Ἄρθρα σημειωμένα ὡς Ἱερομόναχος Γρηγόριος
ΜΕ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΟΙΑ (Nέο βιβλίο)
Ἀναρτήθηκε ἀπὸ τὸν/τὴν christian-vivliografia στὸ ΒΙΒΛΙΟ-ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ/ - ΚΡΙΣΙΕΣ στὶς 8 Ἰούλιος 2021
ΜΟΛΙΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕ
Ἱερομονάχου Γρηγορίου,
«Μὲ Πίστη καὶ Μετάνοια» (Ὁ πιστὸς στὴν πανδημία)
Ἔκδ. Ἱ. Κουτλουμουσιανοῦ Κελλίου
Ἁγ. Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου,
Ἅγιον Ὄρος 2021
Μιὰ σημαντικὴ ἔκδοση μὲ ἰσορροπημένες ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΟΡΘΟΔΟΞΕΣ προσεγγίσεις, μέσα στὸν ἀλαλαγμὸ καὶ τὰ παραληρήματα τῶν ἑκατέρωθεν ἀκραίων τοποθετήσεων, ποὺ γράφτηκε «μὲ τὴν ἐλπίδα ὅτι θὰ ἐνισχύση καὶ θὰ παρηγορήση τοὺς ἐν Χριστῷ ἀδελφοὺς, ὑποδεικνύοντας τὴν ἀντιμετώπιση τοῦ προβλήματος ἀπὸ τὴν πνευματικὴ πλευρά».
Μιὰ συνεισφορὰ στὴν πνευματικὴ κατανόηση μὲ ἄξονα τὴν Πίστη καὶ τὴν Μετάνοια, μακρυὰ ἀπὸ ψευδορθόδοξα καὶ σκοτεινὰ ἰδεολογήματα.
«ΠΑΤΕΡ, ΕΙΣ ΧΕΙΡΑΣ ΣΟΥ ΠΑΡΑΤΙΘΕΜΑΙ ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΜΟΥ» (Ζ´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ) [Γρηγορίου ἱερομ. Ἁγιορείτου]
Ἀναρτήθηκε ἀπὸ τὸν/τὴν christian-vivliografia στὸ ΘΕΟΛΟΓΙΑ στὶς 26 Ἀπρίλιος 2019
«Πάτερ, εἰς χεῖρας σου παρατίθεμαι τὸ πνεῦμα μου»
Ἱερομονάχου Γρηγορίου:
«Οἱ ἑπτὰ Λόγοι τοῦ Χριστοῦ ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ»,
Ἱ. Κουτλουμουσιανόν Κελλίον Ἁγ. Ἰω. Θεολόγου,
Ἅγιον Ὄρος 2009.
Στοιχειοθεσία: «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ»
βλ. προηγούμενα :
1. ΠΑΤΕΡ ΑΦΕΣ ΑΥΤΟΙΣ· ΟΥ ΓΑΡ ΟΙΔΑΣΙ ΤΙ ΠΟΙΟΥΣΙ (Α´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ)
2. ΣΗΜΕΡΟΝ ΜΕΤ’ ΕΜΟΥ ΕΣῌ ΕΝ Τῼ ΠΑΡΑΔΕΙΣῼ (Β´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ) [Γρηγορίου ἱερομ. Ἁγιορείτου)
3. ΓΥΝΑΙ , ΙΔΕ Ο ΥΙΟΣ ΣΟΥ – ΙΔΟΥ Η ΜΗΤΗΡ ΣΟΥ (Γ´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ) [Γρηγορίου ἱερομ. Ἁγιορείτου]
4. ΘΕΕ ΜΟΥ, ΘΕΕ ΜΟΥ ΙΝΑΤΙ ΜΕ ΕΓΚΑΤΕΛΙΠΕΣ (Δ´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ) [Γρηγορίου ἱερομ. Ἁγιορείτου]
5. ΔΙΨΩ (Ε´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ) [Γρηγορίου ἱερομ. Ἁγιορείτου]
6. ΤΕΤΕΛΕΣΤΑΙ (ϛ´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ) [Γρηγορίου ἱερομ. Ἁγιορείτου]
. Ἀμέσως μετὰ τὸν προηγούμενο λόγο «Τετέλεσται», ὁ Θεάνθρωπος Ἰησοῦς λέγει τὸν ἕβδομο καὶ τελευταῖο τοῦτο λόγο: «Πάτερ, εἰς χεῖρας σου παρατίθεμαι τὸ πνεῦμα μου», καὶ πεθαίνει ἑκουσίως. Ὁ λόγος αὐτὸς ἀποδεικνύει ὅτι ὁ Χριστὸς παρέδωσε τὴν ζωή του ἑκούσια γιὰ τὴν σωτηρία τοῦ κόσμου. Ὡς καλὸς ποιμὴν ὁ κύριος ἑκούσια θυσιάστηκε γιὰ μᾶς. Ὁ ἴδιος εἶχε πεῖ: «ἐγὼ τίθημι τὴν ψυχήν μου, ἵνα πάλιν λάβω αὐτήν. Οὐδεὶς αἴρει αὐτὴν ἀπ’ ἐμοῦ, ἀλλ’ ἐγὼ τίθημι αὐτὴν ἀπ’ ἐμαυτοῦ. Ἐξουσίαν ἔχω θεῖναι αὐτήν, καὶ ἐξουσίαν ἔχω πάλιν λαβεῖν αὐτήν».
. «Πάτερ, εἰς χεῖρας σου παρατίθεμαι τὸ πνεῦμα μου. Σοῦ παραδίδω τὸ πνεῦμα μου, γιὰ νὰ τὸ ξαναπάρω πάλι. Καὶ ἀφοῦ εἶπε αὐτά, παρέδωσε τὸ πνεῦμα. Ἀλλὰ ὄχι γιὰ πολὺ χρόνο, διότι γρήγορα πάλι ἀναστήθηκε ἀνάμεσα ἀπὸ τοὺς νεκρούς. Ὁ ἥλιος τότε ἔχασε τὸ φῶς του, ἐξ αἰτίας τῆς ἀκτινοβολίας τοῦ Ἥλιου τῆς δικαιοσύνης. Σχίστηκαν οἱ πέτρες, διότι ἔπασχε ὁ Χριστός, πού, κατὰ τὸν Ἀπόστολο Παῦλο, συμβολιζόταν μὲ τὴν πέτρα καὶ πήγασε τὸ ὕδωρ τῆς ζωῆς γιὰ τοὺς ἀνθρώπους. Τὰ μνήματα ἄνοιξαν καὶ οἱ νεκροὶ ἀναστήθηκαν, γιὰ χάρη ἐκείνου ποὺ εἶναι ἐλεύθερος ἀνάμεσα στοὺς νεκρούς».
. Οἱ λέξεις ποὺ χρησιμοποίησε ὁ Κύριος ἔχουν μεγάλη σημασία. «Ὀνόμασε τὸν θάνατο παρακαταθήκη, διότι ἐπρόκειτο πάλι νὰ λάβει τὴν ψυχή». Ὅπως παρατηρεῖ ὁ ἱερὸς Θεοφύλακτος, «ὁ Χριστὸς δὲν παρέδωσε τὸ πνεῦμα μὲ βία ἀλλὰ ἑκουσίως. Διότι αὐτὸ σημαίνει τὸ Παρατίθημι. Ἡ λέξη φανερώνει ἀκόμη ὅτι πρόκειται νὰ τὸ λάβη πάλι, διότι ἔτσι εἶναι ἡ παρακαταθήκη· ἐπιστρέφεται ξανά. Δοξασμένος νὰ εἶναι ὁ Κύριος, διότι ὕστερα ἀπὸ τὸν θάνατό του, κατὰ τὸν ὁποῖο παρέθεσε τὸ πνεῦμα του στὰ χέρια τοῦ Θεοῦ Πατέρα, οἱ ψυχὲς τῶν ἁγίων παρατίθενται στὰ χέρια τοῦ Θεοῦ, καὶ ὄχι ὅπως πρὶν στὰ ἔγκατα τοῦ Ἅδου. Ὥστε ὁ θάνατος τοῦ Χριστοῦ ἔγινε δικός μας ἁγιασμός. Γιὰ αὐτὸ καὶ μὲ μεγάλη φωνὴ προσκαλεῖ τὸν θάνατο, ὁ ὁποῖος δὲν τολμοῦσε νὰ πλησιάση πρὶν κληθῆ». Μὲ τὸν θάνατό του ὁ Χριστὸς ἐσκύλευσε τὸν Ἅδη καὶ ὅλοι οἱ πιστοὶ «ἔχουμε λαμπρὲς ἐλπίδες καὶ ἀκλόνητη πίστη ὅτι, ἀφοῦ ὑποστοῦμε τὸν σωματικὸ θάνατο, θὰ βρεθοῦμε στὰ χέρια τοῦ Θεοῦ».
. Ὁ ἅγιος Νικόδημος, ἀνακεφαλαιώνοντας τοὺς ἁγίους Πατέρας, ἀναλύει τὸν ἑκούσιο θάνατο τοῦ Κυρίου. «Στοὺς ἄλλους ἀνθρώπους ὁ θάνατος ὁρμάει ἐξουσιαστικὰ καὶ τυραννικά. Ὁπότε ἡ φύση μας νικιέται ἀπὸ αὐτόν, ἀφοῦ ἔχει λάβει ἐξουσία ἐναντίον μας ἐξ αἰτίας τοῦ προπατορικοῦ ἁμαρτήματος… καὶ ἀκολουθεῖ ὁ χωρισμὸς τῆς ψυχῆς ἀπὸ τὸ σῶμα». Στὸν Χριστὸ ὅμως, «ὅταν ἡ θεότητα πρόσταξε νὰ ἔλθει ὁ θάνατος γιὰ τὴν οἰκονομία, γιὰ νὰ καταργηθῆ δηλαδὴ ὁ θάνατος διὰ τοῦ θανάτου, τότε κι ὁ θάνατος ὑπάκουσε σὰν δοῦλος στὸ θεϊκὸ πρόσταγμα καὶ πλησίασε… μὲ φόβο καὶ τρόμο. Αὐτὸ τὸ νόημα δίνει στὸ γεγονὸς καὶ ὁ Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνὸς σὲ ἕνα τροπάριο τῆς Ὀκτώηχου, λέγοντας: “Φόβῳ σοι ὡς θεραπαινὶς ἡ τελευτὴ προσταχθεῖσα πρόσεισι τῷ Δεσπότῃ τῆς ζωῆς”. Αὐτὸ φανέρωνε καὶ ἡ κλίση τῆς κεφαλῆς τοῦ Κυρίου στὸν Σταυρό. Διότι μὲ τὴν κλίση καλοῦσε τὸν θάνατο, ποὺ φοβόταν νὰ πλησιάση ἀπὸ μόνος του, ὅπως ἑρμηνεύει ὁ μέγας Ἀθανάσιος. Ἐπιπλέον ἡ κλίση τῆς κεφαλῆς τοῦ Κυρίου δὲν ἦταν φυσική, ἀλλὰ ὑπερφυσικὴ καὶ παράδοξη, γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης τὴν ἀναφέρεις κάτι θαυμαστό… λέγοντας: “Καὶ κλίνας τὴν κεφαλὴν παρέδωκε τὸ Πνεῦμα”. Διότι οἱ ἄλλοι ἄνθρωποι, ὅταν ψυχομαχοῦν καὶ πρόκειται νὰ παραδώσουν τὸ πνεῦμα, δὲν κλίνουν κάτω τὴν κεφαλὴ ἀλλὰ σηκώνουν ψηλὰ καὶ τὸ βλέμμα καὶ τὴν κεφαλή,… καὶ ὅταν παραδώσουν τὸ πνεῦμα, τότε κλίνουν κάτω τὴν κεφαλή. Ὁ Κύριος ὅμως ἔκανε τὸ ἀντίθετο: πρῶτα ἔκλινε τὴν κεφαλή, καὶ ἔπειτα παρέδωσε τὸ πνεῦμα, τὸ ὁποῖο εἶναι ὑπερφυσικὸ καὶ παράδοξο».
. Ὁ μέγας Ἀθανάσιος, τὸν ὁποῖο ἀναφέραμε ἀνωτέρω, γράφει ὅτι ἀφοῦ «τέλεσε ὁ Κύριος ὅλα τὰ γεγραμμένα» καὶ ὑπέμεινε «τὸ πάθος, τὴν σταύρωση, τοὺς ἐμπαιγμούς, τὶς πληγὲς ἀπὸ τὰ καρφιά,… ὑπολειπόταν μόνον ὁ θάνατος. Ἀλλὰ ἐκεῖνος ἀπὸ φόβο δὲν τολμοῦσε νὰ προσεγγίση, γιὰ αὐτὸ ἔκλινε ὁ Χριστὸς τὴν κεφαλή, καλώντας τον. Διότι πρὶν νὰ κλίνη τὴν κεφαλή, ὁ θάνατος δὲν τολμοῦσε νὰ Τὸν πλησιάση. Γι’ αὐτὸ λέγει ὁ Εὐαγγελιστής: “Καὶ κλίνας τὴν κεφαλὴν παρέδωκε τὸ πνεῦμα”».
. Ὁ λόγος αὐτὸς τοῦ Χριστοῦ, κατὰ τὸν ἅγιο Νικόδημο, ἔχει πνευματικὴ σημασία γιὰ τὴν προσωπική μας ζωή: «Ὅταν πρόκειται», λέγει, «νὰ παραδώσης τὸ πνεῦμα σου, θυμήσου τὸν ἕβδομο λόγο τοῦ Κυρίου καὶ ἀφιέρωσε μὲ κάθε λογῆς ταπείνωση καὶ πόνο καρδιᾶς καὶ δάκρυα τὴν ψυχή σου στὰ χέρια τοῦ Θεοῦ, λέγοντας μαζὶ μὲ τὸν πρωτομάρτυρα Στέφανο: “Κύριε Ἰησοῦ, δέξαι τὸ πνεῦμα μου”».
. Τὴν ἀπήχηση ποὺ πρέπει νὰ ἔχουν οἱ λόγοι τοῦ Χριστοῦ γιὰ τὴν ζωὴ κάθε πιστοῦ συνοψίζει ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης καὶ μᾶς παροτρύνει: «Βλέπεις, ἀδελφέ, τί ὠφέλεια ἔλαβες ἀπὸ τὸ σχολεῖο τοῦ Γολγοθᾶ; Βλέπεις τί θαυμαστὴ διδασκαλία σοῦ παρέδωσε ὁ Κύριος ἐπάνω στὸν Σταυρό;… Εὐχαρίστησε τὸν Ἰησοῦ, διότι ὄχι μόνον ὅσο ζοῦσε στὴν γῆ σὲ ἐδίδαξε, ἀλλὰ ἀκόμη καὶ πάνω στὸν Σταυρὸ κρεμασμένος δὲν παρέλειψε νὰ σὲ διδάξει τὰ πρὸς σωτηρίαν σου». «Νὰ συλλογίζεσαι», λοιπόν, «ἀγαπητέ, τοὺς ἑπτὰ λόγους, ποὺ πρόφερε ὁ Κύριος, ὅταν ἦταν ἐπάνω στὸν Σταυρό, τοὺς ὁποίους σοῦ ἄφησε σὰν μία στερνὴ καὶ μυστικὴ παραγγελία, γιὰ νὰ τὴν ἔχης φυλαγμένη πάντοτε στὴν καρδιὰ καὶ στὴν μνήμη σου, ὅσο καιρὸ θὰ ζῆς τὸν ἑβδοματικὸν αἰῶνα τῆς παρούσης ζωῆς».
. Καταλήγοντας θὰ ἀναφέρουμε τὸν βαθὺ θεολογικὸ συλλογισμὸ τοῦ ἁγίου Νικολάου Καβάσιλα: «Ἂν ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἀξίωσε νὰ μνημονεύουν τὰ δεσμά του, ἐπειδὴ αὐτὸ προξενεῖ ὠφέλεια, τί νὰ ποῦμε γιὰ τὶς πληγὲς τοῦ κοινοῦ Δεσπότου,… Ποιό ὄφελος δὲν προσφέρει ἡ μνήμη τους καὶ στὴν ψυχὴ καὶ στὴ γλῶσσα καὶ στὴν διάθεση καὶ στοὺς λογισμούς; Νομίζω μάλιστα ὅτι ὁ ἄνθρωπος κατὰ τὴν δημιουργία του δέχθηκε τὴ μνήμη, ἀπέκτησε τὴν ἱκανότητα νὰ σκέφτεται καὶ ἔλαβε τὴν γλῶσσα, ὥστε νὰ θυμᾶται τὰ πάθη τοῦ Κυρίου, αὐτὰ νὰ συλλογίζεται καὶ γιὰ αὐτὰ νὰ ὁμιλῆ!».
Ο ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ Η ΩΦΕΛΕΙΑ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ
Ἀναρτήθηκε ἀπὸ τὸν/τὴν christian-vivliografia στὸ ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΤΗΣ στὶς 1 Δεκεμβρίου 2017
Ο ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ Η ΩΦΕΛΕΙΑ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ
ἱερομονάχου Γρηγορίου
. Ἡ ἀσθένεια εἶναι μία ἐπίσκεψη τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸν ἄνθρωπο. Εἶναι μία ἐκδήλωση τῆς ἀγάπης Του, ποὺ ἔχει ὡς σκοπὸ τὴν θεραπεία τῆς ψυχῆς μας ἀπὸ τὴν ἀρρώστια τῆς ἁμαρτίας. «Ὁ Θεὸς δίνει τὶς ἀρρώστιες γιὰ τὴν ὑγεία τῆς ψυχῆς», λένε οἱ ἅγιοι Πατέρες.
. Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος μιλώντας γιὰ τὸν παράλυτο, ποὺ ἐπὶ τριάντα ὀκτὼ χρόνια περίμενε τὴν θεραπεία του, λέγει ὅτι ἡ ἀρρώστια τοῦ «ἔδειξε τὴν φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ. Διότι πραγματικά, τὸ νὰ τὸν παραδώσει ὁ Θεὸς σὲ τέτοια ἀρρώστια, καὶ τὸ νὰ παρατείνει τὴν ἀρρώστια τόσο πολὺ καιρό, εἶναι ἀπόδειξη πολὺ μεγάλης φροντίδος. Ὅπως ὁ χρυσοχόος βάζει τὸ χρυσάφι στὸ χωνευτήρι καὶ τὸ ἀφήνει νὰ δοκιμάζεται στὴν φωτιὰ μέχρις δότου τὸ δεῖ νὰ γίνεται τελείως καθαρό, ἔτσι κάνει καὶ ὁ Θεός: Ἐπιτρέπει νὰ δοκιμάζονται οἱ ἀνθρώπινες ψυχὲς στὶς συμφορὲς τόσο, ὅσο νὰ γίνουν καθαρὲς καὶ διάφανες, καὶ νὰ ἀποκομίσουν πολλὴ ὠφέλεια ἀπὸ τὴν δοκιμασία αὐτή. Ἑπομένως καὶ αὐτὸ εἶναι ἕνα εἶδος εὐεργεσίας, καὶ μάλιστα τὸ μεγαλύτερο», καταλήγει ὁ Ἅγιος. Ἐὰν οἱ λόγοι τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου μας φαίνονται ὑπερβολικοί, θὰ πρέπει νὰ ἐξετάσουμε γιατί ἡ ἀρρώστια θεωρεῖται εὐεργεσία τοῦ Θεοῦ. Ἡ ἀπάντηση, σύμφωνα μὲ τοὺς θεοφόρους Πατέρες, βρίσκεται στὴν πατρικὴ φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ, ποὺ μὲ ἀγάπη καὶ σοφία βρίσκει τὸν τρόπο νὰ θεραπεύσει τὴν ἄρρωστη ψυχή μας. Οἱ ἀρρώστιες, ὅπως καὶ οἱ ἄλλες θλίψεις ποὺ παραχωρεῖ ὁ Θεὸς στὴν ζωή μας, εἶναι, κατὰ τοὺς ἁγίους Πατέρες, «φάρμακα ποὺ θεραπεύουν τὴν ψυχή μας καὶ τὴν πολυχρονισμένη κακία ποὺ βρίσκεται στὸ βάθος της, καθὼς ἔχουν μέσα τοὺς τὸ πικρὸ καὶ δηκτικό, καὶ μποροῦν νὰ δώσουν στὴν ψυχὴ τὴν ὑγεία εὐκολότερα ἀπὸ τὰ ἄλλα μέσα», δηλαδὴ τὴν νηστεία, τὴν ἀγρυπνία, κλπ.Ἡ πνευματικὴ ὠφέλεια ποὺ προξενεῖ ἡ σωματικὴ ἀσθένεια εἶναι μία πραγματικότητα ποὺ βίωσαν ὅλοι οἱ Ἅγιοί της Ἐκκλησίας μας. Γι’ αὐτὸ ἀκριβῶς, ὅταν ὁ Κύριος τους ἐπισκεπτόταν μὲ τὴν ἀσθένεια, δὲν ζητοῦσαν νὰ ἀπαλλαγοῦν ἀπὸ αὐτήν, ἀλλὰ νὰ τοὺς δώσει δύναμη νὰ ὑπομείνουν.
. Ἕνας Γέροντας, ποὺ ὑπέφερε ἀπὸ ὑδρωπικία, ἔλεγε στοὺς ἀδελφοὺς ποὺ πήγαιναν νὰ τὸν περιποιηθοῦν: «Πατέρες εὔχεσθε, ὥστε νὰ μὴν προσβάλει παρόμοια ἀσθένεια τὴν ψυχή μου. Ὅσο γιὰ τὴν σωματικὴ ἀσθένεια, παρακαλῶ τὸν Θεὸ νὰ μὴν μὲ θεραπεύσει ἀμέσως, διότι ἂν καὶ ὁ ἐξωτερικός μας ἄνθρωπος φθείρεται, ὁ ἐσωτερικὸς ὅμως ἀνακαινίζεται μέρα μὲ τὴν ἥμερα». Αἰσθανόταν δηλαδὴ ὁ Ἅγιος αὐτός, κατὰ τὸ πρότυπό του ἀποστόλου Παύλου, τὴν αὐξανόμενη ὠφέλεια στὴν ψυχή του ἀπὸ τὴν ὀδυνηρὴ αὐτὴ ἀσθένεια.Ὁ μακαριστὸς γέροντας Παΐσιος μιλώντας ἀπὸ τὴν ἐμπειρία τῆς μεγάλης δοκιμασίας τοῦ ἔλεγε: «Ὅταν τὸ σῶμα δοκιμάζεται, τότε ἡ ψυχὴ ἁγιάζεται… Μεγάλη τιμὴ θὰ μοῦ ἔκαμε ὁ Χριστὸς νὰ ὑπέφερα ἀκόμη περισσότερο γιὰ τὴν ἀγάπη Του, ἀρκεῖ νὰ μὲ ἐνίσχυε, ὥστε νὰ ἀντέχω, καὶ μισθὸ δὲν θέλω… Ὅσο ὠφελήθηκα ἀπὸ τὴν ἀρρώστια δὲν ὠφελήθηκα ἀπὸ ὅλη τὴν ἄσκηση ποὺ εἶχα κάνει μέχρι τότε». «Μεγάλο πράγμα ἡ ὑγεία, ἄλλα καὶ τὸ καλὸ ποὺ προσφέρει ἡ ἀρρώστια, ἡ ὑγεία δὲν μπορεῖ νὰ τὸ δώσει! Πνευματικὸ καλό! Εἶναι πολὺ μεγάλη εὐεργεσία, πολὺ μεγάλη! Καθαρίζει τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὴν ἁμαρτία, καὶ μερικὲς φορὲς τοῦ ἐξασφαλίζει καὶ μισθό. Ἡ ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου εἶναι σὰν τὸ χρυσάφι καὶ ἡ ἀρρώστια εἶναι σὰν τὴν φωτιὰ ποὺ τὴν καθαρίζει. Βλέπεις, καὶ ὁ Χριστὸς εἶπε στὸν ἀπόστολο Παῦλο: Ἡ δύναμίς μου ἐν ἀσθενεία τελειοῦται. Ὅσο περισσότερο ταλαιπωρηθεῖ μὲ κάποια ἀρρώστια ὁ ἄνθρωπος, τόσο περισσότερο ἐξαγνίζεται καὶ ἁγιάζεται, ἀρκεῖ νὰ κάνει ὑπομονὴ καὶ νὰ τὴν δέχεται μὲ χαρά… Ἡ σωματικὴ ἀρρώστια βοηθᾶ στὴν θεραπεία τῆς πνευματικῆς ἀρρώστιας. Τὴν ἐξουδετερώνει μὲ τὴν ταπείνωση ποὺ φέρνει». Ἀξίζει νὰ ἀναφερθεῖ ἐδῶ ἡ μαρτυρία μίας ἐκλεκτῆς ψυχῆς ποὺ ἔπασχε ἀπὸ μυασθένεια πάνω ἀπὸ 30 χρόνια καὶ ἐκοιμήθη πρὶν ἀπὸ λίγο καιρὸ σὲ ἄσυλο ἀνιάτων: «Ἡ καρδιά μου ἀγαποῦσε δυνατὰ τὸν Πλαστουργό της. Αὐτὸς ἦταν ὁ πλοῦτος καὶ ἡ τροφή μου! Ἀλλὰ ἂν ὅλα τὰ χρόνια ἤμουν κάτω ἀπὸ τὴν προστασία καὶ τὴν ἀγάπη Του, τὸ 1980… βρέθηκα σὲ καταιγισμὸ ἀγάπης!… Ἀπὸ τὸ κεφάλι μέχρι τὰ δάκτυλα τῶν ποδιῶν μου ἤμουν ἀκίνητη… Τὰ μάτια δὲν ἄνοιγαν γιὰ νὰ δοῦν, ἀλλὰ καὶ ὅταν ἄνοιγαν τὰ ἔβλεπα ἢ θαμπὰ ἢ διπλά. Δὲν μποροῦσα νὰ μιλήσω καθόλου,… τὰ πνευμόνια δὲν λειτουργοῦσαν ἀπὸ μόνα τους. Εἶχα πάντα ὀξυγόνο, μερικὲς φορὲς καὶ ἀναπνευστήρα… Εἶχα γιὰ 3 συνεχῆ χρόνια ὀρὸ χωρὶς νὰ παίρνω ἀπὸ τὸ στόμα οὔτε μία κουταλιὰ γάλα. Ἔτσι δοκίμασα στὸν τέλειο βαθμό της τὴν πείνα καὶ τὴν δίψα… Ἡ δόση τῶν καθημερινῶν μου φαρμάκων ἔφθανε τὰ 60-70 χάπια μὲ ἄδειο τελείως στομάχι. Πολλὲς φορὲς πλησίασα τὴν γεύση τοῦ θανάτου.» Ὅλα αὐτὰ φαίνονταν σὰν ταλαιπωρίες, ὅμως ἡ πραγματικότητα ἦταν ἄλλη. Ποτὲ δὲν θὰ μπορέσω νὰ περιγράψω τὴν γλυκύτητα καὶ τὴν ἐσωτερικὴ ἀνάπαυση καὶ χαρά… Βυθίζομαι σὲ ὠκεανοὺς χαρᾶς καὶ εὐτυχίας. Καὶ αἰτία αὐτῶν ἡ μακροχρόνια ἀσθένειά μου».
. Ἔλεγε ὁ μακαριστὸς γέροντας Πορφύριος: «Εὐχαριστῶ τὸν Θεό, πού μου ἔδωσε πολλὲς ἀρρώστιες. Πολλὲς φορὲς τοῦ λέω: «Χριστέ μου, ἡ ἀγάπη σου δὲν ἔχει ὅρια». Τὸ πῶς ζῶ εἶναι ἕνα θαῦμα. Μέσα στὶς ἄλλες μου ἀρρώστιες ἔχω καὶ καρκίνο στὴν ὑπόφυση… Πονάω φοβερά. Προσεύχομαι ὅμως σηκώνοντας τὸν Σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ μὲ ὑπομονή… Πονάω πολύ, ὑποφέρω, ἀλλὰ εἶναι πολὺ ὡραία ἡ ἀρρώστια μου. Τὴν αἰσθάνομαι ὡς ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ. Κατανύγομαι καὶ εὐχαριστῶ τὸν Θεό. Εἶναι γιὰ τὶς ἁμαρτίες μου. Εἶμαι ἁμαρτωλὸς καὶ προσπαθεῖ ὁ Θεὸς νὰ μὲ ἐξαγνίσει. Ὅταν ἤμουν δεκαέξι χρονῶν παρακαλοῦσα τὸν Θεὸ νὰ μοῦ δώσει μία βαριὰ ἀρρώστια, ἕναν καρκίνο, γιὰ νὰ πονάω γιὰ τὴν ἀγάπη Του καὶ νὰ Τὸν δοξάζω μέσα ἀπὸ τὸν πόνο… Ὁ Θεὸς δὲ λησμόνησε τὸ αἴτημά μου, καὶ μοῦ ἔδωσε αὐτὴν τὴν εὐεργεσία μετὰ ἀπὸ τόσα χρόνια! Τώρα δὲν παρακαλῶ τὸν Θεὸ νὰ μοῦ πάρει αὐτὸ ποὺ Τοῦ ζήτησα. Χαίρομαι ποὺ τὸ ἔχω, γιὰ νὰ γίνω κι ἐγὼ συμμέτοχος στὰ πάθη Του ἀπὸ τὴν πολλή μου ἀγάπη. Ἔχω τὴν παιδεία τοῦ Θεοῦ. “Ὃν γὰρ ἀγαπᾶ Κύριος παιδεύει”. Ἡ ἀρρώστια μου εἶναι μία ἰδιαίτερη εὔνοια τοῦ Θεοῦ ποὺ μὲ καλεῖ νὰ μπῶ στὸ μυστήριο τῆς ἀγάπης Του… Γι’ αὐτὸ δὲν προσεύχομαι νὰ μὲ κάνει ὁ Θεὸς καλά. Προσεύχομαι νὰ μὲ κάνει καλό».
«ΑΝΑΡΩΤΙΟΜΑΣΤΕ ΓΙΑ ΤΟ ΠΟΥ ΘΑ ΦΤΑΣΟΥΜΕ, ΓΙΑΤΙ Ο ΘΕΟΣ ΣΙΩΠΑ»
Ἀναρτήθηκε ἀπὸ τὸν/τὴν christian-vivliografia στὸ ΘΕΟΛΟΓΙΑ στὶς 9 Σεπτέμβριος 2017
Ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ νέο βιβλίο
τοῦ ἱερομονάχου Γρηγορίου
«Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος»
ἔκδ. Ἱ. Κουτλουμουσιανοῦ Κελλίου
Ἁγ. Ἰωάννου Θεολόγου,
Ἅγιον Ὄρος 2017
σελ. 207-209
Ἠλ. στοιχειοθ. «Χριστιαν. Βιβλιογρ.»
Βλ. σχετ.: «ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΣΑΝ ΟΙ ΑΘΕΟΦΟΒΟΙ ΝΑ ΦΤΥΣΟΥΝ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ;» [Ἅγ. Παΐσιος Ἁγιορ.]
. Ὁ Ἅγιος [Ἰω. ὁ Χρυσόστομος] κατόπιν βγάζει τὰ πνευματικὰ συμπεράσματα γιὰ ὅσα συνέβαιναν τότε στὴν Ἐκκλησία, καὶ ἀπευθύνει τὸν λόγο σὲ κάθε πιστό: «Ὅταν ἰδῆς μερικοὺς νὰ σκανδαλίζωνται ἀπὸ αὐτὰ ποὺ συμβαίνουν, πρῶτα πρῶτα νὰ σκεφθῆς ὅτι ὁ σκανδαλισμός τους δὲν προέρχεται ἀπὸ τὰ γεγονότα ἀλλὰ ἀπὸ τὴν προσωπική τους ἀδυναμία. Καὶ ἔπειτα, πρόσεχε ὅτι πολλοὶ ἀπὸ αὐτὲς τὶς ἀφορμὲς ἔλαμψαν περισσότερο, καθὼς δόξαζαν τὸν Θεό, καὶ Τὸν εὐχαριστοῦσαν μὲ πολλὴ προθυμία καὶ γι᾽ αὐτὰ τὰ λυπηρά. Ἑπομένως μὴ βλέπεις ἐκείνους ποὺ κλονίζονται, ἀλλὰ αὐτοὺς ποὺ στέκονται σταθεροί,… καὶ γίνονται ἰσχυρότεροι… Καὶ ἂν ἀκόμη ἦταν περισσότεροι ἐκεῖνοι ποὺ κλονίστηκαν, “εἶναι προτιμότερος ἕνας ποὺ κάνει τὸ θέλημα τοῦ Κυρίου, παρὰ μύριοι παράνομοι”». Παράδειγμα τῆς ἀλήθειας αὐτῆς εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Ἅγιος, ὁ ὁποῖος ἐφάρμοσε τὸ θεώρημα τοῦ Κυρίου καὶ γιὰ αὐτὸ ἀντιμετώπισε θύελλα διωγμῶν. Ὁ Κύριος ὅμως τὸν δοξάζει στοὺς αἰῶνες, ἐνῶ οἱ διῶκτες του καὶ ὅσοι λύγισαν στοὺς διωγμοὺς περιφρονήθηκαν καὶ ξεχάστηκαν.
. Στὰ χρόνια τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, σημειώνει ὁ Ἅγιος, συνέβαιναν χειρότερα πράγματα. Καὶ προσθέτει: «Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ἐπειδὴ ἔβλεπε τοὺς μύριους κινδύνους ποὺ ἐπέρχονταν ἐναντίον τους, καὶ φοβόταν μήπως ἐξ αὐτοῦ μερικοὶ πιστοὶ πέσουν σὲ σύγχυση, ἔγραφε: “σᾶς ἔστειλα τὸν Τιμόθεο, γιὰ νὰ μὴν κλονίζεται κανεὶς μ’ αὐτὲς τὶς θλίψεις”… Ἡ ἀποστολικὴ ζωὴ εἶναι στενὰ συνδεδεμένη μὲ τοὺς ἐμπαιγμοὺς καὶ τὴν κακοπάθεια… ὅσοι ὅμως προσέχουν, ὄχι μόνον δὲν βλάπτονται καθόλου ἀπὸ αὐτὰ ἀλλὰ ἀντίθετα κερδίζουν».
. Ὅλοι οἱ ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας πέρασαν μέσα ἀπὸ τὸ καμίνι τῶν πειρασμῶν. Μᾶς συμβουλεύει ὁ ἅγιος Ἰωάννης: «Βλέποντας ὁλόκληρη τὴ ζωὴ τῶν γενναίων καὶ μεγάλων ἀνδρῶν νὰ ὑφαίνεται ἀπὸ τέτοια παθήματα, μὴν συγχύζεστε οὔτε νὰ ταράσσεστε, οὔτε ἀπὸ τοὺς δικούς σας οὔτε ἀπὸ τοὺς κοινοὺς πειρασμούς, διότι ἡ Ἐκκλησία ἀπὸ τὴν ἀρχὴ ἔτσι ἀνατράφηκε, ἔτσι μεγάλωσε».
. Ὁ Θεός, μὲ πάνσοφο τρόπο, ἐξηγεῖ ὁ θεοφώτιστος Ἅγιος, «θέλοντας νὰ μεταμορφώσει τὴν ψυχή, ὥστε νὰ γίνει κατάλληλη γιὰ τὴν ἀρετή… τὴν παραδίδει στὴν δοκιμασία τῶν πειρασμῶν. Ἔτσι καὶ οἱ πνευματικὰ νωθροί, οἱ χαλαροί, τονώνονται, καὶ αὐτοὶ ποὺ εἶναι ἄξιοι γίνονται περισσότερο ἱκανοὶ καὶ ἀνίκητοι στὶς ἐπιβουλὲς τῶν δαιμόνων. Μὲ τὸν τρόπο αὐτό, πολλοὶ ἀναδεικνύονται ἄξιοι τῶν μελλόντων ἀγαθῶν». Καὶ καταλήγει ὁ Ἅγιος: «νὰ στέκεστε ἑδραῖοι καὶ ἀμετακίνητοι, περιμένοντας τὰ ἀγαθὰ ποὺ φυλάσσονται γιὰ σᾶς. Διότι ὁπωσδήποτε, χωρὶς καμία ἀμφιβολία, σᾶς φυλάσσεται ἀμοιβή, ὄχι ἴση μὲ τοὺς κόπους, ἀλλὰ ἀσύγκριτα μεγαλύτερη».
. Στὸ τελευταῖο αὐτὸ κείμενό του σ πρὸς τοὺς πιστούς του ὁ ἅγιος Ἰωάννης ἀσχολεῖται μὲ τὰ θέματα τοῦ ἀκαταλήπτου τῆς θείας Προνοίας καὶ τῆς πνευματικῆς ὠφελείας τῶν πειρασμῶν. Στὰ θέματα αὐτὰ ὁ Ἅγιος ἀναφερόταν ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τοῦ κηρυκτικοῦ του ἔργου. Ὅσα γράφει ὅμως ἐδῶ εἶναι καρπὸς τῆς ὀδυνηρῆς ἐμπειρίας του ἀπὸ τὴν κακία τῶν ἀνθρώπων καὶ συχνὰ μάλιστα ἐπισκόπων, τὴν ὁποία ἀντιμετώπισε μιμούμενος τὸ παράδειγμα τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Ἅγιος ὑπογραμμίζει ὅτι οἱ δυνατοὶ πνευματικά, διὰ τῶν πειρασμῶν, «ἔλαμψαν περισσότερο, καθὼς δόξαζαν τὸν Θεὸ καὶ τὸν εὐχαριστοῦσαν». Μὲ τὰ λόγια αὐτὰ προδίδει, χωρὶς νὰ τὸ θέλει, τὴν δική του μαρτυρικὴ πορεία, ποὺ τὸν ἀνέδειξε φωστήρα τῆς οἰκουμένης, διότι μέσα στὶς ἀπίστευτες δοκιμασίες ποὺ ὑπέστη, δὲν ἔπαψε νὰ δοξολογεῖ τὸ ἅγιο ὄνομα τοῦ Κυρίου, καὶ νὰ ἀναφωνεῖ μέχρι τελευταίας του ἀναπνοῆς τὸ δόξα τῷ Θεῷ πάντων ἕνεκεν!
. Οἱ προτροπὲς τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου πρὸς τοὺς σκανδαλισθέντας πιστοὺς τῆς Βασιλευούσης ἔχουν διαχρονικὴ σημασία. Ἀπευθύνονται στοὺς πιστοὺς κάθε ἐποχῆς, καὶ φυσικὰ καὶ σὲ μᾶς τοὺς ἴδιους. Καὶ σήμερα περνᾶ δοκιμασίες ἡ Ἐκκλησία μας καὶ ἡ πατρίδα μας, καὶ συχνὰ ἀναρωτιόμαστε γιὰ τὸ ποῦ θὰ φτάσουμε, καὶ γιατί ὁ Θεὸς φαίνεται νὰ σιωπᾶ. Τὸ χρυσοστομικὸ αὐτὸ τὸ κείμενο ὅμως μπορεῖ νὰ λύσει κάθε ἀμφιβολία, καὶ νὰ ἀναπαύση κάθε καλοπροαίρετη ψυχή. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης, μὲ τὸν λόγο του καὶ τὸ παράδειγμά του, μᾶς ἔδειξε ὅτι ὅσοι γρηγοροῦν πνευματικὰ καὶ δοξολογοῦν γιὰ ὅλα τὸν Θεό, μέσα ἀπὸ τοὺς πειρασμοὺς ἀναδεικνύονται καὶ λάμπουν περισσότερο.
«ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΣΑΝ ΟΙ ΑΘΕΟΦΟΒΟΙ ΝΑ ΦΤΥΣΟΥΝ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ;» [Ἅγ. Παΐσιος Ἁγιορ.]
Ἀναρτήθηκε ἀπὸ τὸν/τὴν christian-vivliografia στὸ ΒΙΒΛΙΟ-ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ/ - ΚΡΙΣΙΕΣ, ΘΕΟΛΟΓΙΑ στὶς 20 Ἰούλιος 2017
ΝΕΑ ΕΚΔΟΣΗ
Ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ νέο βιβλίο
τοῦ ἱερομονάχου Γρηγορίου
«Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος»
ἔκδ. Ἱ. Κουτλουμουσιανοῦ Κελλίου
Ἁγ. Ἰωάννου Θεολόγου,
Ἅγιον Ὄρος 2017
σελ. 110-111
Ἠλ. στοιχειοθ. «Χριστιαν. Βιβλιογρ.»
. […] Ὁ εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος μεταξὺ ἄλλων γράφει: Ἐνέπτυσαν εἰς τὸ πρόσωπον αὐτοῦ. Καὶ ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος ἐκφράζει μὲ θλίψη τὴν ἀγάπη του στὸν Κύριο: «Τί μπορεῖ νὰ ἐξισωθῆ μὲ αὐτὴ τὴν ὕβρη». Ἔφτυναν καὶ ράπιζαν τὸ πρόσωπο ἐκεῖνο, τὸ ὁποῖο ἡ θάλασσα σεβάστηκε, ὅταν τὸ εἶδε (καὶ γαλήνεψε), τὸ ὁποῖο ὁ ἥλιος ἀντίκρυσε πάνω στὸν Σταυρό καὶ ἔκρυψε τὶς ἀκτῖνες του».
. Γιὰ τὸν ἐμπτυσμὸ αὐτὸ τοῦ θείου Προσώπου, πονοῦσε πολὺ καὶ ἕνας ἄλλος ἅγιος, ὁ ὅσιος Παΐσιος ὁ ἁγιορείτης. Ὅταν ἀξιώθηκε νὰ ἀντικρύση τὸν Χριστό, μὲ πόνο ἐξέφρασε τὴν ἀπορία: «Πῶς μπόρεσαν –οἱ ἀθεόφοβοι– νὰ φτύσουν αὐτὴ τὴν παρθενικὴ ὀμορφιά;»
ΤΕΤΕΛΕΣΤΑΙ (ϛ´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ) [Γρηγορίου ἱερομ. Ἁγιορείτου]
Ἀναρτήθηκε ἀπὸ τὸν/τὴν christian-vivliografia στὸ ΘΕΟΛΟΓΙΑ στὶς 14 Ἀπρίλιος 2017
ΤΕΤΕΛΕΣΤΑΙ
(ϛ´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ)
Ἱερομονάχου Γρηγορίου:
«Οἱ ἑπτὰ Λόγοι τοῦ Χριστοῦ ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ»,
Ἱ. Κουτλουμουσιανόν Κελλίον Ἁγ. Ἰω. Θεολόγου,
Ἅγιον Ὄρος 2009.
Στοιχειοθεσία: «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ»
βλ. προηγούμενα :
1. ΠΑΤΕΡ ΑΦΕΣ ΑΥΤΟΙΣ· ΟΥ ΓΑΡ ΟΙΔΑΣΙ ΤΙ ΠΟΙΟΥΣΙ (Α´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ)
-
ΣΗΜΕΡΟΝ ΜΕΤ’ ΕΜΟΥ ΕΣῌ ΕΝ Τῼ ΠΑΡΑΔΕΙΣῼ (Β´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ) [Γρηγορίου ἱερομ. Ἁγιορείτου)
-
ΓΥΝΑΙ , ΙΔΕ Ο ΥΙΟΣ ΣΟΥ – ΙΔΟΥ Η ΜΗΤΗΡ ΣΟΥ (Γ´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ) [Γρηγορίου ἱερομ. Ἁγιορείτου]
-
ΘΕΕ ΜΟΥ, ΘΕΕ ΜΟΥ ΙΝΑΤΙ ΜΕ ΕΓΚΑΤΕΛΙΠΕΣ (Δ´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ) [Γρηγορίου ἱερομ. Ἁγιορείτου]
-
ΔΙΨΩ (Ε´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ) [Γρηγορίου ἱερομ. Ἁγιορείτου]
. Τὸ βράδυ τοῦ μυστικοῦ δείπνου προσευχόμενος ὁ Χριστὸς πρὸς τὸν οὐράνιο πατέρα εἶπε: ἐγὼ σὲ ἐδόξασα ἐπὶ τῆς γῆς, τὸ ἔργον ἐτελείωσα, ὃ δέδωκάς μοι ἵνα ποιήσω.
. Ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας διερωτᾶται: «Ποιό ἔργο ἄραγε τελείωσε ὁ Χριστός, μὲ τὸ ὁποῖο λέγει ὅτι δόξασε τὸν Πατέρα; Ἐνῶ ἦταν Θεὸς ἀληθινός, μὲ τὴν θέληση καὶ εὐδοκία τοῦ Πατρὸς ἔγινε ἄνθρωπος, γιὰ νὰ σώσει ὁλόκληρη τὴν οἰκουμένη, ἐπιθυμώντας νὰ ἀνακαινίσει τὸ ἀνθρώπινο γένος… πρὸς τὴν αἰώνια ζωὴ καὶ τὴν ἀληθινὴ θεογνωσία. Ἔργο τὸ ὁποῖο ὁλοκληρώθηκε μὲ τὴν θεοπρεπῆ δύναμη καὶ ἐξουσία τοῦ Χριστοῦ, ὁ ὁποῖος κατήργησε τὸν θάνατο, ἀνέτρεψε τὴν πλεονεξία τοῦ διαβόλου, διέλυσε τὴν ἁμαρτία καὶ ἔδειξε σὲ μᾶς ἀσύγκριτη ἀγάπη, μὲ τὴν συγχώρηση ὅλων τῶν ἁμαρτημάτων καὶ τὸν φωτισμὸ τῶν πλανεμένων, ποὺ ἤδη γνώριζαν τὸν ἕνα καὶ ἀληθινὸ Θεό».
. Ὁ λόγος τοῦ Χριστοῦ «Τὸ ἔργον ὃ δέδωκάς μοι, ἵνα ποιήσω» μᾶς βοηθᾶ νὰ κατανοήσουμε σαφέστερα τὸν μονολεκτικὸ λόγο ποὺ εἶπε στὸν Σταυρό: «Τετέλεσται». Εἶναι ἐκπληκτικὴ ἡ σύνδεση τῶν λέξεων στὸν Εὐαγγελιστὴ Ἰωάννη: Μετὰ τοῦτο εἰδὼς ὁ Ἰησοῦς ὅτι πάντα ἤδη τετέλεσται, «δηλαδὴ ὅτι δὲν λείπει τίποτε ἀπὸ τὴν θεία οἰκονομία», ἵνα τελειωθῇ ἡ Γραφή, λέγει· διψῶ… Ὅτε οὖν ἔλαβε τὸ ὄξος ὁ Ἰησοῦς εἶπε· τετέλεσται. Καὶ ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος σχολιάζει: «Εἶδες πὼς ὅλα τὰ κάνει ἤρεμα καὶ ἐξουσιαστικά;». Ὅταν συμπληρώθηκε καὶ ἡ τελευταία προφητεία γιὰ τὸ Πάθος Του, τότε εἶπε τὸ τετέλεσται.
. Τετέλεσται. «Πεπλήρωται τὸ μυστήριον, πεπλήρωται τὰ γεγραμμένα, ἐλύθησαν αἱ ἁμαρτίαι», σχολιάζει ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύμων. «Τετέλεσται. Εἶχε συμπληρωθεῖ πλέον ὁ καιρὸς τῆς ταπεινώσεως, καὶ σταυρώθηκε μὲν ὡς ἄνθρωπος, ἀλλὰ νίκησε τὴν δύναμη τοῦ θανάτου», ὡς Θεός. «Μὲ τὸν λόγο αὐτὸ ἔδειξε ὁ Ἰησοῦς ὅτι ἐκπληρώθηκαν ὅλες οἱ προφητεῖες, ποὺ εἶπαν γι’ αὐτὸ ὅλοι προφῆτες, ὅτι τελείωσε τὸ ἔργο καὶ θέλημα τοῦ Πατρός, γιὰ τὸ ὁποῖο ἦρθε στὸν κόσμο καὶ γιὰ τὸ ὁποῖο ἔλεγε: Ἐμὸν βρῶμα ἐστιν, ἴνα ποιῶ τὸ θέλημα τοῦ πέμψαντός με καὶ τελειώσω αὐτοῦ τὸ ἔργον».
ΔΙΨΩ (Ε´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ) [Γρηγορίου ἱερομ. Ἁγιορείτου]
Ἀναρτήθηκε ἀπὸ τὸν/τὴν christian-vivliografia στὸ ΘΕΟΛΟΓΙΑ στὶς 29 Ἀπρίλιος 2016
ΔΙΨΩ
(Ε´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ)
Ἱερομονάχου Γρηγορίου:
«Οἱ ἑπτὰ Λόγοι τοῦ Χριστοῦ ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ»,
Ἱ. Κουτλουμουσιανόν Κελλίον Ἁγ. Ἰω. Θεολόγου,
Ἅγιον Ὄρος 2009.
Στοιχειοθεσία: «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ»
βλ. προηγούμενα
1.: ΠΑΤΕΡ ΑΦΕΣ ΑΥΤΟΙΣ· ΟΥ ΓΑΡ ΟΙΔΑΣΙ ΤΙ ΠΟΙΟΥΣΙ (Α´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ): ΠΑΤΕΡ ΑΦΕΣ ΑΥΤΟΙΣ· ΟΥ ΓΑΡ ΟΙΔΑΣΙ ΤΙ ΠΟΙΟΥΣΙ (Α´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ)
2. ΣΗΜΕΡΟΝ ΜΕΤ᾽ ΕΜΟΥ ΕΣῌ ΕΝ Τῼ ΠΑΡΑΔΕΙΣῼ (Β´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ):ΣΗΜΕΡΟΝ ΜΕΤ’ ΕΜΟΥ ΕΣῌ ΕΝ Τῼ ΠΑΡΑΔΕΙΣῼ (Β´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ) [Γρηγορίου ἱερομ. Ἁγιορείτου)
3. ΓΥΝΑΙ , ΙΔΕ Ο ΥΙΟΣ ΣΟΥ – ΙΔΟΥ Η ΜΗΤΗΡ ΣΟΥ (Γ´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ) ΓΥΝΑΙ , ΙΔΕ Ο ΥΙΟΣ ΣΟΥ – ΙΔΟΥ Η ΜΗΤΗΡ ΣΟΥ (Γ´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ) [Γρηγορίου ἱερομ. Ἁγιορείτου]
4. ΘΕΕ ΜΟΥ, ΘΕΕ ΜΟΥ ΙΝΑΤΙ ΜΕ ΕΓΚΑΤΕΛΙΠΕΣ (Δ´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ) ΘΕΕ ΜΟΥ, ΘΕΕ ΜΟΥ ΙΝΑΤΙ ΜΕ ΕΓΚΑΤΕΛΙΠΕΣ (Δ´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ) [Γρηγορίου ἱερομ. Ἁγιορείτου]
. Ὁ Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης περιγράφει: Μετὰ τοῦτο εἰδὼς ὁ Ἰησοῦς ὅτι πάντα ἤδη τετέλεσται, ἵνα τελειωθῇ ἡ γραφή, λέγει· Διψῶ. σκεῦος οὖν ἔκειτο ὄξους μεστόν· οἱ δὲ πλήσαντες σπόγγον ὄξους καὶ ὑσσώπῳ περιθέντες προσήνεγκαν αὐτοῦ τῷ στόματι (Ἰω. ιθ´ 28-29). Ὁ Εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος προσθέτει καὶ τὴν λεπτομέρεια: ἔδωκαν αὐτῷ πιεῖν ὄξος μετὰ χολῆς μεμιγμένον (Ματθ. κζ´ 34). Στὴν αἴτηση τοῦ Κυρίου ποὺ πέθαινε ἐπάνω στὸν Σταυρό, ἡ ἀπάντηση τῶν ἀσεβῶν Ἰουδαίων ἦταν ξίδι καὶ χολή.
. «Λέγει “διψῶ” ὁ Ἰησοῦς· Ἐκεῖνος ποὺ ἀνέβλυσε ἄφθονα νερὰ ἀπὸ τὸν ἀπόκρημνο βράχο γιὰ τοὺς Ἰουδαίους. Καὶ ζητοῦσε ἀπὸ τὴν ἄμπελο, τὴν ὁποία ἐφύτευσε, τοὺς καρπούς. Ἀλλὰ τί κάνει ἡ ἄμπελος; Γιὰ τὸν διψασμένο Κύριο παίρνει σφουγγάρι βουτηγμένο στὸ ξύδι, τὸ δένει γύρω ἀπὸ ἕνα καλάμι καὶ Τοῦ τὸ προσφέρει! “Ἔδωκαν εἰς τὸ βρῶμά μου χολὴν καὶ εἰς τὴν δίψαν μου ἐπότισάν με ὄξος”. Βλέπεις σαφήνεια στὸν λόγο τῶν Προφητῶν; Καὶ ποιά εἶναι ἡ χολή, ποὺ ἔδωσαν στὸ στόμα Του; Τοῦ ἔδωσαν, λέγει, ἐσμυρνισμένον οἶνον. Χολώδης καὶ κατάπικρη εἶναι ἡ σμύρνα. Αὐτὰ ἀνταποδίδετε στὸν Κύριο; Αὐτὴ τὴν προσφορὰ κάνει ἡ ἄμπελος στὸν Κύριό της; Δίκαια λοιπὸν σᾶς θρηνοῦσε ὁ Ἠσαΐας λέγοντας:… “Περίμενα νὰ κάνη σταφύλια, νὰ σβήση τὴν δίψα μου μὲ τὸ κρασί του, ἀλλὰ ὁ ἀμπελώνας μου ἔβγαλε ἀγκάθια, διότι βλέπεις τὸ (ἀκάνθινο) στεφάνι ποὺ περιβάλλομαι». Οἱ Προφῆτες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης εἶχαν προφητεύσει τὸ ἀποκορύφωμα αὐτὸ τῆς ἰουδαϊκῆς ἀχαριστίας. Καὶ τὸ ψαλμικὸ “Ἡ γλῶσσά μου κεκόλληται τῷ λάρυγγί μου” «ἐκπληρώθηκε ὅταν ὁ Χριστὸς δίψασε πάνω στὸν Σταυρὸ καὶ δὲν βρέθηκε κανεὶς νὰ δροσίση τὴν δίψα του μὲ νερό» (Ἁγ. Κυρίλλου Ἱεροσολύμων, Κατήχησις 13, 29, ΒΕΠΕΣ 39, 165. Ψαλμ. ΞΗ´, 22. Μάρκ. ιε´ 23. Ἡσαΐας ε´ 2-4 – Ψαλμ. ΚΑ´ 16 – Ὅσ. Νικόδημος Ἁγιορείτης, Ἑρμηνεία εἰς τοὺς ΡΝ´ Ψαλμοὺς, τόμ. Α´ σελ. 330).
. Σχολιάζει ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξάνδρειας: «Ἀφοῦ ὁλοκληρώθηκε κάθε ὑβριστικὴ πράξη κατὰ τοῦ Χριστοῦ ἀπὸ τοὺς ἀσεβεῖς Ἰουδαίους,… στὸ τέλος ἡ σάρκα Του πάσχει κάτι ποὺ εἶναι δικό της φυσικὸ γνώρισμα: αἰσθάνεται δίψα, ἀποξηραμένη ἀπὸ τοὺς ποικίλους βασανισμούς. Διότι οἱ φοβεροὶ πόνοι τὸν ὁδηγοῦσαν σὲ δίψα, ἐξαφανίζοντας τὴν ἐσωτερικὴ ὑγρότητα μὲ κάποια ἔμφυτη ἀνέκφραστη θερμότητα καὶ κατακαίοντας σὰν μὲ φωτιὰ τὰ σπλάγχνα τοῦ πάσχοντος. Δὲν ἦταν βέβαια δύσκολο στὸν παντοδύναμο Θεὸ Λόγο νὰ ἀποτρέψη καὶ αὐτὸ τὸ αἴσθημα ἀπὸ τὴν σάρκα Του, ἀλλὰ ὅπως ἐπιθυμησε νὰ πάθη τὰ ἄλλα, ἔτσι πάσχει καὶ τοῦτο μὲ ἑκούσια θέληση. Ζητᾶ λοιπὸν νὰ πιῆ. Ἐκεῖνοι ὅμως ἦταν τόσο ἄσπλαγχνη καὶ μακριὰ ἀπὸ τὴν φιλόθεη ἀγάπη, ὥστε ἀντὶ γιὰ ποτό, ποὺ θὰ μποροῦσε νὰ βοηθήση, δίνουν αὐτὸ ποὺ βλάπτει» (Εἰς Ἰωάννην, 12, PG74, 665BC. Ψαλμ. ΞΗ´22). Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος περιγράφει τὸ γεγονός: «Σκέψου τὴν κακοήθεια τῶν παρευρισκομένων. Ἐδῶ, μύριους ἐχθροὺς νὰ ἔχουμε καὶ ἀνεπανόρθωτα κακὰ νὰ ἔχουμε πάθει ἀπὸ αὐτούς, συγκινούμαστε, ὅταν τοὺς βλέπουμε νὰ θανατώνονται· αὐτοὶ ὅμως οὔτε τότε Τὸν λυπήθηκαν, οὔτε ἡμέρωσαν μὲ τὰ ὅσα ἔβλεπαν, ἀλλὰ ἐξαγριώνονταν περισσότερο καὶ αὔξαναν τὴν εἰρωνεία. Τὸν πότιζαν, δηλαδή, προσφέροντας ξίδι μὲ τὸ σφουγγάρι, ὅπως τὸ ἔκαναν στοὺς καταδίκους, γι᾽ αὐτὸ ἄλλωστε βρισκόταν ἐκεῖ καὶ ὁ ὕσσωπος» (Εἰς Ἰωάννην, 85, PG59, 462. Πρβλ. Ἰω. ιθ´ 29).
. Κατὰ τὸν ἅγιο Νικόδημο, «τρεῖς εἶναι οἱ αἰτίες, γιὰ τὶς ὁποῖες εἶπε ὁ Κύριος τὸ “Διψῶ”, μία σωματική, μία ψυχικὴ καὶ μία ἀλληγορική. Ἡ σωματικὴ αἰτία ἦταν ὅτι μὲ τὸ νὰ ἔχυσε κυρίως στὸν κῆπο (τῆς Γεθσημανῆ) τόσους αἱματωμένους ἱδρῶτες, μὲ τὸ νὰ ἔχυσε τόσα αἵματα στὴν φρικτὴ μαστίγωση καὶ στὴν σταύρωσή Του καὶ μὲ τὸ νὰ ἔλαβε τόσους κόπος καὶ βάσανα, ἔμεινε τὸ πανάγιο σῶμα Του χωρὶς τὴν φυσική του ὑγρότητα, ὁπότε καὶ κατὰ φυσικὸ τρόπο βασάνιζε τὸν Κύριο μία φλογερὴ δίψα… Ἡ ψυχικὴ αἰτία ἦταν ὅτι μὲ τὴν ψυχή Του καὶ τὴν ἐπιθυμία ὁ Κύριος διψοῦσε καὶ ἐπιθυμοῦσε νὰ πάθη γιὰ τὴν σωτηρία τῶν ἀνθρώπων… Καὶ καθὼς ἦταν χωρὶς ὅριο καὶ μέτρο ἡ ἀγάπη Του, ἔτσι ἐπιθυμοῦσε νὰ μὴ ἔχουν μέτρο οὔτε τὰ πάθη Του. Ἡ ἀλληγορικὴ αἰτία τῆς δίψας τοῦ Κυρίου ἦταν ὅτι μὲ τοῦτον τὸν λόγο ποὺ εἶπε “Διψῶ”, ἔδειξε, λέγει ὁ Ἱεροσολύμων Κύριλλος, ὅτι κανένα πρᾶγμα τοῦ κόσμου τούτου δὲν μπορεῖ νὰ χορτάση τὴν ἐπιθυμία τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλὰ ἐνῶ ἡ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου τελειώνει, ἡ δίψα καὶ ἡ ἐπιθυμία του δὲν τελειώνουν» (Γυμνάσματα Πνευματικά, Μελέτη 31, 3 σελ. 267)
* * *
. Οἱ ἅγιοι Πατέρες δίνουν καὶ τὴν πνευματικὴ διάσταση τοῦ γεγονότος αὐτοῦ γιὰ κάθε πιστό: «Θὰ εἶναι καὶ πρὸς τὴν δική μας ὠφέλεια τὸ ὑπόδειγμα τοῦ Κυρίου. Θὰ μάθουμε δηλαδὴ καὶ ἀπὸ αὐτὸ πάλι ὅτι γιὰ ὅσους ἔχουν fιλόθεη διάθεση ποὺ εἶναι στηριγμένη μὲ τὴν ἀγάπη πρὸς τὸν Χριστό, θὰ ἐπακολουθήσει ἕνας ἀσταμάτητος πόλεμος, μποροῦμε νὰ ποῦμε, ἀπὸ αὐτοὺς ποὺ φρονοῦν τὰ ἀντίθετα. Αὐτοὶ δὲν θὰ μειώσουν μέχρις ἐσχάτης ἀναπνοῆς τὴν λύσσα ἐναντίον τους, σηκώνοντας ἀπὸ παντοῦ φοβεροὺς πειρασμοὺς καὶ προσπαθώντας νὰ ἐπινοήσουν κάθε διαβολικὴ ἀδικία. Ὅπως ὅμως δὲν σταμάτησε ὁ πόνος (στὴν ζωὴ αὐτή), ἔτσι δὲν θὰ ἔχει πέρας καὶ ἡ διάρκεια τῆς ἀνέσεως (στὴν ἄλλη ζωή). Καὶ ὅπως δὲν ὑποχώρησαν τὰ δεινὰ καὶ ἡ θλίψη ἀπὸ τοὺς πειρασμούς, ἔτσι δὲν θὰ παύσουν καὶ τὰ ἀγαθὰ τῶν Ἁγίων». «Ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός, ὁ διδάσκαλος τῆς ἱερῆς ἀσκητικῆς ζωῆς, κατὰ τὸ πάθος του ποτίστηκε μὲ ξίδι ἀπὸ αὐτοὺς ποὺ ὑπηρετοῦσαν στὶς διαβολικὲς διαταγές, γιὰ νὰ μᾶς ἀφήσει σαφὲς παράδειγμα γιὰ τοὺς ἱεροὺς ἀσκητικοὺς ἀγῶνες… Διότι ἡ δριμύτητα ποὺ ἔχει τὸ ξίδι χαρακτηρίζει τοὺς πνευματικοὺς ἀγῶνες, ἐνῶ ἡ καθαρτικὴ ἰδιότητα τοῦ ὑσσώπου τὴν τελείωση» (Ἅγ. Κύριλλος Ἀλεξανδρείας, Εἰς Ἰωάννην, 12, PG 74, 668Β – Ἅγιος ΔΙάδοχος Φωτικῆς, Ἑκατὸ πρακτικὰ κεφάλαια, 51 Φιλοκαλία τῶν ἱερῶν Νηπτικῶν, μετάφρ. Ἀ. Γαλίτη, Θεσσαλ. 1984–88, τόμος 1, σελ. 299. Πρβλ. Ψαλμ. Ν´ 9)
. Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος τονίζει ὅτι «ὁ Χριστὸς δὲν ἀρκέστηκε στὸ νὰ πεθάνη καὶ νὰ σταυρωθῆ μόνο, ἀλλὰ καταδέχθηκε νὰ γίνη καὶ φτωχὸς καὶ ξένος καὶ περιπλανώμενος καὶ γυμνὸς καὶ νὰ φυλακισθῆ». Μιλάει ὁ Χριστὸς μὲ τὸ στόμα τοῦ Ἁγίου, προτρέποντάς μας νὰ δείξουμε ἀγάπη στοὺς ἐλαχίστους ἀδελφούς Του: «Νήστεψα γιὰ σένα, καὶ τώρα πάλι πεινῶ γιὰ σένα. Δίψασα κρεμασμένος πάνω στὸν Σταυρὸ καὶ τώρα διψῶ στὸ πρόσωπο τῶν φτωχῶν. Ὥστε καὶ ἀπὸ ἐκεῖνα ποὺ ἔπαθα καὶ ἀπὸ τούτους τοὺς ἀδελφούς μου νὰ σὲ ἑλκύσω πρὸς τὸν ἑαυτό μου καὶ νὰ σὲ κάνω φιλάνθρωπο, γιὰ τὴν δική σου σωτηρία. Γι᾽ αὐτό, καὶ ἐνῶ ὄφειλες νὰ μὲ ἀμείψης γιὰ μύριες εὐεργεσίες, δὲν ἀπαιτῶ (νὰ δείξης ἀγάπη), ἐπειδὴ μοῦ ὀφείλεις, ἀλλὰ σὲ στεφανώνω σὰν νὰ μοῦ χαρίζης. Καὶ σοῦ χαρίζω τὴν οὐράνια Βασιλεία ἀντὶ γιὰ τὰ μικρὰ αὐτά» (Εἰς Ρωμαίους 15, 6 PG 60, 547-8).
ΘΕΕ ΜΟΥ, ΘΕΕ ΜΟΥ ΙΝΑΤΙ ΜΕ ΕΓΚΑΤΕΛΙΠΕΣ (Δ´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ) [Γρηγορίου ἱερομ. Ἁγιορείτου]
Ἀναρτήθηκε ἀπὸ τὸν/τὴν christian-vivliografia στὸ ΘΕΟΛΟΓΙΑ στὶς 10 Ἀπρίλιος 2015
ΘΕΕ ΜΟΥ, ΘΕΕ ΜΟΥ ΙΝΑΤΙ ΜΕ ΕΓΚΑΤΕΛΙΠΕΣ
(Δ´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ)
Ἱερομονάχου Γρηγορίου:
«Οἱ ἑπτὰ Λόγοι τοῦ Χριστοῦ ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ»,
Ἱ. Κουτλουμουσιανόν Κελλίον Ἁγ. Ἰω. Θεολόγου,
Ἅγιον Ὄρος 2009.
Στοιχειοθεσία: «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ»
βλ. σχετ. 1.: ΠΑΤΕΡ ΑΦΕΣ ΑΥΤΟΙΣ· ΟΥ ΓΑΡ ΟΙΔΑΣΙ ΤΙ ΠΟΙΟΥΣΙ (Α´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ): ΠΑΤΕΡ ΑΦΕΣ ΑΥΤΟΙΣ· ΟΥ ΓΑΡ ΟΙΔΑΣΙ ΤΙ ΠΟΙΟΥΣΙ (Α´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ)
2. ΣΗΜΕΡΟΝ ΜΕΤ᾽ ΕΜΟΥ ΕΣῌ ΕΝ Τῼ ΠΑΡΑΔΕΙΣῼ (Β´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ): ΣΗΜΕΡΟΝ ΜΕΤ’ ΕΜΟΥ ΕΣῌ ΕΝ Τῼ ΠΑΡΑΔΕΙΣῼ (Β´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ) [Γρηγορίου ἱερομ. Ἁγιορείτου)
3. ΓΥΝΑΙ , ΙΔΕ Ο ΥΙΟΣ ΣΟΥ – ΙΔΟΥ Η ΜΗΤΗΡ ΣΟΥ (Γ´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ) ΓΥΝΑΙ , ΙΔΕ Ο ΥΙΟΣ ΣΟΥ – ΙΔΟΥ Η ΜΗΤΗΡ ΣΟΥ (Γ´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ) [Γρηγορίου ἱερομ. Ἁγιορείτου]
. Ὁ Χριστὸς µέσα στὴν ἀβάσταχτη ὀδύνη τοῦ σταυρικοῦ θανάτου ἀπευθύνει στὸν Θεὸ Πατέρα τὸν λόγο: “Θεέ µου, Θεέ µου, ἱνατί µε ἐγκατέλιπες” (Ματθ. κζ´ 46). Τὸν εἶπε µάλιστα στὰ ἀραµαϊκὰ (Ἠλί, ἠλί, λιμὰ σαβαχθανί), ὥστε πολλοὶ παρευρισκόµενοι νὰ νοµίσουν ὅτι καλεῖ τὸν προφήτη Ἠλία νὰ Τὸν βοηθήση.
. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος ἐρµηνεύοντας τὸν λόγο αὐτὸ τοῦ Κυρίου γράφει: «Ἀσφαλῶς δὲν ἐγκαταλείφθηκε ὁ Ἴδιος, εἴτε ἀπὸ τὸν Πατέρα εἴτε ἀπὸ τὴν Θεότητά Του, ὅπως νοµίζουν µερικοί, ἡ ὁποία δῆθεν φοβήθηκε τὸ πάθος καὶ γι’ αὐτὸ ἀποτραβήχθηκε ἀπὸ τὸν πάσχοντα. Ἄλλωστε ποιός ἀνάγκασε τὸν Χριστό, ἢ νὰ γεννηθῆ κατ᾽ ἀρχὰς ἢ νὰ ἀνέβη στὸν Σταυρό; Ὁ Χριστὸς στὸν ἑαυτό Του εἰκονίζει τὴν δική µας ἀνθρώπινη φύση. Διότι ἐµεῖς ἤµασταν οἱ πρώην ἐγκαταλελειµµένοι καὶ παραπεταµένοι, οἱ ὁποῖοι τώρα προσελήφθηκαν καὶ σώθηκαν µὲ τὰ Πάθη τοῦ Ἀπαθοῦς». Ὁ Κύριος εἶπε τὸν λόγο αὐτὸ «τυπώνοντας στὸν ἑαυτό Του ἐµᾶς καὶ ἀναλαµβάνοντας στὸ δικό Του πρόσωπο τὴν ἐγκατάλειψη τοῦ Θεοῦ ποὺ ἔπαθε ἡ δική µας ἀνθρώπινη φύση» (Λόγος 30, 5 PG 36, 109ΑΒ –Ὅσιος Νικόδημος, Γυμνάσματα Πνευματικά, ἔνθ. ἀν. σελ. 266).
. Ὁ λόγος “Θεέ µου, Θεέ µου, ἱνατί µε ἐγκατέλιπες”, ἀναφέρεται αὐτολεξεὶ στὸν πρῶτο στίχο τοῦ 21ου Ψαλµοῦ, ὁ ὁποῖος συνεχίζει: “Μακρὰν ἀπὸ τῆς σωτηρίας µου οἱ λόγοι τῶν παραπτωµάτων µου”. «Ἐπειδὴ ὁ Θεὸς Λόγος ἔγινε γιὰ µᾶς, ὅπως ἐµεῖς, οἰκειοποιεῖται στὸν ἑαυτό Του τὰ δικά µας. Διότι ἐµεῖς οἱ ἄνθρωποι ἐξ αἰτίας τῶν πολλῶν µας ἁµαρτιῶν βρεθήκαµε µακριὰ ἀπὸ τὴν σωτηρία … Παρακαλεῖ λοιπὸν τὸν Πατέρα ὁ Κύριος γιὰ χάρη μας, λέγοντας: “Μὴν ἐμποδίσης ἐξ αἰτίας τῶν ἁμαρτιῶν τῆς ἀνθρωπίονης φύσεως τὴν σωτηρία, ἀλλὰ γιὰ τὰ δικά μου Πάθη χάρισέ την στοὺς ἀνθρώπους» (Ἀνθίμου Ἱεροσολύμων, Ἑρμηνεία εἰς τοὺς ΡΝ´ Ψαλμούς, Ἱεροσόλυμα 1855 σελ. 92.)
. Οἱ ἅγιοι Πατέρες μᾶς προφυλάσσουν ἀπὸ τὰ αἱρετικὰ δόγματα λέγοντας ὅτι «τὸ “Εἰς τί μὲ ἐγκατέλιπες;” ὁ Χριστὸς τὸ λέγει ἐκ μέρους τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως … Διότι ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι ἤμασταν οἱ ἐγκαταλελειμμένοι, ἐνῶ Ἐκεῖνος δὲν ἐγκαταλείφθηκε ποτὲ ἀπὸ τὸν Πατέρα. Ἄκουσε τί λέγει σχετικὰ ὁ Ἴδιος: “Οὐκ εἰμὶ μόνoς, ὅτι ὁ Πατὴρ μετ’ ἐμοῦ ἐστιν”. Πρέπει λοιπὸν νὰ ἐννοήσουμε ὅτι τὸ Εἰς τί μὲ ἐγκατέλιπες εἰπώθηκε ἀπὸ τὴν ἀνθρώπινη φύση, ποὺ εἶχε ἐγκαταλειφθῆ καὶ ἀπορριφθῆ ἐξ αἰτίας τῶν ἁμαρτιῶν, ἀλλὰ ἐν Χριστῷ προσελήφθη καὶ κατηλλάγη μὲ τὸν Θεὸ Πατέρα» (ἅγ. Θεοφύλακτος Βουλγαρίας 123, 669D – 672A. Ἰωάννης 16, 32).
. Τὸ ὅτι ὁ Χριστὸς δὲν ἐγκαταλείφθηκε ποτὲ ἀπὸ τὸν Θεὸ Πατέρα δὲν σημαίνει ὅτι δὲν ἔνιωσε τοὺς δριμεῖς πόνoυς τοῦ σταυρικοῦ θανάτου. Τὸ ἀντίθετο, μάλιστα. Γράφει ὁ μακαριστὸς γέροντας Παΐσιος γιὰ τὰ Πάθη τοῦ Κυρίου: «Ὅλοι οἱ ἀγῶνες τῶν Ὁσίων, νηστεῖες, ἀγρυπνίες κλπ. καὶ τὰ βασανιστήρια ὅλων τῶν ἁγίων Μαρτύρων δὲν συγκρίνονται μὲ τὸ Πάθος τοῦ Κυρίου μας, διότι ὅλους τοὺς βοηθοῦσε ὁ Χριστὸς θεϊκά, καὶ γλυκαίνονταν οἱ πόνοι ἀπὸ τὴν μεγάλη Του ἀγάπη, καὶ ἔτσι τὸ μαχαίρι τοῦ δημίου τὸ ἔνιωθαν γλυκύτερο καὶ ἀπὸ τὸ δοξάρι τοῦ βιολιοῦ στὸν λαιμό τους, ἐνῶ στὸν ἑαυτό Του ὁ Χριστὸς δὲν χρησιμοποίησε καθόλου τὴν θεϊκή Του Δύναμη καὶ ὑπέφερε τὸν πολὺ πόνο στὸ εὐαίσθητο σῶμα Του ἀπὸ πολλὴ ἀγάπη πρὸς τὸ πλάσμα Του, τὴν ὁποία, ἐὰν αἰσθανθῆ o ἄνθρωπος, τότε μόνο θὰ εἶναι πραγματικὸς ἄνθρωπος καὶ ἐσωτερικά. Ἀλλιῶς θὰ εἶναι πιὸ ἀναίσθητος καὶ ἀπὸ τὰ δημιουργήματα τοῦ Θεοῦ» (Ἐπιστολές, 2, Ἱ. Ἡσυχαστήριον Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου, Σουρωτὴ Θεσσαλονίκης 2002, σελ. 138-9), τὰ ὁποῖα τὸ καθένα μὲ τὸν τρόπο του συμμετεῖχαν στὸ γεγονὸς τῆς Σταυρώσεως.
. Ὁ ἅγιος Νικόδημος σχολιάζει τὸν λόγο “Θεέ μου, Θεέ μου, ἱνατί με ἐγκατέλιπες”: «Ὁ λόγος αὐτὸς τοῦ Χριστοῦ εἶναι βέβαια χαρακτηριστικὸ ἀνθρώπινης δειλίας, πιστοποιεῖ ὅμως τὴν ἀληθινὴ ἐνανθρώπηση τοῦ Χριστοῦ, δηλαδὴ βεβαιώνει ὅτι ἦταν τέλειος ἄνθρωπος καὶ συνεπῶς ὑποκείμενος στὸν φυσικὸ φόβο… τοῦτον τὸν λόγο λέγει ὁ Κύριος ὄχι διότι χωρίσθηκε πότε ἀπὸ αὐτὸν ὁ Πατήρ, ἐφ᾽ ὅσον ἡ ἀνθρώπινη φύση Του ἑνώθηκε ἅπαξ καθ᾽ ὑπόστασιν μὲ τὸν Υἱὸ καὶ Θεό, ἀλλὰ τὸ λέγει γιὰ τὴν δειλία τοῦ θανάτου. Διότι, ἂν ἐσύ, λέγει, Πάτερ, δὲν ἐμπόδιζες ἀπὸ μένα τὴν βοήθειά Σου, ἐγὼ δὲν θὰ δείλιαζα τὸν θάνατο. Γιὰ τὴν δειλία αὐτὴ τοῦ Κυρίου καὶ οἱ Εὐαγγελιστὲς διηγοῦνται ὅτι προσευχήθηκε στὸν κῆπο (τῆς Γεθσημανῆ) καὶ παρεκάλεσε νὰ παρέλθη ἀπὸ Αὐτὸν τὸ ποτήριο τοῦ θανάτου· “Πάτερ, εἰ δυνατόν ἐστι, παρελθέτω ἀπ᾽ ἐμοῦ τὸ ποτήριον τοῦτο”» (Ὅσιος Νικόδημος Ἑρμηνεία εἰς τοὺς ΡΝ´ Ψαλμούς, τ. Α´ σελ. 321).
. Ὁ Χριστὸς ἔγινε πραγματικὰ ἄνθρωπος γιὰ χάρη μας, ἔπαθε, πόνεσε καὶ πέθανε γιὰ τὴν σωτηρία μας. Ὁ Χριστιανὸς ὀφείλει καὶ αὐτός, ἐὰν θέλη νὰ συμμετάσχη στὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, νὰ πάθη καὶ αὐτὸς γιὰ χάρη Του σ᾽ αὐτὴν ἐδῶ τὴν ζωή. Γράφει ὁ γέροντας Παΐσιος: «Ὅσοι ζοῦν τὴν πνευματικὴ ζωὴ μὲ τὸν κοσμικὸ τρόπο δηλαδὴ ὅλο Πάσχα, χωρὶς νὰ περάσουν πρῶτα τὴν Μεγάλη Σαρακοστή, τὴν Σταύρωση- ἀδύνατον εἶναι νὰ ἀναστηθοῦν πνευματικά, ἀδύνατον εἶναι νὰ ἀγαπήσουν καὶ τὸν Χριστό, διότι δὲν πόνεσαν οἱ ἴδιοι, γιὰ νὰ νιώσουν τοὺς πόνους τοῦ Χριστοῦ γιὰ τὴν σωτηρία μας καὶ νὰ γλυκαθοῦν μετὰ ἀπὸ τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, νὰ τρελλαθοῦν πνευματικὰ ἀπὸ τὸν θεῖο ἔρωτα, ἀπορροφημένοι πιὰ στὸν Οὐρανὸ» (Ἐπιστολές, 2, ἔνθ. ἀνωτ., σελ. 118).
ΓΥΝΑΙ , ΙΔΕ Ο ΥΙΟΣ ΣΟΥ – ΙΔΟΥ Η ΜΗΤΗΡ ΣΟΥ (Γ´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ) [Γρηγορίου ἱερομ. Ἁγιορείτου]
Ἀναρτήθηκε ἀπὸ τὸν/τὴν christian-vivliografia στὸ ΘΕΟΛΟΓΙΑ στὶς 18 Ἀπρίλιος 2014
ΓΥΝΑΙ , ΙΔΕ Ο ΥΙΟΣ ΣΟΥ – ΙΔΟΥ Η ΜΗΤΗΡ ΣΟΥ
(Γ´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ)
Ἱερομονάχου Γρηγορίου:
«Οἱ ἑπτὰ Λόγοι τοῦ Χριστοῦ ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ»,
Ἱ. Κουτλουμουσιανόν Κελλίον Ἁγ. Ἰω. Θεολόγου,
Ἅγιον Ὄρος 2009.
Στοιχειοθεσία: «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ»
βλ. σχετ.
1.: ΠΑΤΕΡ ΑΦΕΣ ΑΥΤΟΙΣ· ΟΥ ΓΑΡ ΟΙΔΑΣΙ ΤΙ ΠΟΙΟΥΣΙ (Α´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ): ΠΑΤΕΡ ΑΦΕΣ ΑΥΤΟΙΣ· ΟΥ ΓΑΡ ΟΙΔΑΣΙ ΤΙ ΠΟΙΟΥΣΙ (Α´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ)
2. ΣΗΜΕΡΟΝ ΜΕΤ᾽ ΕΜΟΥ ΕΣῌ ΕΝ Τῼ ΠΑΡΑΔΕΙΣῼ (Β´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ): ΣΗΜΕΡΟΝ ΜΕΤ’ ΕΜΟΥ ΕΣῌ ΕΝ Τῼ ΠΑΡΑΔΕΙΣῼ (Β´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ) [Γρηγορίου ἱερομ. Ἁγιορείτου)
3. Γύναι, ἴδε ὁ υἱός σου – Ἰδοὺ ἡ µήτηρ σου
. Ὁ εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης µᾶς παρέδωσε τὸν τρίτο λόγο τοῦ Κυρίου ποὺ ἀπευθύνεται στὴν Παναγία Μητέρα Του καὶ στὸν ἴδιο: Ἰησοῦς οὖν ἰδὼν τὴν µητέρα καὶ τὸν µαθητὴν παρεστῶτα ὃν ἠγάπα, λέγει τῇ µητρί αὐτοῦ· Γύναι, ἴδεὁ υἱός σου. Εἶτα λέγει τῷ µαθητῇἰδοὺἡ µήτηρ σου. Καὶ ἀπ᾽ ἐκείνης τῆς ὥρας ἔλαβεν ὁ µαθητὴς αὐτὴν εἰς τὰ ἴδια» (Ἰω. ιθ´ 26-27).
. Ὁ Χριστὸς γνώριζε ὅτι τὴν ὥρα ποὺ βρισκόταν ἐπάνω στὸν Σταυρὸἐκπληρωνόταν ἡ προφητεία τοῦ Θεοδόχου Συµεὼν πρὸς τὴν Παναγία: «Σοῦ δὲ αὐτῆς τὴν ψυχὴν διελεύσεται ροµφαία, ὅπως ἂν ἀποκαλυφθῶσιν ἐκ πολλῶν καρδιῶν διαλογισµοί». Ροµφαία ὠνόµασε ὁ ἅγιος Συµεὼν τὸν «ὀξὺ πόνο ποὺ διαπέρασε τὴν καρδία τῆς Θεοµήτορος, ὅταν ὁ Υἱός της καρφώθηκε στὸν Σταυρό». «Διότι ἡ ἁγία Παρθένος, βλέποντας σταυρωµένο Ἐκεῖνον ποὺ γεννήθηκε κατὰ σάρκα ἀπὸ αὐτήν, ἦταν σὰν νὰ κατασφαζόταν µὲ ξίφος» (Λουκ. β´ 35 – Ζιγαβηνός, Ἑρμηνεία εἰς τὸ κατὰ Λουκᾶν, PG 129, 893D καὶ ἅγ. Κύριλλος Ἀλεξανδρείας, Ἐξήγησις εἰς τὸ κατὰ Λουκᾶν, PG 72, 505C).
. Πραγµατικὰ «ποιός νὰ ἀπαριθµήση τὰ βέλη ποὺ καρφώθηκαν στὰ σπλάγχνα Της; Ποιός νὰ διηγηθῆ µὲ λόγια τοὺς πέρα ἀπὸ κάθε λόγο πόνους Της; Διότι ἂν καὶ ἦταν ἀκατάβλητη καὶ ἀνώτερη ἀπὸ τὰ πάθη τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως, ὅµως τὸ φίλτρο τοῦ ἀγαπηµένου καὶ τὸ ὑπερβολικὸ τῶν ἀσεβηµάτων, … ἔγιναν αἰτία τῆς ἀνυπόφορης λύπης Της … πῶς ὑπέφερε βλέποντας νὰ Τὸν περιφέρουν σὰν κακοῦργο; Μὲ τί καρδία νὰ βαστάξη βλέποντας τὴ µιὰ φορὰ νὰ κατακρίνεται δηµόσια καὶ νὰ µαστιγώνεται … καὶ τὴν ἄλλη νὰ πάσχη τὰ µύρια ἄτοπα καὶ νὰ ἐµπαίζεται; πῶς τὸ ζωοποιὸ ἐκεῖνο πρόσωπο καταδεχόταν τοὺς βεβήλους ἐμπτυσμοὺς τῶν ἀσεβῶν!». Ὅµως ἡ Παναγία «ἀνακουφιζόταν µὲ τὴν δύναµη τοῦ πάσχοντος» (Ἅγ. Γεώργιος Νικομηδείας, Λόγος εἰς τὸ Εἱστήκεισαν παρὰ τῷ Σταυρῷ τοῦ Ἰησοῦ ἡ μήτηρ αὐτοῦ, PG 100, 1464BC – 1465CD καὶ 1468 Α).
. Ὁ Χριστὸς «βλέποντας τὴν Μητέρα Του νὰ πληγώνεται µὲ τὰ τόσο ὀδυνηρὰ βέλη τῆς µητρότητος, … κάνει νὰ ἀκουστῆ ἡ ποθητὴ φωνή Toυ καὶ λέγει Γύναι, ἴδε ὁ υἱός σου … ἀναθέτοντάς την στὸν µαθητὴ» Ἰωάννη. Μὲ τὸν λόγο Toυ αὐτὸ ὁ Χριστὸς εἶναι σὰν νὰ λέγη στὴν Μητέρα Toυ: «Τώρα, ποὺ ἔχεις τὸν ἐπιστήθιο φίλο µου, πάψε νὰ λυπᾶσαι … Ἔχεις τὸν ἠγαπηµένο Μαθητή, ὁ ὁποῖος θὰ ἀναπληρώση σὲ σένα ὅλα τὰ τῶν υἱῶν» (ἔνθ. ἀν., PG 100, 1473D-1476D). Ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας σχολιάζει τὶς συγκλονιστικὲς αὐτὲς στιγµές: Ὁ Χριστὸς «προνόησε γιὰ τὴν Μητέρα Του, ἀψηφώντας τρόπον τινὰ τὴν « «ὑψίστη ἔνταση τοῦ δικοῦ Toυ Πάθους. Καὶ πάσχοντας παρέµενε ἀπαθής». Μὲ τὴν πράξη Του αὐτὴ ὁ Κύριος τόνιζε «αὐτὸ ποὺ καὶ ὁ µωσαϊκὸς νόµος τιµοῦσε … τὸ Τίµα τὸν πατέρα σου καὶ τὴν µητέρα σου» (Εἰς Ἰωάννην, 12 PG 74, 664BC. Ἔξοδος, Κ´ 12).
. Γύναι, ἴδε ὁ υἱός σου. «Τί ὑψίστη τιµή!», παρατηρεῖ ὁ ἱερὸς Χρυσόστοµος. «Πόσο τίµησε ὁ Χριστὸς τὸν Μαθητή! Ἐπειδὴ Αὐτὸς ἔφευγε πλέον ἀπὸ τὸν κόσµο, παρέδωσε τὴν φροντίδα τῆς Μητέρας στὸν µαθητή Του. Ἐπειδὴ δηλαδὴ ἦταν φυσικὸ ὡς µητέρα νὰ πονᾶ καὶ νὰ ζητᾶ προστασία, πολὺ εὔλογα ἐµπιστεύεται αὐτὴν σ᾽ ἐκεῖνον ποὺ ἀγαποῦσε. Καὶ σ᾽ ἐκεῖνον λέγει: Ἰδοὺ ἡ µήτηρ σου» (Εἰς Ἰωάννην, 85,2, PG 59, 462). Ὅπως παρατηρεῖ ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαµᾶς, ὁ εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης, µετὰ τὸ γεγονὸς αὐτό, «δὲν εἶναι µόνον ἀγαπηµένος παρθένος, ἀλλὰ καὶ τῆς Παρθένου υἱός, δηλαδὴ ὅ,τι εἶναι ὁ Χριστὸς κατὰ φύσιν γιὰ τὴν Μητροπάρθενο καὶ Θεοµήτορα ἔγινε αὐτὸς κατὰ χάριν» (Ὁμιλία 44, Σοφοκλέους τοῦ ἐξ Οἰκονόμων, Τοῦ ἐν ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Γρηγορίου ἀρχιεπισκόπου Θεσ/νίκης τοῦ Παλαμᾶ, ὁμιλίαι κβ´, Ἀθήνα 1861, σελ. 32).
. Ὁ ἱερὸς Θεοφύλακτος γράφει σχετικά: «Κύτταξε πόσο τίµησε τὸν Μαθητή, µὲ τὸ νὰ τὸν κάνη ἀδελφό του. Τόσο καλὸ εἶναι νὰ τὸ νὰ συµπαραµένει κανεὶς µὲ τὸν Χριστὸ ποὺ πάσχει· µᾶς ὁδηγεῖ στὴν ἀδελφοποίησή Toυ … Ἔλαβεν οὖν ὁ Μαθητὴς τὴν Μαρίαν εἰς τὰ ἴδια· ἡ καθαρὴ ἀνατέθηκε στὸν καθαρὸ» (PG 124, 277D -280B). Τὴν ἐξαιρετικὴ αὐτὴ τιµὴ πρὸς τὸν ἠγαπηµένο Μαθητὴ τονίζει καὶ ἡ ὑµνολογία τῆς Ἐκκλησίας: Μαθητὰ τοῦ Σωτῆρος Παρθένε καὶ Θεολόγε, σοὶ ὡς παρθένῳ τὴν Παρθένον καί Θεοτόκον παρέθετο Χριστὸς ὁ Θεὸς σταυρoύµενoς, καὶ ταύτην ἐφύλαξας ὡς κόρην ὀφθαλµοῦ» (Ἰδιόμελον Λιτῆς 26ης Σεπτεμβρίου).
Θ. ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΝΗΣΤΕΙΑ
Ἀναρτήθηκε ἀπὸ τὸν/τὴν christian-vivliografia στὸ ΘΕΟΛΟΓΙΑ στὶς 11 Μάϊος 2013
Θεία Κοινωνία καὶ Νηστεία
Ἀπὸ τὸ βιβλίο
Ἱερομονάχου Γρηγορίου
«Ἡ Θεία Εὐχαριστία καὶ ἡ Θεία Κοινωνία»,
σελ. 204-206,
ἔκδ. Ἱ. Κουτλουμουσιανόν Κελλίον “Ἅγ. Ἰωάννης ὁ Θεολόγος”,
Ἅγ. Ὄρος 2001
. Τόσο ἡ ἀρχαία ἐκκλησιαστικὴ πράξη ὅσο καὶ οἱ ἱεροὶ Κανόνες δὲν προβλέπουν κάποια εἰδικὴ νηστεία πρὶν ἀπὸ τὴν θεία Κοινωνία. Εἰδικὰ στὴν ἀποστολικὴ ἐποχὴ οἱ πιστοὶ κοινωνοῦσαν ὕστερα ἀπὸ τὰ δεῖπνα τῆς ἀγάπης. Ἀργότερα, γιὰ διαφόρους λόγους, αὐτὸ σταμάτησε, καὶ ἡ Ἐκκλησία νομοθέτησε οἱ πιστοὶ νὰ κοινωνοῦν νηστικοί, δηλαδὴ νὰ μὴ λαμβάνουν καμμιὰ τροφὴ μετὰ τὸ μεσονύκτιο τῆς προηγούμενης ἡμέρας. «Τὰ ἅγια ὑπὸ νηστικῶν ἀνθρώπων ἐπιτελεῖσθαι», ὁρίζει ὁ 29ος Κανὼν τῆς Ϛ́ Οἰκουμενικῆς Συνόδου καὶ ὁ ΜΗ ́ τῆς ἐν Καρθαγένῃ Συνόδου. Βλέπε καὶ τὸν ΝϚ ́ Κανόνα τῆς ἰδίας Συνόδου. Καθὼς μάλιστα παρατηρεῖ ἑρμηνευτὴς τῶν ἱερῶν Κανόνων: «Κἂν ὁ Κύριος μετὰ δεῖπνον τοὺς Μαθητὰς ἐμυσταγώγησεν, ἀλλ’ οὐ δεῖ ἠμᾶς, κατὰ τὴν θεολόγον φωνήν, τοῖς ὑπὲρ ἡμᾶς ὑποδείγμασιν ἕπεσθαι, ἀλλὰ τῷ τῆς Ἐκκλησίας ἔθει κατακολουθεῖν, καὶ νηστικοὺς ὄντας τοὺς ἱερεῖς τῷ θυσιαστηρίῳ προσφέρειν τὰ ἅγια καὶ τοὺς μεταλαμβάνοντας αὐτῶν ὡσαύτως νηστικοὺς εἶναι». Ἐξαίρεση ἀπὸ τὸν γενικὸ αὐτὸ κανόνα γίνεται, κατὰ τὸν 9ο Κανόνα τοῦ ἁγίου Νικηφόρου τοῦ Ὁμολογητοῦ, μόνο γιὰ τοὺς ἑτοιμοθάνατους, στοὺς ὁποίους ἐπιτρέπεται ἡ μετάδοση τῆς Εὐχαριστίας «καὶ μετὰ τὸ γεύσασθαι βρώσεως» (ἐν ἀρχιμ. Συμεὼν Κούτσα, Ἡ νηστεία τῆς Ἐκκλησίας, Ἀθήνα 1999, σελ. 116-7).
. Αὐτὸ ἀποδεικνύεται καὶ ἀπὸ τὴν πρακτικὴ ποὺ ἀκολουθεῖται κατὰ τὴν θεία Κοινωνία στὴν Λειτουργία τῶν Προηγιασμένων Δώρων, ὅταν αὐτὴ τελῆται στὶς ἑσπερινὲς ὧρες. Οἱ πιστοὶ προκειμένου νὰ μετάσχουν στὴν Θεία Εὐχαριστία μένουν τελείως νηστικοὶ ἀπὸ τὸ μεσονύκτιο μέχρι τὴν ὥρα τῆς προσελεύσεώς τους.
. Ἡ διαδεδομένη συνήθεια τῆς τριήμερης ἀνέλαιης νηστείας πρὶν ἀπὸ τὴν θεία Μετάληψη, ποὺ πολλοὶ χριστιανοὶ τηροῦν μέχρι σήμερα, εἶναι ὁπωσδήποτε ἔκφραση εὐλάβειας πρὸς τὸ Μυστήριο, ἀλλὰ δὲν στηρίζεται στὴν ἐκκλησιαστική μας παράδοση. Συνδέεται μὲ τὴν ἀδικαιολόγητα ἀραιὴ προσέλευση πολλῶν πιστῶν στὸ μυστήριο τῆς Εὐχαριστίας. «Ἡ συνήθεια τοῦ τριημέρου, ἂν τηρηθῆ σχολαστικά, δὲν δίδει δυστυχῶς ποτὲ τὴν δυνατότητα στοὺς πιστοὺς νὰ κοινωνήσουν κατὰ τὴν ἡμέρα τῆς Κυριακῆς (πλὴν τῆς Κυριακῆς τοῦ Πάσχα), ἀφοῦ οἱ Κανόνες ἀπαγορεύουν τὴν νηστεία τοῦ Σαββάτου. Ἔτσι ὅμως ἀναιρεῖται ὁ πασχάλιος χαρακτήρας τῆς Κυριακῆς καὶ οἱ πιστοὶ μένουν μακρυὰ ἀπὸ τὸ Κυριακὸ δεῖπνο κατὰ τὴν σύναξη τῆς Κυριακῆς» (Ἀρχ. Σ. Κούτσα, ἔνθ. ἀν., σελ. 120-1).
. «Οἱ πιστοὶ ποὺ μποροῦν νὰ κοινωνοῦν τὴν Κυριακὴ ὀφείλουν νὰ τηροῦν ἀπαρέγκλιτα τὴν προβλεπόμενη ἀνέλαιη νηστεία τῆς Παρασκευῆς. Τὴν ἡμέρα τοῦ Σαββάτου, σεβόμενοι τὴν κανονικὴ ἀπαγόρευση γιὰ νηστεία, θὰ καταλύουν τὸ μεσημέρι λάδι. Ἀντίθετα, τὸ βράδυ θὰ παίρνουν κάτι πολὺ ἁπλό: ἕνα ρόφημα, ξηροὺς καρποὺς ἢ λίγα φροῦτα. Μὲ αὐτὸ τὸν τρόπο καὶ τηροῦμε τοὺς ἱεροὺς Κανόνες, ποὺ ἀπαγορεύουν τὴν νηστεία τοῦ Σαββάτου, καὶ προετοιμαζόμαστε ὣς ἕνα βαθμὸ καὶ σωματικὰ γιὰ τὴν προσέλευσή μας στὴν Εὐχαριστία τῆς Κυριακῆς» (Ἀρχιμ. Συμ. Κούτσα, ἔνθ. ἀν., σελ. 121-2).
. Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος συσχετίζοντας τὸ θέμα τῆς νηστείας πρὸ τῆς θείας Κοινωνίας μὲ τὴν πνευματικὴ καθαρότητα τοῦ προσερχομένου, μιλάει σ’ αὐτοὺς ποὺ θέλουν νὰ ἑορτάσουν πραγματικὰ τὸ Πάσχα: «Ἡ Τεσσαρακοστὴ γίνεται μία φορὰ τὸν χρόνο, ἐνῷ τὸ Πάσχα, δηλαδὴ ἡ θεία Κοινωνία, τρεῖς φορὲς τὴν ἑβδομάδα ἢ καὶ τέσσερις, ἢ μᾶλλον ὅσες φορὲς ἐμεῖς θέλουμε. Τὸ Πάσχα δὲν εἶναι ἡ νηστεία, ἀλλὰ εἶναι ἡ θυσία καὶ ἡ θεία Κοινωνία ποὺ γί νονται σὲ κάθε θεία Λειτουργία. Ὥστε ὅποτε προσέρχεσαι νὰ κοινωνήσης μὲ καθαρὴ συνείδηση, ἑορτάζεις τὸ Πάσχα· ὄχι ὅταν νηστεύης (τὴν Τεσσαρακοστή), ἀλλ’ ὅταν κοινωνῆς τὰ θεῖα μυστήρια. Ὁσάκις γὰρ ἂν ἐσθίητε τὸν ἄρτον τοῦτον καὶ τὸ ποτήριον τοῦτο πίνητε, τὸν θάνατον τοῦ Κυρίου καταγγέλλετε… Ὁ κατηχούμενος λοιπόν, ποτὲ δὲν κάμνει Πάσχα, ἂν καὶ νηστεύει κάθε Τεσσαρακοστή, ἐπειδὴ δὲν μεταλαμβάνει. Ἐνῷ ἀντίθετα, ἐκεῖνος ποὺ δὲν νηστεύει, ἂν προσέλθη μὲ καθαρὴ συνείδηση, Πάσχα κάμνει, εἴτε μετέχει στὴν θεία Κοινωνία σήμερα, εἴτε αὔριο, εἴτε ὁποτεδήποτε. Διότι ἡ ἄριστη προσέλευση στὴν θεία Κοινωνία δὲν ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὴν παρατήρηση τῶν καιρῶν (δηλαδὴ ἀπὸ τὸ νὰ παρατηροῦμε ἂν ἔφθασε τὸ Πάσχα), ἀλλὰ ἀπὸ τὴν καθαρότητα τῆς συνειδήσεως» (ΕΠΕ 34, 176 καὶ 180 – Α´ Κορ. ια´ 26). ΠΗΓΗ: vatopaidi.wordpress.com
. Συνοψίζοντας παρατηροῦμε: Ἀναμφίβολα ἡ νηστεία εἶναι πάντοτε ὠφέλιμη. Ὁπωσδήποτε καὶ πρὶν ἀπὸ τὴν θεία Κοινωνία, ἂν καὶ ἡ Ἐκκλησία τέτοια νηστεία δὲν ἔχει ὁρίσει. Μόνο ποὺ ἡ νηστεία αὐτὴ δὲν πρέπει νὰ γίνεται ἐμπόδιο στὴν συχνὴ προσέλευσή μας στὰ ἄχραντα Μυστήρια. Ὁπωσδήποτε τὸ πόσο συχνὰ κοινωνοῦμε, δὲν θὰ τὸ κρίνουμε μόνοι μας ἀλλὰ μὲ τὴν καθοδήγηση τοῦ πνευματικοῦ μας πατρός, ὁ ὁποῖος εἶναι ὁ ἀσφαλὴς ὁδηγὸς τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς μας.