Ο ΑΓ. ΙΩΑΝΝΗΣ ὁ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΑΝΑΤΡΕΠΕΙ ΤΙΣ ΠΕΡΙ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΝΕΟΚΟΠΕΣ ΚΑΚΟΔΟΞΙΕΣ

«ΜΗ ΣΕ ΑΝΑΣΤΑΤΩΝΕΙ ΤΙΠΟΤΑ ΑΠ᾽ΟΣΑ ΣΕ ΒΡΙΣΚΟΥΝ»

Ἁγ. Ἰωάννου Χρυσοστόμου
Ἐπιστολὴ ρβ´ Θεοδότῳ ἀναγνώστῃ.

.             Τί φής; Πλείονά σοι τῶν προσδοκηθέντων τὰ κύματα ἐναπέστη νῦν, καὶ διὰ τοῦτο ἀλγεῖς; Διὰ τοῦτο μὲν οὖν αὐτὸ χαίρειν χρὴ καὶ σκιρτᾷν. Ἐπεὶ καί ὁ μακάριος Παῦλος οὕτως ἐποίει, νῦν μὲν λέγων· «Οὐ μόνον δέ, ἀλλὰ καὶ καυχώμεθα ἐν ταῖς θλίψεσιν»· νῦν δέ, ὅτι «Χαίρω ἐν τοῖς παθήμασί μου». Ὅσῳ γὰρ ἂν μείζων καὶ τραχύτερος ὁ χειμὼν γένηται, τοσούτῳ πλείων ἡ ἐμπορία, λαμπρότεροι τῆς ὑπομονῆς οἱ στέφανοι, πολλὰ τὰ βραβεῖα. Ἐπεὶ καὶ αὐτός σου μὲν ἕνεκεν θαῤῥῶ· οἶδα γάρ σου τὸ ἀπερίτρεπτον, καὶ ἀκλινές, καὶ στεῤῥόν· τῶν δὲ ἐπιβουλευόντων ἕνεκεν ἀλγῶ καὶ δακρύω, ὅτι οὓς χρὴ ἐν τάξει εἶναι τῶν θεραπευόντων, τὰ τῶν ἐχθρῶν ἐπιδείκνυνται. Ἕν με λυπεῖ μόνον, τὸ τῆς τῶν ὀφθαλμῶν σου ἀσθενείας, ὧν καὶ σφόδρα ἀξιῶ πολύν σε ποιεῖσθαι λόγον, ἰατροῖς τε διαλεγόμενον, καὶ τὰ παρὰ σαὐτοῦ συνεισφέροντα. Ὡς τῶν γε θλίψεων τῶν ἐπαγομένων σοι (ὅπερ καὶ ἔμπροσθεν εἶπον), αὐτόν τε χαίρειν ἀξιῶ, καὶ ἐγὼ δὲ σοι συνήδομαι. Οἶδα γὰρ ὅσος ἐκ τούτου τίκτεταί σοι τῆς ὑπομονῆς ὁ καρπός. Μηδὲν οὖν σε θορυβείτω μηδὲ ταραττέτω τῶν παρεμπιπτόντων. Ἓν γάρ ἐστι χαλεπόν· ἁμαρτία μόνον. Ὡς τά γε ἄλλα πάντα ἀγρυπνοῦντί σοι καὶ νήφοντι καὶ κερδῶν ὑπόθεσις ἔσται μεγίστη, καὶ τὰ ἀπόῤῥητα ἐκεῖνα ἀγαθά, τὰ ἐν τοῖς οὐρανοῖς, μετὰ πολλῆς οἴσει σοι τῆς δαψιλείας. Τοιαύτην τοίνυν καθ’ ἑκάστην ἡμέραν πραγματευόμενος πραγματείαν, χαῖρε καὶ εὐφραίνου.

Διαφήμιση

«ΑΝΑΡΩΤΙΟΜΑΣΤΕ ΓΙΑ ΤΟ ΠΟΥ ΘΑ ΦΤΑΣΟΥΜΕ, ΓΙΑΤΙ Ο ΘΕΟΣ ΣΙΩΠΑ»

Ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ νέο βιβλίο
τοῦ ἱερομονάχου Γρηγορίου
«Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος»
ἔκδ. Ἱ. Κουτλουμουσιανοῦ Κελλίου
Ἁγ. Ἰωάννου Θεολόγου,
Ἅγιον Ὄρος 2017
σελ. 207-209
Ἠλ. στοιχειοθ. «Χριστιαν. Βιβλιογρ.»

Βλ. σχετ.: «ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΣΑΝ ΟΙ ΑΘΕΟΦΟΒΟΙ ΝΑ ΦΤΥΣΟΥΝ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ;» [Ἅγ. Παΐσιος Ἁγιορ.]

.             Ὁ Ἅγιος [Ἰω. ὁ Χρυσόστομος] κατόπιν βγάζει τὰ πνευματικὰ συμπεράσματα γιὰ ὅσα συνέβαιναν τότε στὴν Ἐκκλησία, καὶ ἀπευθύνει τὸν λόγο σὲ κάθε πιστό: «Ὅταν ἰδῆς μερικοὺς νὰ σκανδαλίζωνται ἀπὸ αὐτὰ ποὺ συμβαίνουν, πρῶτα πρῶτα νὰ σκεφθῆς ὅτι ὁ σκανδαλισμός τους δὲν προέρχεται ἀπὸ τὰ γεγονότα ἀλλὰ ἀπὸ τὴν προσωπική τους ἀδυναμία. Καὶ ἔπειτα, πρόσεχε ὅτι πολλοὶ ἀπὸ αὐτὲς τὶς ἀφορμὲς ἔλαμψαν περισσότερο, καθὼς δόξαζαν τὸν Θεό, καὶ Τὸν εὐχαριστοῦσαν μὲ πολλὴ προθυμία καὶ γι᾽ αὐτὰ τὰ λυπηρά. Ἑπομένως μὴ βλέπεις ἐκείνους ποὺ κλονίζονται, ἀλλὰ αὐτοὺς ποὺ στέκονται σταθεροί,… καὶ γίνονται ἰσχυρότεροι… Καὶ ἂν ἀκόμη ἦταν περισσότεροι ἐκεῖνοι ποὺ κλονίστηκαν, “εἶναι προτιμότερος ἕνας ποὺ κάνει τὸ θέλημα τοῦ Κυρίου, παρὰ μύριοι παράνομοι”». Παράδειγμα τῆς ἀλήθειας αὐτῆς εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Ἅγιος, ὁ ὁποῖος ἐφάρμοσε τὸ θεώρημα τοῦ Κυρίου καὶ γιὰ αὐτὸ ἀντιμετώπισε θύελλα διωγμῶν. Ὁ Κύριος ὅμως τὸν δοξάζει στοὺς αἰῶνες, ἐνῶ οἱ διῶκτες του καὶ ὅσοι λύγισαν στοὺς διωγμοὺς περιφρονήθηκαν καὶ ξεχάστηκαν.
.             Στὰ χρόνια τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, σημειώνει ὁ Ἅγιος, συνέβαιναν χειρότερα πράγματα. Καὶ προσθέτει: «Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ἐπειδὴ ἔβλεπε τοὺς μύριους κινδύνους ποὺ ἐπέρχονταν ἐναντίον τους, καὶ φοβόταν μήπως ἐξ αὐτοῦ μερικοὶ πιστοὶ πέσουν σὲ σύγχυση, ἔγραφε: “σᾶς ἔστειλα τὸν Τιμόθεο, γιὰ νὰ μὴν κλονίζεται κανεὶς μ’ αὐτὲς τὶς θλίψεις”… Ἡ ἀποστολικὴ ζωὴ εἶναι στενὰ συνδεδεμένη μὲ τοὺς ἐμπαιγμοὺς καὶ τὴν κακοπάθεια… ὅσοι ὅμως προσέχουν, ὄχι μόνον δὲν βλάπτονται καθόλου ἀπὸ αὐτὰ ἀλλὰ ἀντίθετα κερδίζουν».
.             Ὅλοι οἱ ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας πέρασαν μέσα ἀπὸ τὸ καμίνι τῶν πειρασμῶν. Μᾶς συμβουλεύει ὁ ἅγιος Ἰωάννης: «Βλέποντας ὁλόκληρη τὴ ζωὴ τῶν γενναίων καὶ μεγάλων ἀνδρῶν νὰ ὑφαίνεται ἀπὸ τέτοια παθήματα, μὴν συγχύζεστε οὔτε νὰ ταράσσεστε, οὔτε ἀπὸ τοὺς δικούς σας οὔτε ἀπὸ τοὺς κοινοὺς πειρασμούς, διότι ἡ Ἐκκλησία ἀπὸ τὴν ἀρχὴ ἔτσι ἀνατράφηκε, ἔτσι μεγάλωσε».
.             Ὁ Θεός, μὲ πάνσοφο τρόπο, ἐξηγεῖ ὁ θεοφώτιστος Ἅγιος, «θέλοντας νὰ μεταμορφώσει τὴν ψυχή, ὥστε νὰ γίνει κατάλληλη γιὰ τὴν ἀρετή… τὴν παραδίδει στὴν δοκιμασία τῶν πειρασμῶν. Ἔτσι καὶ οἱ πνευματικὰ νωθροί, οἱ χαλαροί, τονώνονται, καὶ αὐτοὶ ποὺ εἶναι ἄξιοι γίνονται περισσότερο ἱκανοὶ καὶ ἀνίκητοι στὶς ἐπιβουλὲς τῶν δαιμόνων. Μὲ τὸν τρόπο αὐτό, πολλοὶ ἀναδεικνύονται ἄξιοι τῶν μελλόντων ἀγαθῶν». Καὶ καταλήγει ὁ Ἅγιος: «νὰ στέκεστε ἑδραῖοι καὶ ἀμετακίνητοι, περιμένοντας τὰ ἀγαθὰ ποὺ φυλάσσονται γιὰ σᾶς. Διότι ὁπωσδήποτε, χωρὶς καμία ἀμφιβολία, σᾶς φυλάσσεται ἀμοιβή, ὄχι ἴση μὲ τοὺς κόπους, ἀλλὰ ἀσύγκριτα μεγαλύτερη».
.             Στὸ τελευταῖο αὐτὸ κείμενό του σ πρὸς τοὺς πιστούς του ὁ ἅγιος Ἰωάννης ἀσχολεῖται μὲ τὰ θέματα τοῦ ἀκαταλήπτου τῆς θείας Προνοίας καὶ τῆς πνευματικῆς ὠφελείας τῶν πειρασμῶν. Στὰ θέματα αὐτὰ ὁ Ἅγιος ἀναφερόταν ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τοῦ κηρυκτικοῦ του ἔργου. Ὅσα γράφει ὅμως ἐδῶ εἶναι καρπὸς τῆς ὀδυνηρῆς ἐμπειρίας του ἀπὸ τὴν κακία τῶν ἀνθρώπων καὶ συχνὰ μάλιστα ἐπισκόπων, τὴν ὁποία ἀντιμετώπισε μιμούμενος τὸ παράδειγμα τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Ἅγιος ὑπογραμμίζει ὅτι οἱ δυνατοὶ πνευματικά, διὰ τῶν πειρασμῶν, «ἔλαμψαν περισσότερο, καθὼς δόξαζαν τὸν Θεὸ καὶ τὸν εὐχαριστοῦσαν». Μὲ τὰ λόγια αὐτὰ προδίδει, χωρὶς νὰ τὸ θέλει, τὴν δική του μαρτυρικὴ πορεία, ποὺ τὸν ἀνέδειξε φωστήρα τῆς οἰκουμένης, διότι μέσα στὶς ἀπίστευτες δοκιμασίες ποὺ ὑπέστη, δὲν ἔπαψε νὰ δοξολογεῖ τὸ ἅγιο ὄνομα τοῦ Κυρίου, καὶ νὰ ἀναφωνεῖ μέχρι τελευταίας του ἀναπνοῆς τὸ δόξα τῷ Θεῷ πάντων ἕνεκεν!
.             Οἱ προτροπὲς τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου πρὸς τοὺς σκανδαλισθέντας πιστοὺς τῆς Βασιλευούσης ἔχουν διαχρονικὴ σημασία. Ἀπευθύνονται στοὺς πιστοὺς κάθε ἐποχῆς, καὶ φυσικὰ καὶ σὲ μᾶς τοὺς ἴδιους. Καὶ σήμερα περνᾶ δοκιμασίες ἡ Ἐκκλησία μας καὶ ἡ πατρίδα μας, καὶ συχνὰ ἀναρωτιόμαστε γιὰ τὸ ποῦ θὰ φτάσουμε, καὶ γιατί ὁ Θεὸς φαίνεται νὰ σιωπᾶ. Τὸ χρυσοστομικὸ αὐτὸ τὸ κείμενο ὅμως μπορεῖ νὰ λύσει κάθε ἀμφιβολία, καὶ νὰ ἀναπαύση κάθε καλοπροαίρετη ψυχή. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης, μὲ τὸν λόγο του καὶ τὸ παράδειγμά του, μᾶς ἔδειξε ὅτι ὅσοι γρηγοροῦν πνευματικὰ καὶ δοξολογοῦν γιὰ ὅλα τὸν Θεό, μέσα ἀπὸ τοὺς πειρασμοὺς ἀναδεικνύονται καὶ λάμπουν περισσότερο.

«ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΣΑΝ ΟΙ ΑΘΕΟΦΟΒΟΙ ΝΑ ΦΤΥΣΟΥΝ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ;» [Ἅγ. Παΐσιος Ἁγιορ.]

ΝΕΑ ΕΚΔΟΣΗ

Ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ νέο βιβλίο
τοῦ ἱερομονάχου Γρηγορίου
«Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος»
ἔκδ. Ἱ. Κουτλουμουσιανοῦ Κελλίου
Ἁγ. Ἰωάννου Θεολόγου,
Ἅγιον Ὄρος 2017
σελ. 110-111
Ἠλ. στοιχειοθ. «Χριστιαν. Βιβλιογρ.»

.                 […] Ὁ εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος μεταξὺ ἄλλων γράφει: Ἐνέπτυσαν εἰς τὸ πρόσωπον αὐτοῦ. Καὶ ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος ἐκφράζει μὲ θλίψη τὴν ἀγάπη του στὸν Κύριο: «Τί μπορεῖ νὰ ἐξισωθῆ μὲ αὐτὴ τὴν ὕβρη». Ἔφτυναν καὶ ράπιζαν τὸ πρόσωπο ἐκεῖνο, τὸ ὁποῖο ἡ θάλασσα σεβάστηκε, ὅταν τὸ εἶδε (καὶ γαλήνεψε), τὸ ὁποῖο ὁ ἥλιος ἀντίκρυσε πάνω στὸν Σταυρό καὶ ἔκρυψε τὶς ἀκτῖνες του».
.              Γιὰ τὸν ἐμπτυσμὸ αὐτὸ τοῦ θείου Προσώπου, πονοῦσε πολὺ καὶ ἕνας ἄλλος ἅγιος, ὁ ὅσιος Παΐσιος ὁ ἁγιορείτης. Ὅταν ἀξιώθηκε νὰ ἀντικρύση τὸν Χριστό, μὲ πόνο ἐξέφρασε τὴν ἀπορία: «Πῶς μπόρεσαν –οἱ ἀθεόφοβοι– νὰ φτύσουν αὐτὴ τὴν παρθενικὴ ὀμορφιά;»

«ΗΜΕΡΑ ΠΑΣΩΝ ΦΑΙΔΡΟΤΕΡΑ»

Ἁγ. Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου
«ΗΜΕΡΑ ΠΑΣΩΝ ΦΑΙΔΡΟΤΕΡΑ»
  (Ἀποσπάσματα Λόγου εἰς τὸ Ἅγιον Πάσχα)

ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ

.                 Πᾶσα μὲν ἡμέρα φαιδρὰ καὶ περίβλεπτος, ἡ δὲ τῆς ἀναστάσεως πασῶν φαιδροτέρα καθέστηκεν. Ἐν ᾗ τὸ μὲν ἄπληστον τοῦ θανάτου κεχαλίνωται στόμα, οἱ θνητοὶ δὲ ὡς ἀδρανῆ λοιπὸν καὶ πρόσκαιρον γελῶσι τὸν θάνατον, μᾶλλον δὲ καὶ εὐεργέτην οἱ καλῶς βιοῦντες εὑρίσκουσιν. Ἀποτεμὼν γὰρ ἡμᾶς τῆς ὀδυνηρᾶς ταύτης καὶ προσκαίρου ζωῆς εἰς ἀταλαιπώρητον διαγωγὴν καὶ μακαρίαν παραπέμπει κατάστασιν, ἔνθα “ἀπέδρα ὀδύνη, λύπη καὶ στεναγμός”, εἰς ἀπόλαυσιν ἀνεκλάλητον καὶ τρυφὴν ἀκατάληπτον, «ἃ ὀφθαλμὸς οὐκ εἶδεν καὶ οὖς οὐκ ἤκουσεν καὶ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη». Ἄκων οὖν εὐεργέτης τῶν ἀνθρώπων ὁ θάνατος καὶ ἐχθρὸς ἐπιτήδειος, ἀλλ’ εὔχρηστος μὲν ἡμῖν, ἑαυτῷ δὲ πολέμιος· ἐν ᾧ γὰρ αὔξει τὰ ἡμέτερα, καταλύσει τὰ ἴδια. Λύσις γὰρ θανάτου τὸ τοὺς τελευτῶντας εἰς ἀτελεύτητον ἀθανασίαν χωρεῖν.[…] Ἥλιος γὰρ διασκεδάζει γνόφον, διώκει δὲ νύκτα φωτοφόρος ἡμέρα· τὴν δὲ νύκτα τῆς ἀγνωσίας ἡ λευκοχίτων τῆς ἀναστάσεως ἐκάλυψεν ἡμέρα. Πάντα χαρᾶς καὶ φαιδρότητος γέμει. Πάσης δὲ φαιδρυνομένης τῆς κτίσεως πενθήρη μόνον τὸν διάβολον βλέπω. Ἡ γὰρ ἡμετέρα χαρὰ τῶν δαιμόνων ἐστὶν συμφορά. Πενθεῖ δὲ ἄρα ὁ διάβολος· ∆ιὰ τί; Ὅτι καὶ τὸν Ἀδὰμ ἀπώλεσεν καὶ τὸν λῃστὴν οὐκ ἐκράτησεν, ὅτι καὶ τὸ καθ’ ἡμῶν χειρόγραφον ἡρπάγη καὶ τὸ ὑπὲρ ἡμῶν τρόπαιον ἐφυτεύθη σταυρὸς κατὰ δαιμόνων τρόπαιον νικηφόρον. Σταυρὸς δένδρον ἀειθαλὲς καθ’ ἑκάστην ἡμέραν μαραίνων τὸν διάβολον. Ὁσάκις γὰρ ὁρᾷ, ποῦ τὴν ζωὴν περιέπειρεν, τοσαυτάκις μαραίνεται βαλλόμενος σφοδρῶς τῇ τῆς θλίψεως λόγχῃ, ὅτι καὶ τὴν ζωὴν οὐκ ἐφόνευσεν καὶ τὸν θάνατον διὰ τῆς ζωῆς ἐθανάτωσεν. Κρατήσας γὰρ ὁ θάνατος τὴν ζωὴν ἐνεκρώθη καὶ οἱ νεκροὶ τὴν ζωὴν ἰδόντες ἀνέστησαν. «Τὰ ἀρχαῖα παρῆλθεν, γέγονε τὰ πάντα καινά».

Ἔπεσεν ὁ πρῶτος Ἀδάμ, ὁ δεύτερος ῥήγνυσιν.
Κάτω γὰρ ῥήγνυσιν, ὃν ἄνωθεν ἔρριψεν.
Τὴν Εὔαν ἐσκέλισεν, παρὰ Μαρίας σκελίζεται.
Εὐχαριστεῖ τῷ ξύλῳ τῆς παραβάσεως, θρηνήσει τῷ σταυρῷ κολαζόμενος.
Ἐν τῷ παραδείσῳ κεκράτηκεν, ἐν τῷ ᾍδῃ κεκράτηται.
Ἐν τῷ παραδείσῳ μὴ κρατῶν ἐτυράννησεν, ἀλλ᾽ ἐν τῷ ᾍδῃ κρατῶν ἀπεστέρηται.
Ὃν οὐκ εἶχεν πρότερον ἔλαβεν, ἀλλ᾽ ὕστερον, ὃν κατεῖχεν ἀπώλεσεν.
Χαίρων ἔδραμεν καὶ θρηνῶν ἀνεχώρει.
«Τὰ ἀρχαῖα παρῆλθεν, γέγονεν τὰ πάντα καινά».
Τὸν Ἀδὰμ οὐκέτι κλείει παράδεισος, τοῦ λῃστοῦ τὰς θύρας ἀνοίξαντος.
Ἐκδικεῖ τὴν Εὔαν ἡ Μαρία. Οὗ γὰρ ἐκείνη τὰς ἐντολὰς οὐκ ἐφύλαξεν, τοῦτον αὕτη γαστρὶ περιέλαβεν·
καὶ ὃν οὐρανὸς οὐκ ἐχώρησεν, οὐκ ἐστενοχώρησεν ἡ γαστὴρ τῆς παρθένου.
Καὶ ὁ τὸν οὐρανὸν ἐπικρεμάσας τῷ κόσμῳ, εὐτελοῦς ἀπεκρεμᾶτο ξύλου, ἵνα ξύλῳ πλανήσῃ τὸν διὰ ξύλου τὸν Ἀδὰμ ἀπατήσαντα.

ΛOΓOΣ ΠAPAINETIKOΣ Tῌ AΓIᾼ KAI MEΓAΛῌ ΠEMΠTῌ ΤΟΥ ΕΝ ΑΓΙΟΙΣ ΠΑΤΡΟΣ ΗΜΩΝ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ «μηδεὶς ἀμεταμέλητος, ἢ ἀνέτοιμος, ἢ ἀνάξιος προσελθών, μεταλάβῃ τῶν φοβερῶν καὶ ἀχράντων αὐτοῦ μυστηρίων».

ΛOΓOΣ ΠAPAINETIKOΣ Tῌ AΓIᾼ KAI MEΓAΛῌ ΠEMΠTῌ

ΤΟΥ ΕΝ ΑΓΙΟΙΣ ΠΑΤΡΟΣ ΗΜΩΝ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ
Ἀπὸ τὸ Μέγα Εὐχολόγιον τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας

Ἠλ. στοιχειοθ. «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ»
(πρώτη ἀνάρτηση στὸ Διαδίκτυο)

.              Ἀγαπητοί μου ἀδελφοὶ καὶ παμπόθητοι, οἱ συναθροισθέντες ἐν ἁγίᾳ τοῦ Θεοῦ Ἑκκλησίᾳ, πρὸς τὸ λατρεῦσαι Θεῷ ζῶντι, ἐν ὁσιότητι καὶ δικαιοσύνῃ, καὶ τῶν ἁγίων, ἀχράντων καί ἀθανάτων, φρικτῶν μυστηρίων τοῦ Χριστοῦ, μετά φόβου μετασχεῖν, ἀκούσατε ἐμοῦ τοῦ ταπεινοῦ καὶ ἀναξίου. Οὐ γὰρ ἐγώ εἰμι ὁ λαλῶν καὶ ὁ διδάσκων ἡμᾶς, ἀλλ᾽ ἡ χάρις τοῦ παναγίου καὶ ζωοποιοῦ Πνεύματος. Οὐ γὰρ ἀπ᾽ ἐμαυτοῦ λαλῶ, ἀλλ᾽ ὡς ἐδιδάχθην παρὰ τῶν θείων Κανόνων, καὶ Θεοφόρων Πατέρων, καὶ ὡς παρέλαβεν ἡ Ἐκκλησία παρὰ τῶν θεοσόφων καὶ θείων Ἀποστόλων· οὕτω δὴ αὐτός φημι ἐγώ, ὁ ταπεινὸς καὶ πάντων ἐλαχιστότερος. Τὰς πράξεις ὑμῶν οὐ γινώσκω, τὰ ἐπιτηδεύματα ἀγνοῶ· καὶ διὰ τοῦτο τῷ τοῦ Θεοῦ φόβῳ βαλλόμενος, παραγγέλλω ἑνὶ ἑκάστῳ ὑμῶν, ἀνδράσι τε καὶ γυναιξί, μικροῖς τε καὶ μεγάλοις· μηδεὶς ἐξ ὑμῶν, ἔνοχος ἁμαρτίας ὑπάρχων, ὑπὸ τῆς ἰδίας κατηγορούμενος συνειδήσεως, πρὶν μετανοῆσαι καὶ ἐξομολογήσασθαι, τολμήσῃ καταφρονητικῶς προσελθεῖν, καὶ ἅψασθαι τοῦ θείου τούτου Πυρός· ὁ γὰρ Θεὸς ἡμῶν, πῦρ καταναλίσκον ἐστί· καὶ τῶν μὲν ἐκ πίστεως καὶ φόβου προσερχομένων, ὡς Θεῷ καὶ Βασιλεῖ καὶ Κριτῇ πάντων ἡμῶν, φλογίζει καὶ κατακαίει τὰς ἁμαρτίας, τὰς δὲ ψυχὰς φωτίζει καὶ ἁγιάζει· τῶν δὲ ἀπίστων, καὶ μετὰ ἀναισχυντίας προσερχομένων, φλογίζει καὶ κατακαίει τὰς ψυχὰς καὶ τὰ σώματα. Διὰ τοῦτο ἐν ὑμῖν πολλοὶ ἀσθενεῖς καὶ ἄρρωστοι κοιμῶνται, τουτέστιν, ἀποθνήσκουσι πολλοὶ ἀνεξαγόρευτοι καὶ ἀμετανόητοι. Καὶ λοιπόν, ἀδελφοί μου, παρακαλῶ ὑμᾶς, καὶ λέγω· μηδεὶς ὀμνύων, ἢ ἐπίορκος, ἢ ψεύστης, ἢ κατάλαλος, ἢ πόρνος, ἢ μοιχός, ἢ ἀρσενοκοίτης, ἢ ἅρπαξ, ἢ μέθυσος, ἢ λοίδορος, ἢ μῖσος ἔχων κατὰ τοῦ ἀδελφοῦ, ἢ φόνον πεποιηκώς, ἢ μάγος, ἢ γόης, ἢ φαρμακός, ἢ ἐπαοιδός, ἢ μάντις, ἢ λῃστής, ἢ μανιχαῖος, ἀνεξαγόρευτος καὶ ἀνέτοιμος προσ­έλθῃ, τῶν φρικτῶν τοῦ Χριστοῦ μυστηρίων, ἢ ἅψασθαι, ἢ προσ­εγγίσαι· φοβερὸν γὰρ τὸ ἐμπεσεῖν εἰς χεῖρας Θεοῦ ζῶντος· τομώτερος γάρ ἐστιν ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ ὑπὲρ μάχαιραν δίστομον, διϊκνούμενος μέχρις ἁρμονιῶν, καὶ μυελῶν, καὶ ὀστέων, καὶ ἐννοιῶν καὶ καρδιῶν. Βλέπετε οὖν ἀδελφοί μου, μηδεὶς ἀμεταμέλητος, ἢ ἀνέτοιμος, ἢ ἀνάξιος προσελθών, μεταλάβῃ τῶν φοβερῶν καὶ ἀχράντων αὐτοῦ μυστηρίων· αὐτὸς γάρ φησιν· Ἐγώ εἰμι, καὶ οὐκ ἔστι Θεὸς πλὴν ἐμοῦ· ἐγὼ ἀποκτενῶ, καὶ ζῇν ποιήσω· καὶ οὐκ ἔστιν, ὃς ἐξελεῖται ὑμᾶς ἐκ τῶν χειρῶν μου· αὐτὸς γάρ ἐστιν ὁ Βασιλεὺς τῶν αἰώνων· αὐτῷ πρέπει πᾶσα δόξα, τιμή, καὶ προσκύνησις, τῷ Πατρὶ καὶ τῷ Yἱῷ καὶ τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων, ἀμήν.

«OΠΩΣ ΔΕΙ ΤΟΥΣ ΓΟΝEΑΣ ΑΝΑΤΡEΦΕΙΝ ΤΑ ΤEΚΝΑ»: ΑΓ. ΙΩ. Ο ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ (Δ. Νατσιός)

Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος:
«Ὅπως δεῖ τοὺς γονέας ἀνατρέφειν τὰ τέκνα»

Γράφει ὁ Δημ. Νατσιός
Δάσκαλος-Κιλκίς

.                 …Πραγματικὴ ἔκπληξη ἀποτέλεσε γιὰ μένα καὶ ταυτόχρονα ὀργὴ μοῦ προκάλεσε ἡ ἀνάγνωση ἔργων τοῦ ποταμοῦ τῆς σοφίας Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου. Ἔκπληξη ἀπὸ τὸν πλοῦτο, τὴν εὐγένεια ψυχῆς, τὴν καθαρότητα τῆς σκέψης, μ’ ἕνα λόγο αἰσθάνθηκα ὀσμὴν εὐωδίας πνευματικῆς, ὅταν ἀνέγνωσα τὰ παιδαγωγικὰ συγγράμματα τοῦ Χρυσοστόμου, τοῦ «θεμελίου λίθου τοῦ Καινοῦ Ἑλληνισμοῦ», ὅπως τὸν ὀνομάζει ὁ Σπ. Ζαμπέλιος καὶ ἔνιωσα ὀργή, διότι ὁ ὑπέροχος αὐτὸς διδάσκαλος καὶ παιδαγωγὸς ἀποσιωπᾶται καὶ ἀπ’ αὐτὲς τὶς παιδαγωγικὲς σχολές. Καὶ μόνον ὁ πλοῦτος τῆς γλώσσας του, καταμετρήθηκαν 4.500.000 διαφορετικὲς (παράγωγες) λέξεις στὰ συγγράμματά του, ἀρκοῦσε γιὰ νὰ συσταθεῖ μία ἕδρα χρυσοστομικῶν σπουδῶν στὰ Πανεπιστήμιά μας. Τί νὰ περιμένεις ὅμως ἀπὸ ἀνθρώπους ποὺ εἶναι ἀνίκανοι νὰ σηκώσουν τὴν βαριὰ κληρονομιά. «Δὲν εἴμαστε συνεχιστές, ἀλλὰ ἀχθοφόροι ἔνδοξων ἐρειπίων ποὺ τὰ φορτωθήκαμε, χωρὶς νὰ ἀντέχουμε νὰ τὰ κουβαλήσουμε καὶ χωρὶς νὰ ξέρουμε τί νὰ τὰ κάνουμε», σημειώνει ὁ Σεφέρης. Ὁ τίτλος τοῦ συγγράμματος τοῦ Ἁγίου Ἰωάννη, ποὺ στάθηκε τὸ εὐεργετικὸ ἔναυσμα γιὰ τὴν παρουσίαση τῆς σημερινῆς ὁμιλίας εἶναι τὸ «περὶ κενοδοξίας καὶ ὅπως δεῖ τοὺς γονέας ἀνατρέφειν τὰ τέκνα». Τὸ ἔργο αὐτὸ τοῦ μελιρρύτου Ἁγίου ἀποδεικνύει περίτρανα αὐτὸ ποὺ ὁ δάσκαλος τοῦ Γένους, Εὐγένιος Βούλγαρης ἔλεγε γιὰ τοὺς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας: «δὲν ξέρει τὶς νὰ διορίσει, ἂν ἡ ἁγιότης ἦτο μεγαλυτέρα τῆς σοφίας ἢ ἡ σοφία τῆς ἁγιότητος». Γιατί ὅμως προτάσσει τῆς ἀνατροφῆς τῶν τέκνων, τὸν λόγο του περὶ κενοδοξίας ὁ Ἅγιος; Σύμφωνα μὲ τοὺς Πατέρες ἡ κενοδοξία, ἡ ὑπερηφάνεια, ὁ ἐγωισμὸς εἶναι μητέρα ὅλων τῶν κακιῶν. «Ἡ ὑπερηφάνεια», λέει ὁ Ἅγιος Ἐφραὶμ ὁ Σύρος «ἀναγκάζει τὸν ἄνθρωπο ἐπινοεῖν καινοτομίες, μὴ ἀνεχόμενη τὸ ἀρχαῖον», δηλαδὴ τὴν παράδοση. Ὅπως τονίζει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης «ἡ κενοδοξία, ὄψιν γὰρ ἔχει μόνην λαμπράν, τὰ δὲ ἔνδον αὐτῆς οὐκέτι κενὰ μόνον, ἀλλὰ καὶ ἀτιμίας ἀνάμεσα καὶ ὠμῆς γέμει τυραννίδας», δηλ. ἔχει ὄμορφη ὄψη, τὸ ἐσωτερικό της ὅμως, δὲν εἶναι μόνο κούφιο, ἀλλὰ καὶ γεμάτο ἀπὸ ἀτιμία καὶ μεστὸ ἀπὸ ὠμὴ τυραννικότητα. Στὸ σημεῖο αὐτὸ θέλω νὰ ὑπογραμμίσω τὸ ἑξῆς: Τὰ παιδιά μας εἶναι ὑπάρξεις, ψυχὲς ἀθάνατες ποὺ μᾶς τὶς χάρισε ὁ Θεός. Εἶναι ἄνθρωποι, οἱ ὁποῖοι σὲ λίγο καιρὸ θὰ ἀκολουθήσουν τὸν δικό τους δρόμο, θ’ ἀνοίξουν τὰ δικά τους φτερὰ γιὰ τὴν ζωή. Καλὸ θὰ εἶναι νὰ ἔχουμε στὸ νοῦ ὅτι δὲν μποροῦμε νὰ τὰ χρησιμοποιοῦμε γιὰ δικές μας, ναρκισσιστικές, κενόδοξες ἱκανοποιήσεις ἢ γιὰ νὰ πραγματοποιήσουν δικές μας ἀνεκπλήρωτες φιλοδοξίες.
.                   Παράδειγμα: Ἐπιθυμοῦμε πάρα πολὺ τὸ παιδί μας νὰ γίνει γιατρός, δικηγόρος καὶ δὲν σκεφτόμαστε τί θὰ ἤθελε τὸ ἴδιο καὶ τὸ πιέζουμε καὶ ξοδευόμαστε καὶ ταλαιπωρεῖται τὸ ἴδιο ψυχικά, γιὰ νὰ κάνει κάτι τὸ ὁποῖο δὲν τοῦ ἀρέσει, μόνο καὶ μόνο γιὰ νὰ εὐχαριστήσει τοὺς γονεῖς του. Ἄλλο καθημερινὸ παράδειγμα, δεῖγμα σαφὲς μιᾶς ἄστοχης γονικῆς συμπεριφορᾶς. Τὰ παιδιά μας ἐπιστρέφουν κουρασμένα ἀπὸ τὸ σχολεῖο καὶ ἡ πρώτη ἐρώτηση ποὺ τὰ ἀπευθύνουμε εἶναι «πῶς τὰ πῆγες σήμερα;» Μᾶς ἐνδιαφέρει πρωτίστως ἡ σχολική τους ἐπίδοση ἀδιαφορώντας γιὰ τὴν ψυχική τους ὑγεία, ἐνῶ ἡ προϋπάντηση τῶν παιδιῶν στὰ σπίτι πρέπει νὰ εἶναι ἕνα χαρούμενο γεγονὸς μὲ τὴν ἐρώτηση, πραγματικὰ γονική, «πῶς τὰ πέρασες σήμερα;». Αὐτὴ ἡ πρώιμη καὶ ἐπιβαρυντικὴ γιὰ τὰ παιδιά, ἀγωνία γιὰ τὸ μέλλον τους, φανερώνει δική μας χαμηλὴ αὐτοεκτίμηση καὶ ματαιοδοξία ποὺ ἐπιζητεῖ, ὅπως εἴπαμε, κοινωνικὴ ἄνοδο καὶ ἀναγνώριση μέσῳ τῶν ἀθώων παιδιῶν μας. Ἀγνοοῦμε ἢ ξεχνᾶμε πὼς οἱ λέξεις παιδὶ καὶ παιχνίδι εἶναι ὁμόρριζες, ταυτόσημες θὰ ἔλεγα, καὶ φτάσαμε στὸ νοσηρὸ ἐπίπεδο νὰ εἶναι τὰ παιδιά μας τὰ πρῶτα θύματα τῆς παγκοσμιοποιημένης καὶ τεχνοκρατούμενης ἐποχῆς μας. Ἀντὶ νὰ ἀνατρέφουμε ἀητούς, θαλασσοπούλια ποὺ θὰ βγαίνουν ψηλὰ γιὰ νὰ ἐλέγχουν τὸ πέλαγος, ἐμεῖς τρέφουμε παπαγάλους σὲ χρυσὸ κλουβί. Ἐπιτρέπεται στὴν ὑπερευαίσθητη ἡλικία τῶν 7-12 ἐτῶν νὰ μὴν ὑπάρχει ἐλευθερία, παιχνίδι καὶ ἀνεμελιὰ στὰ παιδιά; Ἔχει διαπιστωθεῖ μὲ μελέτες πὼς οἱ μαθητὲς εἶναι οἱ σκληρότερα ἐργαζόμενοι Ἕλληνες πολίτες, μὲ μέσο ὅρο 70 ὧρες τὴν ἑβδομάδα, ἕνας πραγματικὸς Μεσαίωνας, μία δουλοπαροικία κληροδοτεῖ ἡ περὶ πολλὰ τυρβάζουσα ἐποχή μας, στὰ παιδιά. Μὲ τὰ φροντιστήρια, τὰ ἀθλήματα, τὰ ὠδεῖα, τὰ ἰδιαίτερα, τὴν τηλεόραση, τοὺς ἠλεκτρονικοὺς ὑπολογιστές, πνίγουμε τὰ παιδιά μας καὶ δὲν μᾶς μένει, ἐμᾶς τοὺς γονεῖς, παρὰ μόλις λίγος χρόνος γιὰ νὰ τὰ φιλήσουμε στὸ κρεβάτι τους καὶ νὰ ποῦν «καληνύχτα».
.             Ἂς ἀντλήσουμε τὸ μέλι ἀπὸ τὰ ἔργα τοῦ Χρυσοστόμου.
.           Πρῶτα-πρῶτα ὁ ἅγιος τονίζει πὼς «οὐ γὰρ τὸ σπεῖραι ποιεῖν πατέρα μόνον, ἀλλὰ τὸ παιδεῦσαι, οὐδὲ τὸ κυῆσαι μητέρα ἐργάζεται, ἀλλὰ τὸ θρέψαι καλῶς» ἢ ὅπως τὸ γράφει πιὸ ἐπιγραμματικὰ «οὐ τὸ τεκνοποιεῖν ποιεῖν τὸν γονέα ἀλλὰ τὸ τεκνοτροφεῖν». Ἐπισημαίνει ἐδῶ ὁ Ἅγιος τὴν μεγάλη αὐτὴ ἀλήθεια, πὼς γονέας εἶναι αὐτὸς ποὺ ἀναθρέφει σωστὰ τὸ παιδί του καὶ ὄχι αὐτὸς ποὺ ἁπλῶς τὸ γεννάει. Ἐδῶ πρέπει νὰ σημειώσουμε ὅτι δὲν ὑπάρχουν τέλειοι γονεῖς καὶ αὐτὸ ὅμως πολλοὶ γονεῖς δὲν μποροῦν νὰ τὸ δεχτοῦν. Θέλουν μία τέλεια σχέση μὲ τὰ παιδιά τους, ἀλάνθαστη, ἀψεγάδιαστη. Αὐτήν τους τὴν τελειομανία τὴν μεταφέρουν στὰ παιδιά, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ μὴν ἀνέχονται τὶς ἀταξίες τῶν παιδιῶν τους. Αὐτοὶ οἱ γονεῖς δὲν ὁμολογοῦν τὰ λάθη τους, δὲν ζητοῦν συγγνώμη ποὺ εἶναι τὸ ὑφάδι τῆς ζωῆς ποὺ συνέχει τοὺς ἀνθρώπους. Ὑπομένουν τὰ παραπτώματα τῶν φίλων τους καὶ δὲν ἀνέχονται τὰ παραπτώματα τῶν παιδιῶν τους. Ἀπὸ τὴν ἄλλη μεριὰ ἔχουμε γονεῖς ποὺ παραιτοῦνται ἀπὸ τὴν γονική τους εὐθύνη. Ἀκοῦμε νὰ λὲν «μὴ μὲ βλέπεις σὰν πατέρα. Ἐγὼ θέλω νὰ εἶμαι φίλος σου». Σ’ αὐτὴν τὴν περίπτωση καὶ ὁ γονέας εἶναι ἕνα ὥριμο παιδὶ ποὺ παραιτεῖται ἀπὸ τὴν πατρικὴ ἢ μητρική του εὐθύνη καὶ δημιουργεῖ στὸ παιδὶ αἴσθημα ἀνασφάλειας, ποὺ θὰ φτάσει ὣς τὸν πανικό. Τὰ παιδιὰ θὰ βροῦν εὐκαιρίες στὴν ζωή τους ν’ ἀποκτήσουν φίλους, εἶναι ὅμως ἀμφίβολο ἂν θὰ βροῦν κάποιον ἄλλο πατέρα ἢ ἄλλη μητέρα. Ἀγαπᾶμε τὰ παιδιά μας, ἀλλὰ δὲν ξέρουμε πῶς νὰ ἐκφράσουμε αὐτὴν τὴν ἀγάπη. Ὑπάρχει δηλαδή, ἔλλειψη ἐπικοινωνίας. Δὲν εἶναι ψέμα ὅτι οἱ Ἕλληνες γονεῖς ἐπικοινωνοῦν μὲ τὰ παιδιά τους μόνο γιὰ νὰ τὰ μαλώσουν, μόνο ὅταν πρόκειται νὰ τὰ ἐπιπλήξουν, νὰ τὰ κατηγορήσουν γιὰ κάτι. Ἀλλὰ καὶ ὅταν θέλουμε νὰ στήσουμε γέφυρα ἐπικοινωνίας, νὰ τοὺς δείξουμε ὅτι τὰ ἀγαπᾶμε, ἡ ἀγάπη αὐτὴ ἐκφράζεται συνήθως μὲ τὴν παροχὴ ὑλικῶν ἀγαθῶν, διασκεδάσεων καὶ μὲ τὶς λεγόμενες μορφωτικὲς εὐκαιρίες. Τὰ καλὰ σχολεῖα, ἡ πολλὴ τροφή, τὰ ἀκριβὰ ροῦχα, τὰ πανάκριβα καὶ περιττά, πολλὲς φορές, παιχνίδια ἀντικαθιστοῦν τὴν γονικὴ ἀγάπη ἢ εἶναι τρόποι ἐξαγορᾶς αὐτῆς τῆς ἀγάπης. Οἱ ἄμεσες ὅμως μορφὲς ἀγάπης ἀπαιτοῦν χρόνο καὶ κόπο πολύ, ὑπομονὴ ἑκούσια, νὰ ἀστειευόμαστε, νὰ παίζουμε μαζί τους, νὰ συζητοῦμε, νὰ τὰ βοηθοῦμε στὰ μαθήματά τους. Ὅ,τι δώσουμε σὲ χρόνο ἢ κόπο, αὐτὸ θὰ πάρουμε ἀργότερα, ὡς βοήθεια πλέον καὶ ἀγωγὴ ποὺ θὰ ἔχει γίνει στὸ παιδί μας καὶ ἡ ὁποία θὰ ἔχει ἐπιπτώσεις εὐεργετικὲς στὴν ζωή του, πράγμα ποὺ θὰ τὸ χαιρόμαστε καὶ ἐμεῖς.
.           Ὡς ἐκπαιδευτικὸς ποτὲ δὲν ἄκουσα -καὶ τὸ λέω μὲ παράπονο- ἀπὸ μαθητὴ νὰ μεταφέρει στὴν τάξη ἐξωσχολικὲς γνώσεις ἢ ἐμπειρίες, χωρὶς ν’ ἀρχίζει τὸν λόγο του μὲ τὴν στερεότυπη πλέον φράση: «Κύριε εἶδα στὴν τηλεόραση». Ποτὲ δὲν ἄκουσα νὰ λέει ὅτι αὐτό μοῦ τὸ διηγήθηκε ὁ πατέρας μου ἢ ἡ μητέρα μου. Ποῦ βρίσκεται ὁ γονέας καὶ κυρίως ὁ πατέρας, ποὺ ὅπως ἀπέδειξε μία πρόσφατη ἔρευνα στὶς ἐφημερίδες, μόνον ἕνας στοὺς ἕξι μαθητὲς τὸν ἔχει βοηθὸ στὴν μελέτη καὶ στὸ διάβασμα; «Εἶσαι δάσκαλος ὅλου τοῦ σπιτιοῦ καὶ σὲ σένα παραπέμπει ὁ Θεὸς συνέχεια καὶ τὴν γυναίκα καὶ τὰ παιδιά σου», τονίζει ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος. Εἶναι πολὺ ὀδυνηρὸ νὰ ἀναλαμβάνει μόνη ἡ μητέρα τὰ δυσβάστακτα βάρη τῆς τροφῆς καὶ ἀνατροφῆς τῶν παιδιῶν. «Ἀμφοτέρων ἡμῖν ἐπιμελητέον τῶν παιδιῶν», γράφει ὁ Ἅγιος.
.             Ἀναφέρθηκα πρὶν στὸν ψυχοφθόρο καὶ ἄθλιο ρόλο τῆς τηλεόρασης, τοῦ «τρίτου γονέα», ὅπως χαρακτηριστικὰ ὀνομάζεται. Γράφει ὁ Χρυσόστομος μὲ θαυμαστὴ διαύγεια καὶ προορατικότητα γιὰ τὰ σημερινὰ τηλεοπτικά, ἂς μοῦ συγχωρεθεῖ γιὰ τὴ λέξη, κοπροθεάματα: «μηδέποτε εἰς θέατρον πεμπέσθω τὸ παιδίον ἵνα μὴ λύμην (βρωμιά), ὁλόκληρον διὰ τῆς ἀκοῆς καὶ διὰ τῶν ὀφθαλμῶν δέχεται». Ὅ,τι ἦταν ποτὲ τὸ θέατρο εἶναι σήμερα τὰ μέσα μαζικῆς ἐκχαυνώσεως καὶ ἐξαχρειώσεως
.               Συμβουλεύει ὁ Ἅγιος νὰ μιλᾶμε ἔτσι στὰ παιδιά μας: «Ὦ τέκνον, ἀνελευθέρων τὰ θεάματα ἐκεῖνα. Ὑπόσχου μηδὲν ἀκούσειν ἄσχημον μηδὲ ἐρεῖν καὶ ἄπιθι ἀλλ’ οὐ δυνατὸν ἐκεῖ, μηδὲν ἀκοῦσαι αἰσχρόν. Ἀνάξια τῶν σῶν ὀφθαλμῶν τὰ γινόμενα». Καὶ προσθέτει τὰ ἑξῆς συγκινητικά: «Ἅμα καὶ καταφιλῶμεν αὐτὸν λέγοντες καὶ περιβάλλωμεν ταῖς χερσὶν καὶ ἐπισφίγγωμεν, ὥστε τὸν πόθον δεικνύειν. Τούτοις ἅπασιν αὐτὸν ἀλλάττωμεν». Σήμερα μέσα στὰ σπίτια ζοῦμε ζωὴ παράλληλη, καθόμαστε ὁ ἕνας δίπλα στὸν ἄλλο στὸν καναπέ, καὶ εἰσπνέουμε τὶς τηλεοπτικὲς ἀναθυμιάσεις. Ἀφήσαμε τὰ παιδιὰ μόνα τους μπροστὰ στὴν τηλεόραση καὶ αὐτὸ εἶναι τὸ πιὸ ἐπικίνδυνο. Μία σειρὰ τελευταίων ἐρευνῶν ἔδειξαν ὅτι γιὰ τὰ παιδιὰ 8-12 ἐτῶν τὸ μεγαλύτερο μέρος τοῦ φόβου τους πηγάζει ἀπὸ τὴν τηλεοπτικὴ ὀθόνη καὶ ὄχι ἀπὸ τὴν πραγματικὴ ζωή, ὅπως συνέβαινε ἄλλοτε. Ὑπολογίστηκε ὅτι κατὰ μέσο ὄρο ἕνα παιδὶ μέχρι νὰ τελειώσει τὸ Λύκειο ἔχει ἀφιερώσει στὴν λατρεία τῆς μικρῆς ὀθόνης 18.000 ὧρες. Ποὺ σημαίνει 750 μέρες ἢ χονδρικότερα 2,5 χρόνια τηλεοπτικῆς αἰχμαλωσίας. Ἔχει ἀκόμη ὑπολογιστεῖ στὴν Ἀμερικὴ -εἶναι γνωστὴ ἡ ρήση πὼς ἂν θέλεις νὰ δεῖς τὴν Ἑλλάδα τοῦ μέλλοντος, ταξίδεψε στὴν σημερινὴ Ἀμερική- πὼς ἕνα παιδὶ μετέχει ἐτησίως σὲ 10.000 φόνους! Ὅταν κάποτε οἱ κάμερες τῆς τηλοψίας στράφηκαν ἀδηφάγες στὸ πρόσωπο ἑνὸς νεαροῦ ἐγκληματία, ὁ σκυλευτὴς δημοσιογράφος τὸν ρώτησε:
«Ἐσὺ τὸ ἔκανες τὸ ἔγκλημα;
Ὄχι ἐσεῖς, ἀποκρίθηκε ὁ νεαρός».
.             Ἡ ἀπάντηση δείχνει κι ἐμᾶς. Τὸ παιδὶ ἔρχεται στὸν κόσμο χωρὶς τηλεόραση. Τὴν τηλεόραση τὴν προσφέρει ὁ γονιός. Τὰ παιδιὰ μὲ ἀδιαμόρφωτη ἀκόμη προσωπικότητα βομβαρδίζονται ἀπὸ μία ἐμπειρία, ποὺ σχεδὸν καταργεῖ τὰ ὅρια τοῦ πραγματικοῦ καὶ τοῦ μὴ πραγματικοῦ. Οἱ ἀντικοινωνικὲς πράξεις εἶναι πολλὲς φορὲς ἀντιγραφὴ τῆς τηλεοπτικῆς βίας. Τὰ παιδιὰ ὁδηγοῦνται νὰ μεταχειρίζονται τοὺς πραγματικοὺς ἀνθρώπους, σὰν νὰ ἦταν στὴν τηλεοπτικὴ ὀθόνη. Ἔχουμε ἀποκοίμιση τῶν ἠθικῶν τους ἀνακλαστικῶν, τὸ ὑπονοούμενο σὲ κάθε περίπτωση σαφές: ἀπολαῦστε, ψυχαγωγηθεῖτε μὲ τοὺς φόνους καὶ τὶς ἀδικίες. Ἡ τηλεόραση δυστυχῶς χρησιμοποιεῖται ἀπὸ πολλοὺς γονεῖς σὰν ἠρεμιστικό. Ὁ γονέας μπορεῖ νὰ ξεκουράζεται ἀπὸ τὴν ἀνησυχία τοῦ παιδιοῦ, αὐτὸ ὅμως ἀνυπεράσπιστο γεύεται τὰ τηλεοπτικὰ ἀποφάγια. Ἐπειδὴ ὅμως εἶναι ἀδύνατο νὰ πετάξουμε τὶς συσκευές, γιατί καὶ ἐμεῖς οἱ γονεῖς εἴμαστε ἐθισμένοι καὶ οἱ φραστικὲς παραινέσεις στὰ παιδιὰ δὲν ἔχουν ἀποτέλεσμα, κάποιες πρακτικὲς λύσεις εἶναι ἀναγκαῖες. Ὅπως τὸ νὰ παρακολουθοῦμε μαζὶ μὲ τὰ παιδιὰ ἐπιλεγμένα ἀπὸ πρὶν προγράμματα. Νὰ σχολιάζουμε, νὰ συζητοῦμε μὲ τὰ παιδιὰ τὶς «περίεργες» ἢ ἀπάνθρωπες σκηνές, τονίζοντας τὴν ἀρνητικὴ πλευρά τους. Οἱ συμβουλὲς θὰ εἶναι τὸ τελευταῖο στάδιο μιᾶς συζητήσεως… Διαβάζουμε βιβλία μπροστὰ στὰ παιδιά, δωρίζουμε συνεχῶς βιβλία φιλοτιμώντας τα, κατ’ ἐξοχὴν ἐθνικὴ ἀρετή. Νὰ μὴν μάθει τὸ παιδὶ πὼς μπορεῖ νὰ μαθαίνει βλέποντας τηλεόραση, ψυχαγωγούμενο. Τὰ παιδιὰ ρουφοῦν σὰν σφουγγάρι αὐτὸ τὸ ὁποῖο εἴμαστε ἐμεῖς καὶ ὄχι αὐτὸ ποὺ θέλουμε νὰ δείξουμε ἢ νὰ ποῦμε. «Οὐ γὰρ ὁ λόγος τοσοῦτον ὅσον ὁ βίος εἰς τὴν ἀρετὴν ἄγει», ἔλεγε ὁ Πλούταρχος. Φτάσαμε στὸ ἐπίπεδο ἡ μητρικὴ γλώσσα τῶν παιδιῶν νὰ εἶναι ἡ γλώσσα τῆς τηλεόρασης καὶ ὄχι τῆς μητέρας. Ἕνας Ἀμερικανὸς συγγραφέας ἔλεγε «δὲν ξέρω, ἀλήθεια, τί θὰ μπορούσαμε ἄλλο νὰ κάνουμε γιὰ τὴν γραπτὴ ἔκφραση τῶν παιδιῶν μας, παρὰ νὰ πετάξουμε ὅλες τὶς τηλεοπτικὲς συσκευές». Ἀνατροφὴ τῶν παιδιῶν δὲν σημαίνει παροχὴ διασκέδασης, ἀλλὰ θωράκιση ψυχικὴ καὶ σωματικὴ τῶν παιδιῶν ποὺ ἀπαιτεῖ κόπο καὶ προσωπικὴ ἐπένδυση τοῦ γονιοῦ. «Νόμισον ἀγάλματα χρυσᾶ ἔχειν ἐπὶ τὰς οἰκίας τὰ παιδία», τονίζει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης. Τὰ παιδιά μας εἶναι τὰ χρυσά, ἔμψυχα, ἀγάλματα ποὺ ἀναμένουν στολισμὸ ψυχῆς ἀπὸ μᾶς τοὺς γονεῖς.

 

Ἀπόσπασμα ἀπὸ ὁμιλία στὴν Ἀξιούπολη τὸ 2000

ΠΑΥΛΟΥ ΣΦΟΔΡΟΣ ΕΡΩΣ ΠΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΝ

“ΑΝΗΝΕΓΚΕ” ΤΗΝ ΦΥΣΗ ΜΑΣ καὶ “ΚΑΤΗΝΕΓΚΕ” ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΠΝΕΥΜΑ

Καὶ γὰρ ἡ φύσις ἡ ἡμετέρα πρὸ δέκα ἡμερῶν εἰς τὸν θρόνον ἀνέβη τὸν βασιλικόν, καὶ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον κατέβη σήμερον πρὸς τὴν φύσιν τὴν ἡμετέραν· ἀνήνεγκεν ὁ Κύριος τὴν ἀπαρχὴν τὴν ἡμετέραν, καὶ κατήνεγκε τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον.

(Ἅγ. Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, Ὁμιλία Α´ Εἰς τὴν Ἁγίαν Πεντηκοστήν)

ΑΥΤΗ Η ΗΜΕΡΑ ἣν ἐποίησεν ὁ Kύριος, ἀγαλλιασώμεθα καὶ εὐφρανθῶμεν ἐν αὐτῇ

ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ

Ἁγ. Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου

«ΑΥΤΗ Η ΗΜΕΡΑ»
(Ἀποσπάσματα Λόγου εἰς τὴν ἀνάστασιν τοῦ Kυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ)

Αὕτη ἡ ἡμέρα ἣν ἐποίησεν ὁ Kύριος, ἀγαλλιασώμεθα καὶ εὐφρανθῶμεν ἐν αὐτῇ”. ∆ιὰ τί; ὅτι οὐκέτι ὁ ἥλιος σκοτίζεται ἀλλὰ πάντα φωτίζεται, οὐκέτι τὸ καταπέτασμα ῥήγνυται ἀλλ᾽ ἡ ἐκκλησία γνωρίζεται, οὐκέτι βαΐα τῶν φοινίκων βαστάζομεν ἀλλὰ τοὺς νεοφωτίστους περιφέρομεν. “Αὕτη ἡ ἡμέρα ἣν ἐποίησεν ὁ κύριος· ἀγαλλιασώμεθα καὶ εὐφρανθῶμεν ἐν αὐτῇ. “Αὕτη ἡ ἡμέρα, αὕτη καὶ οὐκ ἄλλη· μία γὰρ βασιλεία καὶ οὐ πολλαὶ τυραννίδες. Αὕτη ἡ ἡμέρα ἡ κυριώνυμος, ἡ τροπαιοῦχος, ἡ τῆς ἀναστάσεως ἔθιμος καὶ τῆς χάριτος καλλωπίστρια καὶ τοῦ λογικοῦ ἀμνοῦ διαμερίστρια, ἡ τῶν ἀναγεννηθέντων γαλακτοδότρια καὶ τῶν πενήτων οἰκονομήτρια. “Ἀγαλλιασώμεθα καὶ εὐφρανθῶμεν ἐν αὐτῇ”, μὴ εἰς καπηλεῖα τρέχοντες ἀλλ᾽ εἰς μαρτύρια σπεύδοντες, μὴ μέθην τιμῶντες ἀλλὰ συμμετρίαν ἀγαπῶντες, μὴ ἰουδαϊκῶς σκιρτῶντες ἀλλ᾽ ἀποστολικῶς τρυφῶντες, μὴ ἐν ταῖς ἀγοραῖς παίζοντες ἀλλ᾽ ἐν τοῖς οἴκοις ψάλλοντες. […] Μηδεὶς τοίνυν ἡμῶν ταύτην τὴν ἡμέραν ἀτιμάσῃ, τὴν διὰ τοῦ νόμου πάλαι τυπωθεῖσαν, τὴν μετὰ ἀπειλῆς ἐπαγγελθεῖσαν, τὴν διὰ τῆς προφητικῆς φωνῆς κηρυχθεῖσαν, τὴν διὰ τῆς τῶν πατέρων ἐπαγγελίας προσδοκηθεῖσαν, τὴν διὰ τῆς τῶν ἀποστόλων αὐτοψίας πληρωθεῖσαν, τὴν διὰ τῆς ἐκκλησιαστικῆς πίστεως προσδεχθεῖσαν. Αὕτη ἡ ἡμέρα ἐν ᾗ ὁ Ἀδὰμ ἠλευθερώθη, ἐν ᾗ ἡ Εὔα ἀπηλλάγη τῆς λύπης, ἐν ᾗ ὁ ἀνήμερος θάνατος ἔφριξεν, ἐν ᾗ τῶν κραταιῶν λίθων ἡ δύναμις παρελύθη ῥαγεῖσα καὶ τὰ τῶν μνημείων κλεῖθρα διασπασθέντα ἀνέθη, ἐν ᾗ τὰ τῶν τελευτησάντων πάλαι σώματα τῇ προτέρᾳ ζωῇ παρεδόθη, ἐν ᾗ οἱ διὰ παντὸς ἰσχυροὶ καὶ βέβαιοι τῶν καταχθονίων νόμοι ἥττηνται, ἐν ᾗ ἐξανισταμένου τοῦ δεσπότου Χριστοῦ οἱ οὐρανοὶ ἀνεῴχθησαν, ἐν ᾗ τὸ τῆς ἀναστάσεως εὐθαλὲς καὶ εὔκαρπον ὡς ἐν κήπῳ τῇ οἰκουμένῃ τῷ γένει τῶν ἀνθρώπων ἐβλάστησεν, ἐν ᾗ τὰ τῶν νεοφωτίστων ἀνεφύησαν κρίνα, ἐν ᾗ τὰ τῶν ἁμαρτωλῶν ἐξηράνθησαν ῥεῖθρα, ἐν ᾗ τὰ τοῦ διαβόλου παρελύθησαν νεῦρα, ἐν ᾗ τὰ τῶν δαιμόνων ἐσκορπίσθησαν τάγματα, ἐν ᾗ τὰ τῶν Ἰουδαίων κατῃσχύνθησαν πλήθη, ἐν ᾗ τὰ τῶν πιστῶν εὐφραίνονται τάγματα, ἐν ᾗ τὰ τῶν μαρτύρων ἀναθάλλουσι διαδήματα. “Ταύτην τοίνυν τὴν ἡμέραν ἐποίησεν ὁ κύριος, ἀγαλλιασώμεθα καὶ εὐφρανθῶμεν ἐν αὐτῇ”, χάριτι τοῦ Χριστοῦ τοῦ διὰ τῆς αὐτοῦ ἀναστάσεως τὴν σύμπασαν οἰκουμένην”ἐν σκότει καὶ σκιᾷ θανάτου καθημένην”φωτίσαντος, μεθ᾽ οὗ τῷ Πατρὶ σὺν τῷ ἁγίῳ Πνεύματι δόξα καὶ προσ­κύνησις εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.