Η ΔΕΙΛΙΑ τοῦ ΧΡΙΣΤΟΥ πρὸ τοῦ Πάθους

Ἡ λύπη καί ἡ δειλία τοῦ Χριστοῦ πρό τοῦ Πάθους

ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο
τοῦ Μητροπολ. Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου
«Οἱ Δεσποτικές Ἑορτές»
ἔκδ. Ἱ. Μονῆς Γενεθλίου τῆς Θεοτόκου
σελ. 227-229

.               Μετά τόν Μυστικό Δεῖπνο ὁ Χριστός παρέλαβε τούς Μαθητές Του καί ἦλθαν σέ χωρίο, πού ὀνομαζόταν Γεθσημανῆ. Ἀφοῦ ἄφησε ἐκεῖ τούς ὀκτώ Μαθητές, παρέλαβε τόν Πέτρο, τόν Ἰάκωβο καί τόν Ἰωάννη πιό πέρα, καί ἐκεῖ προσευχήθηκε θερμά στόν Πατέρα Του.
.               Ἀπό τό περιστατικό αὐτό πρέπει νά σημειωθοῦν δύο φράσεις τοῦ Χριστοῦ, πού ἔχουν σχέση μέ τήν θεολογία τοῦ Πάθους καί τοῦ Σταυροῦ .
.               Ἡ μία ἐλέχθη πρός τούς τρεῖς αὐτούς Μαθητές, καί ἡ ἄλλη εἶναι μιά περιεκτική προσευχή, πού ἔκανε στόν Πατέρα Του πρό τοῦ φρικτοῦ Πάθους. …
.               Ὁ Χριστός, εὑρισκόμενος πρό τοῦ Πάθους Του, «ἤρξατο λυπεῖσθαι καί ἀδημονεῖν». Οἱ τρεῖς Μαθητές ἀπέκτησαν ἐμπειρία τῆς λύπης καί τῆς ἀγωνίας τοῦ Χριστοῦ. Αὐτή ἡ λύπη καί ἡ ἀγωνία ἐκφράσθηκε μέ μιά φράση: «Περίλυπός ἐστιν ἡ ψυχή μου ἕως θανάτου», καί μάλιστα ζήτησε τήν συμπαράστασή τους (Ματθ. κστ΄, 37-38). Ἡ φράση αὐτή πρέπει νά συνδυασθῆ μέ τόν λόγο τοῦ Χριστοῦ, πού εἶπε πάλι πρό τοῦ Πάθους Του: «Νῦν ἡ ψυχή μου τετάρακται, καί τί εἴπω; πάτερ σῶσόν με ἐκ τῆς ὥρας ταύτης» (Ἰω. ιβ΄, 27).
.               Κατά τόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Δαμασκηνό, ἐδῶ ἐκφράζεται μιά δειλία τοῦ Χριστοῦ πρό τῶν Παθῶν καί τοῦ θανάτου. Γιά νά μή γίνη, ὅμως, καμμιά παρερμηνεία, πρέπει νά λεχθῆ ὅτι ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός κάνει διάκριση μεταξύ τῆς κατά φύση καί παρά φύση δειλίας.
.               Ἡ φυσική δειλία τῆς ψυχῆς πρό τοῦ θανάτου ὀφείλεται στό ὅτι ὑπάρχει στενή σχέση μεταξύ τῆς ψυχῆς καί τοῦ σώματος, καί ἔτσι ὁ θάνατος, διά τοῦ ὁποίου ἡ ψυχή ἀποχωρίζεται ἀπό τό σῶμα, δέν εἶναι φυσικό γεγονός. Γι’ αὐτό, εἶναι φυσικό, ὅταν ἡ ψυχή ἑτοιμάζεται νά ἀποχωρήση ἀπό τό σῶμα, νά ἀγωνιᾶ, νά δειλιᾶ.
.               Ἡ παρά φύση δειλία προέρχεται ἀπό τήν προδοσία τῶν λογισμῶν, τήν ἀπιστία καί τήν ἄγνοια τῆς ὥρας τοῦ θανάτου. Ἐπειδή ὁ Χριστός μέ τήν ἐνανθρώπησή Του προσέλαβε ὅλα τά ἀδιάβλητα πάθη, καί μάλιστα ἐπειδή προσέλαβε παθητό καί θνητό σῶμα, γι’ αὐτό καί δειλίασε φυσικῶς.
.               Στόν Χριστό, ὅμως, ἐκδηλώθηκε ἡ κατά φύση δειλία καί ὄχι ἡ παρά φύση δειλία. Βέβαια, καί αὐτό πρέπει νά τό δοῦμε μέσα ἀπό τήν προοπτική ὅτι καί αὐτά ἀκόμη τά ἀδιάβλητα πάθη στόν Χριστό δέν ἐνεργοῦσαν ἀναγκαστικῶς, ἀλλά ἑκουσίως, δηλαδή ὁ Ἴδιος ἐνεργοῦσε πάνω σέ αὐτά. Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος, ἑρμηνεύοντας τό «νῦν ἡ ψυχή μου τετάρακται», λέγει ὅτι τό «νῦν» σημαίνει ὅτι ἡ θεία θέληση παραχώρησε στήν ἀνθρώπινη φύση νά δειλιάση πρό τοῦ θανάτου.
.               Κατά τόν ἅγιο Κύριλλο Ἀλεξανδρείας, ἡ δειλία τοῦ Χριστοῦ πρό τοῦ Πάθους ἔδειχνε ὅτι ἦταν πραγματικός ἄνθρωπος, δηλαδή, ὅτι προσέλαβε ἀληθινή φύση ἀπό τήν Παναγία, καί ἀκόμη ὅτι ὁ θάνατος δέν εἶναι φυσική κατάσταση. Ἐπειδή, ὅμως, ὅταν ἐνεργοῦσε κάθε φύση στόν Χριστό, ἐνεργοῦσε μέ τήν κοινωνία τῆς ἄλλης, γι’ αὐτό καί ὡς ἄνθρωπος θορυβήθηκε μέ τήν μνήμη τοῦ θανάτου, ἀμέσως ὅμως ὡς Θεός μεταμόρφωσε τήν δειλία σέ εὐτολμία. Γι’ αὐτό, ὅπως θά δοῦμε πιό κάτω, ὁ Χριστός μέ τήν ἐξουσιαστική δύναμη πού εἶχε, ὁ Ἴδιος κάλεσε τόν θάνατο νά ἔλθη.

ΠΗΓΗ: parembasis.gr

 

ΑΠΟ ΤΟ ΧΕΡΙ Ο ΘΕΟΣ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ «Ὁ Ἴδιος κατέρχεται γιὰ νὰ σὲ πιάσει ἀπὸ τὸ χέρι, μὲ σιγουριά, μὲ ἀσφάλεια, γιὰ νὰ περάσεις μέσα ἀπὸ τὶς συμπληγάδες τοῦ κακοῦ…»

Ἀπὸ τὸ χέρι…

τοῦ περιοδ. «Ο ΣΩΤΗΡ»

.          Ἡ θεία ἀπόφαση εἶχε πλέον ληφθεῖ. Τὰ Σόδομα καὶ τὰ Γόμορρα θὰ γίνονταν παρανάλωμα πυρός… «Θὰ πάω νὰ διαπιστώσω τὸ μέγεθος καὶ τὸ πλῆθος τῶν ἁμαρτιῶν τους», εἶχε δηλώσει ὁ ἅγιος τριαδικὸς Θεὸς στὸν δίκαιο Ἀβραάμ, ὅταν τοῦ εἶχε ἐμφανισθεῖ μὲ τὴ μορφὴ τριῶν ἀγγέλων στὴ δρῦ τοῦ Μαμβρῆ, ἐκεῖ ποὺ ὁ δίκαιος ἐκεῖνος ἄνδρας ἀξιώθηκε νὰ Τὸν φιλοξενήσει στὸ σπίτι του.
.             Τότε ἦταν ποὺ οἱ δύο ἀπὸ τοὺς τρεῖς ἀγγέλους ξεκίνησαν γιὰ τὰ ­Σόδομα, ἐ­­­νῶ ὁ πρῶτος παρέμεινε γιὰ λίγο ἀκόμη κοντὰ στὸν Ἀβραάμ, μετὰ ἀπὸ πα­ράκληση τοῦ ἴδιου τοῦ Ἀβραάμ, προκειμένου νὰ Τὸν ἱκετεύσει νὰ μὴν κατα­στρέψει τὶς πόλεις αὐτές, ἂν βρίσκον­ταν ἔστω καὶ λίγοι θεοσεβεῖς ἄνθρωποι ἐκεῖ. Ὁ Κύριος ἔκανε δεκτὸ τὸ αἴτημα τοῦ ­πι­στοῦ δούλου του. Καὶ δέκα ἄνθρωποι ἂν βρίσκονταν μέσα ἐκεῖ ποὺ νὰ ­σέβονται τὸν ἀληθινὸ Θεὸ καὶ νὰ ζοῦ­νε σύμφωνα μὲ τὸ ἅγιο θέλημά Του, ἡ καταστροφὴ θὰ ἀποτρεπόταν. Δυσ­τυ­χῶς ὅμως οὔτε δέκα δὲν ὑπῆρχαν!…
.            Παρ’ ὅλ’ αὐτὰ ὑπῆρχαν κάποιοι: ὁ Λὼτ ἐκεῖνος, ὁ ἀνεψιὸς τοῦ ­Ἀβραάμ, ποὺ κατοικοῦσε μέσα στὴν πόλη τῶν Σο­­­­­δόμων μαζὶ μὲ τὴ γυναίκα του καὶ τὶς δύο κόρες του. Οἱ δύο ­ἄγγελοι, ὅταν ἔ­­­φθασαν στὴν πόλη, ­φιλοξενήθηκαν στὸ σπίτι του. Καὶ ἀπὸ ἐκεῖ ­διεπίστωσαν τὴν ἔκταση τῆς ἁμαρτίας τῶν Σοδομιτῶν, τὴ διάχυση τοῦ ἐκφυλισμοῦ καὶ τῆς ­διαφθορᾶς τῶν ἀνθρώπων ἐκείνων, οἱ ὁποῖοι θέλησαν νὰ ­ἀσελγήσουν μὲ τὸν χειρότερο τρόπο ἐπάνω στοὺς δύο θείους ἐπισκέπτες τοῦ Λώτ.
.            Ὅλα αὐτὰ εἶχαν ἤδη προηγηθεῖ, ὅ­­­ταν οἱ δύο ἄγγελοι ἀνακοίνωσαν ­πλέον στὸν Λὼτ τὴ θεϊκή τους ἀπόφαση: «Ἡ­­­μεῖς ἀπόλλυμεν τὸν τόπον τοῦτον, ὅτι ὑψώθη ἡ κραυγὴ αὐτῶν ἔναντι Κυρίου» (Γεν. ιθ´ [19] 13). Ἐμεῖς τώρα θὰ καταστρέψουμε τὴν περιοχὴ αὐτή, διότι ἡ ἁμαρτία τῶν ἀνθρώπων αὐτῶν εἶναι μεγάλη καὶ ἀνυπόφορη, κραυγαλέα ἐνώπιον τοῦ Κυρίου. Ἔτσι μίλησαν ἀποβραδίς· καὶ τὴν ἄλλη μέρα, πρωί – πρωί, «ἐσπούδαζον… τὸν Λώτ», τὸν πίεζαν νὰ βιαστεῖ λέγοντάς του: «Πάρε τὴ γυναίκα καὶ τὶς δύο θυγατέρες σου καὶ φύγε γρήγορα ἀπ’ τὴν πόλη, γιὰ νὰ μὴ χαθεῖς κι ἐσὺ μαζὶ μὲ τοὺς κατοίκους της» (στίχ. 15).
.            Στὸ ἄκουσμα τῶν λόγων αὐτῶν ὁ Λὼτ καὶ οἱ οἰκιακοί του τά ’χασαν. Δὲν περίμεναν τόσο ἄμεσα νὰ ἐπέλθει ἡ τιμωρητικὴ ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ κατὰ τῆς πόλεως. Ἀποσβολώθηκαν. Ὁ τρόπος μὲ τὸν ὁποῖο τοὺς μιλοῦσαν οἱ δύο ἄγ­­γελοι, ἡ βιασύνη στὴν ὁποία τοὺς ὠθοῦσαν, τοὺς ἔκανε νὰ σαστίσουν. Τρόμος τοὺς κατέλαβε καὶ ἀγωνία, καὶ ἔμειναν ἀκίνητοι· ταραγμένοι· ἀναποφάσιστοι.
.            Τότε λοιπὸν οἱ δύο ἄγγελοι, τὰ δύο εὐ­λογητὰ Πρόσωπα τῆς ἁγίας ­Τριάδος, ἔκαναν κάτι. Κάτι τόσο στοργικό, τόσο ζεστό… «Καὶ ἐκράτησαν οἱ ἄγγελοι τῆς χειρὸς αὐτοῦ καὶ τῆς χειρὸς τῆς γυ­­ναικὸς αὐτοῦ καὶ τῶν χειρῶν τῶν δύο θυγατέρων αὐτοῦ… καί… ­ἐξήγαγον αὐ­τοὺς ἔξω» (στίχ. 16-17). Τοὺς πῆραν ἀπὸ τὸ χέρι· τὸ χέρι τοῦ Λώτ, τὸ χέρι τῆς γυναίκας του, τὸ χέρι τῶν ­θυγατέρων του. Τοὺς πῆραν ἀπὸ τὸ χέρι καὶ τοὺς ἔβγαλαν ἔξω. Ὄχι ἔξω ἀπὸ τὸ σπίτι τους. Ἔξω ἀπὸ τὰ Σόδομα!
.             Τὸ πρωινὸ τῆς ἡμέρας ἐκείνης, ἂν τύχαινε κανεὶς νὰ περπατᾶ στοὺς δρόμους τῆς ἀπαίσιας ἐκείνης πόλεως, θὰ ἀντίκριζε τὸ συγκινητικότατο τοῦτο θέαμα: Δύο ἀγγέλους (ἔτσι ἐμφανιζόταν ὁ ἅγιος Θεός) νὰ κρατοῦν ἀπὸ τὸ χέρι τέσσερις ἀνθρώπους, ἕναν ἄνδρα καὶ τρεῖς γυναῖκες, καὶ νὰ περπατοῦν μαζί τους πρὸς τὶς πύλες τῆς πόλεως· πιασμένοι χέρι – χέρι. Ὁ Θεὸς μὲ τοὺς ἀνθρώπους!…
.            Λέει ἀκόμα μιὰ λέξη ἡ Ἁγία Γραφή: «ἐν τῷ φείσασθαι Κύριον αὐτοῦ» (στίχ. 16). Αὐτὸ ἔγινε, ἐπειδὴ ὁ Κύριος λυπήθηκε τὸν Λὼτ καὶ δὲν θέλησε νὰ τὸν καταστρέψει, αὐτὸν καὶ τὴν οἰκογένειά του, μαζὶ μὲ τοὺς ὑπόλοιπους ­Σοδομίτες. «Ἐν τῷ φείσασθαι Κύριον», ἐπειδὴ τοὺς σπλαχνίσθηκε ὁ Θεός, τοὺς ­ἔπιασε ἀπὸ τὸ χέρι, ὅπως ὁ στοργικὸς πατέρας, ἡ στοργικὴ μητέρα πιάνουν τὰ παιδιά τους, καὶ τοὺς ἔβγαλε ἔξω, στὸ δρόμο τῆς σωτηρίας τους.
.            Τί εἰκόνα, ἀλήθεια! Καὶ τί ἀλήθεια αὐ­τὴ γιὰ τὴ φροντίδα ποὺ λαμβάνει γιὰ μᾶς ὁ πολυεύσπλαχνος Κύριος καὶ Θεός μας! Νὰ μᾶς βαστάζει ἀπὸ τὸ χέρι, ναί, ἀπὸ τὸ χέρι, καὶ νὰ μᾶς ὁδηγεῖ στὸ δρόμο τῆς σωτηρίας μας. Τέτοια στοργή!
.             Τί φοβᾶσαι, λοιπόν, ἀδελφέ μου; Λὲς ὅτι εἶσαι νέος, νέα, καὶ πῶς θὰ πορευθεῖς μέσα σ’ αὐτὸν τὸν καταιγισμὸ τοῦ κακοῦ, τῆς ἁμαρτίας… Εἶσαι οἰκογενειάρχης, ἐπιστήμων, ὑπάλληλος, ἐργα­ζόμενος, καὶ δειλιάζεις μπροστὰ στὴ λαί­λαπα τῆς ἀνομίας καὶ ἀποστασίας ποὺ σαρώνει τὰ πάντα. Καὶ μένεις ἐ­­νε­ός, τρομαγμένος, ἀποσβολωμένος, σὰν τὸν Λὼτ καὶ τοὺς οἰκογενεῖς του… Κοίτα τί κάνει ὁ Θεὸς γιὰ σένα! Ὁ Ἴδιος κατέρχεται γιὰ νὰ σὲ πιάσει ἀπὸ τὸ χέρι, μὲ σιγουριά, μὲ ἀσφάλεια, γιὰ νὰ περάσεις μέσα ἀπὸ τὶς συμπληγάδες τοῦ κακοῦ… Καὶ σὺ φοβᾶσαι καὶ τὰ χάνεις καὶ δειλιᾶς;
.             «Ἐκράτησας τῆς χειρὸς τῆς ­δεξιᾶς μου», νὰ ἐπαναλαμβάνεις μαζὶ μὲ τὸν Ψαλ­μωδό. Ἐσύ, Κύριε, μὲ ­κράτησες ἀ­­­πὸ τὸ χέρι μου «καὶ μετὰ δόξης προσ­ελάβου με»· μὲ τράβηξες κοντά σου μέ­σα σὲ δόξα (Ψαλ. οβ´ [72] 23-24). Αὐτὸ νὰ λὲς γεμάτος πίστη, καὶ σὰν μικρὸ παιδὶ νὰ ἁπλώνεις τὸ χέρι σου, ἔ­­­τσι, μπροστά, ψηλά· γιὰ νὰ σοῦ τὸ πιάνει ἡ παντοδύναμη δεξιά Του.
.            Καὶ τότε, ποιός μπορεῖ νὰ σὲ ἀποσπά­σει ἀπὸ αὐτή; (πρβλ. Ἰω. ι´ 28-30).