Ἄρθρα σημειωμένα ὡς Πάθη
ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ (Ἅγ. Γρηγ. Παλαμᾶς) [B´]
Ἀναρτήθηκε ἀπὸ τὸν/τὴν christian-vivliografia στὸ ΘΕΟΛΟΓΙΑ, ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΤΗΣ στὶς 27 Μάρτιος 2011
ΑΓ. ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΠΑΛΑΜΑ
ΟΜΙΛΙΑ ΙΑ´
ΕΙΣ ΤΟΝ ΤΙΜΙΟΝ ΚΑΙ ΖΩΟΠΟΙΟΝ ΣΤΑΥΡΟΝ. [Β´]
Α´ Μέρος : https://christianvivliografia.wordpress.com/2011/03/26/τὸ-μυστήριο-τοῦ-σταυροῦ-α´/
. Ἀλλὰ πρὸς μὲν τὸν Ἀβραὰμ μήπω φυγόντα τὴν μετὰ τῶν ἀθέων συναυλίαν, «ἔξελθε», φησίν, «ἐκ τῆς γῆς σου, καὶ δεῦρο εἰς γῆν», οὐχ ἣν ἄν σοι δώσω, ἀλλ᾽ «ἣν ἄν σοι δείξω», ὡς δι᾽ ἐκείνης ἄλλης γῆς πνευματικῆς δεικνυμένης. Πρὸς δὲ τὸν Μωϋσέα μετὰ τὸ φυγεῖν τὴν Αἴγυπτον καὶ τὸ ὄρος ἀναβῆναι, τί φησιν ἡ πρὸς αὐτὸν πρώτη τοῦ Θεοῦ φωνή; «Λῦσαι τὸ ὑπόδημα ἐκ τῶν ποδῶν σου». Ἄλλο τοῦτο τοῦ σταυροῦ μυστήριον, τῷ προτέρῳ προσφυῶς ἑπόμενον (ποὺ ἀκολουθεῖ φυσικὰ τὸ προηγούμενο)· εἰ γὰρ καὶ τῆς Αἰγύπτου, φησίν, ἐξῆλθες καὶ τὴν Φαραὼ θεραπείαν ἀφῆκας καὶ τὸ καλεῖσθαι υἱὸς τῆς θυγατρὸς Φαραὼ παρεῖδες καὶ ὅσον τὸ εἰς σὲ ἧκον (ὅσο ἐξηρτᾶτο ἀπὸ σένα) ὁ κόσμος ἐκεῖνος τῆς πονηρᾶς θεραπείας ἐλύθη καὶ κατήργηται, ἀλλὰ δεῖ σε καὶ προσθεῖναι (πρέπει κάτι νὰ προσθέσεις ἀκόμα). Τί τοῦτο; Λύσαι τὸ ὑπόδημα ἐκ τῶν ποδῶν σου, ἀποθέσθαι τοὺς δερματίνους χιτώνας οὓς ἐνέδυσε καὶ ἐν οἷς ἐνεργεῖ ἡ ἁμαρτία καὶ τῆς ἁγίας ἀποδιαστέλλει (ἀποσπᾶ) γῆς. Λύσαι οὖν τοῦτο τὸ ὑπόδημα ἐκ τῶν ποδῶν σου, ταυτὸν δὲ εἰπεῖν (εἶναι τὸ ἴδιο νὰ πεῖς), μηκέτι κατὰ σάρκα καὶ τῇ ἁμαρτία ζῆθι, ἀλλὰ καταργηθήτω καὶ νεκρωθήτω ἡ ἀντικειμένη τῷ Θεῶ ζωὴ καὶ τὸ φρόνημα τῆς σαρκὸς καὶ ὁ ἐν τοῖς μέλεσι νόμος, ὁ ἀντιστρατευόμενος τῷ νόμῳ τῆς ἁμαρτίας, μηκέτι ἐπικρατείτω, μηδὲ ἐνεργείτω, τῇ δυνάμει τῆς θεοπτίας νεκρούμενος. Ἄρ᾽ οὐ τοῦτό ἐστιν ὁ Σταυρός; Σταυρὸς γὰρ ἐστι πάλιν, κατὰ τὸν θεῖον Παῦλον εἰπεῖν, τὸ σταυρῶσαι τὴν σάρκα «σὺν τοῖς παθήμασι καὶ ταῖς ἐπιθυμίαις».
. «Λῦσαι οὖν, φησί, τὸ ὑπόδημα ἐκ τῶν ποδῶν σου· ἡ γὰρ γῆ ἐφ᾽ ἣν σὺ ἔστηκας γῆ ἁγία ἐστιν»· ἐδήλου δὲ αὐτῷ ὁ λόγος τὸν μετὰ τὴν ἐπιφάνειαν τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ μέλλοντα ἐπὶ τῆς γῆς διὰ τοῦ Σταυροῦ ἔσεσθαι ἁγιασμόν. Τότε γὰρ ὁ Μωϋσῆς τὴν τότε μέλλουσαν παρουσίαν τοῦ Χριστοῦ προεώρα (προέβλεψε), πρὸς τὸ μέγα θέαμα ἐκεῖνο βλέπων, τὴν ἐν πυρὶ δροσιζομένην βάτον· ὥστε καὶ ἡ ἐν Θεῷ θεωρία τοῦ Σταυροῦ μυστήριόν ἐστι, τοῦ προτέρου ἐκείνου μυστηρίου μεῖζον. Δύο γὰρ εἶναι ταῦτα καὶ ὁ μέγας Παῦλος καὶ οἱ θεῖοι πατέρες ἡμῶν αἰνίττονται (ὑπαινίσσονται)· ὁ μὲν μὴ μόνον λέγων, ὅτι «ὁ κόσμος ἐμοὶ ἐσταύρωται», ἀλλὰ προστιθείς, ὅτι «κἀγὼ τῷ κόσμω»· οἱ δὲ παραγγέλλοντες ἡμῖν μὴ σπεύδειν ἀναβαίνειν ἐπὶ τὸν σταυρὸν πρὸ τοῦ Σταυροῦ, ὡς δύο πάντως ὄντων τῶν λόγων καὶ τῶν μυστηρίων τοῦ Σταυροῦ.
. Κατὰ μὲν οὖν τὸ πρῶτον τοῦ Σταυροῦ μυστήριον, ὅπερ ἐστὶν ἡ φυγὴ τοῦ κόσμου καὶ ἡ τῶν κατὰ σάρκα συγγενῶν διάζευξις, εἴπερ πρὸς εὐσέβειαν καὶ τὸν κατ᾽ αὐτὴν ἐμποδίζουσι βίον, καὶ ἡ σωματικὴ ἐργασία, ἣν καὶ πρὸς ὀλίγον ὠφέλιμον εἶναι φησιν ὁ Παῦλος, κατὰ ταῦτα γοῦν ὁ κόσμος ἡμῖν σταυροῦται καὶ ἡ ἁμαρτία, φυγόντων ἡμῶν ἐκ τούτων (ὅταν φύγουμε ἐμεῖς ἀπὸ τὸν κόσμο). Κατὰ δὲ τὸ δεύτερον τοῦ Σταυροῦ μυστήριον, ἡμεῖς σταυρούμεθα τῷ κόσμω καὶ τοῖς πάθεσιν, αὐτῶν φευγόντων ἐξ ἡμῶν (ποὺ φεύγουν αὐτὰ- τὰ πάθη- ὰπὸ μᾶς). Οὐκ ἔνι δὲ τελείως ἐξ ἡμῶν αὐτὰ φυγεῖν, μὴ ἐν ἡμῖν ἐνεργεῖν λογιστικῶς, ἂν μὴ ἐν θεωρίᾳ τοῦ Θεοῦ γενώμεθα· ὅταν γὰρ διὰ τῆς πρακτικῆς προσβῶμεν τῇ θεωρίᾳ καὶ τὸν ἐντὸς ἡμῶν ἄνθρωπον καλλιεργῶμεν καὶ ἀνακαθαίρωμεν, ἀναζητοῦντες τὸν ἡμῖν αὐτοῖς κεκρυμμένον θεῖον θησαυρὸν καὶ ἀναθεωροῦντες τὴν ἐντὸς ἡμῶν οὖσαν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ, τότε ἡμεῖς σταυρούμεθα τῷ κόσμω καὶ τοῖς πάθεσι. Θέρμη γάρ τις ἐγγίνεται (δημιουργεῖται) τῇ καρδίᾳ διὰ τῆς μελέτης ταύτης, (…)
Ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΥ ΚΑΘΕ ΠΙΣΤΟΥ (Κυρ. Γ´ Νηστειῶν)
Ἀναρτήθηκε ἀπὸ τὸν/τὴν christian-vivliografia στὸ ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΤΗΣ στὶς 26 Μάρτιος 2011
ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Γ´ ΝΗΣΤΕΙΩΝ
(Μάρκ. η΄ 34– θ΄1)
Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, προσκαλεσάμενος ὁ Ἰησοῦς τὸν ὄχλον σὺν τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ εἶπεν αὐτοῖς· ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ, καὶ ἀκολουθείτω μοι. Ὅς γὰρ ἂν θέλῃ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ σῶσαι, ἀπολέσει αὐτήν· ὃς δ᾿ ἂν ἀπολέσῃ τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν ἕνεκεν ἐμοῦ καὶ τοῦ εὐαγγελίου, οὗτος σώσει αὐτήν.Τί γὰρ ὠφελήσει ἄνθρωπον ἐὰν κερδήσῃ τὸν κόσμον ὅλον, καὶ ζημιωθῇ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ; Ἢ τί δώσει ἄνθρωπος ἀντάλλαγμα τῆς ψυχῆς αὐτοῦ; Ὅς γὰρ ἐὰν ἐπαισχυνθῇ με καὶ τοὺς ἐμοὺς λόγους ἐν τῇ γενεᾷ ταύτῃ τῇ μοιχαλίδι καὶ ἁμαρτωλῷ, καὶ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐπαισχυνθήσεται αὐτὸν ὅταν ἔλθῃ ἐν τῇ δόξῃ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ μετὰ τῶν ἀγγέλων τῶν ἁγίων. Καὶ ἔλεγεν αὐτοῖς· ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι εἰσί τινες τῶν ὧδε ἑστηκότων, οἵτινες οὐ μὴ γεύσωνται θανάτου ἕως ἂν ἴδωσι τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ ἐληλυθυῖαν ἐν δυνάμει.
Ἀπόδοση στὴ Νέα Ἑλληνική:
Τὸν καιρὸ ἐκεῖνο, ἀφοῦ ἐκάλεσε ὁ Ἰησοῦς τὸ πλῆθος μαζὶ μὲ τοὺς μαθητάς του τοὺς εἶπε, «Ἐὰν κανεὶς θέλῃ νὰ μὲ ἀκολουθήσῃ, ἂς ἀπαρνηθῇ τὸν ἑαυτόν του καὶ ἂς σηκώσῃ τὸν σταυρόν του καὶ ἂς μὲ ἀκολουθήσῃ. Διότι ὅποιος θέλει νὰ σώσῃ τὴν ζωήν του, αὐτὸς θὰ τὴν χάσῃ, ἐκεῖνος δὲ ποὺ θὰ χάσῃ τὴν ζωήν του ἐξ αἰτίας ἐμοῦ καὶ τοῦ εὐαγγελίου, αὐτὸς θὰ τὴν σώσῃ. Διότι τί θὰ ὠφελήσῃ τὸν ἄνθρωπον νὰ κερδίσῃ τὸν κόσμον ὅλον καὶ νὰ ζημιωθῇ τὴν ψυχήν του; Ἢ τί ἀντάλλαγμα εἶναι δυνατὸν νὰ δώσῃ ὁ ἄνθρωπος διὰ τὴν ψυχήν του; Διότι ὅποιος ἐντρέπεται δι’ ἐμὲ καὶ διὰ τοὺς λόγους μου εἰς τὴν γενεὰν αὐτὴν τὴν μοιχαλίδα καὶ ἁμαρτωλὴν καὶ ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου θὰ αἰσθανθῇ ντροπὴ γι’ αὐτόν, ὅταν ἔλθῃ μὲ ὅλην τὴν δόξαν τοῦ Πατέρα του μαζὶ μὲ τοὺς ἁγίους ἀγγέλους».Καὶ τοὺς ἔλεγε «Ἀλήθεια σᾶς λέγω, ὅτι ὑπάρχουν μερικοὶ ἀπὸ αὐτοὺς, ποὺ στέκονται ἐδῶ, οἱ ὁποῖοι δὲν θὰ γευθοῦν θάνατον, ἕως ὅτου ἰδοῦν τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ νὰ ἔρχεται μὲ δύναμιν».
Ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΥ ΚΑΘΕ ΠΙΣΤΟΥ
«Ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ, καὶ ἀκολουθείτω μοι»
. Κυριακὴ τῆς Σταυροπροσκυνήσεως σήμερα καὶ καθὼς βρισκόμαστε ἤδη στὸ μέσο τῶν πνευματικῶν ἀγώνων τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία προβάλλει τὸ πολυτιμότερο κόσμημά της, τὸ ἀκαταμάχητο ὅπλο της, τὸν Τίμιον καὶ Ζωοποιὸν Σταυρὸν τοῦ Κυρίου. Αὐτὸς ὁ Τίμιος Σταυρὸς προβάλλεται ἐνώπιόν μας ὄχι μόνο γιὰ νὰ Τὸν προσκυνήσουμε ἀλλὰ καὶ γιὰ νὰ ἀναλογιστοῦμε τὸ δικό μας χρέος· τὴν κλήση ποὺ κάνει ὁ Θεὸς σὲ κάθε πιστὸ μαθητή του: «Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ, καὶ ἀκολουθείτω μοι». Ὅποιος θέλει νὰ μὲ ἀκολουθήσει ὡς μαθητής μου, ἂς διακόψει κάθε σχέση μὲ τὸν κακὸ καὶ διεφθαρμένο ἑαυτό του, μὲ σταθερὴ τὴν ἀπόφαση νὰ σηκώσει σταυρό, νὰ ὑποστεῖ κάθε δοκιμασία, ἀκόμη καὶ θάνατο, καὶ τότε νὰ μὲ ἀκολουθήσει.
. «Ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ»: Ὁ Κύριος ζητᾶ ἀπὸ τοὺς μαθητές του τὴν τέλεια αὐταπάρνηση· νὰ σηκώσουν τὸν σταυρό τους μὲ ἀπόφαση θανάτου. Ποιός ὅμως εἶναι αὐτὸς ὁ σταυρὸς ποὺ καλεῖται νὰ ἀναλάβει κάθε πιστὸς μαθητὴς τοῦ Χριστοῦ;
1. ΝΕΚΡΩΣΗ ΠΑΘΩΝ
. Ὁ σταυρὸς ποὺ καλεῖται νὰ ἀναλάβει κάθε πιστὸς εἶναι ἡ νέκρωση τῶν παθῶν καὶ τῶν σαρκικῶν φρονημάτων. «Οἱ τοῦ Χριστοῦ τὴν σάρκα ἐσταύρωσαν σὺν τοῖς παθήμασι καὶ ταῖς ἐπιθυμίαις» (Γαλ. ε ́ 24), σημειώνει ὁ ἀπόστολος Παῦλος. Ὅσοι ἀνήκουν πραγματικὰ στὸν Χριστό, νέκρωσαν τὸ σαρκικὸ φρόνημα, τὰ πάθη καὶ τὶς κακὲς ἐπιθυμίες τους.
. Τί σημαίνει ὅμως πρακτικὰ τὸ νὰ σταυρώνει κανεὶς τὸν ἑαυτό του μὲ ἀπόφαση νὰ πεθάνει; Σημαίνει ὅτι ἀγωνίζεται νὰ ἀποκόψει ὁριστικὰ τὶς ἁμαρτωλὲς συνήθειες, τὰ πάθη καὶ τὰ ἐλαττώματα ποὺ ἔχουν ριζώσει βαθιὰ μέσα στὴν ψυχή του. Ἀγώνας σκληρὸς καὶ ὀδυνηρός, ἀλλὰ καὶ σωτήριος! Πόσα πάθη μᾶς ταλαιπωροῦν καὶ δὲν μποροῦμε νὰ τὰ ξεριζώσουμε; Ἡ ζήλεια, ὁ φθόνος, τὸ ψέμα, ἡ ἀπάτη, ἡ κατάκριση, ἡ πλεονεξία, ἡ φιλαργυρία διατηροῦν μέσα μας ζωντανὸ τὸν παλαιὸ ἄνθρωπο καὶ ἀφήνουν νὰ κυριαρχεῖ τὸ δικό μας ἐγώ.
. Ὁ ἀγωνιζόμενος πιστός, ποὺ παίρνει ἀπόφαση νὰ νεκρωθεῖ ὡς πρὸς τὴν ἁμαρτία, στέκεται ἀπέναντι στὸ κακὸ σὰν νεκρός: Πῶς εἶναι ἕνα νεκρὸ καὶ ἄψυχο σῶμα; ἔτσι καὶ ὁ πιστὸς ποὺ νέκρωσε τὸν ἁμαρτωλὸ ἑαυτό του. Δὲν βλέπει, δὲν ἀκούει, δὲν λέγει ὁτιδήποτε ἁμαρτωλὸ κι ἀνήθικο. Δὲν ἀντιδρᾶ, ὅταν θίγουν τὸν ἐγωισμό του. Δὲν ἐπιδιώκει νὰ ἐξυπηρετεῖ ἀποκλειστικὰ τὸ συμφέρον του, ἀλλὰ διακονεῖ μὲ ἀγάπη τὶς ἀνάγκες τοῦ πλησίον. Γενικὰ δὲν ἀκολουθεῖ τὰ ἐγωιστικὰ θελήματά του, ἀλλὰ ὑποτάσσεται στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Δὲν τὸν ἑλκύει ἡ ματαιότητα τοῦ κόσμου, οὔτε τὸν συγκινεῖ ὁ πλοῦτος καὶ ἡ ἐφήμερη δόξα. Ἐκεῖνο ποὺ θέλγει τὴν ψυχή του εἶναι ἡ αἰώνια δόξα καὶ ζωή, τὸ ἄφθαστο κάλλος τοῦ οὐρανοῦ.
2. Ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΩΝ ΘΛΙΨΕΩΝ
. Ἐκτὸς ὅμως ἀπὸ τὴν σταύρωση τῶν παθῶν, ποὺ εἶναι ἑκούσιος σταυρὸς γιὰ τὸν πιστό, ὑπάρχει καὶ ὁ ἀκούσιος σταυρός, ποὺ καλεῖται νὰ σηκώσει μὲ τὴν ἴδια ἀφοσίωση καὶ αὐταπάρνηση. Πρόκειται γιὰ τὶς θλίψεις καὶ τὶς δοκιμασίες τῆς ζωῆς. Μιὰ ξαφνικὴ ἀποτυχία, ἕνα ἀξεπέραστο πρόβλημα, μία ὁλοφάνερη ἀδικία, μία ἀνίατη ἀσθένεια, ἕνα ἀβάσταχτο πένθος… Πῶς νὰ ἀντιμετωπίσει κανεὶς τέτοιες ὀδυνηρὲς καταστάσεις; Καὶ ὅμως… Ὁ πιστὸς ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ δέχεται νὰ σηκώσει τὸν σταυρὸ αὐτὸ ὄχι μὲ ἀντίδραση ἐσωτερικὴ οὔτε μὲ μία παθητικὴ ἀποδοχή, ἀλλὰ πρόθυμα καὶ καρτερικά, μὲ εὐχαριστία πρὸς τὸν Θεό. Ἄλλωστε γνωρίζει ὅτι Αὐτὸς ποὺ τοῦ δίνει τὸν σταυρὸ ποὺ θὰ βαστάσει δὲν εἶναι κάποιος ποὺ ὁρίζει σταυρὸ γιὰ τοὺς ἄλλους μόνο, ἀλλὰ Ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος πρῶτος βάστασε τὸν Σταυρό, καὶ μάλιστα Σταυρὸ τέτοιας ὀδύνης, ποὺ κανεὶς ἄνθρωπος δὲν ἔχει ἀναλάβει κι οὔτε πρόκειται ποτὲ νὰ ἀναλάβει.
***
Ἡ ἐποχή μας ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ μάρτυρες! Χριστιανοὺς ἀποφασισμένους νὰ σηκώσουν τὸν σταυρό τους καὶ νὰ ἀκολουθήσουν τὸν Χριστὸ μέχρι θανάτου. Μὲ τέτοιο ἡρωικὸ καὶ μαρτυρικὸ φρόνημα ἂς ἀναλάβουμε κι ἐμεῖς τὸν σταυρὸ τοῦ Κυρίου. Κι ἂς γνωρίζουμε ὅτι στὴν σταυρικὴ αὐτὴ πορεία δὲν εἴμαστε μόνοι. ἔχουμε βοηθοὺς καὶ ἀντιλήπτορες τοὺς Ἁγίους: Ἀποστόλους, Μάρτυρες, Ὁσίους, Ἀσκητές, Ὁμολογητές, ὅλους ὅσοι ἀγωνίστηκαν νὰ εὐαρεστήσουν στὸν Θεό, αἴροντες τὸν δικό τους σταυρό. ἔχουμε σύμμαχο καὶ προστάτιδα τὴν ὑπερευλογημένη Θεοτόκο, ἡ ὁποία στεκόταν κοντὰ στὸν Σταυρὸ τοῦ Κυρίου, στέκεται δὲ καὶ κοντὰ στὸν ἀγώνα, τὸν πόνο καὶ τὴν δοκιμασία κάθε πιστοῦ. Πρωτίστως ὅμως ἂς μὴν ξεχνοῦμε ὅτι ἔχουμε δίπλα μας τὸν ἴδιο τὸν ἐσταυρωμένο Κύριο νὰ μᾶς ἐνισχύει μὲ τὴν χάρη του, νὰ μᾶς ἐμπνέει καὶ νὰ μᾶς ὁδηγεῖ στὴν σωτηρία.
ΠΗΓΗ: περιοδ. «Ο ΣΩΤΗΡ», ἀρ. τ. 2019, 15.03.2011
Στοιχειοθεσία «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ»
ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΚΑΙ ΕΓΩΪΣΜΟΣ
Ἀναρτήθηκε ἀπὸ τὸν/τὴν christian-vivliografia στὸ ΑΥΤΟΣΥΝΕΙΔΗΣΙΑ στὶς 18 Αὔγουστος 2010