«ΕΧΟΥΜΕ ΠΟΛΕΜΟ ΛΥΣΣΑΛΕΟΝ, ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΚΟΤΕΙΝΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ, ΟΙ ΟΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΑΔΥΣΩΠΗΤΕΣ». (Ἀρχιμ. Φιλόθεος, ἡγούμ. Ἱ. Μ. Καρακάλλου)

«ΕΧΟΥΜΕ ΠΟΛΕΜΟ ΛΥΣΣΑΛΕΟΝ,
ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΚΟΤΕΙΝΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ, ΟΙ ΟΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΑΔΥΣΩΠΗΤΕΣ». 

Ἀπόσπασμα συνομιλίας

τοῦ συγγρ. Μ. Μελινοῦ μὲ τὸν Καθηγούμενο τῆς Ἱ. Μ. Καρακάλλου

Ἀρχιμανδρίτη Φιλόθεο

.         […] Βλέπετε, σήμερα εἶναι παρήγορον ὅτι τὸ Ἅγιον Ὄρος χαριτώθηκε μὲ νέον αἷμα. Νέες ἀδελφότητες, νέοι ζηλωταὶ -μὲ «ζῆλον κατ’ ἐπίγνωσιν»- μοναχοί. Ἀλλὰ καὶ στὸν κόσμον οἱ ἀνδρικὲς -πολὺ περισσότερον οἱ γυναικεῖες- μονὲς γνωρίζουν ἡμέρες δόξης μὲ νέους μοναχοὺς καὶ μοναχές, ποὺ ἔχουν ὡς κύριον ἔργο τους τὴν προσευχήν. Ἔχει ἀνάγκη προσευχῆς ὁ λαός μας καὶ τὰ μοναστήρια μας παίζουν σπουδαῖο ρόλο πρὸς τὴν κατεύθυνσιν αὐτήν. Ἡ κάθε μονὴ -ἐντὸς κι ἐκτὸς τοῦ Ἁγίου Ὄρους- ἔχει ἕναν κύκλον ἀνθρώπων ποὺ στηρίζει, ἕνα περιβάλλον εὐρύ. Οἱ προσκυνηματικὲς ἐπισκέψεις κι ἐκδρομὲς ποὺ γίνονται στὰ μοναστήρια καλλιεργοῦν πλῆθος κόσμου. Βλέπετε, κ. Μελινέ, πόσοι ἄνθρωποι ἐπισκέπτονται σήμερα τὸ Ἅγιον Ὄρος… Ὅλ’ αὐτὰ εἶναι παρήγορα στοιχεῖα, καταδεικνύοντα τὶς ἀναζητήσεις τοῦ λαοῦ μας. Ἡ εὐχή, ἡ προσευχή, ἡ ἐλπίδα μας εἶναι νὰ ζεσταίνονται ὅλο καὶ περισσότερο οἱ καρδιές, συνειδητῶς νὰ στρέφονται πρὸς τὴν κιβωτὸ τῆς σωτηρίας μας, τὴν Ἐκκλησίαν. Αὐτὸς εἶναι ὁ πόθος καὶ ἡ χαρὰ ἡμῶν τῶν Ἁγιορειτῶν. Οἱ ἀκολουθίες μας ἐμπεριέχουν εὐχὲς γιὰ νὰ στηρίζεται ὁ κόσμος. Κάθε νύκτα στὸ κελλί μας, στὸν προσωπικὸ κανόνα μας -οἱ μοναχοὶ τοῦ Ὄρους καὶ οἱ ἀδελφοί μας μοναχοὶ κι οἱ ἀδελφές μας μοναχὲς τῶν ἐν τῷ κόσμῳ μονῶν- ἀφιερώνουμε μεγάλο μέρος τῆς προσευχῆς μας γιὰ τὴ στήριξη τοῦ σύμπαντος κόσμου. Λέγοντας «σύμπαντος κόσμου», ὑπογραμμίζω τὴν ἐκλεκτὴ παρουσία τῶν ἀποδήμων ἀδελφῶν μας στὰ πέρατα τῆς Γῆς. Χαιρόμεθα, διότι μαθαίνουμε ὅτι κρατοῦν τὶς παραδόσεις μὲ τέτοια θέρμη, ποὺ μπορῶ νὰ πῶ ὅτι ξεπερνοῦν ἐμᾶς τοὺς Ἕλληνες τῆς μητροπολιτικῆς Ἑλλάδος! Χαιρόμεθα, εἶναι παρήγορο κι ἐλπιδοφόρο ποὺ τιμᾶται τόσο πολὺ ἡ Ὀρθοδοξία καὶ ἡ Ἑλλὰς στὸ πρόσωπό τους. Εὐχόμεθα ἐκ μέσης καρδίας νὰ τοὺς χαριτώνει ὁ Θεός, νὰ τοὺς στηρίζει -ἰδίως τὶς νέες γενιὲς ποὺ γεννιοῦνται ἐκεῖ- γιὰ νὰ μαθαίνουν τὶς ἀρχὲς καὶ τὶς παραδόσεις τῆς Ὀρθοδοξίας καὶ τοῦ γένους μας. Χαιρόμεθα ποὺ μαθαίνουν τὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα, τὰ ἤθη καὶ τὰ ἔθιμά μας. Εὐχόμεθα νὰ ἔχουν ὑγεία, δύναμη καὶ προκοπὴ νὰ μένουν «ἑδραῖοι καὶ ἀμετακίνητοι», νὰ μὴν ξεμακραίνουν ἀπὸ τὰ μετερίζια τῆς Ὀρθοδοξίας καὶ τοῦ γένους…

– Μ.Μ.: …Φθάνει, Γέροντα, νὰ μὴ διατηρήσουν μόνον οἱ ἀπόδημοι ἀδελφοί μας τὰ ζώπυρα αὐτὰ καὶ τὰ χάσουμε -ὃ μὴ γένοιτο- ἐμεῖς οἱ ἐν Ἑλλάδι διαβιοῦντες… «Μήποτε διασωθέντες ἐν τῷ πελάγει, ναυαγήσωμεν ἐν αὐτῷ τῷ λιμένι!..» Βλέπετε τὸν παντοειδῆ πόλεμο ποὺ ὑφίσταται ἡ Ἐκκλησία, ἡ γλῶσσα, τὰ ἰδανικά, οἱ ἀρχὲς καὶ οἱ ἀξίες τοῦ εὐλογημένου τόπου μας…

 – Ἀρχιμ. Φ.Κς: Μὰ ἔχουμε πόλεμο λυσσαλέον, ἀπὸ τὶς σκοτεινὲς δυνάμεις οἱ ὁποῖες εἶναι ἀδυσώπητες. Ὅπως καὶ νὰ τὸ κάνουμε, ἡ καρδιὰ τῆς Ὀρθοδοξίας ἐδῶ κτυπάει, στὸ Ἅγιον Ὄρος. Ἡ μεθόδευση τῶν σκοτεινῶν δυνάμεων εἶναι νὰ πλήξουν τὸν Ἑλληνισμό, τὴν Ἑλλάδα, τὴν Ὀρθοδοξία, τὸ Ἅγιον Ὄρος, τὶς παραδόσεις μας. Ὅλ’ αὐτὰ εἶναι κατευθυνόμενα ἀπὸ τὶς σκοτεινὲς δυνάμεις· μεθοδεύονται ἀπ’ ὅλ’ αὐτὰ τὰ «κυκλώματα», γιὰ νὰ πληγεῖ ἡ καρδιά μας, ἡ Ὀρθοδοξία. Πρέπει νὰ στεκόμαστε ὄρθιοι, ἀκλόνητοι -ἱερὸς κλῆρος καὶ πιστὸς λαός, μοναχοὶ καὶ μοναχές-, «Θεὸς γὰρ τὸ κινδυνευόμενον!».

ΠΗΓΗ: dimokratianews.gr, 23.11.13

Διαφήμιση

«ΕΥΩΔΙΑΖΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΡΥΦΗ ΕΩΣ ΤΑ ΝΥΧΙΑ» (Ἀρχιμ. Φιλόθεος, ἡγούμ. Ἱ. Μ. Καρακάλλου)

Ἀπόσπασμα συνομιλίας
τοῦ συγγρ. Μ. Μελινοῦ μὲ τὸν Καθηγούμενο τῆς Ἱ. Μ. Καρακάλλου
Ἀρχιμανδρίτη Φιλόθεο

– Μ.Μ.: Γέροντα, νωρίτερα ἀναφέρατε τὸν Γέροντα Παΐσιον· τὸν γνωρίσατε ἀρκετά; Ἐρωτῶ διότι ἔχω πληροφορηθεῖ ὅτι ὁ μακαριστὸς Γέροντας εἶχε κατευθύνει πρὸς τὸ μοναστήρι σας ἀρκετοὺς νέους, οἱ ὁποῖοι τὸν εἶχαν συμβουλευθεῖ ποῦ νὰ κοινοβιάσουν.

– Ἀρχιμ. Φ.Κς: Δὲν εὐτύχησα νὰ ἔχω στενὴν ἐπικοινωνία μὲ τὸν ἅγιο Γέροντα. Θὰ σᾶς πῶ ὅμως κάτι τὸ χαρακτηριστικόν: Ἕνα μήνα πρὸ τῆς μακαρίας κοιμήσεώς του βρέθηκα στὴν Θεσσαλονίκη. Ὁ Γέροντας ἦτο ἐξαντλημένος, λόγῳ τῆς σοβαρᾶς ἀσθενείας του. Αὐτὸς ἦτο καὶ ὁ λόγος ποὺ δίσταζα νὰ τὸν ἐπισκεφθῶ στὴ Σουρωτή, παρότι ὁ συνοδός μου διακαῶς τὸ ἐπιθυμοῦσε. Τελικῶς, ἐκάμφθην πρὸ τῆς μεγάλης ἐπιμονῆς του καὶ πήγαμε στὸ μοναστήρι. Παρεκαλέσαμε τὶς μοναχὲς νὰ μᾶς ἐπιτρέψουν νὰ φιλήσουμε τὸ χέρι του. Μὲ εὐγένεια καὶ σεβασμὸ μᾶς ἀπέτρεψαν, λέγοντας ὅτι ἡ κατάσταση τῆς ὑγείας του δὲν τὸ ἐπέτρεπε. Μπροστὰ στὴν παρακλητική μας διάθεση κάμφθηκε μία μοναχὴ καὶ πῆγε νὰ τὸν ἐνημερώσει. Δίχως νὰ τὸ ἀξίζω, ἔγινε στὴν οὐτιδανότητά μου ἵλεως ὁ Θεός· μεγάλη, μεγίστη χάρη μοῦ ἔγινε καὶ μὲ δέχθηκε ὁ Γέροντας. Μόλις μπῆκα στὸ κελλάκι του, αἰσθάνθηκα εὐωδία τιμίου λειψάνου, ἡ ὁποία ἐνισχύθηκε ὅταν τὸν ἀσπάσθηκα! Εὐωδίαζε ἀπὸ τὴν κορυφὴ ἕως τὰ νύχια! Μὲ καλωσύνη κι ἐνδιαφέρον μὲ ρώτησε γιὰ τὸ μοναστήρι, γιὰ κάποιους ἀδελφοὺς ποὺ ὁ ἴδιος εἶχε συστήσει. Κάποια στιγμή μοῦ εἶπε γιὰ κάποιον ποὺ προσφάτως εἶχε προσέλθει ὡς δόκιμος: «Αὐτὸς μπορεῖ καὶ νὰ μὴ θέλει νὰ γίνει μοναχός»· σὰν νὰ μοῦ ἔλεγε ὅτι αὐτὸς δὲν εἶναι γιὰ μοναχός. Πράγματι, ὅπως τὸ εἶπε ἔτσι καὶ ἔγινε. Μὰ δὲν χρειαζόταν ἄλλη ἀπόδειξη τῶν χαρισμάτων του. Ἦταν «ἁπτή», ὁλοφάνερη ἡ εὐωδία ποὺ αἰσθάνθηκα· εὐωδία σὰν ἀπὸ ἅγιο λείψανο, ἰδιαίτερη, χαριτωμένη!..

ΠΗΓΗ: dimokratianews.gr, 09.11.13

«ΤΗΝ ΝΥΚΤΑ ΕΙΝΑΙ ΑΝΟΙΚΤΟΣ Ο ΟΥΡΑΝΟΣ» (Μὲ τὸν καθηγούμενο τῆς Μονῆς Καρακάλλου Ἀρχιμ. Φιλόθεο, γιὰ τὴν προσευχὴ καὶ τὶς δεισιδαιμονίες)

«Τὴ νύκτα ὁ προσευχόμενος νιώθει ἀκόμη πιὸ καθαρὰ
τὴν χάρη τοῦ Θεοῦ»
Συνομιλία μὲ τὸν καθηγούμενο τῆς Μονῆς Καρακάλλου
Ἀρχιμανδρίτη Φιλόθεο.

Τοῦ Μανώλη Μελινοῦ
Θεολόγου συγγραφέως,
Διευθυντοῦ τῆς Βιβλιοθήκης τῆς Ἱ. Συνόδου

 ἐφημ. «ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ», 12.10.2013

–Μ. Μ.: Γέροντα, ἀναφέρομαι στὸν κανόνα τοῦ μοναχοῦ στὸ κελὶ καὶ στὴν ἀκολουθία ποὺ τελεῖται στὸ καθολικὸ τὴ νύκτα. Γιατί σηκώνεσθε «ἄγρια μεσάνυκτα», ὅπως λένε; Θὰ μπορούσατε νὰ σηκώνεσθε -συγχωρῆστε μου τὴ θέση, τὸ λέγω ἔτσι γιὰ νὰ βοηθήσω τὴ συζήτηση, εἶναι προφανῶς ρητορικὸ τὸ ἐρώτημα- στὶς 7 τὸ πρωὶ νὰ πᾶτε στὴ Λειτουργία, νὰ κάνετε τὴν ἀκολουθία σας ἢ στὸ κελί σας κατὰ μόνας· ὅμως τὴν ἡμέρα. Αὐτό, γιὰ νὰ ξεκουρασθεῖ φυσιολογικῶς τὸ σαρκίον τὴ νύκτα. Γιατί ὅμως ὅλη τὴ νύκτα οἱ Ἁγιορεῖται συνεχῶς παιδεύετε τὸ σαρκίον σας μέσα στὸ σκάμμα σας τὸ προσωπικό, στὸ κελί σας, μὲ τὸν κανόνα σας, μὲ τὸ κομποσχοίνι σας, μὲ τὴν ἀδιάλειπτη εὐχή, μὲ τὶς ἀκολουθίες σας ἐν συναχείᾳ στὸ καθολικό, μὲ τὶς ἀγρυπνίες, αὐτὲς τὶς περίφημες ὁλονυκτίες τὶς ἁγιορειτικές, ποὺ διαρκοῦν 16 ὁλόκληρες ὧρες κ.λπ. Γιατί ὅλη τὴ νύκτα, Γέροντα; Τί διαφορετικὸ ἔχει ἡ νύκτα; Τί παραπάνω ἔχει ἡ νύκτα, ποὺ προσφέρεται γιὰ τὴν προσευχή;

 – Ἀρχιμ. Φ. Κς: Μοῦ θέτουν πολλοὶ αὐτὸ τὸ ἐρώτημα ὅταν συζητοῦμε ἐδῶ, ἀλλὰ καὶ ἔξω ποὺ ἐξομολογῶ. Καλά, λένε, χάθηκε ἡ μέρα νὰ τὸ κάνετε αὐτό; Πρέπει νὰ εἶναι νύκτα; Χμ, καὶ ὅμως, ἡ νύκτα εἶναι ἀναντικατάστατη. Ἡ κατάνυξη τῆς νύκτας, τὸ σκοτάδι, ἡ κατανυκτικὴ αὐτὴ ἀτμόσφαιρα!.. Τὰ μεσάνυκτα ἰδιαίτερα εἶναι ὥρα τόσο ὡραία, τόσο κατανυκτική! Αὐτὴ ἡ ὥρα εἶναι ἀναντικατάστατη. Εἶναι τέτοια, ποὺ δημιουργεῖ διάθεση προσευχῆς· κατανύσσει τὴν ψυχή. Τὴν ἔφεση, ποὺ δίνει στὴν ψυχὴ ἐκείνη ἡ ὥρα, δὲν μπορεῖ νὰ τὴ δώσει ἡ μέρα.
.               Βέβαια, μὴν παρεξηγηθῶ: Πάντοτε, κάθε ὥρα μπορεῖ καὶ πρέπει νὰ προσεύχεται κανείς, ὅλη τὴν ἡμέρα. Ὅλες οἱ ὧρες εἶναι καλὲς καὶ δύναται ὁ ἄνθρωπος νὰ προσευχηθεῖ. Πολὺ περισσότερον ὅμως τὴ νύκτα.

 – Μ. Μ.: Τὴ νύκτα εἶναι «ἀνοικτὸς ὁ οὐρανὸς», ποὺ λένε;

 – Ἀρχιμ. Φ. Κς: Βεβαίως, μποροῦμε νὰ τὸ ποῦμε κι ἔτσι. Εἶναι ὄμορφη ἡ ἔκφραση αὐτή. Τὴ νύκτα ὁ προσευχόμενος νιώθει πιὸ καθαρὰ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ. Ἡ πνευματικὴ ἀνάταση ἐπιτυγχάνεται τὴ νύκτα πιὸ εὔκολα. Ὅμως, καὶ τὸ ὅτι ὁ μοναχὸς ἀγρυπνεῖ καὶ θυσιάζει τὸ βόλεμα τοῦ σώματος, τὴ φυσικὴν ἀνάπαυσή του στερούμενος τὸν ὕπνο του, εἶναι πολὺ σημαντικό. Καταθέτει στὰ πόδια τοῦ Χριστοῦ κάτι ἀπὸ τὸν ἑαυτό του.

 –Μ. Μ.: Δίνει αἷμα καὶ λαμβάνει πνεῦμα, Γέροντα.

– Ἀρχιμ. Φ. Κς: Ναί, μάλιστα· ὄντως. Τὴν ὥρα ποὺ οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι κοιμοῦνται καὶ ἀναπαύονται, ἐκεῖνος προσπαθεῖ μὲ βία νὰ συγκρατήσει τὸν ἑαυτό του -τὸν νοῦ, τὴ σκέψη, τὴ διάθεσή του- καὶ νὰ τὸν ἀνυψώσει πρὸς τὸν Θεόν. Ὅλη αὐτὴ ἡ προσπάθεια εἶν’ εὐάρεστη τῷ Κυρίῳ· ἀσφαλῶς, ἐπιβραβεύεται κι ἐπαινεῖται…
.           Σᾶς εἶπα προηγουμένως ὅτι ἐκτὸς τῶν μοναχῶν καὶ λαϊκοὶ ἀδελφοὶ ἔχουν τὴν εὐλογημένη συνήθεια νὰ κάνουν νυκτερινὴ προσευχήν. Ἐπίσης, ἐξαιρετικὲς εὐκαιρίες εἶναι οἱ μικρὲς ἀγρυπνίες ποὺ κάνουν οἱ ἐνοριακοὶ ναοί. Ἡ ἀγρυπνία στὸν κόσμον εἶναι πολὺ καρποφόρα κι εὐεργετική. Καμαρώνω καὶ θαυμάζω τοὺς ἐν τῷ κόσμῳ εὑρισκομένους ἀδελφούς, οἱ ὁποῖοι δὲν χάνουν τέτοιες εὐλογημένες εὐκαιρίες. Τὸν δὲ ὑπόλοιπο χρόνον ἀγρυπνοῦν προσευχόμενοι -ὅσο τοὺς τὸ ἐπιτρέπουν οἱ συνθῆκες ζωῆς- μερικὲς ὧρες κάθε νύκτα.

 – Μ. Μ.: Γέροντα, ἀπ’ ὅσο ἔχω πληροφορηθεῖ, οἱ πατέρες τοῦ κοινοβίου σας ἐργάζονται ὅλως ἰδιαιτέρως τὴ νοερὰ προσευχή…

– Ἀρχιμ. Φ. Κς: Σὲ ὅλα τὰ μοναστικὰ καθιδρύματα τοῦ Ὄρους, ὅπως ἐπίσης καὶ στὶς ἐν τῷ κόσμῳ μονές, τὸ ἴδιο γίνεται· γίνεται μεγάλη προσπάθεια. Κυρίως στὴν ἐποχή μας, ποὺ οἱ πνευματικοὶ ἄνθρωποι ξεδιψοῦν διαβάζοντας πνευματικὰ βιβλία, βίους ἁγίων, πατερικά, ὁ ζῆλος καὶ οἱ γνώσεις ἔχουν αὐξηθεῖ. Οἱ μοναχοὶ εἶναι πιὸ συνειδητοποιημένοι, πιὸ εὐαισθητοποιημένοι. Προσπαθοῦν φιλοπόνως νὰ κάνουν τὸν ἀγώνα τους μέρα καὶ νύκτα, εἴτε κατὰ μόνας εἴτε στὴν κοινὴ προσευχὴ στὸ πλαίσιο τῶν ἀκολουθιῶν. Γιὰ σκεφθεῖτε, βέβαια, ὅτι ἰσοβίως ὁ μοναχὸς σηκώνεται κάθε νύκτα, κάθε βράδυ γιὰ νὰ κάνει τὸ ἱερὸ καθῆκον του, νὰ δώσει τὸ προσευχητικὸ «παρών», ν’ ἀγωνισθεῖ καὶ νὰ πολεμήσει… Κι ἂν ἀκόμα εἶναι ἀδιάθετος, δὲν τοῦ πάει ἡ καρδιά του νὰ μὴν ἀγρυπνήσει!.. Ἔστω καὶ μὲ κόπο θὰ κάνει τὸν κανόνα του. Βοηθεῖ ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ.

 – Μ. Μ.: Γέροντα, σήμερα ὑπάρχουν μοναχοὶ ποὺ φθάνουν στὰ βαθιὰ νερὰ τῆς νοερᾶς προσευχῆς μὲ τὴν ἀναπνοήν; Ὑπάρχουν σήμερα μοναχοὶ ποὺ προσεύχονται μὲ τὴν καρδιά, μὲ τοὺς παλμοὺς τῆς καρδιᾶς τους;

 – Ἀρχιμ. Φ. Κς: Δὲν εἶναι δυνατὸν -ἀπὸ καμίαν ἐποχὴ- νὰ λείψουν αὐτὰ τὰ χαρίσματα, μάλιστα· ὑπάρχουν καὶ στὶς ἡμέρες μας πατέρες ποὺ βρίσκονται σὲ αὐτὰ τὰ μέτρα. Ἀκόμη καὶ τὸν ἐλάχιστο χρόνο, ποὺ κοιμοῦνται, τὴν προσευχητικὴ σκυτάλη παίρνει ἡ καρδιὰ μὲ τοὺς παλμούς της! Δὲν θὰ λείψουν ποτὲ οἱ ἄνθρωποι αὐτοί. Μπορεῖ νὰ εἶναι λιγότεροι στὴν ἐποχή μας· δὲν θὰ λείψουν ὅμως ποτέ. Ὅλων βέβαια τῶν πατέρων ὁ ἀγώνας εἶναι ἀξιόλογος καὶ θαυμαστός. Μερικοὶ ἀπὸ αὐτοὺς -ἡ θεία χάρις γνωρίζει τοὺς βαθύτερους λόγους- ἔχουν μίαν ἔφεση, μία δυνατότητα μεγαλύτερη καὶ φθάνουν σὲ αὐτὰ τὰ μέτρα. Αὐτό, βεβαίως, δὲν εἶναι γιὰ ὅλους· εἶναι γι’ αὐτοὺς ποὺ γνωρίζει ὁ Κύριος… Ὅλοι ὅμως προσπαθοῦν καὶ αὐτὸ εἶναι ποὺ ἔχει σημασίαν. Ὁ Θεὸς βλέπει τὴν προσπάθειαν ὅλων, τὴν πρόθεσή τους, καὶ τοὺς κατατάσσει καὶ αὐτοὺς κοντὰ στοὺς ἀριστεῖς. Ὁ ἐτάζων καρδίας καὶ νεφροὺς Κύριος γνωρίζει τὸν πόθο, τὸν ἀγώνα καὶ τὴν προσπάθειά τους καὶ τοὺς τὸ ἀναγνωρίζει.

 –Μ. Μ.: Ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τῆς ἐπικοινωνίας μας, ἅγιε καθηγούμενε, ἐδῶ στ’ ὄμορφο ἀρχονταρίκι τοῦ μοναστηριοῦ σας ποὺ βλέπει πρὸς τὴ θάλασσα τοῦ Ἁγίου Ὄρους, παρατηρῶ ὅτι τὸ κομποσχοίνι δὲν ἔχει λείψει ἀπὸ τὰ χέρια σας. Οἱ κόμποι ἀδιακόπως «τρέχουν». Σεῖς ὁμιλεῖτε καὶ τὰ δάκτυλά σας «καταπίνουν» χιλιάδες κόμπους…

– Ἀρχιμ. Φ. Κς: Εἶναι ἀπό… συνήθειαν, εὐλογημένε… Μακάρι καὶ ὁ νοῦς μου νὰ εἶν’ ἐκεῖ. Ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ τὰ κάνει ὅλα. Διαβάζουμε ὅτι τὸν παλαιὸν καιρὸν οἱ μοναχοὶ χρησιμοποιοῦσαν πολλοὺς τρόπους γιὰ νὰ «κρατοῦν» τὸν νοῦ τους· ἄλλοι μὲ πετραδάκια, ἄλλοι μὲ ἀριθμητήρια, ἄλλοι εἶχαν ἐφεύρει σκοινιὰ μὲ κόμπους ἁπλούς. Ἐννοῶ ὅτι οἱ ἀρχικοὶ κόμποι δὲν ἦσαν φτιαγμένοι ἀπὸ σταυρούς. Ὁ διάβολος λοιπόν… ἔλυνε τοὺς κόμπους, τοὺς μπέρδευε γιὰ νὰ μὴν μποροῦν οἱ πατέρες νὰ προσευχηθοῦν… Κάποτε ἄγγελος Κυρίου ἔδειξε στὸν ἅγιο Παχώμιο πῶς νὰ πλέκει κομποσχοίνι μ’ ἐννέα σταυροὺς ὁ κάθε κόμπος, γιὰ νὰ συμβολίζονται τὰ ἐννέα ἀγγελικὰ τάγματα, ὥστε νὰ μὴν τοὺς λύνει ὁ Σατανᾶς! Ἐννέα σταυροὶ στὸν κάθε κόμπο καί, ὅπως εἶναι λογικό, καίγεται ὁ πονηρός· ποῦ ν’ ἀκουμπήσει!..
.            Σήμερα βλέπω ποὺ τὰ φοροῦν πολλοί, μερικοὶ καὶ «γιὰ τὴ μόδα»· δὲν πειράζει. Καλύτερα νὰ φοροῦν κομποσχοίνι γιὰ τὴ μόδα -καὶ νὰ εὐλογοῦνται ἀπὸ τόσους σταυροὺς- παρὰ νὰ φοροῦν ὁτιδήποτε ἄλλο. Στὸ κάτω κάτω πολλοὶ σὺν τῷ χρόνῳ τὸ χρησιμοποιοῦν συνειδητά, σὰν μέσο διευκολύνσεως τῆς προσευχῆς. Βεβαίως, ὑπάρχει καὶ μία μερίδα ἀνθρώπων ποὺ τὸ χρησιμοποιεῖ δεισιδαιμονικά, γιὰ «γούρι»!

– Μ. Μ.: Οἱ δεισιδαιμονίες στὴν ἐποχή μας δίνουν καὶ παίρνουν, Γέροντα. Κάποιοι κτυποῦν ξύλο, ὅταν ἀκούσουν ἢ ποῦν κάτι κακό. Ἄλλοι ὠχριοῦν ἅμα δοῦν μαύρη γάτα ἢ νεκροφόρα πρωὶ Δευτέρας καὶ φτύνουν στὸν κόρφο τους ἢ κουνιοῦνται ἀπὸ τὴ θέση τους…

– Ἀρχιμ. Φ. Κς: Μᾶς κοροϊδεύει ὁ πονηρός… Ἀπὸ τὰ φυσικὰ στοιχεῖα τῆς ζωῆς μας προσπαθεῖ νὰ βγάλει τὰ δικά του «κέρδη». Προσπαθεῖ νὰ κάνει τὸν ἄνθρωπο νὰ φοβᾶται τὸν ἴσκιο του, γιὰ νὰ πάψει νὰ νιώθει ἐλεύθερος. Ἀντὶ ὁ ἄνθρωπος νὰ καταφεύγει στὴν Ἐκκλησία -ὅπου καὶ ὅπως πρέπει-, τρέχει στὶς καφετζοῦδες, στὶς χαρτορίχτρες, στὰ μέντιουμ, στὶς ξεματιάστρες γιὰ νὰ χάσει τὴν ψυχή του. Μᾶς γελοιοποιεῖ ὁ Σατανᾶς μὲ ὅλ’ αὐτά. Γιὰ ποιὸν λόγο νὰ εἴμαστ’ ἐξαρτημένοι ἀπὸ αὐτὲς τὶς γελοιότητες; Πρέπει νὰ γίνουμε -ὅπως μᾶς ἐδημιούργησε καὶ μᾶς θέλει ὁ Θεὸς- ἐλεύθεροι. Ὁ Χριστὸς μᾶς ἐλευθέρωσε ἀπὸ τὴν τυραννία τοῦ διαβόλου καὶ τοῦ θανάτου. Πότε θὰ τὸ καταλάβουμε αὐτὸ καὶ θὰ τὸ χαροῦμε; Δὲν πρέπει νὰ φοβόμαστε πράγματα ποὺ δὲν ὑπάρχει λόγος νὰ φοβόμαστε. Δὲν πρέπει νὰ ἐπιτρέπουμε, μὲ τὸν τρόπο μας, στὸν πονηρὸ νὰ μᾶς ἔχει δεμένους μὲ αὐτὰ τὰ δεσμά, νὰ μᾶς ἄγει καὶ νὰ μᾶς φέρει… Μπορεῖ ὅλ’ αὐτὰ σὲ πρώτη φάση νὰ προξενοῦν θυμηδίαν· ἀπὸ ἕνα σημεῖον ὅμως κι ἔπειτα ὁ ἄνθρωπος παθαίνει ἕνα σωρὸ ψυχικὲς ἀνωμαλίες… Λυπᾶμαι, πονᾶ ἡ καρδιά μου βλέποντας ἀνθρώπους -μάλιστα μορφωμένους, ἐπιστήμονας- οἱ ὁποῖοι ἔχουν τέτοιες ἐξαρτήσεις καὶ φοβίες…

«ΞΑΣΤΕΡΩΝΕΙ Ο ΝΟΥΣ» μὲ τὴν “εὐχή”

Ἀπόσπασμα συνομιλίας τοῦ συγγραφέως Ἐμμ. Μελινοῦ
μὲ τὸν καθηγούμενο τῆς Μονῆς Καρακάλλου Ἁγ. Ὄρους
Ἀρχιμανδρίτη π. Φιλόθεο.

ἐφημ. «ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ» (dimokratianews.gr)

.             […] Ὅπως μᾶς λέγει ὁ θεῖος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος, «Ἰησοῦ ὀνόματι, μάστιζε πολεμίους». Αὐτὸ τὸ ὄνομα ἔχει πολλὴ δύναμη. Ἀπὸ τὰ παλαιότερα χρόνια καὶ ἰδιαίτερα στὶς ἡμέρες μας -ἐπειδὴ οἱ ἄνθρωποι ἔχουμε συνήθως θολωμένο νοῦ καὶ δὲν μποροῦμε νὰ συγκρατοῦμε πολλὰ λόγια- αὐτὴ ἡ προσευχὴ εἶναι στὰ μέτρα ὅλων. Μᾶς τὴν ἔχει δώσει ὁ Θεὸς σὰν ἕνα μεγάλο δῶρο, νὰ μποροῦμε νὰ τὴ χρησιμοποιοῦμε. Ἔχει τέτοια δύναμη αὐτὴ ἡ προσευχὴ -αὐτὰ τὰ λίγα λόγια μὲ τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ τὸ παντοδύναμο- ποὺ τρέμει ὁ πονηρός. Ἡ εὐχὴ βοηθᾶ τὸν ἄνθρωπο, τὸν ξεθολώνει ἀπὸ τὴ ζάλη τῶν λογισμῶν, τὸν ἐλευθερώνει ἀπὸ τὴν πάλη μὲ τὸν πονηρό. Πρέπει νὰ καταβάλλουμε ἐπίμονη προσπάθεια, γιὰ νὰ συγκεντρώνουμε τὸν νοῦ μας στὴν προσευχὴν αὐτή. Σιγὰ σιγά, μὲ τὴν ἐπανάληψή της, ἀρχίζει νὰ ἐλευθερώνεται ὁ νοῦς ἀπὸ τὴν αἰχμαλωσία ποὺ τοῦ δημιουργεῖ ὁ πονηρὸς στοὺς λογισμούς του, ποὺ τὸν μπλέκει μὲ τὴν πανουργία του. Σιγὰ σιγὰ ξεθολώνει, ἀρχίζει νὰ ἐνθαρρύνεται, μέσα τοῦ νιώθει μία παρηγοριά, μίαν αἴσθηση χαρᾶς, μίαν αἴσθηση εἰρήνης, μίαν αἴσθηση πίστεως, ὑπομονῆς, καρτερίας. Δημιουργοῦνται μέσα του -μὲ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ- κάποια βιώματα ἐνθαρρυντικά, καθὼς ἐπικαλεῖται τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ. Ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ ἀρχίζει νὰ τὸν παρηγορεῖ. […] Σιγά- σιγὰ ἐλευθερώνεται ὁ νοῦς, ξαστερώνει! Ἡ ψυχὴ γεμίζει θάρρος κι ἐλπίδα. Ξεκαθαρίζει τὸ τοπίο τῆς καρδιᾶς τοῦ προσευχομένου. Ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς ἐνδυναμώνεται, χαριτώνεται. Ὅσο, μάλιστα, περισσότερο ἐργάζεται τὴν εὐχή, γίνεται πιὸ ἐλεύθερος, νιώθει καλύτερα τοὺς ἐμπεριστάτους συνανθρώπους. Εἶναι φάρμακον ἡ εὐχή, δραστικὸ καὶ σωτήριο! Τὸ συνιστῶ μὲ ὅλη τὴ δύναμη τῆς ψυχῆς μου. Εἶν’ ἐξυγιαντικό, θεραπευτικόν… Ὁ ἄνθρωπος μὲ τὴν εὐχὴ σιγὰ σιγὰ ἐλευθερώνεται, σὺν τῷ χρόνῳ ἀποθεραπεύεται. Ἡ εὐχὴ εἶναι πνευματικὴ ὑγεία, δύναμη, θεία βοήθεια, ἐλευθερία, ὅλα τὰ καλά!

 – Μ.Μ.: Γέροντα, κι ἂν ἀκόμη ὁ νοῦς δὲν εἶναι συγκεντρωμένος -καθὼς λέγεται ἡ εὐχὴ- πάλι ὑπάρχει εὐλογία· ἔτσι δὲν εἶναι;

– Ἀρχιμ. Φ.Κς: Ἀκριβῶς ὅπως τὸ εἴπατε· ἄν, παρ’ ἐλπίδα, ὁ νοῦς δὲν εἶναι συγκεντρωμένος, ἡ συνοπτικὴ αὐτὴ προσευχὴ ἔχει τὴν αὐτενέργειά της καὶ δυναμώνει τὸν προσευχόμενον. Ἂς τὸ δοῦμε κάπως πρακτικά: Σ’ ἐμπόλεμη περίοδο, νύκτα, ὁ σκοπὸς ἀκούει ἀπὸ ἀπέναντί του νὰ ἔρχονται οἱ ἐχθροί. Δὲν τοὺς βλέπει· ὅμως, πυροβολώντας πρὸς τὴν πλευρά τους, τοὺς αἰφνιδιάζει καὶ τοὺς πανικοβάλλει. Σταματοῦν, κάπως φοβοῦνται νὰ προχωρήσουν. Εἴδατε ποὺ ὑπάρχει ἀποτέλεσμα, ἀκόμη καὶ ἂν τὰ πυρὰ δὲν βρίσκουν στόχο; Πολὺ περισσότερο, βέβαια, ὅταν πηγαίνουν στὸν στόχο τους. Γιὰ νὰ τὸ μεταφέρουμε στὴν ὁρολογία τῆς μονολόγιστης εὐχῆς, ἐὰν κατὰ τὴν ἐπίκληση τοῦ θείου ἐλέους ὁ νοῦς εἶναι ἀπολύτως εὐθυγραμμισμένος, τότε τ’ ἀποτελέσματα εἶναι ἄριστα. Ἀξίζει ὁ «κόπος» νὰ προσπαθεῖ ὁ ἄνθρωπος νὰ δίνεται ψυχῇ καὶ σώματι στὴν προσευχὴν αὐτήν. Ἄλλωστε τὰ καλὰ κόποις κτῶνται καὶ πόνοις κατορθοῦνται. Μᾶς συνιστοῦν οἱ ἅγιοι Πατέρες νὰ κοπιάζουμε γι’ αὐτό· ἀξίζει πέρα γιὰ πέρα… Ἄλλος δρόμος ἀπὸ τὴν προσευχὴ δὲν ὑπάρχει. Αὐτὴ μᾶς ἐξασφαλίζει τὴν ἐπικοινωνία μὲ τὸν Κύριο καὶ Θεό μας καὶ δι’ αὐτῆς μπαίνουμε καλύτερα στὸ νόημα τῆς μυστηριακῆς ζωῆς.
.            Βέβαια, ἐδῶ πρέπει νὰ γενικεύσω. Μιλήσαμε γιὰ τὴ μονολόγιστη προσευχή. Ὅμως ὅλα τὰ εἴδη τῆς προσευχῆς ἔχουν τὴν ἀξία καὶ τὴ σημασία τους. Ἀπὸ τὴν Κυριακὴ προσευχὴ «Πάτερ ἠμῶν…» μέχρι τὶς διάφορες ἀκολουθίες, τὸ Ἀπόδειπνο, τὴν Παράκληση καὶ τοὺς Χαιρετισμοὺς τῆς Παναγίας, τὸ Μεσονυκτικό, τὸ Ψαλτήρι -τόσα καὶ τόσα- ὑπάρχει μεγάλη ποικιλία καὶ δυνατότητα. Σᾶς πληροφορῶ ὅτι πολλοὶ μὴ ρασοφόροι ἀδελφοὶ -ἔγγαμοι, μὲ τὶς ὑποχρεώσεις τοὺς κ.λπ.- συναγωνίζονται τοὺς μοναχοὺς στὴ νυκτερινὴ προσευχή! Ὅπως μὲ πληροφοροῦν στὴν ἐξομολόγηση, ἀρχίζουν τὰ μεσάνυκτα κανόνα καὶ κοιμοῦνται τὶς πρωινὲς ὧρες! Περίπου ὅπως οἱ μοναχοί… Θαυμάζω ποὺ ὑπάρχουν τέτοιοι ἀγωνισταὶ στὸν κόσμο. Ὅσοι προσεύχονται τὴ νύκτα βρίσκουν μεγάλην ὠφέλεια, διότι τὰ πονηρὰ πνεύματα νύκτα κυρίως δουλεύουν καὶ αὐτά. Οἱ μάγοι, οἱ σατανισταί, νύκτα δροῦν. Τότε πρέπει πολὺ περισσότερο ν’ ἀγωνίζεται ὁ πιστός. Βέβαια, ὁ πονηρὸς δὲν κάθεται μὲ δεμένα χέρια. Στὸν ἀγρυπνοῦντα προσπαθεῖ νὰ φέρει ὑπνηλία, ραθυμία, σκοτισμὸ τοῦ νοός, χίλια δύο ἐμπόδια. Χρειάζεται μεγάλος ἀγώνας καὶ πολλὴ προσπάθεια.