Ἀλήθειες ἀπὸ τὸν Ζήσιμο Λορεντζάτο*
Τοῦ Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου
. Στὶς 3 Φεβρουαρίου ἦταν ἡ ἐπέτειος τοῦ θανάτου τοῦ Ζήσιμου Λορεντζάτου (1915-2004). Βιογράφοι του τὸν ἀναφέρουν ὡς συγγραφέα, λογοτέχνη καὶ κριτικό. Αὐτὲς εἶναι οἱ τυπικὲς ἀσχολίες του. Στὴν οὐσία ἦταν μεγάλη ἡ προσφορά του στὰ ἑλληνικὰ γράμματα καὶ στὴν ἰδιοπροσωπία μας. Ὡς ἄνθρωπος ἦταν διακριτικὸς καὶ ἁπλὸς στὴ ζωή, λεπτὸς καὶ εὐγενὴς στοὺς τρόπους καὶ ὡς συγγραφέας διακρίθηκε γιὰ τὴν περισσὴ ἀξιοπιστία καὶ ὑπευθυνότητα στὸ γράψιμό του.
. Γιὰ τὸν σκοπὸ τοῦ περάσματός μας ἀπὸ τὴ ζωὴ αὐτὴ γράφει: «Τὸ μέγιστο ποὺ μπορεῖς νὰ γίνεις μία μέρα γιὰ τὸν τόπο σου εἶναι μία καλὴ πυξίδα». Καὶ σὲ ἄλλο σημεῖο σχολιάζει: «Ὅποιος εἶναι κάτι, ξέρει πὼς δὲν εἶναι τίποτα. Βεβαιότητα. Ὅποιος δὲν εἶναι τίποτα, νομίζει πὼς εἶναι κάτι. Ἀβεβαιότητα». Καὶ γιὰ τὴν κρίση καὶ παρακμὴ ποὺ διέρχεται ὁ λαός μας ἐδῶ καὶ δεκάδες χρόνια ὑπενθυμίζει τὰ λόγια τοῦ καθηγητοῦ Βασιλείου Τατάκη, ποὺ τὰ εἶχε γράψει τὸ 1937: «…πίστευαν βαθιὰ πὼς ἡ κρίση ἦταν μόνο, ἢ κυρίως, οἰκονομική. Τὸ στάδιο αὐτὸ τὸ περάσαμε. Εἴμαστε πιὸ ἕτοιμοι τώρα νὰ δοῦμε πὼς ἡ κρίση θρονιάζει μέσα μας».
. Γιὰ τὴν ἐπανάσταση τοῦ 1821 ὁ Λορεντζάτος σημειώνει τὰ ἀκόλουθα: «Ἀναμφισβήτητα ἔγινε μία παραποίηση στὸ πρόσωπό μας ὕστερα ἀπὸ τὸ 1821. Μπορεῖ ἀπαραίτητη, αὐτὸ δὲν τὸ ξέρω. Τὸ ἑλληνικὸ ποτάμι βγῆκε ἀπὸ τὴν κοίτη του. Ποῦ πάει καὶ αὐτὸ δὲν τὸ ξέρω. ὉΤοῦρκος ἦταν πρωτόγονος, ἀλλὰ δὲν ἄγγιξε τὴν ψυχή μας. Τὴ μεγαλύτερη ζημιὰ τὴν ἔκανε ὁ φαναριώτης λακές του. Καὶ οἱ περισσότεροι Ἕλληνες γραμματιζούμενοι μέσα καὶ ἔξω ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα. Χάνομε τὸν ἀέρα ποὺ τὸν εἶχαν ἀπέναντι στοὺς ξένους ὁ Κολοκοτρώνης ἢ ὁ Μακρυγιάννης… Τὸ ριζικό μας ἐμᾶς τῶν φτωχῶν ἢ μικρῶν λαῶν… μετριέται διαφορετικά. Καὶ στὴ ζυγαριὰ βαραίνει γιὰ ἐμᾶς πολὺ ὁ Μακρυγιάννης ἢ ὁποιαδήποτε κυρὰ Γιάνναινα καθισμένη στὸ κεφαλόσκαλο μὲ τὴ ρόκα της. Πνευματικότητα χρειαζόμαστε. Καλλιέργεια χρειαζόμαστε. Ὁ ψυχισμός μας ἢ τὸπνεῦμα μετράει ἐμᾶς τῶν ἀδύναμων, ποὺ δὲν μετράει ἡ γροθιά μας…».
. Ὁ Λορεντζάτος εἶναι πεπεισμένος ὅτι ὁ Ἕλληνας χωρὶς τὴν πίστη καὶ τὴ γλῶσσα του πέφτει στὴν ἀνυπαρξία: «Χωρὶς τὴν πίστη μου καὶ χωρὶς τὴ γλῶσσα μου – τὰ δύο αὐτὰ ὑπερατομικὰ κρατήματα ἢ κερκέλια – πέφτω… πέφτω… πέφτω στὸ κενό, ὄχι στὸ φυσικὸ κενὸ ποὺ προβλημάτιζε τὸν Πασκάλ,… μήτε στὸ κενό της φιλοσοφίας, ποὺ τὸ ἀπόστεργε (σημ. γρ. ἀποδοκίμαζε) ὁλότελα ὁ Λάϊμπνιτς, ἀλλὰ πέφτω… πέφτω… πέφτω στὴν ἄβυσσο τὴν πνευματικὴ τὴν ἄπατη (ἂν τέτοιο πράμα ὑπάρχει πουθενά)». Γιὰ νὰ μὴν πέσει σὲ αὐτὸ τὸ κενὸ ὁ Λορεντζάτος ὑπογραμμίζει: «Γεννήθηκα, ἔζησα καὶ θὰ πεθάνω στὴν πίστη τῶν πατέρων μου, στὴν πίστη τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας. Τῶν ἁγίων πατέρων ἡμῶν….» καὶ προτείνει ὡς διέξοδο στὴν παρακμή μας νὰ ἐγκαταλείψουμε τοὺς δῆθεν προοδευτισμοὺς καὶ νὰ ἀναζητήσουμε τὴν ἀλήθεια τῆς ὕπαρξής μας.-
*Οἱ ἀναφερόμενες σκέψεις τοῦ Ζήσιμου Λορεντζάτου γράφονται στὸ βιβλίο τοῦ «Collectanea», Ἔκδ. «Δόμος», Ἀθήνα, Β΄ Ἔκδ. Σεπτέμβριος 2009
Χριστιανικὴ Βιβλιογραφία 