχε ἐπικίνδυνα ἐμπλακεῖ στὰ πλοκάμια τοῦ πονηροῦ.
.             Τὸ τρίτο περισταστικὸ συνέβη τὸ 1850 στὴν Ἀθήνα, ὅταν ἀπειλήθηκε ἡ ζωὴ χιλιάδων ἀνθρώπων ἀπὸ χολέρα. Κάθε ἡμέρα ἔφευγαν ἀπὸ τὴν ζωὴ ἑκατοντάδες. Φόβος καὶ τρόμος κατέλαβε τοὺς πάντες. Ὁ τότε Γενικὸς ἀρχίατρος τοῦ κράτους ἀδύναμος καὶ ἀνήμπορος νὰ προσφέρει βοήθεια, κρύφθηκε ἀπὸ φόβο. Δὲν τὸν εὕρισκαν πουθενά. Μοναδικὴ ἐλπίδα γιὰ τὸ λαό, ὅπως πάντοτε, ἦταν ἡ περιφρονημένη καὶ διωκόμενη ἀπὸ τοὺς κρατοῦντες Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ἡ πραγματικὴ πνευματικὴ μάνα καὶ ἀνοιχτὴ ἀγκαλιὰ τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ.
.             Ἔτσι, ἐνῶ στὶς δυσκολίες οἱ πολιτικοὶ ταγοὶ στρίβουν, κρύβονται, φυγομαχοῦν ἢ κριτικάρουν καὶ δίδουν ὁδηγίες ἐκ τοῦ ἀσφαλοῦς, οἱ ἐκκλησιαστικοὶ  ποιμένες βρίσκονται στὴν πρώτη γραμμὴ τοῦ ἀγώνα γιὰ στήριξη, ἐνίσχυση καὶ παροχὴ βοηθείας τοῦ εὐκολόπιστου καὶ πάντα προδομένου λαοῦ.  Στὴν κρίσιμη ἐκείνη ὥρα, ὅπου ὁ λαὸς ἀγωνιοῦσε καὶ οἱ ὑπεύθυνοι μουδιασμένοι ἀποσύρθηκαν ἀπὸ τὸ προσκήνιο, ὄρθωσε τὸ ἀνάστημα του ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καὶ κάλεσε τοὺς  φοβισμένους κατοίκους τῆς πόλεως στὸν Μητροπολιτικὸ Ναό. Μέσα σὲ κλίμα συγκινήσεως καὶ ἀγωνίας στήριξε τὸν λαό, ἐνέπνευσε  πίστη καὶ καλλιέργησε ἐλπίδα τελώντας τὴν ἀκολουθία τοῦ Ἁγιασμοῦ. Οἱ ψυχὲς ἀναθάρρησαν καὶ χιλιάδες λαοῦ, μὲ ἐπικεφαλῆς τὸν Ἀρχιεπίσκοπο καὶ τοὺς Ἱερεῖς λιτάνευαν τὶς ἱερὲς εἰκόνες. Ἀτέλειωτες σειρὲς εὐσεβῶν Χριστιανῶν διέσχιζαν τοὺς κεντρικοὺς δρόμους τῆς Ἀθήνας. Στὶς πλατεῖες Συντάγματος καὶ Ὁμονοίας γονατιστοὶ χιλιάδες λαοῦ, μὲ πόνο ψυχῆς καὶ δάκρυα στὰ μάτια, κραύγαζαν τὸ «Κύριε ελέησον..»
.             Οἱ ξένοι, κυρίως Προτεστάντες, ποὺ διαφέντευαν τὸν τόπο, ἔλεγαν ὅτι οἱ Ἀθηναῖοι τρελλάθηκαν μαζικὰ καὶ ὁδηγοῦνταν στὴν αὐτοκατατροφή. Γιατὶ ἀντὶ νὰ ἀπομονωθοῦν, γιὰ νὰ προστατευθοῦν, συνωστίζονταν στὸν Ναὸ καὶ στὴν λιτανεία μὲ ἄμεσο κίνδυνο ἡ ἐπιδημία νὰ φουντώσει καὶ νὰ λάβει ἀνεξέλεγκτες διαστάσεις. Ὅμως, οἱ φόβοι τους, καθαρὰ ἀνθρώπινοι, διαψεύσθηκαν. Ἡ ἐπιδημία σταμάτησε ἀμέσως. Κανένα νέο κρούσμα καὶ κανένα νέο θύμα δὲν παρουσιάσθηκε  τὶς ἑπόμενες ἡμέρες. Ὁ Ἁγιασμὸς στὰ χέρια τῶν πιστῶν ὑπῆρξε τὸ δραστικότερο φάρμακο, τὸ ἰσχυρότερο ἀντιβιοτικό. Στὴν δύναμη τοῦ ἁγιασμοῦ κανένα μικρόβιο δὲν ἀντιστέκεται. Αὐτὸς μὲ τὴν δύναμη τοῦ Ἐσταυρωμένου ποὺ κρύβεται μέσα του εἶναι τὸ δυνατότερο φάρμακο, ἀλλὰ καὶ τὸ ἐμβόλιο ποὺ προληπτικὰ μπορεῖ νὰ χρησιμοποιηθεῖ. Ὁ Ἁγιασμὸς συνιστᾶται νὰ τὸν πίνουμε, νὰ τὸν ραντίζουμε, νὰ τὸν ἔχουμε πρὸς «πᾶσαν ὠφέλειαν ἐπιτήδειον».

Δρ Χαραλάμπης Μ. Μπούσιας,
Μέγας Ὑμνογράφος τῆς τῶν Ἀλεξανδρέων Ἐκκλησίας

«Ο ΙΟΡΔΑΝΗΣ ΕΣΤΡΑΦΗ ΕΙΣ ΤΑ ΟΠΙΣΩ» (Χαραλ. Μπούσιας)

Ὁ Ἰορδάνης ἐστράφη εἰς τὰ ὀπίσω.

γράφει γιὰ τὴν «ΧΡ. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ»
ὁ Δρ Χαραλάμπης Μ. Μπούσιας,
Μέγας Ὑμνογράφος τῆς τῶν Ἀλεξανδρέων Ἐκκλησίας

.               Ὁ Ἰορδάνης ποταμός, ὁ ἱερὸς ποταμὸς τῆς θεοφανείας, ὁ ποταμὸς ποὺ «ἐθαμβήθη θεωρῶν τὸν ἀθεώρητον γυμνόν», εἶναι ὁ ποταμὸς ποὺ ἡ διάβασή του ὁδηγεῖ στὴν γῆ τῆς ἐπαγγελίας. Γιὰ ὅλους ἐμᾶς τοὺς Χριστιανοὺς ὁ Ἰορδάνης ποταμὸς εἶναι ὁ ποταμὸς τῆς ἐπιθυμίας ἐπισκέψεως τῶν ρείθρων του, τῆς καθάρσεως, τοῦ ἁγιασμοῦ. Ὅλοι μας τρέφουμε τὴν ἐλπίδα, νὰ ἀξιωθοῦμε νὰ βαπτισθοῦμε στὰ νερά του, στὰ ρεῖθρα ποὺ στὴν γύρω τους ἔρημο ἀσκήσευσε ὁ Βαπτιστὴς Ἰωάννης, ὁ Πρόδρομος, στὰ ῥεῖθρα ποὺ ἁγιάσθηκαν ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Θεάνθρωπο Ἰησοῦ τὴν στιγμὴ ποὺ ὁ Θεὸς Πατὴρ ἐφώνει «Οὖτός ἐστίν ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητός» καὶ τὶ Ἅγιον Πνεῦμα παρουσιάσθηκε «ἐν εἴδει περιστερᾶς».
.               Ὁ Ἰορδάνης ποταμὸς εἶναι ὁ προσωποποιημένος ποταμός. Ἂν καὶ ὡς κτίσμα εἶναι ἄψυχο, δὲν ἔχει αἰσθήσεις, ἐν τούτοις τοῦ φωνάζουμε: «Ἰορδάνη ποταμέ, τί ἐθαμβήθης θεωρῶν;», «Ἑτοιμάζου, Ἰορδάνη ποταμέ..», «Ἰορδάνη ποταμέ, στῆθι ὑπόδεξαι σκιρτῶν..», «Ἰορδάνη ποταμέ, εὐφράνθητι..», «Καὶ σύ, Ἰορδάνη ποταμέ, διατὶ ἐστράφης εἰς τὰ ὀπίσω», λὲς καὶ ἀπευθυνόμαστε σὲ πρόσωπο. Βέβαια, δὲν εἶναι τὸ μοναδικὸ κτίσμα ποὺ προσωποποιεῖται στὴν ἐκκλησιαστικὴ γραμματεία. Ἔχουμε πολλὰ παρόμοια παραδείγματα στὰ ἱερὰ κείμενα τῆς ὑμνογραφίας καὶ τῆς Ἁγίας Γραφῆς. Ὅταν λέμε: «Εὐφραινέσθω τὰ οὐράνια, ἀγαλλιάσθω τὰ ἐπίγεια», δηλαδή, ἂς εὐφρανθοῦν οἱ οὐρανοὶ καὶ ἂς χαρεῖ ἡ γῆ, ἐννοοῦμε τὴν χαρὰ τῶν ἀγγέλων στὸν οὐρανὸ καὶ τῶν ἀνθρώπων στὴν γῆ καὶ ὄχι τοῦ ἀέρος καὶ τοῦ ἐδάφους. Ἐπίσης στὴν ὑμνογραφία ἀπευθυνόμαστε πολλὲς φορὲς σὲ ἱεροὺς τόπους ἢ ἱερὰ ἀντικείμενα λὲς καὶ αὐτὰ εἶναι ἔμψυχα, ὅπως στὴν Βηθλεὲμ καὶ τὸν Τίμιο Σταυρό. Ἔτσι λέμε:
.               «Ἑτοιμάζου, Βηθλεέμ, ἤνοικται πᾶσιν ἡ Ἐδέμ..» ἢ « Σταυρὲ τοῦ Χριστοῦ, σῶσον ἡμᾶς τῇ δυνάμει σου», ἢ «Οὐ δυνησόμεθα, Σταυρὲ τοῦ Κυρίου, τὰ σὰ θαυμάσια ὑμνεῖν οἱ κατάκριτοι».  Ὅταν ἐπίσης λέμε: «Σκιρτήσατε τὰ ὄρη καὶ οἱ βουνοί», δὲν παρακινοῦμε τὰ βουνὰ καὶ τοὺς λόφους νὰ σκιρτήσουν, ἀλλὰ τοὺς Χριστιανοὺς ποὺ κατοικοῦν σὲ αὐτούς. Καὶ ὅταν λέμε: «Οἱ οὐρανοὶ διηγοῦνται δόξαν Θεοῦ», δὲν ἐννοοῦμε, ὅτι ἀφήνουν φωνὴ ποὺ ἀκοῦν τὰ αὐτιά μας, ἀλλὰ ὅτι παρουσιάζουν σὲ μᾶς μὲ τὸ μέγεθός τους τὴν δύναμη τοῦ Δημιουργοῦ. Ἔτσι, κατανοοῦμε τὸ κάλλος τους καὶ δοξάζουμε τὸν Πλάστη καὶ Δημιουργό τους σὰν ἄριστο τεχνίτη.
Τὴν θαυμαστὴ στροφὴ τοῦ ρεύματος τοῦ ποταμοῦ Ἰορδάνου πρὸς τὰ ὀπίσω, αὐτὴν ποὺ ὑπερφυῶς βλέπουμε σὲ αὐτὸν κάθε χρόνο, στὸν ἁγιασμὸ τῶν ὑδάτων τὴν ἡμέρα τῶν Θεοφανείων, και δοξάζουμε τὸν βαπτισθέντα Κύριό μας Ἰησοῦ, περιφράφει ὁ Προφητάναξ Δαβὶδ λέγοντας: «Ἡ θάλασσα εἶδε καὶ ἔφυγεν, ὁ Ἰορδάνης ἐστράφη εἰς τὰ ὀπίσω» (Ψαλμ. ΡΙΔ´, 3). Μὲ αὐτὸ τὸ χωρίο ὁ Ψαλμωδὸς ἤθελε νὰ προφητεύσει τὴν ἔκπληξη τῆς θαλάσσης, τοῦ νεροῦ ποὺ ἁπλωνόταν σὲ μεγάλο μέρος, καὶ τοῦ Ἰορδάνη ποταμοῦ, μὲ τὴν εἴσοδο στὰ νάματά του τοῦ ἀναμάρτητου Χριστοῦ μας. Αὐτὴν τὴν ἔκπληξη δικαιολογεῖ στὴν εὐχὴ τοῦ ἁγιασμοῦ τῶν ὑδάτων ὁ Ἅγιος Σωφρόνιος, Ἐπίσκοπος Ἱεροσολύμων λέγοντας.
.               «Ὁ Ἰορδάνης ἐστράφη εἰς τὰ ὀπίσω θεασάμενος τὸ πῦρ τῆς Θεότητος σωματικῶς κατερχόμενον καὶ εἰσερχόμενον ἐπ’ αὐτόν». Τὸ πῦρ τῆς Θεότητος στὴν σάρκα τοῦ Θεοῦ Λόγου, τοῦ Χριστοῦ μας, ποὺ εἰσερχόταν μέσα στὰ ἰορδάνεια ρεῖθρα, ἀπὸ φόβο καὶ σεβασμὸ αὐτὰ ἤθελαν νὰ τὸ ἀποφύγουν.
.               Τὸ ὅτι ὁ Ἰορδάνης ἐστράφη εἰς τὰ ὀπίσω περιγράφει καὶ τὸ ἑπόμενο ὡραιότατο τροπάριο τῆς ἑορτῆς τῶν Θεοφανείων θυμίζοντάς μας τὴν διαίρεση τοῦ ὕδατος τοῦ Ἰορδάνου μὲ τὴν μηλωτὴ τοῦ προφήτου Ἐλισσαίου, μετὰ τὴν ἀνάληψη στοὺς οὐρανοὺς μὲ πύρινο ἅρμα τοῦ προφήτου Ἠλιού:
.               «Ἀπεστρέφετο ποτέ, ὁ Ἰορδάνης ποταμός, τῇ μηλωτῇ Ἐλισσαιέ, ἀναληφθέντος Ἠλιοὺ, καὶ διῃρεῖτο τὰ ὕδατα ἔνθεν καὶ ἔνθεν· καὶ γέγονεν αὐτῷ, ξηρὰ ὁδὸς ἡ ὑγρὰ, εἰς τύπον ἀληθῶς τοῦ Βαπτίσματος, δι᾽ οὗ ἡμεῖς τὴν ῥέουσαν, τοῦ βίου διαπερῶμεν διάβασιν, Χριστὸς ἐφάνη, ἐν Ἰορδάνῃ, ἁγιάσαι τὰ ὕδατα». Ἐστράφη παλιὰ πρὸς τὰ πίσω τὸ ρεῦμα τοῦ Ἰορδάνου ποταμοῦ διὰ τῆς μηλωτῆς τοῦ ἀναληφθέντος στὸν οὐρανὸ προφήτου Ἠλία, τὴν ὁποίαν εἶχε ὁ προφήτης Ἐλισσαῖος. Καὶ ἔγινε ἡ ὑγρὴ ὁδὸς ξερὴ προτυπώνοντας ἀληθινὰ τὸ βάπτισμα, διὰ τοῦ ὁποίου ἐμεῖς διαπερνοῦμε τὴν ρευστὴ διάβαση τοῦ βίου. Ὁ Χριστὸς φανερώθηκε στὸν Ἰορδάνη, γιὰ νὰ ἁγιάσει τὰ ὕδατα.
.               Ἡ ποιητικώτατη προφητικὴ αὐτὴ φράση τῶν Ψαλμῶν «ὁ Ἰορδάνης ἐστράφη εἰς τὰ ὀπίσω» εἶναι πλουτισμένη μὲ ἕνα ἀσυνήθιστο καὶ ἀνυποψίαστο, ἀκόμα καὶ στοὺς πιὸ φιλακόλουθους, πνευματικὸ βάθος. Τὸ σχολιάζει πολὺ ὄμορφα, ὅπως πράττει πάντοτε, ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος:
.               Ὁ ποταμὸς Ἰορδάνης, ποὺ ἦταν πολυφημισμένος στὴν Ἁγία Γραφὴ καὶ γιὰ πολλὰ ἄλλα θαύματα, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν βάπτιση τοῦ Χριστοῦ σὲ αὐτόν, πηγάζει ἀπὸ δύο πηγές. Ἡ μία λέγεται Ἰὸρ καὶ ἡ ἄλλη Δάν. Καθὼς προχωροῦν τὰ δύο αὐτὰ ποτάμια, ἑνώνονται σὲ ἕνα ποὺ ὀνομάζεται Ἰορδάνης. Αὐτὸς μὲ πλῆρες ἀνάπτυγμα τοῦ ροῦ του περνάει μέσα ἀπὸ ἐναλλασσόμενα παρόχθια γόνιμα καὶ ἀμμώδη ἐδάφη καὶ χύνεται στὴν Νεκρὰ θάλασσα. Ἡ ἀλληγορία ἐδῶ εἶναι βαθειὰ καὶ θεολογικώτατη, ὅπως τὴν φανερώνει ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος. Ὁ ποταμὸς Ἰορδάνης εἶναι ὁ τύπος τουῦ ἀνθρωπίνου γένους. Οἱ δύο πηγές του συμβολίζουν τὸν Ἀδὰμ καὶ τὴν Εὔα, τοὺς δύο προπάτορες, ἀπὸ τοὺς ὁποίους ἀνέβλυσε ὅλο τὸ ἀνθρώπινο γένος. Καὶ τὸ γένος αὐτὸ πρὸς τὰ ποῦ πορευόταν πρὶν τὴν ἐνσάρκωση τοῦ Θεανθρώπου μας Ἰησοῦ; Ἀλλοίμονο, στὴν νέκρωση καὶ στὸν θάνατο μέσα ἀπὸ χαρὲς καὶ λύπες τῆς ζωῆς, ὅπως ὁ Ἰορδάνης, ὁ ὁποῖος μέσα ἀπὸ γόνιμα καὶ ἄγονα ἐδάφη ἐκβάλλει στὴν Νεκρὰ θάλασσα. Ἦρθε, ὅμως, ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ποὺ πόνεσε γιὰ τὴν ἀθλιότητα τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, καὶ ἔγινε ἄνθρωπος, καὶ ἔπαθε πάνω στὸν Σταυρό, καὶ κατήργησε, μὲ τὸν θάνατό του, τὸν θάνατο. Ἔτσι, χάρισε στοὺς ἀνθρώπους τὴν ζωὴ καὶ τοὺς ἔστρεψε πρὸς τὰ πίσω, τοὺς ἔκαμε νὰ μὴν τρέχουν πιὰ πρὸς τὴν νέκρωση καὶ τὸν θάνατο, ἀλλὰ πρὸς τὴν ζωὴ καὶ τὴν ἀφθαρσία. Αὐτὸς εἶναι ὁ λόγος, ποὺ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος λέγει, ὅτι «ὅσοι εἰς Χριστὸν Ἰησοῦν ἐβαπτίσθημεν, εἰς τὸν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθημεν». (Ῥωμ. στ΄ 3).
.               Σὲ ἕνα ἄλλο δοξαστικὸ τῆς Ἑορτῆς τῶν Θεοφανείων ὁ ὑμνογράφος ἐρωτᾶ τὸν Ἰορδάνη ποταμὸ προσωποποιημένο:
.               «Τί ἀναχαιτίζει σου τὰ ὕδατα, ὦ Ἰορδάνη, τί ἀναποδίζεις τὸ ῥεῖθρον καὶ οὐ προβαίνεις τὴν κατὰ δύσιν πορείαν;».
.               Γιὰ νὰ συνεχίσει μὲ τὴν ἀπάντηση τοῦ Ἰορδάνου:
«Οὐ δύναμαι φέρειν πῦρ καταναλίσκον· ἐξίσταμαι καὶ φρίττω τὴν ἄκραν συγκατάβασιν· ὅτι οὐκ εἴωθα τὸν καθαρὸν ἀποπλύνειν, οὐκ ἔμαθον τὸν ἀναμάρτηρον ἀποσμήχειν, ἀλλὰ τὰ ῥερυπωμένα σκεύη ἐκκαθαίρειν…». Ποιός σοῦ ἀναχαιτίζει τὰ ὕδατα, Ἰορδάνη, καὶ ἐμποδίζει τὴν φυσική σου πορεία πρὸς τὴν δύση; Αὐτὸς ποὺ εἶναι ὅλος πῦρ καὶ ἀπορῶ καὶ φρίττω τὴν ἀμέτρητη συγκατάβασή Του. Ἐγὼ δὲν μπορῶ νὰ καθαρίσω τὸν καθαρόν, οὔτε νὰ σκουπίσω τὸν ἀναμάρτητο. Ἐγὼ μόνο βρώμικα σκεύη μπορῶ μὲ τὰ νερά μου νὰ καθαρίσω.
.               Ὁ Ἰορδάνης ποταμὸς στὴν Παλαιὰ Διαθήκη ἀποκαλύπτεται ὡς ὁ ποταμὸς ποὺ ὁρίζει τὴν «γῆ τῆς ἐπαγγελίας». Τὸ νὰ διασχίσεις τὸν Ἰορδάνη σήμαινε, γιὰ τὸν λαὸ τοῦ Ἰσραήλ, πὼς εἰσέρχεσαι στὴν ἐκπλήρωση τῶν ὑποσχέσεων τοῦ Κυρίου. Σήμαινε, ὅτι μπαίνεις στὴν «γῆ ποὺ ρέει γάλα καὶ μέλι», στὸν τόπο ὅπου ὁ Θεὸς θὰ κατοικήσει μὲ τὸν λαό Του παρέχοντάς του τὶς ἀτελεύτητες εὐλογίες τῆς παρουσίας Του.
.               Στὴν Καινὴ Διαθήκη ἡ διαπέραση τοῦ Ἰορδάνη σημαίνει εἴσοδο στὴν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ἐμπειρία τῆς πληρότητας τῆς ζωῆς τοῦ μέλλοντος αἰῶνος. Τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ Μωϋσῆς δὲν εὐλογήθηκε νὰ διασχίσει τὸν Ἰορδάνη συμβολίζει ὅτι ὁ Νόμος μόνος του δὲν σώζει. «Οὐ δικαιωθήσεται ἐξ ἔργων νόμου πᾶσα σάρξ» (Γαλ. β΄ 16). Ἔπρεπε νὰ ἔλθει ὁ Σωτὴρ τοῦ κόσμου, ὁ Χριστός μας, ὁ ὁποῖος διὰ μέσου τοῦ Ἰορδάνου μπορεῖ νὰ εἰσάγει τοὺς πιστοὺς στὴν γῆ τῆς ἐπαγγελίας, στὴν Οὐράνια Βασιλεία, τονίζοντας ἔτσι τὴν λυτρωτικὴ ἐνέργεια τοῦ Ἰησοῦ, στὴν διαθήκη τῆς χάριτος.
.               Ὅταν μετὰ τὸν θάνατο τοῦ Μωϋσέως ὁ Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ ἔφθασε στὸν Ἰορδάνη, τὰ ὕδατα σχίσθηκαν στὴν παρουσία τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ, μὲ τοὺς ἱερεῖς νὰ προπορεύονται βαστάζοντας στὰ χέρια τους τὴν Κιβωτὸ τῆς Διαθήκης. Ὅπως τὰ ὕδατα τῆς Ἐρυθρᾶς θαλάσσης σχίσθηκαν, γιὰ νὰ ἐπιτρέψουν στὸν λαὸ αὐτὸ νὰ διαβεῖ ὡς διὰ ξηρᾶς, κατὰ τὴν ἔξοδό του ἀπὸ τὴν Αἴγυπτο ἐπιζητώντας τὴν «ἐν Θεῷ ἐλευθερία»καὶ σωτηρία του ἀπὸ τὰ φαραωνικὰ δεσμά, ἔτσι καὶ κατὰ τὴν εἴσοδό του στὴν γῆ τῆς ἐπαγγελίας ὁ Ἰορδάνης ποταμὸς σχίσθηκε, γιὰ νὰ διαβεῖ ὁ ταλαιπωρημένος λαὸς τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸν τόπο τοῦ τελικοῦ του προορισμοῦ. Μήπως καὶ γιὰ τὴν σωτηρία τὴν δική μας δὲν σχίσθηκαν τὰ Ἰορδάνεια ρεῖθρα, γιὰ νὰ περάσουμε στὴν Ἄνω Πόλη οἱ ταλαίπωροι ὁδοιπόροι αὐτῆς τῆς ζωῆς, οἱ ὁποῖοι μοναδικὴ βακτηρία ἔχουμε τὴν πίστη μας στὸν «ἐν Ἰορδάνῃ βαπτισθέντα Κύριο»;
.               Μετὰ τὴν διάβαση τοῦ Ἰορδάνου ὑπὸ τοῦ λαοῦ τοῦ Ἰσραὴλ τὸ ρεῦμα του ἐπανῆλθε στὴν κανονική του πορεία, «ὥρμησεν κατὰ χώραν καὶ ἐπορεύετο καθὰ ἐχθὲς καὶ τρίτην ἡμέραν δι’ ὅλης τῆς κρηπίδος» (Ἰησ. δ 18). Ὁ ποταμὸς Ἰορδάνης σχίσθηκε ἐπίσης κατὰ τὴν διέλευση τῶν προφητῶν Ἠλία καὶ Ἐλισσαίου, ὅπως ἀναφέρεται στὸ βιβλίο τῶν Βασιλειῶν, καὶ ἀκούγεται στὴν Ἀκολουθία τῶν Θεοφανείων: «Ἀμφότεροι ἔστησαν ἐπὶ τοῦ Ἰορδάνου. Καὶ ἔλαβεν Ἠλίας τὴν μηλωτὴν αὐτοῦ καὶ εἴλησε καὶ ἐπάταξε τὸ ὕδωρ καὶ διῃρέθη τὸ ὕδωρ ἔνθεν καὶ ἔνθεν καὶ διέβησαν ἀμφότεροι ἐν ἐρήμῳ» (Β’ Βασιλ. 2). Ἀπὸ αὐτὸν τὸν Ἰορδάνη ποταμὸ ἀνελήφθη στοὺς οὐρανοὺς ὁ προφήτης Ἠλίας, ὁ «ζῶν προφήτης», μὲ σκοπὸ νὰ ἐπιστρέψει ξανά, καθώς ὁ ἴδιος ὁ Κύριος εἶπε, γιὰ νὰ ἑτοιμάσει τὴν ὁδὸ γιὰ τὸν ἐρχομό Του: «Ὁ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτοῖς· Ἠλίας ἔρχεται πρῶτον καὶ ἀποκαταστήσει πάντα» (Ματθ. ιζ΄-11).
.               Στὸν Ἰορδάνη τέλος ποταμὸ καθαρίσθηκε ἀπὸ τὴν λέπρα του ὁ Νεεμὰν ὁ Σύρος, προεικονίζοντας τὸν καθαρισμὸ ὅλων μας ἀπὸ τὴν λέπρα τῆς ἁμαρτίας. Τὰ ὕδατα τοῦ Ἰορδάνου εἶχαν καθαριστικὲς ἰδιότητες, γιατὶ μὲ αὐτὰ ποτίσθηκε τὸ τρισύνθετο δένδρο, ἀπὸ τὸ ὁποῖο κατασκευάσθηκε ὁ Σταυρὸς τοῦ Κυρίου μας, πάνω στὸν ὁποῖο πλύθηκε ἡ ἁμαρτία τοῦ κόσμου.
.               Ἡ Ἱστορία τοῦ τρισύνθετου δένδρου ἔχει ὡς ἑξῆς:
.               Κάποια ἡμέρα παρουσιάσθηκε στὸν Λώτ, ποὺ εἶχε πέσει σὲ θανάσιμο ἁμάρτημα, ἕνας ἄγγελος καὶ τοῦ ἔδωσε τρία ραβδιά, τὸ καθένα ἀπὸ ἕνα εἶδος δέντρου, κέδρου, πεύκου καὶ κυπαρισσιοῦ. Τοῦ εἶπε νὰ τὰ φυτέψει καὶ νὰ φέρνει καθημερινὰ νερὸ ἀπὸ τὸν Ἰορδάνη, νὰ τὰ ποτίζει. Ἐὰν βλαστήσουν τοῦ εἶπε, θὰ σημαίνει πὼς ὁ Θεὸς δέχθηκε τὴν μετάνοιά σου, διαφορετικὰ θὰ εἶσαι κολασμένος γιὰ πάντα. Γεμάτος χαρὰ ὁ Λὼτ ἔκαμε, ὅπως τοῦ ὑπέδειξε ὁ ἄγγελος. Ἔφερνε νερὸ ἀπὸ τὸν Ἰορδάνη σὲ ἀπόσταση πορείας μιᾶς ἡμέρας, πολὺ κοπιαστική. Στὴν πορεία του αὐτὴ παρουσιαζόταν ὁ διάβολος, γιὰ νὰ τοῦ πάρει μὲ δόλιο τρόπο τὸ νερὸ καὶ νὰ μὴν βλαστήσουν τὰ ραβδιά. Μετασχηματιζόταν ἄλλοτε σὲ ταλαιπωρο διψασμένο ὁδοιπόρο, ἄλλοτε σὲ γέροντα ἀσθενῆ καὶ ἄλλοτε σὲ γυναίκα δυστυχισμένη καὶ τοῦ ἔπινε τὸ νερό. Γιὰ τὴν καλωσύνη του, ὅμως, τὸν λυπήθηκε ὁ Θεὸς καὶ μὲ μιὰ φορὰ ποὺ πότισε τὰ ραβδιά, αὐτὰ βλάστησαν καὶ ἑνώθηκαν στὸ τρισύνθετο δένδρο, ἀπὸ τὸ ὁποῖο κατασκευάσθηκε τὸ τίμιο ξύλο τοῦ Ζωοποιοῦ Σταυροῦ, τὸ Ξύλο τῆς σωτηρίας μας.
.               Στὴν ἐρώτηση ἐὰν μποροῦμε νὰ πλυθοῦμε σὲ ὁποιονδήποτε ποταμὸ καὶ νὰ καθαρισθοῦμε, ἡ ἀπάντηση τοῦ Θεοῦ εἶναι, ὄχι. Μόνο στὸν Ἰορδάνη, μὲ τὸ βάπτισμα τοῦ Χριστοῦ, καθαριζόμαστε ἀπὸ ὅλες μας τὶς ἁμαρτίες. Μόνο διὰ μέσου τοῦ Ἰορδάνου, ποὺ μεταφέρεται στὸ πετραχήλι τῶν ἐξομολόγων, εἰσερχόμαστε πεντακάθαροι στὴν χώρα τῶν ζώντων, στὴν γῆ τῆς ἐπαγγελίας τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Μόνο διὰ τῶν ἁγιασμένων ὑδάτων τοῦ Ἰορδάνη καὶ τῶν δακρύων τῆς μετανοίας μᾶς ἐξαγιάζει ὁ Θεὸς γιὰ πάντα.

 

 

«ΦΩΝΗ, ΛΥΧΝΟΣ, ΑΥΓΕΡΙΝΟΣ»

Ὁ Εἱρμὸς τῆς ϛ´ ᾨδῆς
τοῦ Κανόνος τῶν Θεοφανείων

ἀπὸ τὸ «Ἑορτοδρόμιον»
τοῦ Ἁγ. Νικοδήμου Ἁγιορείτου    

Ἡ φωνὴ τοῦ Λόγου, ὁ λύχνος τοῦ Φωτός, ὁ Ἑωσφόρος, ὁ τοῦ Ἡλίου Πρόδρομος, ἐν τῇ ἐρήμῳ, Μετανοεῖτε, πᾶσι βοᾷ τοῖς λαοῖς, καὶ προκαθαίρεσθε· ἰδοὺ γὰρ πάρεστι Χριστός, ἐκ φθορᾶς τὸν Κόσμον λυτρούμενος.

.                 Μὲ τρία ὁμοιώματα δείχνει ὁ Ἱερὸς Μελωδὸς ἐν τῷ Τροπαρίῳ τούτῳ τὴν οἰκειότητα ὅπου ἔχει ὁ Βαπτιστὴς Ἰωάννης μὲ τὸν Δεσπότην Χριστόν· παρομοιάζει γὰρ τὸν Ἰωάννην μὲ τὴν φωνήν, μὲ τὸν λύχνον καὶ μὲ τὸν ἑωσφόρον (τὸν αὐγερινόν)· τὸν δὲ Δεσπότην Χριστὸν παρομοιάζει μὲ τὸν λόγον, μὲ τὸ φῶς καὶ μὲ τὸν Ἥλιον. Παρομοιάζει λοιπὸν πρῶτον τὸν Ἰωάννην μὲ τὴν φωνήν, τὸν δὲ Χριστόν, μὲ τὸν λόγον· διότι ἡ φωνὴ εἶναι ἀὴρ πεπληγμένος, καὶ γίνεται ὄχημα τοῦ προφορικοῦ λόγου· καὶ ἂν ἡ φωνὴ πρώτη δὲν ὑποτεθῆ, ὁ προφορικὸς λόγος δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ φανερωθῇ εἰς τοὺς ἄλλους. Παρομοιάζει δεύτερον τὸν Ἰωάννην μὲ τὸν λύχνον, καὶ τὸν Χριστόν, μὲ τὸ φῶς· διότι ὁ λύχνος εἶναι ὄχημα τοῦ φωτός· ἐπειδὴ τὸ φῶς ἐπιτιθέμενον εἰς τὸν λύχνον φωτίζει τὸ ὀσπίτιον καὶ τοὺς ἐν τῷ ὀσπιτίῳ κατοικοῦντας ἀνθρώπους. Παρομοιάζει τρίτον ὁ Μελωδὸς τὸν Ἰωάννην μὲ τὸν ἑωσφόρον (αὐγερινόν), τὸν δὲ Χριστόν, μὲ τὸν Ἥλιον. Ταῦτα δὲ τὰ τρία ὁμοιώματα τοῦ Προδρόμου, ἡ φωνή, ὁ λύχνος καὶ ὁ ἑωσφόρος, εἶναι πρότερα κατὰ τὸν χρόνον τῶν ὁμοιωμάτων τοῦ Χριστοῦ: δηλαδὴ τοῦ λόγου, τοῦ φωτός, καὶ τοῦ Ἡλίου· κατὰ τὴν αἰτίαν ὅμως καὶ τὴν ἀξίαν πρότερα εἶναι τὰ ὁμοιώματα τοῦ Χριστοῦ· ὅθεν καὶ προτιμῶνται τὰ τοῦ Χριστοῦ ὁμοιώματα ἀπὸ τὰ τοῦ Προδρόμου· ἐπειδή, ἂν ἐρωτήσῃ τινάς, διὰ τί ἡ φωνὴ γίνεται; ἀποκρινόμεθα, διὰ νὰ ἐποχηθῇ ἐπάνω εἰς αὐτὴν ὁ λόγος· ὁμοίως ἂν ἐρωτήσῃ τις, διὰ τί γίνεται ὁ λύχνος; ἀποκρινόμεθα, διὰ νὰ βαλθῇ εἰς αὐτὸν τὸ φῶς καὶ νὰ λάμψῃ· ὠσαύτως καὶ ἐὰν εἰπῇ τινάς, διὰ τί ὁ αὐγερινὸς προλάμπῃ; ἀποκρινόμεθα, διὰ νὰ μηνύσῃ τὸν ἐρχομὸν τοῦ Ἡλίοου.
.              Τούτων οὕτω προεγνωσμένων, λέγει ὁ Ἱεράρχης Κοσμᾶς, ὅτι ὁ Βαπτιστὴς Ἰωάννης, ἡ φωνὴ τοῦ ἐνυποστάτου Λόγου τοῦ Πατρός, ὁ λύχνος τοῦ ἀϊδίου καὶ ἀκτίστου φωτός, καὶ ὁ αὐγερινός, ὁ πρόδρομος καὶ προμηνυτὴς τοῦ νοητοῦ Ἡλίου τῆς δικαιοσύνης Χριστοῦ φωνάζει εἰς ὅλους τοὺς λαοὺς ὅπου προσῆλθον εἰς αὐτόν, τό, Μετανοεῖτε, καὶ προκαθαρισθῆτε ἀπὸ τὰς ἁμαρτίας· ἐπειδή, ἰδοὺ εἶναι παρὼν ὁ Χριστός, καὶ λυτρώνει τὸν Κόσμον ἀπὸ τὴν φθορὰν τῆς ἀσεβείας καὶ ἁμαρτίας, καὶ ἐνδύει αὐτὸν ἀφθαρσίαν διὰ τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος. Τὸ μὲν οὖν «μετανοεῖτε» εἶπεν ὁ Ἰωάννης, καθὸ φωνή· ταύτης γὰρ ἴδιον εἶναι τὸ βοᾶν· τὸ δὲ «προκαθαίρεσθε» εἶπε, καθὸ λύχνος· ἴδιον γὰρ εἶναι τοῦ λύχνου νὰ καθαρίζῃ ὀπωσοῦν τὸ σκότος καὶ νὰ εἰσάγῃ τὸν φωτισμόν· τὸ δὲ «ἰδοὺ πάρεστι Χριστὸς ἐκ φθορᾶς τὸν Κόσμον λυτρούμενος» τὸ εἶπε, καθὸ αὐγερινός· τοῦτο γὰρ τοῦ αὐγερινοῦ ἴδιον εἶναι· ὁ γὰρ αὐγερινὸς πρὸ τοῦ Ἡλίου ἀνατέλλων, φαίνεται τρόπον τινὰ νὰ λέγῃ εἰς τοὺς κοιμωμένους ἀνθρώπους· σηκωθῆτε, ὦ ἄνθρωποι, ἀπὸ τὸν ὕπνον, σηκωθῆτε καὶ ἐργάζεσθε τὰς τέχνας σας· διότι ἰδοὺ ὁ Ἥλιος εἶναι παρών, καὶ ἡ ἡμέρα ἐγγίζει, σηκώνουσα ὑμᾶς ἀπὸ τὴν ἀναισθησίαν τοῦ ὕπνου. Σημείωσαι, ὅτι ἐρανίσθη τὰ ἀνωτέρω ὁ Μελωδὸς ἀπὸ τὸν εἰς τὰ φῶτα λόγον Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου λέγοντος· «Ἐγὼ χρείαν ἔχω ὑπό σοῦ βαπτισθῆναι, ὁ λύχνος τῷ Ἡλίῳ φησίν· ἡ φωνή, τῷ Λόγῳ· ὁ φίλος, τῷ Νυμφίῳ· ὁ προδραμὼν καὶ προδραμούμενος, τῷ φανέντι (ἐπὶ γῆς), καὶ φανησομένῳ (ἐν τῇ δευτέρᾳ παρουσίᾳ)».

 

 

ΤΟ ΝΕΡΟ καὶ Η ΚΑΘΟΔΟΣ τοῦ ΧΡΙΣΤΟΥ στὸν ΙΟΡΔΑΝΗ

Ἡ Βάπτιση τοῦ Χριστοῦ

ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ βιβλίο
τοῦ † Μητροπ. Ἀχελώου Εὐθυμίου
«ΧΡΙΣΤΟΣ ΤΑ ΠΑΝΤΑ»
(Ὀρθόδοξη Σωτηριολογία)
ἐκδ. «ΤΗΝΟΣ», Ἀθῆναι 1996,
σελ. 106-107

Ἠλ. στοιχειοθ. «Χριστ.  Βιβλιογρ.»

α) Ἡ σημασία τοῦ ὑγροῦ στοιχείου:

.                Τὸ ὑγρὸ στοιχεῖο (τὸ νερὸ) κυριαρχεῖ στὴν γῆ γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Πλανήτης μας λέγεται καὶ Ὑδρόγειος. Στὴν Ἁγία Γραφή, τὸ ὑγρὸ στοιχεῖο, ἡ θάλασσα καί, εἰδικότερα, τὸ βάθος της, «ἡ ἄβυσσος», θεωρεῖται ὡς χῶρος κατοικίας τῶν δαιμόνων (Λουκ. η´ 31). Ἡ «ἄβυσσος» εἶναι ἕνας χῶρος χωρὶς φῶς, σκοτεινός, χῶρος «σκιᾶς καὶ θανάτου» (πρβλ. Γεν. α´ 2). Γενικὰ τὸ ὑγρὸ στοιχεῖο καὶ ἡ ἄβυσσος θεωροῦνται ὡς ἕδρα τοῦ βασιλείου τῶν δαιμόνων. Αὐτὸ φαίνεται ἰδιαίτερα στὴν Π. Διαθήκη. Ἕνα παράδειγμα: τοὺς Ἰσραηλίτες χώριζε ἀπὸ τὴν Γῆ τῆς Ἐπαγγελίας ἡ Ἐρυθρὰ θάλασσα. Ὁ Θεός, διὰ θαύματος «ἐπάταξε τὰ ὕδατα» καὶ «ἔθραυσε τὰς κεφαλὰς τῶν ἐκεῖσε ἐμφωλευόντων δρακόντων»! Ὁ λαὸς τοῦ Θεοῦ πέρασε στὴν Γῆ τῆς Ἐπαγγελίας, διασχίζοντας τὴν Ἐρυθρὰ θάλασσα καὶ κατανικώντας τὸ κράτος τοῦ ἐχθροῦ. Τὸν ἴδιο συμβολισμὸ ἔχει καὶ ἡ βύθιση τῆς στρατιᾶς καὶ τῶν ἁρμάτων τοῦ Φαραὼ στὴν Ἐρυθρὰ θάλασσα, μὲ τὴν ἐπιστροφὴ τῶν ὑδάτων!

β) Ἡ κάθοδος τοῦ Χριστοῦ στὸν Ἰορδάνη:

.          Ἡ Βάπτιση τοῦ Χριστοῦ ἀποτελεῖ οὐσιαστικὸ σταθμὸ στὸ ἔργο τῆς σωτηρίας. Ἡ κάθοδος τοῦ Χριστοῦ στὸ ὑγρὸ στοιχεῖο μαζὶ μὲ τὴν κάθοδό του στὸν Ἅδη, φανερώνουν ὅτι ἕνας ἀπὸ τοὺς σκοποὺς τῆς ἐν Χριστῷ θείας Οἰκονομίας ἦταν καὶ ἡ ἐξουδετέρωση τοῦ διαβόλου καὶ ἡ διάλυση τοῦ κράτους τῆς ἐξουσίας του.
.          Εἰδικότερα, ἡ Βάπτιση τοῦ Χριστοῦ στὰ νερὰ τοῦ Ἰορδάνη εἶχε τὶς ἑξῆς σωτηριολογικὲς συνέπειες:

Πρῶτον, κατάφερε τὸ πρῶτο καὶ ἀποφασιστικὸ πλῆγμα κατὰ τοῦ βασιλείου τῶν δαιμόνων.

Δεύτερον, ἐγκαινίασε τὴν κάθαρση τῶν ἀνθρώπων ἀπὸ τὰ ἁμαρτήματά τους.

Τρίτον, ἐφώτισε τοὺς ἀνθρώπους ποὺ βρίσκονταν ὑπὸ τὴν ἐξουσία τοῦ διαβόλου «ἐν χώρα καὶ σκιὰ θανάτου».

Τέταρτον, ἐγκαινίασε τὴν ἀνάπλαση τῆς ἀνθρώπινης φύσης.

ΤΡΙΑΔΟΣ Η ΦΑΝΕΡΩΣΙΣ ΣΤΗΝ ΒΑΠΤΙΣΙ τοῦ ΧΡΙΣΤΟΥ

Ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ βιβλίο
τοῦ Μητροπ. Ναυπάκτου Ἱεροθέου
«Οἱ Δεσποτικὲς Ἑορτές»
-Εἰσοδικὸ στὸ Δωδεκάορτο
καὶ τὴν ὀρθόδοξη Χριστολογία–
σελ. 112-113,
ἐκδ. Ἱ. Μ. Γενεθλίου τῆς Θεοτόκου
(Πελαγίας), 2008

Ἠλ. στοιχειοθ. «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ»

.               Κατὰ τὴν βάπτιση τοῦ Χριστοῦ φανερώθηκε ἡ Ἁγία Τριάδα. Ἄλλωστε, ἕνας ἀπὸ τοὺς σκοποὺς τῆς θείας Ἐνανθρωπήσεως, ἀλλὰ καὶ τῆς βαπτίσεως τοῦ Χριστοῦ ἦταν ἡ ἀποκάλυψη τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ, ὅτι ὁ Θεός, καίτοι ἔχει μία οὐσία καὶ φύση, ὅμως εἶναι τρισυπόστατος, Πατήρ, Υἱὸς καὶ Ἅγιον Πνεῦμα. Ἔτσι λοιπόν, ἀκούγεται ἡ φωνὴ τοῦ Πατρός, ποὺ μαρτυρεῖ καὶ ἐπιβεβαιώνει ὅτι ὁ εὑρισκόμενος στὸν Ἰορδάνη τὴν ὥρα ἐκείνη εἶναι ὁ Υἱός του, καθὼς ἐπίσης παρίσταται καὶ τὸ Ἅγιον Πνεῦμα «ὡσεὶ περιστερά», σὰν περιστέρι.
.               Ἡ ἴδια ἀποκάλυψη τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ καὶ ἡ ἴδια ἐπιβεβαίωση τοῦ Πατρὸς συνέβη καὶ λίγο πρὸ τοῦ πάθος τοῦ Χριστοῦ, κατὰ τὴν μεταμόρφωσή του, ποὺ ἔγινε στὸ Θαβώρ.[…]
.               Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς ἀναλύει θεολογικότατα καὶ θαυμάσια γιατί ἐμφανίζεται ὁ Τριαδικὸς Θεὸς τὴν στιγμὴ ἐκείνη. Διδάσκει ὅτι φανερώνεται ὁ Τριαδικὸς Θεὸς κατὰ τὴν δημιουργία καὶ τὴν ἀναδημιουργία τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ πλάση τοῦ ἀνθρώπου εἶναι κοινὴ ἐνέργεια τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ, ἀφοῦ «ὁ Πατήρ, δι᾽ Υἱοῦ ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι» ποιεῖ τὰ πάντα. Ἄλλωστε στὴν Ἁγία Γραφὴ λέγεται ὅτι ὁ Τριαδικὸς Θεὸς ἀπεφάσισε τὴν δημιουργία τοῦ ἀνθρώπου: «ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ’ εἰκόνα ἡμετέραν καὶ καθ’ ὁμοίωσιν». Ὁ Πατὴρ ἔπλασε τὸν ἄνθρωπο κατ’ εἰκόνα τοῦ Λόγου καὶ ἐνεφύσησε τὴν ζωὴ ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι. Καὶ ἐπειδὴ κοινὴ εἶναι ἡ ἐνέργεια τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ, γιὰ αὐτὸ ὁλόκληρη ἡ Ἁγία Τριάδα συμμετέσχε στὴν δημιουργία του. Ἔπρεπε, λοιπόν, νὰ φανερωθῆ ὁ Τριαδικὸς Θεὸς καὶ κατὰ τὴν ἀνάπλαση καὶ ἀναδημιουργία τοῦ ἀνθρώπου. Ἄλλωστε, μετὰ τὴν βάπτισή του ὁ Χριστὸς ἄρχισε ἐπισήμως τὸ ἔργο του γιὰ τὴν σωτηρία τοῦ ἀνθρωπίνου γένους.
.               Ἡ φανέρωση τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ κατὰ τὴν ἀνάπλαση τοῦ ἀνθρώπου δείχνει καὶ μία ἄλλη θεολογικὴ ἀλήθεια, ὅτι δηλαδὴ μόνον ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἐπίγειος μύστης καὶ προσκυνητὴς τῆς Ἁγίας Τριάδος, ἀλλὰ καὶ ὅτι εἶναι ὁ μόνος κατ’ εἰκόνα τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ δημιουργημένος. Ὅπως ἐπεξηγεῖ θεολογικὰ ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, τὰ ζῶα δὲν ἔχουν νοῦ καὶ λόγο, ἀλλὰ μόνο πνεῦμα ζωτικό, τὸ ὁποῖο πνεῦμα δὲν ὑφίσταται καθεαυτό, πράγμα ποὺ σημαίνει ὅτι, ὅταν πεθαίνουν τὰ ζῶα, χάνεται καὶ τὸ πνεῦμα, δὲν παραμένει, ἀφοῦ δὲν ἔχει οὐσία, ἀλλὰ μόνο ἐνέργεια. Ἐπίσης οἱ ἄγγελοι καὶ ἀρχάγγελοι ἔχουν νοῦ καὶ λόγο, ἀλλὰ δὲν ἔχουν πνεῦμα ποὺ ζωοποιεῖ σῶμα, ἀφοῦ εἶναι ὑπὲρ αἴσθηση. Ὁ ἄνθρωπος ὅμως ἔχει νοῦ, λόγο καὶ πνεῦμα ποὺ ζωοποιεῖ συνημμένο σῶμα, γι᾽ αὐτὸ καὶ αὐτὸς μόνο εἶναι κατ’ εἰκόνα τῆς τρισυποστάτου θεότητος. Ἄλλωστε γιὰ αὐτὸν τὸν λόγο ὁ Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ, προκειμένου νὰ σώση καὶ νὰ μεταμορφώση τὸν κόσμο, ἔγινε ἄνθρωπος καὶ ὄχι ἄγγελος, ἀφοῦ ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἡ περίληψη τῆς δημιουργίας. Ἔτσι, διὰ τοῦ θεουμένου ἀνθρώπου ἔχουμε καὶ τὴν μεταμόρφωση καὶ ἀλλαγὴ τῆς κτίσεως.

ΤΟ ΒΑΠΤΙΣΜΑ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ

ΤΟ ΒΑΠΤΙΣΜΑ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ

Ἀπόσπασμα τῆς  Ἐγκυκλίου τῶν Θεοφανείων 2019
τοῦ Μητροπολ. Γόρτυνος Ἰερεμία

[…]

.               Ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ἀγαπητοί μου, εἶναι ἀναμάρτητος καί γι᾽ αὐτό δέν εἶχε ἀνάγκη ἀπό τό βάπτισμα. Ἀλλά ἔρχεται πρός τό βάπτισμα τοῦ Ἰωάννου, γιατί αὐτό τό βάπτισμα ἦταν θέλημα Θεοῦ· γιατί ἔπρεπε μέ τήν πράξη Του αὐτή ὁ Χριστός νά ἐπικυρώσει τό ἔργο τοῦ Ἰωάννου. Στήν βάπτιση τοῦ Χριστοῦ ἀκοῦμε τήν φωνή τοῦ οὐρανίου Πατρός, «Οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ὧ ηὐδόκησα». Αὐτή ἡ φωνή εἶναι καί φωνή τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ἡ ὁποία εἶχε ἀνακηρύξει τόν Μεσσία ὡς Υἱόν τοῦ Θεοῦ ἀγαπητόν (βλ. Ψαλμ. 2,7. Ἠσ. 42,1). Κατά τήν βάπτισή Του ὁ Ἰησοῦς «ἀνέβη εὐθύς», δηλαδή, ἀμέσως, «ἀπό τοῦ ὕδατος». Αὐτό δηλώνει καθαρά τήν ἀναμαρτησία τοῦ Χριστοῦ, γιατί οἱ βαπτιζόμενοι παρέμεναν στό νερό ὅσο χρόνο διαρκοῦσε ἡ ἐξομολόγηση τῶν ἁμαρτιῶν τους. Ἀλλά ὁ Χριστός, μή ἔχοντας οὐδεμία ἁμαρτία, «ἀνέβη εὐθύς ἀπό τοῦ ὕδατος».
.               Ἀκόμη κατά τήν βάπτιση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἄνοιξαν οἱ οὐρανοί, πού τούς εἶχε κλείσει ὁ Ἀδάμ μέ τήν ἁμαρτία του. Αὐτό σημαίνει ὅτι, καί ὅταν βαπτίζονται οἱ χριστιανοί, ἀνοίγουν καί γι᾿ αὐτούς οἱ οὐρανοί. Τό πιό θαυμαστό δέ ἀκόμη εἶναι ὅτι κατά τήν βάπτιση τοῦ Χριστοῦ ἦλθε τό Ἅγιο Πνεῦμα. Γιατί; Ἦλθε γιά νά μαρτυρήσει ὅτι εἶναι ἀνώτερος ὁ βαπτιζόμενος, δηλαδή ὁ Χριστός, ἀπό τόν βαπτίζοντα, δηλαδή τόν Πρόδρομο. Γιατί οἱ Ἰουδαῖοι θεωροῦσαν τόν Ἰωάννη ἀνώτερο ἀπό τόν Χριστό. Γιά νά μή νομίσουν δέ ὅτι ἡ φωνή τοῦ Πατέρα «οὗτος ἐστιν ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητός» λέγεται γιά τόν Ἰωάννη, γι᾿ αὐτό κατέρχεται τό Πνεῦμα μέ μορφή περιστερᾶς στό Χριστό. Στό Χριστό καί ὄχι στόν Ἰωάννη, γιατί τόν Χριστό ἤθελε νά δηλώσει τό Ἅγιο Πνεῦμα ὡς Υἱό τοῦ Θεοῦ ἀγαπητό. Ἐμφανίστηκε δέ τό Ἅγιο Πνεῦμα μέ μορφή περιστερᾶς, γιά νά δηλωθεῖ ὅτι, γιά νά ἔχουμε τήν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, πρέπει νά εἴμαστε καθαροί, ὅπως ἡ περιστερά ἀγαπάει τήν καθαρότητα. Πάντως, ὅπως ἐπί τοῦ Νῶε ἡ περιστερά μέ τό κάρφος ἐλαίας ἀνήγγειλε τήν λύση τοῦ κατακλυσμοῦ, ἔτσι καί ἐδῶ ἡ περιστερά ἀναγγέλλει τήν λύση τῶν ἁμαρτιῶν μας μέ τό βάπτισμά μας. Καί τό ἄνοιγμα λοιπόν τῶν οὐρανῶν καί ἡ ἐπιφοίτηση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος κατά τήν βάπτιση τοῦ Χριστοῦ, αὐτά τά δύο «τοῦ χριστιανικοῦ βαπτίσματος ἦσαν προχαράγματα», λέγει ὁ Ζιγαβηνός, ἕνας σπουδαῖος ἑρμηνευτής τῶν Ἁγίων Γραφῶν.
.               Χριστιανοί μου, μήν λησμονοῦμε τό βάπτισμά μας καί ὅτι μέ αὐτό πήραμε υἱοθεσία καί γίναμε παιδιά τοῦ Θεοῦ. Ἄς τιμήσουμε, λοιπόν, τήν ἀξία μας αὐτή, τήν θεία μας αὐτή υἱοθεσία καί ἄς κρατοῦμε καθαρό τόν χιτῶνα τοῦ βαπτίσματός μας ἀπό τούς μολυσμούς τῆς ἁμαρτίας. Χρόνια σας πολλά καί εὐλογημένα ἀπό τόν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό.

Μέ πολλές εὐχές,

† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας

ΠΗΓΗ: imgortmeg.gr

«ΑΛΛΟΣ» ΑΓΙΑΣΜΟΣ ΤΗΝ ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ καὶ «ΑΛΛΟΣ» ΑΝΗΜΕΡΑ ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ!

ΣΧ. «ΧΡ. ΒΙΒΛΙΟΓΡ.»:  Κάθε χρόνο ἴδιες μέρες ἴδια θέματα ἐπανέρχονται καὶ ἔνιοί τινες ἀνακυκλώνουν λαϊκὲς δοξασίες χωρὶς ὅμως ἱστορικὴ καὶ λειτουργικὴ τεκμηρίωση. Καὶ ἐπιμένουν στὸν λάθος συλλογισμό.
Ἂν -ὄπως ἰσχυρίζονται- ὁ Ἁγιασμὸς τῆς παραμονῆς εἶναι «ἄλλος» ἀπὸ τὸν Ἁγιασμὸ τῆς ἡμέρας τῶν Φώτων, τότε «ΑΛΛΗ» εἶναι καὶ ἡ Θ. Λειτουργία τῆς παραμονῆς καὶ «ἄλλη» τῆς ἡμέρας τῶν Φώτων. Καὶ συνεπῶς, ἀφοῦ δὲν μεταλαμβάνεται  -σύμφωνα μὲ αὐτούς – ὁ Ἁγιασμὸς τῆς Παραμονῆς ἀλλὰ μόνον τῆς ἡμέρας τῶν Φώτων, τότε δὲν θὰ πρέπει νὰ μεταλαμβάνεται καὶ ἡ Θ. Κοινωνία τῆς Παραμονῆς!
.           Ὁλοφάνερα ἀθεμελίωτες καὶ ἀθεολόγητες τέτοιες θεωρίες. Πολλὴ προσοχή!

βλ. σχετ.: ΕΙΝΑΙ ΑΡΑΓΕ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΣ Ο ΑΓΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΜΟΝΗΣ ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΗΣ ΕΟΡΤΗΣ;

 Ο Μ. ΑΓΙΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ

Η ΝΗΣΤΕΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΜΟΝΗΣ ΤΩΝ ΘΕΟΦΑΝΕΙΩΝ («…τὰ Θεοφάνεια δὲν κοινωνοῦμε, γιατί θὰ πάρουμε ἁγιασμὸ καὶ “εἶναι τὸ ἴδιο”».)

Ο ΑΓΙΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΘΕΟΦΑΝΕΙΩΝ (Μερικές χρήσιμες πληροφορίες)