ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΡΕΣ ΑΡΧΙΕΡΕΙΣ, ΘΥΜΑΤΑ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΘΗΡΙΩΔΙΑΣ (Γ. Ν. Παπαθανασόπουλος)

Ἱερομάρτυρες Ἀρχιερεῖς
θύματα τῆς τουρκικῆς θηριωδίας

Τοῦ Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

.                 Πέρυσι, τέτοια ἡμέρα (ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥ 1821– 6. ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ E΄ (Γ. Ν. Παπαθανασόπουλος)), τὸ ἀντίστοιχο κείμενο ἦταν ἀφιερωμένο στὸν ἐθνοϊερομάρτυρα Πατριάρχη Γρηγόριο Ε΄. Φέτος ἀφιερώνεται σὲ δύο, στοὺς Ἀδριανουπόλεως Δωρόθεο (Πρώιο) καὶ Θεσσαλονίκης Ἰωσὴφ (Ἀντωνόπουλο), οἱ ὁποῖοι μὲ ἄλλους ἕντεκα Ἀρχιερεῖςἀκολούθησαν  τὴν μαρτυρικὴ πορεία τοῦ Πατριάρχη στὴν δι’ ἀπαγχονισμοῦ ἐκτέλεση καὶ ἀνακηρύχθηκαν ἅγιοι ἱερομάρτυρες. Στὴν Κωνσταντινούπολη ἐκτελέστηκαν οἱ Συνοδικοὶ ἈρχιερεῖςἘφέσου Διονύσιος, Ἀγχιάλου Εὐγένιος, Νικομηδείας Ἀθανάσιος, Τορνόβου Ἰωαννίκιος, Ἀδριανουπόλεως Δωρόθεος, Θεσσαλονίκης Ἰωσὴφ καὶ Δέρκων Γρηγόριος. Στὴ Θράκη ἐκτελέστηκαν ὁ πρώην Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης Κύριλλος ϛ΄ καὶ οἱ Σωζοπόλεως Παΐσιος Πρικαῖος ἢ Βάρης, Μαρωνείας Κωνστάντιος, Γάνου καὶ Χώρας Γεράσιμος, Μυριοφύτου καὶ Περιστάσεως Νεόφυτος καὶ Σαμμακοβίτου Ἰγνάτιος.
.                 Ὁ Σουλτάνος, ὅταν πληροφορήθηκε τὴν ἔκρηξη τῆς Ἐπαναστάσεως καὶ στὴν Πελοπόννησο, ζήτησε ἀπὸ τὸν Πατριάρχη νὰ στείλει ὡς ὁμήρους στὴν Πύλη τρεῖς ἀρχιερεῖς, ἀπὸτοὺς πλέον κοντινούς του. Αὐτοὶ ἦσαν οἱ Θεσσαλονίκης Ἰωσήφ, Ἀδριανουπόλεως Δωρόθεος καὶΤορνόβου Ἰωαννίκιος. (Ἀρχ/που Χριστοδούλου «Γρηγόριος Ε΄ –  Ὁ ἐθνάρχης τῆς ὀδύνης», Ἀποστ. Διακονία, 2004, σελ. 598). Ἡ ἐν ὄψει τῶν προφανῶν τραγικῶν ἐξελίξεων ἀτμόσφαιρα στὸΠατριαρχεῖο ἦταν χαρμολύπης. Εἶναι χαρακτηριστικοὶ οἱ λόγοι τοῦ Πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄ πρὸς τοὺς στὸ μαρτυρικὸ τέλος πορευομένους ἀδελφούς του: «Ἀδελφοί, οὕτως ἠθέλησεν ὁ Κύριος, δεικνύων ἡμῖν πολλὰ καὶ σκληρά… Ἀπέρχεσθε σήμερον εἰς τὴν Πύλην, ἵνα μένητε βεβαίως μετὰτῶν ἄλλων ἀδελφῶν ἐνέχυρα παρ᾽ αὐτῇ. Κύριος οἶδε τὸ ἀποβησόμενον. Ἀλλ’ ἐὰν ἀποβῇ εἰς μαρτύριον, ἀκολουθήσω ὑμᾶς τάχιον καὶ ἐγώ». (Ι. Φιλήμονος ΔΙΕΕ, τ. Β΄, σελ. 117).
.                  Ὁ Δέρκων Γρηγόριος ἦταν τῆς γνώμης νὰ μὴν σταλοῦν οἱ Ἀρχιερεῖς ὅμηροι στὴν Πύλη, ἀλλὰ νὰ ἐζητεῖτο ἀπὸ τὸν Σουλτάνο νὰ μεταβοῦν ὁ Πατριάρχης καὶ οἱ Συνοδικοὶ Ἀρχιερεῖς στὴν Πελοπόννησο, μὲ τὴν αἰτιολογία ὅτι ἐκεῖ θὰ φρόντιζαν νὰ σταματήσει ἡ Ἐπανάσταση, ἀλλὰ στὴν οὐσία νὰ ἡγοῦντο Αὐτῆς. Ὁ Πατριάρχης ἀπέρριψε τὴν εἰσήγηση καὶ ἀπάντησε: «Καὶ ἐγώ, ὡς κεφαλὴ τοῦ ἔθνους καὶ ὑμεῖς, ἡ Σύνοδος, ὀφείλομεν νὰ ἀποθάνωμεν διὰ τὴν κοινὴν σωτηρίαν. Ὁ θάνατος ἡμῶν θὰ δώσῃ δικαίωμα εἰς τὴν Χριστιανωσύνην νὰ ὑπερασπίσῃ τὸ ἔθνος ἐναντίον τοῦ τυράννου. Ἀλλ’ ἂν ὑπάγωμεν ἡμεῖς νὰ θαρρύνωμεν τὴν ἐπανάστασιν, τότε θὰ δικαιώσωμεν τὸν Σουλτάνον ἀποφασίσαντα νὰ ἐξολοθρεύσῃ ὅλον τὸ ἔθνος» (Ν. Σπηλιάδου «Ἀπομνημονεύματα», Ἔκδ. Χ. Νικολαΐδου Φιλαδελφέως, 1851, Α΄ Τόμος, σελ. 100, σημ. 1).
.                 Στὶς 10 Ἀπριλίου 1821, ἡμέρα τοῦ Πάσχα, ἀπαγχονίστηκε ὁ Πατριάρχης Γρηγόριος Ε΄ καὶ ἀκολούθησε τὴν ἴδια ἡμέρα ὁ ἀπαγχονισμὸς τῶν Νικομηδείας Ἀθανασίου, Ἀγχιάλου Εὐγενίου καὶ Ἐφέσου Διονυσίου. Στὶς 3 Ἰουνίου 1821 ἀπαγχονίσθηκαν οἱ ἄλλοι συλληφθέντες Ἀρχιερεῖς Δέρκων Γρηγόριος, Ἀδριανουπόλεως Δωρόθεος, Τυρνόβου (ἢ Τορνόβου) Ἰωαννίκιος καὶ Θεσσαλονίκης Ἰωσήφ. Οἱ δήμιοι τοὺς ἐπιβίβασαν ἐπὶ πλοιαρίου, γιὰ νὰ τοὺς ὁδηγήσουν στὴνἀγχόνη. Κατὰ τὴ διαδρομὴ οἱ ἀρχιερεῖς μὲ πνιγμένη ἀπὸ τὸν πόνο τὴ φωνὴ ἔψαλλαν τὴν ἀκολουθία τῆς κηδείας τους. Στὸ τέλος εὔχονταν ὁ ἕνας στὸν ἄλλο: «Καλὴ ἀντάμωση στὴν ἄλλη ζωή».
.                  Πρῶτον οἱ δήμιοι ἀποβίβασαν τὸν Τορνόβου Ἰωαννίκιο στὸ Ἀρναούτκιοϊ. Ἐκεῖ εἶχε στηθεῖ ἡ ἀγχόνη «ἀπὸ τοῦ ἀνωφλίου οἰκίας παρακειμένου κουρείου». Οἱ ἄλλοι Ἀρχιερεῖς «ἀπέστρεψαν τοὺς δακρύοντας αὐτῶν ὀφθαλμούς», πλὴν τοῦ Δέρκων. Αὐτὸς ὄρθιος ἱστάμενος καὶπαρακολουθῶν τὸ θύμα μέχρι τῆς τελευταίας τοῦ θανάτου στιγμῆς ἀνέκραξε διὰ τῆς στεντορείας αὐτοῦ φωνῆς «Μακαρία ἡ ὁδὸς ᾗ (Σήμ. γρ. στὴν ὁποία) πορεύῃ σήμερον». Ἔπειτα ἦρθε ἡ σειρὰτοῦ Ἀδριανουπόλεως Δωροθέου. Τὸν ἀποβίβασαν καὶ τὸν κρέμασαν στὸ Μεγάλο Ρεῦμα.Ἀκολούθησαν ὁ Δημητσανίτης Θεσσαλονίκης Ἰωσὴφ ποὺ τὸν κρέμασαν στὸ Γενίκιοϊ (Νεοχώρι) καὶ ὁ Ἀχαιὸς Δέρκων Γρηγόριος, τὸν ὁποῖο τὸν πῆγαν στὰ Θεραπειὰ καὶ τὸν κρέμασαν μπροστὰ στὸσπίτι του. (Σπ. Τρικούπη «Ἱστορία τῆς  Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως», Ἔκδ. 3η, Ἔκδ. Παν. Ἀσλάνης,Ἐν Ἀθήναις, 1888, τ. Α΄ σελ. 110 κ.ε. καὶ Κων. Παπαρρηγόπουλου «Ὁ Μέγας Δέρκων», ἐν «Ἑστία», 1876, σελ. 53).
.                 Ὁ Χιώτης Μητροπολίτης Ἀδριανουπόλεως Δωρόθεος Πρώιος (1765-1821) ἦταν ἐκ τῶν εὐρυμαθεστέρων κληρικῶν τῆς ἐποχῆς του καὶ εὑρηματικὸς παιδαγωγός. Ὅταν ἀνέλαβε σχολάρχης τῆς Μεγάλης τοῦ Γένους Σχολῆς, ὁ Κούμας ἔγραψε ὅτι «ἤρχισε νὰ γίνεται Πιερία (σημ. γρ.: χώρα τῶν Μουσῶν) ὁ Βόσπορος…, μὲ τὸν φιλοτιμότερον διδάσκαλον καὶ προῆλθεν ἱκανὴ ὠφέλεια ἐκ τῆς σχολῆς…». Ὁ Δωρόθεος μαζὶ μὲ τὰ θρησκευτικὰ ἔγραψε καὶ δίδαξε φιλοσοφία, ἀρχαῖα ἑλληνικά, ἀστρονομία, φυσική, ἀριθμητική, ἄλγεβρα, γεωμετρία, λογική. (Περιοδ. Ἑλλην. Φιλολογικοῦ Συλλόγου Κωνσταντινούπολις τ. Γ΄, 1880, σελ. 256). Τὰ μαθήματα τῆς φυσικῆς γίνονταν μὲ πειράματα καὶ ἡ ἀστρονομία μὲ οὐράνιες παρατηρήσεις. Ἐπίσης ἐπιμελήθηκε τῆς συντάξεως Μεγάλου Λεξικοῦ τῆς Ἑλληνικῆς Γλώσσης, ποὺ ἄρχισε νὰ ἐκδίδεται ἐπὶ πατριαρχίας Γρηγορίου Ε΄, ἀλλὰ δὲν ὁλοκληρώθηκε, λόγῳ τῶν ἐπισυμβάντων τραγικῶν γεγονότων.
.                 Ὁ Δωρόθεος ἦταν ὁ πρῶτος ποὺ εἰσήγαγε στὴν παιδαγωγικὴ μέθοδο τὴν αὐτοδιοίκηση τῶν τροφίμων τῆς Σχολῆς. Οἱ ὀγδόντα μαθητὲς ἦσαν διηρημένοι σὲ δύο τμήματα. Ἐπικεφαλῆς τοῦκάθε τμήματος ὁ πρόεδρος ἢ «ταξίαρχος». Χρέος τους νὰ προσέχουν τὴν τήρηση τῶν γυμνασιακῶν νόμων, νὰ ἐπιλύουν διαφορὲς καὶ νὰ συνεργάζονται μὲ τὸν σχολάρχη. (Τ. Ἀθ. Γριτσόπουλου «Πατριαρχικὴ Μεγάλη Σχολή», τ. Β΄, σσ. 86 κ.ἑ., 415 κ.ἑ.).
.                 Ὁ Θεσσαλονίκης Ἰωσὴφ (1761-1821) γεννήθηκε στὴν ἁγιοτόκο Δημητσάνα, ποὺπροσέφερε καὶ πλειάδα Πατριαρχῶν καὶ Ἀρχιερέων. Στὴν ἀδούλωτη αὐτὴ ἰδιαίτερη πατρίδα του, μὲτὴν μεγίστη προσφορὰ στὴν Ἐθνεγερσία, ἔμαθε τὰ πρῶτα του γράμματα. Τὴν ἐκπαίδευσή του συμπλήρωσε στὴν Κωνσταντινούπολη. Ὁ Μανουὴλ Γεδεὼν γράφει τὰ χαρακτηριστικὰ τοῦ μάρτυρος Ἱεράρχου: « Φυσικὰ μὲν εὐφυία καὶ κρίσις νοὸς ἀποχρῶσα, προσθήτω δὲ καὶ κτητὸν τὴν ἱκανὴν παίδευσιν. Προαιρετικὰ δὲ πραότης, εὐπροσιτότης,… ἐγκράτεια καὶ τήρησις ὡς ἔνι ἀκριβὴς τῶν Θείων Κανόνων» («Ἀπὸ σημειώματα χρονογράφου», Ἀθῆναι, 1932, σελ. 157).
.                 Ὡς Μητροπολίτης Δράμας (1780-1810) ὁ Ἰωσὴφ δι’ ἐπιστολῆς του προέτρεψε τὸν Ἅγιο Νικόδημο τὸν Ἁγιορείτη νὰ συγγράψει τὸν Συναξαριστὴ καὶ ἀνέλαβε ἐκεῖνος τὴν ἐπιχορήγηση τῆςἔκδοσης. Μάλιστα ἐπιδίωξε νὰ παραμείνει μυστικὴ ἡ προσφορά του, ὅπως γράφει σὲ ἀνέκδοτη μελέτη του ὁ Γορτύνιος πρωτοπρεσβύτερος π. Χρίστος Κυριακόπουλος. Στὴν ἐπιστολή του ὁἸωσὴφ ἔγραψε μεταξὺ ἄλλων: «Περὶ τῆς ἐκδόσεως τοῦ Συναξαριστοῦ… ζητῶ νὰ γίνη ὅσον τὸδυνατὸν ἄρτιον καὶ καλόν, ἐπαινετὸν καὶ δεκτὸν Θεῷ πρῶτον καὶ ἀνθρώποις ὠφέλιμον. Ἴσως καὶσυγχωρηθῇ καὶ ἡμῖν μέρος τῶν πολλῶν μας ἀμπλακημάτων (Σημ.γρ.: ἁμαρτημάτων)». Ὡς Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης (1810-1821) ὁ Ἰωσὴφ ἦταν κοντὰ καὶ βοηθοῦσε τὸν συντοπίτη τουΠατριάρχη Γρηγόριο Ε´. Τὴν περίοδο 1819 – 1821 ἦταν Συνοδικὸς καὶ ὑπέγραψε τὴν ΠατριαρχικὴἘγκύκλιο πρὸς τοὺς Θεσσαλονικεῖς, μὲ τὴν ὁποία ὁ Πατριάρχης τοὺς προέτρεπε νὰ μὴν παρασυρθοῦν ἀπὸ τὸ κίνημα τοῦ Ἀλῆ Πασᾶ κατὰ τῆς Πύλης.
.                 Ἡ θυσία τοῦ Πατριάρχη καὶ τῶν Ἀρχιερέων, ποὺ παρέμειναν πιστοὶ μέχρι θανάτου στὸν Χριστό, στὴν Ἐκκλησία καὶ στὸ Ἔθνος, θὰ ἔπρεπε νὰ συγκινεῖ κάθε ἔντιμο καὶ ἐνημερωμένο ἄνθρωπο. Εἶναι λυπηρὸ τὸ γεγονὸς ὅτι  ἡ ἀντιεκκλησιαστικὴ ἰντελιγκέντσια τῆς Πατρίδας μας κρατάει ἀτεκμηρίωτη, ἄδικη, προσβλητικὴ καὶ συκοφαντικὴ στάση πρὸς τοὺς ἱερομάρτυρες ἀρχιερεῖς τῆς Παλιγγενεσίας.-      

ΙΑΚΩΒΟΣ ΜΑΓΕΡ: Ο ΕΛΒΕΤΟΣ ΗΡΩΑΣ ΤΟΥ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ (Γ. Ν. Παπαθανασόπουλος)

Ἰάκωβος Μάγερ:
Ὁ Ἑλβετὸς ἥρωας τοῦ Μεσολογγίου

Τοῦ Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

.                           Ὁ Ἰάκωβος Μάγερ (Ζυρίχη 1798 – Μεσολόγγι 11 Ἀπριλίου 1836) εἶναι ἐκ τῶν ἡρώων τῆς Ἱερᾶς Πόλεως τοῦ Μεσολογγίου, μαζὶ μὲ τοὺς Ρωγῶν Ἰωσὴφ καὶ Χρῆστο Καψάλη, γιὰ τοὺς ὁποίους εἴχαμε γράψει πέρυσι τὴν ἴδια ἡμέρα (ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥ 1821– 5. ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΡΩΓΩΝ ΙΩΣΗΦ (Γ. Ν. Παπαθανασόπουλος)). Ἡ προσφοράτου κατὰ τὴν πολιορκία ἦταν οὐσιαστική. Ἐργάσθηκε μὲ συνέπεια καὶ ἐπιτυχία ὡς ἰατρὸς καὶ φαρμακοποιός, ἂν καὶ δὲν εἶχε τὰ σχετικὰ διπλώματα. Ἐπὶ πλέον ἦταν στὸ Μεσολόγγι ὁ ἐκδότης  τῆς ἐφημερίδας «Ἑλληνικὰ Χρονικά», διὰ τῆς ὁποίας τὸ τραγικὸ χρονικὸ τῆς πολιορκίας ἔμεινε στὴν Ἱστορία. Ἡ ἐφημερίδα κυκλοφορήθηκε ἀπὸ τὸν Ἰανουάριο τοῦ 1824 ἕως τὸν Φεβρουάριο τοῦ 1826, ὅταν τὰ κανόνια τῶν πολιορκητῶν Ὀθωμανῶν κατέστρεψαν τὰτυπογραφικὰ μηχανήματα, λίγο καιρὸ πρὶν ἀπὸ τὴν Ἔξοδο.
.                            Ἡ περίπτωση τοῦ Μάγερ ξεχωρίζει ἀπὸ ὅλες τὶς ὑπόλοιπες τῶν ἄλλων φιλελλήνων, ποὺ μὲ ποικίλους τρόπους βοήθησαν ἢ καὶ θυσιάστηκαν ἡρωικὰ μαχόμενοι κατὰ τὴν Ἐπανάσταση τοῦ 1821. Ὁ Μάγερ ἔφυγε ἀπὸ τὴν πατρίδα του, τὴν Ἑλβετία, ὡς ὁ ἄσωτος υἱός. Ἀκόμη καὶ σήμερα ὁκατὰ τοὺς Ἕλληνες ἥρωας Μάγερ θεωρεῖται ἀπὸ τοὺς Ἑλβετοὺς μία «ἐλαφρὰ περίπτωση ἀνθρώπου» καὶ ἀναφέρεται ὡς «ὑψηλοῦ ἐπιπέδου ἀπατεώνας». Σὲ πρόσφατο ἄρθρο της ἡ Ἑλβετὴ ἱστορικὸς καὶδημοσιογράφος Κατρὶν Μπροῦνερ, μὲ τὴν καρτεσιανὴ λογική της,  διερωτᾶται πῶς εἶναι δυνατὸν ἕνας «κίβδηλος δόκτωρ Μάγιερ, ποὺ στὰ νεανικά του χρόνια ἦταν ἀνήθικος καὶ χρεωμένος ἕως τὰμπούνια νὰ καταστεῖ Ἕλληνας ἥρωας». (Βλ. σχ. εἰς διαδίκτυο ἄρθρο στὰ ἀγγλικά τῆς Ἑλβετίδας Katrin Brunner “The bogus Doctor Meyer”). Κατὰ τὴν ἄποψή της ἡ Ἑλλάδα ἦταν ἡ διέξοδός του ἀπὸτὴν κοινωνικὴ ἀπαξίωση, ποὺ ἔνιωθε στὴν πατρίδα του…
.                            Οἱ Ἕλληνες ἔνιωσαν γιὰ τὸν Μάγερ τελείως διαφορετικά. Δὲν ἀσχολήθηκαν καθόλου μὲ τὸν παρελθόν του. Τὸν ἀγκάλιασαν, τὸν ἐνέπνευσαν, τὸν ἔκαναν δικό τους. Ὁ Μάγερ γεννήθηκε Ἑλβετὸς προτεστάντης καὶ μαρτύρησε ὡς Ἕλληνας ὀρθόδοξος χριστιανός. Ἔμαθε τὰἑλληνικά, βαπτίσθηκε καὶ στὴ συνέχεια παντρεύτηκε τὴν Μεσολογγίτισσα Ἀλτάνα Ἰγγλέζου, μὲ τὴν ὁποία ἀπέκτησαν δύο παιδιά. Ἀφοσιώθηκε πλήρως στὴν Ἑλληνικὴ ὑπόθεση. Ἡ ἔναντί του συμπεριφορὰ τῶν Ἑλλήνων τὸν ἔκανε νὰ τοὺς ἀγαπήσει εἰλικρινά. Ἀπόδειξη ἡ ὁλόψυχη συμμετοχή του στὴν Ἐπανάσταση, ἡ μὲ τὴν οἰκογένειά του παραμονή του στὸ Μεσολόγγι ἕως τὸ τέλος καὶ ἡθυσία ὅλων τους κατὰ τὴν Ἔξοδο. Ὁ Μάγερ δὲν ἦρθε στὴν Ἑλλάδα νὰ μᾶς κοιτάξει ἀφ’ ὑψηλοῦ, οὔτε νὰ μᾶς κρίνει αὐστηρά. Ἦρθε γιὰ νὰ μᾶς βοηθήσει πραγματικά, νὰ γίνει ἕνα μὲ ἐμᾶς καὶ νὰ θυσιασθεῖ μαζί μας. Ἡ Ἑλλάδα ἀνταπέδωσε τὴν ἀγάπη καὶ τὴν θυσία του. Στὸ νεκροταφεῖο Ἡρώων στὸ Μεσολόγγι ἀνήγειρε ἡρῶο στὴ μνήμη του καὶ ὑπάρχει ὁδὸς στὸ ὄνομά του στὴν Ἀθήνα, κοντὰστὴν Πλατεία Βάθης.
 .                           Ὁ Μάγερ ἀφομοίωσε τὸν Ἑλληνισμὸ χωρὶς νὰ ξεχάσει τὸ ποῦ γεννήθηκε. Τὴν παραμονὴ τῆς Ἐξόδου, στὶς 10 Ἀπριλίου 1826, ἔγραψε σὲ εὐρωπαῖο φίλο του: «Εἴμαστε μπροστὰστὴν τελευταία μας ὥρα. Νιώθω ὑπερήφανος ποὺ τὸ αἷμα ἑνὸς Ἑλβετοῦ, ἑνὸς ἀπογόνου τοῦ Γουλιέλμου Τέλλου, θὰ ἀναμιχθεῖ μὲ τὸ αἷμα τῶν ἡρώων τῆς Ἑλλάδος» (Βλ. σχ. ἄρθρ. Κατρὶν Μπροῦνερ). Καὶ προσέθεσε: «Πόσοι γενναῖοι μετ’ ὀλίγας ἡμέρας δὲν θέλει εἶσθαι εἰμὴ σκιαί, κατηγοροῦσαι ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ τὴν ἀδιαφορίαν τοῦ χριστιανικοῦ κόσμου… Ἐν ὀνόματι ὅλων τῶνἐνταύθα ἡρώων… σᾶς ἀναγγέλλω τὴν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ ὡρισμένην ἀπόφασίν μας διὰ νὰ ὑπερασπισθῶμεν καὶ τὴν ὑστέραν σπιθαμὴν γῆς τοῦ Μεσολογγίου» (Σημ. Δημοσιεύθηκε στὴνἐφημερίδα «Φίλος τοῦ Νόμου» τῆς Ὕδρας στὶς 9/7/1826. Ἀναδημοσιεύεται εἰς Σπ. Ἀθ. Κανίνια «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ – Οἱ πολιορκίες καὶ ἡ Ἔξοδος τοῦ Μεσολογγίου σὲ εὐρωπαϊκὰ ποιητικά, πεζὰ καὶμουσικὰ ἔργα», Ἐκδοτικὴ ΑΛΦΑ, Ἀθήνα, 2002, σελ. 29).
.                            Γιὰ τὴν προσφορὰ τοῦ Μάγερ στὸν Ἀγώνα μὲ τὴν ἐφημερίδα τοῦ «ἙλληνικὰΧρονικὰ» γράφει ἡ Αἰκατερίνη Κουμαριανοῦ, ποὺ εἶχε τὴν ἐπιμέλεια τῆς παρουσίασης τῶν φύλλων της: «Ὁ ἐκδότης (Μάγερ), μολονότι θεωροῦσε τὸν σεβασμὸ πρὸς τὴ Διοίκηση ἀπαραίτητο στοιχεῖο γιὰ τὴν προαγωγὴ καὶ τὴν εὐόδωση τοῦ ἀγώνα γιὰ τὴν ἀνεξαρτησία, ἔφθασε ἐνίοτε νὰ συγκρουσθεῖμὲ τὴν ὑπεύθυνη πολιτικὴ ἡγεσία, ὅταν ἐθεώρησε ὅτι ὁρισμένες ἐνέργειές της ΕΘΙΓΑΝ ΒΑΣΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ (Σημ. Ἐννοεῖ τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους!)». («Ὁ Τύπος στὸν Ἀγώνα» Β΄ Τόμος, Ἔκδ. Ἑρμῆς, Ἀθήνα, 1971, σελ. 8).
.                           Στὴν προκήρυξη ἔναρξης ἐκδόσεως τῆς ἐφημερίδας του ὁ Μάγερ γράφει γιὰ τὸν σκοπό της: «Ἐφημερὶς ἐμφρόνως κυβερνωμένη, εἶναι ἱκανὴ νὰ καταστήση τοὺς Ἕλληνας πολίτας ἀγαθούς, χριστιανοὺς εὐσεβεῖς, καλοὺς πατέρας καὶ ἀγαθοὺς οἰκονόμους. Πρὸς τούτοις ἐκθειάζουσα τὰς ἡρωικὰς πράξεις τῶν προμάχων τῆς πατρίδος των διὰ ξηρᾶς καὶ θαλάσσης, θέλει ἐμπνέει εἰς τὰς ψυχὰς τῶν λοιπῶν Ἑλλήνων τὴν εὐγενῆ ἅμιλλαν καὶ τὸν ἱερὸν ἐνθουσιασμὸν τὸνὑπὲρ πατρίδος, καὶ ἐξάπτουσα αὐτοὺς εἰς ἀνδραγαθήματα ὅμοια». (Αὐτ. σελ. 9).
.                            Ἐπειδὴ πολλὴ προπαγάνδα ρέει στὴ χώρα μας γιὰ τὴν προσφορὰ τῆς Γαλλικῆς καὶ γενικὰ τῶν Εὐρωπαϊκῶν κυβερνήσεων στὴν Ἐθνεγερσία ἀντιγράφεται ἀπὸ τὰ «ἙλληνικὰΧρονικά» τῆς 20ης Φεβρουαρίου 1826, ἡ μαρτυρία τοῦ Μάγερ γιὰ ὅσα βίωνε στὸ πολιορκημένο Μεσολόγγι: «Οἱ Γάλλοι καὶ οἱ λοιποὶ Εὐρωπαῖοι ὀπαδοὶ τοῦ Ἰμπραὴμ πασᾶ περιέρχονται μὲἀλαζονείαν εἰς τὰ νέα ταῦτα ὀχυρώματά των, καὶ παρατηροῦντες μὲ τὸ τηλεσκόπιον τὰς θέσεις τοῦ φρουρίου μας, δίνουν ὁδηγίας καὶ διδάσκουν τοὺς λατρευτὰς τοῦ Μωάμεθ τὰσυντελεστικώτερα μέσα περὶ τοῦ πῶς νὰ μᾶς ἐξολοθρεύσουν εὐκολώτερα καὶ ταχύτερα…» (Αὐτ. σελ. 349).
.                            Γιὰ τὴ διαφορὰ τῆς Γαλλικῆς ἀπὸ τὴν Ἑλληνικὴ Ἐπανάσταση ὁ Μάγερ ἔγραψε στὰ «Ἑλληνικὰ Χρονικά», στὶς 18 Νοεμβρίου 1824: «Δὲν χωρεῖ καμία σύγκρισις μεταξὺ Ἑλλάδος καὶ Γαλλίας, καθότι ἡ μὲν πρώτη ἔλαβε τὰ ὅπλα καθ’ ἑνὸς τυράννου, ἡ δὲ δευτέρα (ἡ Γαλλία) σκοπὸν εἶχε νὰ ἀλλάξη μόνον πολιτικὸν σύστημα». (Αὐτ. σελ. 170). Στὶς 8 Μαρτίου 1824 ὁΜάγερ γράφει κύριο ἄρθρο, μὲ τίτλο: «Στοχασμοὶ πρὸς τοὺς ὁμοεθνεῖς μου (Σημ. γρ. Ἐννοεῖ τοὺςἝλληνες). Τί θέλει νὰ εἴπη Ἐλευθερία». Σὲ αὐτοὺς τονίζει ὅτι βάσεις καὶ θεμέλια τῆς ἐλευθερίας εἶναι ἡ θρησκεία, τὰ ἤθη καὶ ὁ φωτισμὸς τοῦ ἔθνους, διότι «ἐλευθερία χωρὶς εὐσέβειαν, χωρὶς καλὰἤθη καὶ χωρὶς φωτισμὸν τοῦ νοὸς εἶναι ἀδύνατον καὶ νὰ γίνη καὶ νὰ βασταχθῆ… Ἡ εὐσέβεια μᾶςἑνώνει μὲ τὸν Θεόν, τὴν ἀέναον πηγὴν πάσης σοφίας καὶ ἀρετῆς, μᾶς δείχνει τὴν ἁγιότητα τῶν χρεῶν μας, διαχύνει εἰς τὴν καρδίαν μας θείαν ἀγαλλίασιν, ὅταν ἐκπληρῶμεν τὰ χρέη μας, χαλινώνει τὰς ἀλόγους καὶ δουλικὰς ὁρμὰς τῶν παθῶν… καὶ μὲ ἕνα λόγον μᾶς κρατεῖ πάντοτε προσεκτικοὺς εἰς τὸν Θεόν, εἰς τὴν πατρίδα, εἰς τὸν ἑαυτόν μας καὶ εἰς τὸν πλησίον μας». Εἶναι ἐμφανὴς ἡ «καλὴ ψυχικὴ ἀλλοίωση» τοῦ Μάγερ στὴν Ἀγωνιζόμενη Ἑλλάδα,  σὲ σχέση μὲ τὸ πῶςἦταν νέος στὴν Ἑλβετία.-       

 

ΤΟ 1821 ΚΑΙ ΤΟ 1940 (Γ. Ν. Παπαθανασόπουλος)

Τὸ 1821 καὶ τὸ 1940

Τοῦ Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

.                     Στὶς 25 Μαρτίου τοῦ 1945 ὁ καθηγητὴς τῆς Φιλοσοφίας στὸ Πανεπιστήμιο Ἀθηνῶν ἀείμνηστος Ἰωάννης Θεοδωρακόπουλος ἐκφώνησε ἐπετειακὸ λόγο στὴν πλατεία τοῦ Θησείου ἐνώπιον πλήθους πολιτῶν. Ἡ Πατρίδα μόλις εἶχε βγεῖ νικήτρια ἀλλὰ καθημαγμένη ἀπὸ τὸν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο καὶ τὴν κατοχή.
.                      Ὁ καθηγητὴς γιὰ τὸ 1821 τόνισε ὅτι μὲ τὶς ἠθικὲς καὶ πνευματικὲς δυνάμεις ποὺ οἱἝλληνες εἶχαν συγκεντρώσει μέσα τους, κατὰ τοὺς μαύρους αἰῶνες τῆς σκλαβιᾶς, ἄνοιξαν τὸν ἡρωικό, πολύνεκρο καὶ πολύχρονο ἀγώνα ἐναντίον τῆς τουρκικῆς αὐτοκρατορίας, ποὺ ἄρχιζε ἀπὸ τὸν Δούναβη καὶ τελείωνε στὸν Εὐφράτη. Καὶ συμπλήρωσε: «Ἦταν ἄνοιξη. Μαζὶ μὲ τὸ φανέρωμα τῆς ζωῆς καὶ μαζὶ μὲ τὸ φανέρωμα τοῦ Θεοῦ καὶ τὸν Εὐαγγελισμὸ στὴν Παναγία, βγῆκαν οἱ Ἕλληνες τοῦ 1821 νὰ ζητήσουν ἐλευθερία, νὰ γίνουν καὶ αὐτοὶ κράτος, βγῆκαν καὶ ἔσυραν τὸ χορὸ τῆς ἐλευθερίας καὶ ὁ γύρος τοῦ χοροῦ ἄνοιξε γρήγορα καὶ μπῆκε μέσα του ὅλο τὸ Ἔθνος, ἀπὸ τὸν Δούναβη ὣς τὴν Κύπρο».
.                           Στὴ συνέχεια ὁ Ἰωάν. Θεοδωρακόπουλος εἶπε ὅτι ὅπως τὸ Ἑλληνικὸ Ἔθνος τὸ1821 χτύπησε τὴ βία τοῦ σουλτάνου καὶ τοῦ Μωάμεθ ἔτσι καὶ τὸ 1940 χτύπησε τὴ βία τοῦφασισμοῦ καὶ ἀποκάλυψε τὸ ψεῦδος καὶ τὴν ἀπανθρωπιά του. Ὁ καθηγητὴς ἐπέμεινε στὴν πάλη ποὺ γίνεται στὸν κόσμο ἀνάμεσα στὴν ἐλευθερία καὶ τὴ βία καὶ ἐπισήμανε ὅτι οἱ τύραννοι καὶ ὅσοι πιστεύουν στὴ βία γιὰ νὰ κατακτήσουν τὴν ἐξουσία δίνουν ὑποσχέσεις, ποὺ κάνουν τοὺς ἀνθρώπους νὰ βλέπουν πολὺ κοντά, ἐκεῖ ὅπου εἶναι τὸ ὑλικὸ ἀγαθό, γιὰ νὰ τοὺς ἀφαιρέσουν τὴμακρινὴ ὅραση, τὴν ἐλευθερία, ποὺ βλέπει πάνω ἀπὸ τὴν ὑλικὴ εὐημερία τὴν τιμὴ καὶ τὴν ἀξιοπρέπεια τοῦ ἀνθρώπου καὶ τοῦ λαοῦ.
.                     Ἡ βία ἐκφράστηκε στοὺς αἰῶνες μὲ πολλὲς μορφὲς καὶ ὑπὸ διάφορα καθεστῶτα. Σήμερα εἶναι ἡ πιὸ ὕπουλη καὶ ἡ πιὸ ἐπικίνδυνη ἀπὸ κάθε προηγούμενη ἐποχή. Αὐτό, γιατί ἐπιβάλλεται ἐν ὀνόματι τῆς ἐλευθερίας καὶ τῶν «δικαιωμάτων», ποὺ οἱ ἰσχυρὲς μειοψηφίες ἐπιβάλλουν σὲ βάρος τοῦ Δικαίου καὶ τῶν φυσικῶν καὶ ἠθικῶν κανόνων. Οἱ ἀνθρώπινες Ἀξίες καὶ οἱ κοινωνικὲς Ἀρχὲς δὲν ἐπιδέχονται «ἐξέλιξη».  Εἶναι σαφὲς ὅτι στὴν καθημερινή μας ζωὴ τείνει νὰδιαπλαστεῖ μία ἀντιστροφὴ στὸν ψυχισμό μας. Πᾶμε νὰ πεισθοῦμε πὼς τὸ σωστὸ δὲν εἶναι ἡἐφαρμογὴ στὴ ζωή μας τῶν Ἀρχῶν ποὺ καταξιώνουν τὸν ἄνθρωπο, ἀλλὰ ὁ ὠφελιμισμός, ποὺ θὰ μᾶς κάνει νὰ ξεχάσουμε τὴ φύση μας καὶ νὰ καταστοῦμε ἁπλῶς ἐργαλεῖα χρήσιμα στὸ σύστημα.
 .                     Ὁ Ἰωάννης Θεοδωρακόπουλος τελείωσε τὴν ὁμιλία του στὸ Θησεῖο λέγοντας ὅτι ἡἱστορία ἔγραψε ἤδη ὅτι οἱ Ἕλληνες τοῦ 1821 νίκησαν τὴ βία τοῦ σουλτάνου καὶ τὴν ἀδιαφορία τῶν εὐρωπαίων καὶ ζητώντας ὅλοι νὰ σταθοῦν ὄρθιοι καὶ σιωπηλοὶ λίγες στιγμὲς γιὰ τὴ μνήμη τῶνἡρώων ποὺ ἔπεσαν γιὰ τὴν τιμὴ τῆς Ἑλλάδος. Μακάρι οἱ ἑπόμενες γενιὲς νὰ μᾶς μνημονεύουν ὅτι μὲ τὶς Ἀξίες μας ἀντιμετωπίσαμε μὲ ἐπιτυχία τὴν ἐπιχείρηση ἀλλοτρίωσής μας.-  

ΔΗΜ. ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ –2: ΑΝΔΡΕΙΟΣ ΜΑΧΗΤΗΣ ΕΩΣ ΤΟ ΤΕΛΟΣ (Γ. Ν. Παπαθανασόπουλος)

Δημήτριος Ὑψηλάντης

Μέρος Β´: Ἀνδρεῖος μαχητὴς ἕως τὸ τέλος

Τοῦ Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ -1: O ΜΕΧΡΙΣ ΑΥΤΟΘΥΣΙΑΣ ΠΑΤΡΙΩΤΗΣ (Γ. Ν. Παπαθανασόπουλος)

 .                    Οἱ Ὑψηλάντες ἔχουν τὸ ἱστορικὸ προνόμιο νὰ εἶναι αὐτοὶ ποὺ ἄρχισαν καὶ τελείωσαν τὸν ὑπὲρ Ἀνεξαρτησίας Ἀγώνα τῶν Ἑλλήνων. Ὁ γραμματέας τοῦ Δημητρίου Ὑψηλάντη,Ἰωάννης Φιλήμων, στὰ «Ἀπομνημονεύματα τῶν Ἀγωνιστῶν», ποὺ ἔγραψε, ἀναφέρει στὸν Γ΄ Τόμο, κεφάλαιο ΙΓ΄: «Ἡ ἔναρξις καὶ τὸ τέλος τοῦ ἑλληνικοῦ ἀγῶνος τιμῶσιν ἐξαιρετικῶς τὴν ὑψηλαντικὴν οἰκογένειαν καὶ ἀθάνατον τὴν δόξαν αὐτῆς βεβαιοῦσιν, ὅτε ἀπὸ μὲν τοῦ βορρᾶ ὁ Ἀλέξανδρος πρῶτος ἐκήρυξε τὴν ἐθνεγερσίαν τοῦ 1821, κατὰ δὲ τὴν μεσημβρίαν ὁ Δημήτριος τὴν τελευταίαν συνῆψε μάχην κατὰ τῶν Τούρκων καὶ τὴν τελευταίαν συνέθετο τὸ 1829 περιώνυμον συνθήκην τοῦΤιλφουσίου ὄρους (Πέτρας)». Ἀπὸ πλευρᾶς του ὁ Χριστόφορος Περραιβὸς ἔγραψε στὰ«Ἀπομνημονεύματα τῶν Ἀγωνιστῶν τοῦ 1821», ὅτι «ὁ Ὑψηλάντης ἄρχισε τὸν πόλεμον ὑπὲρ τῆςἀνεξαρτησίας, ὁ Ὑψηλάντης ἐσφράγισε καὶ τὴν εἰρήνην  ὑπὲρ τῆς δόξης τῶν Ἑλλήνων». (Τόμος Β΄, Κεφ. κϛ΄).  
.              Ὁ Δημ. Ὑψηλάντης ἀπὸ τὴν ὥρα ποὺ ἦρθε στὴν Ἑλλάδα δὲν ἔπαυσε νὰ πολεμᾶἕως τὴν τελευταία μάχη καὶ νὰ δείχνει τὸν ἔντιμο καὶ ἀνιδιοτελῆ χαρακτήρα του. Ὁ πολιτικὸς καὶ ἱστορικὸς Σπυρίδων Τρικούπης, γαμβρὸς τοῦ ἄσπονδου ἐχθροῦ τοῦ Ὑψηλάντη Ἀλέξ. Μαυροκορδάτου, παρὰ τὸν ἀρνητικὸ ἐπηρεασμό, ποὺ δεχόταν, ἔγραψε στὴν «Ἱστορία τῆςἙλληνικῆς Ἐπαναστάσεως», μεταξὺ ἄλλων: «Ἀφ᾽ ὅτου ἐπάτησε τὴν γῆν τῆς Ἑλλάδος ὁ ἀνὴρ οὗτος δὲν ἔπαυσεν ἀντιποιούμενος τὴν ὑπερτάτην ἀρχὴν (Σημ. γρ. Τὸν Μαυροκορδάτο…) πεποιθὼς ὅτι ἡἈρχὴ ἔπρεπε εἰς τὸν οἶκον του… Ἀλλὰ φιλαρχῶν οὐδέποτε ἐρραδιούργησεν… ἀκραιφνὴς ἔλαμψε πάντοτε ὁ πατριωτισμός του, πρωτίστη φροντὶς καὶ ἐν τοῖς λόγοις του καὶ ἐν τοῖς ἔργοις του ἦτον ἡ εὐόδωσις τοῦ ἀγῶνος. Οὐδέποτε ἐφείσθη τῆς ζωῆς του εἰς ἐνίσχυσιν αὐτοῦ…» (ΔΟΛ, Τόμος 8, Βιβλίο 4ο, Β΄ Μέρος, σελ. 165)». 
 .              Στὴν περιορισμένη ἔκταση ἑνὸς κειμένου θὰ ἀναφερθοῦν μόνον ὁρισμένα γεγονότα, ἐνδεικτικὰ τοῦ χαρακτήρα τοῦ  Δημ. Ὑψηλάντη. Ἡ Μάχη τῶν Δερβενακίων (26-28 Ἰουλίου 1822), ὅπως νωρίτερα ἡ ἅλωση τῆς Τριπολιτσᾶς (23 Σεπτεμβρίου 1821) εἶχαν τὴ σφραγίδα τῆς στρατηγικῆς μεγαλοφυίας τοῦ Θεοδ. Κολοκοτρώνη. Ὁ Ὑψηλάντης εἶχε τὴν ἐντολὴ ἀπὸ τὸν ἀδελφό του νὰ ἀναλάβει τὴν ἀρχιστρατηγία. Στὴν ἀρχὴ δὲν εἶχε ἀντιληφθεῖ τὸ σχέδιο ἐγκλωβισμοῦ τοῦ Δράμαλη καὶ ἐξέφρασε τὴ δυσφορία του. Ὅταν ὅμως τὸ ἀντελήφθη, ἔδειξε αὐτογνωσία καὶταπεινοφροσύνη καὶ ἐνήργησε ὡς ἕνας τῶν καπετάνιων τοῦ Κολοκοτρώνη, μαζὶ μὲ τοὺς Νικηταρᾶ, Παπαφλέσσα, Πλαπούτα, Τσώκρη, Κριεζῆ καὶ ἄλλους.  (Σημ. Γιὰ τὴ Μάχη τῶν Δερβενακίων δὲς «Ἀπομνημονεύματα» Ν. Σπηλιάδου, ἐκδ. Φιλαδελφέως, Ἀθήνησιν, 1851, Τόμος Α΄ σελ. 397-425).
 .              Τὸ 1823 οἱ περὶ τοὺς Κωλέττη, Μαυροκορδάτο καὶ Κουντουριώτη μεθόδευσαν τὴν ἐξουδετέρωση τοῦ Ὑψηλάντη καὶ τοῦ Κολοκοτρώνη. Κατήργησαν τὸν βαθμὸ τοῦ ἀρχιστρατήγου καὶ ἀπένειμαν τὸν βαθμὸ τοῦ στρατηγοῦ σὲ πλῆθος ἡμετέρων. (Ἀρχ. Ἑλλην. Παλιγγενεσίας, τ. Α΄, σελ. 129 κ.ἑ.) καὶ τελικὰ ἀπομάκρυναν τὸν Ὑψηλάντη ἀπὸ ὅλα του τὰ ἀξιώματα. Ἐνῶ ὁ Κολοκοτρώνης συγκρούστηκε καὶ βασανίστηκε ἀπὸ τοὺς Μαυροκορδάτο κ.λπ., ὁὙψηλάντης ἀπέσχε τῆς ἐμφύλιας σύγκρουσης καὶ δέχθηκε νὰ ἀναλάβει γενικὸς ἀρχηγὸς τῶνἙλλήνων, ὅταν εἰσέβαλαν οἱ δυνάμεις τοῦ Ἰμπραὴμ στὴν Πελοπόννησο, πρὶν ἀποφυλακισθεῖ καὶ ἀναλάβει ὁ Κολοκοτρώνης. Ἀπὸ τότε ἔμεινε ἐκτὸς στρατιωτικῶν ἐπιχειρήσεων, ἕως τὴν ἔλευση τοῦ Καποδίστρια. Ὁ Ὑψηλάντης ζοῦσε λιτότατα. Ἐπειδὴ εἶχε προσφέρει ὅλες του τὶς οἰκονομίες στὸν Ἀγώνα καὶ εἶχε καταχρεωθεῖ, ζήτησε τὴν οἰκονομικὴ βοήθεια τῆς μητέρας του, ἤτοι 2.500 δουκάτα…
 .              Ὁ Ὑψηλάντης δὲν ἔλαβε μέρος στὸν ἐμφύλιο, ὅμως ἀντέδρασε σφοδρὰ ἐναντίον τῆς ἐκ μέρους Μαυροκορδάτου κ.λπ. μεθόδευσης ἡ Ἑλλάδα νὰ τεθεῖ ὑπὸ τὴν προστασία τῆς Ἀγγλίας, ὡς προτεκτοράτου. Αὐτή του ἡ ἀντίδραση τοῦ στοίχισε νὰ ἀποκλειστεῖ «ἀπὸ κάθε πολιτικὸν δικαίωμα καὶ στρατιωτικὸν ὑπούργημα» (Ἀρχ.Ἑλλ. Παλιγγ. τ. Δ΄, σελ. 90-91 καὶ Γιάννη Γιαννόπουλου «Ἀλέξανδρος καὶ Δημήτριος Ὑψηλάντης», Ἐφημ. ΤΑ ΝΕΑ, 2η ἔκδ., 2020, σελ. 106).
 .              Μόλις ἀνέλαβε τὰ καθήκοντά του ὁ Καποδίστριας, τὸν ἀποκατέστησε πλήρως. Στὶς ἀρχὲς Φεβρουαρίου 1828 ἀπένειμε στὸν Ὑψηλάντη τὸν βαθμὸ τοῦ στρατάρχου καὶ τοῦἀνέθεσε τὴν δημιουργία ἐκσυγχρονισμένου τακτικοῦ στρατοῦ. Μὲ ἐντολὴ τοῦ Κυβερνήτη τὸν Σεπτέμβριο τοῦ 1829  ὁ Ὑψηλάντης ἐπικεφαλῆς δύναμης 2.300 ἀνδρῶν ἐξεστράτευσε ἐναντίον τῶν Ὀθωμανῶν στὴν Στερεὰ Ἑλλάδα καὶ στὴ θέση Πέτρα Βοιωτίας ἐπέτυχε μεγάλη νίκη. Οἱ ἐπικεφαλῆς τῶν ἡττημένων Ὀθωμανῶν Ὀντσὰκ Ἀγά, Ὀσμὰν Ἀγὰς καὶ Ἀσλὰν Μουχουρδάρης ζήτησαν ἀπὸ τὸν Ὑψηλάντη νὰ ἀποχωρήσουν ἀσφαλῶς πρὸς Θεσσαλία. Ὁ στρατάρχης  ἐδέχθη τὸ αἴτημά τους καὶ τὸἐφάρμοσε. (Νίκ. Σπηλιάδου «Ἀπομνημονεύματα», Βιβλ. Νότη Καραβία, Ἀθήνα, 1971,  τόμ. 4ος, σελ. 229).
.              Ὁ Δημήτριος Ὑψηλάντης κατὰ τὴ διάρκεια τοῦ Ἀγώνα εἶχε ἀτυχῆ αἰσθηματικὸδεσμὸ μὲ τὴν ἡρωίδα Μαντὼ Μαυρογένους. Ὁ ἴδιος οὐδέποτε μίλησε γιὰ αὐτόν. Σύμφωνα μὲ τὰ διασωζόμενα ἀντικειμενικὰ στοιχεῖα ὁ Ὑψηλάντης ἦταν ἀφοσιωμένος στὸν Ἀγώνα καὶ φιλάσθενος, ἐνῶ ἡ Μαντὼ αἰσθάνθηκε προδομένη, μὲ τὸ δεδομένο ὅτι, ὅπως ἔγραψε σὲ ἀναφορά της πρὸς τὸν Κυβερνήτη Ἰωάν. Καποδίστρια, ὁ Ὑψηλάντης εἶχε ὑπογράψει πρὸς αὐτὴν ὑποσχετικὸ γάμου, ἀλλὰστὴ συνέχεια «τὴν ἀπέρριψε χωρὶς λόγον, μὲ τὴν πλέον σκληρὰν περιφρόνησιν». (Μανουὴλ Τασούλα «Μαντὼ Μαυρογένη», Ἔκδ. Δήμου Μυκόνου, 1997, σελ. 221). Πληροφορίες ἀναφέρουν ὅτι τὸν δεσμό τους διέλυσαν μὲ ἴντριγκες, ψέματα καὶ συκοφαντίες ὁ Κωλέττης καὶ ἄλλοι ἄσπονδοι «φίλοι» καὶ ἐχθροὶ καὶ τῶν δύο. Ὁ πρόωρος θάνατος τοῦ ἥρωα ἔκλεισε τὸ θέμα.
.              Ὁ Ὑψηλάντης ἀπεβίωσε στὸ Ναύπλιο πρὶν ἀπὸ τὰ ξημερώματα τῆς 4ης Αὐγούστου 1832, σὲ ἡλικία 39 ἐτῶν. Ὁ Ἀρχιμανδρίτης  Νεόφυτος Βάμβας, ποὺ ὑπῆρξε καὶγραμματέας του τὸ 1821 καὶ τὸ 1822, εἶπε ὅτι αἰτία τοῦ θανάτου του ἦταν «φθινῶδες νόσημα, ἀπὸτὸ ὁποῖο ὑπέφερε ἀπὸ καιρό». Ὁ Τρικούπης ἔγραψε ὅτι ὁ Ὑψηλάντης «οὐδέποτε ἐφείσθη τῆς ζωῆς του καὶ ἡ μεγάλη του καρδία ἐζωογόνει ἐν κινδύνοις τὸ ἀσθενὲς καὶ κάτισχνον σῶμα του».
.              Ἡ κηδεία του τελέστηκε μὲ τὴ μεγαλύτερη δυνατὴ ἐπισημότητα στὸν Μητροπολιτικὸ Ναὸ τοῦ Ἁγίου Γεωργίου Ναυπλίου. Τὸν ἐπικήδειο λόγο ἐκφώνησε ὁ Μιχ. Σχινᾶς καὶ τὸν ἐπιτάφιο ὁ Γεώργ. Τερτσέτης, ὁ ὁποῖος εἶπε μεταξὺ ἄλλων: «Ἀπὸ τὴν ἀληθινή σου Πατρίδα, ἀπὸ τὸν οὐρανόν, ὦ Ὑψηλάντη, ὅπου αἱ ἀρεταὶ τῆς γῆς βραβεύονται μὲ τὴν αἰωνίαν μακαριότητα, ἐπιβλεψον πρὸς τὸ ἔθνος σου καὶ ἔσο ἵλεως καὶ ἀγαθοποιὸς» (Αὐτ. Γιάννη Γιαννόπουλου, σελ. 112).
.              Πρὸς τιμήν του κάτοικοι τῆς Πολιτείας Μίτσιγκαν τῶν ΗΠΑ τὸ 1829 ὀνόμασαν «Ὑψηλάντης» τὸν οἰκισμό τους, μετὰ τὴν πετυχημένη λήξη τοῦ ἀπελευθερωτικοῦ πολέμου τῶν Ἑλλήνων κατὰ τῶν Ὀθωμανῶν καὶ τὴν τελευταία νικηφόρα μάχη τοῦ Ὑψηλάντη στὴν Πέτρα. Σήμερα ἔχει ἐξελιχθεῖ στὴ μοντέρνα βιομηχανικὴ πόλη Ὑψηλάντης, 20.000 κατοίκων, καὶ ἔχει ἀδελφοποιηθεῖ μὲ τὸ Ναύπλιο. Ἄγαλμα τοῦ Ὑψηλάντη κοσμεῖ τὴν πόλη, ἀλλά, κατὰ τὰ γνωστὰστὴν Ἀμερική, οἱ σημερινοὶ κάτοικοι κόβουν τὸ ὄνομά της σὲ «YPSI»….-

 

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ -1: O ΜΕΧΡΙΣ ΑΥΤΟΘΥΣΙΑΣ ΠΑΤΡΙΩΤΗΣ (Γ. Ν. Παπαθανασόπουλος)

Δημήτριος Ὑψηλάντης
Ὁ μέχρις αὐτοθυσίας πατριώτης

Α΄ Μέρος  

Τοῦ Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

.                        Ὁ Δημήτριος Ὑψηλάντης (1793-1832) ἦταν πατριώτης μέχρις αὐτοθυσίας. Ἀφιέρωσε τὴν περιουσία του καὶ τὴν ἴδια τὴ ζωή του στὴν Ἐπανάσταση τοῦ 1821. Ἦταν γόνος τῆς Ποντιακῆς καταγωγῆς οἰκογένειας τῶν Ὑψηλαντῶν, οἱ ὁποῖοι ἦσαν παρόντες στοὺς Ἀγῶνες τοῦ Ἔθνους ἀπὸ τὸν 9ο αἰώνα. Οἱ ἐκ τῶν ἡγετῶν τῆς Φιλικῆς Ἑταιρείας Ξάνθος, Παπαφλέσσας, Ἀναγνωστόπουλος, Τυπάλδος ἔπεισαν τὸν Ἀλέξανδρο Ὑψηλάντη παράλληλα μὲ τὴν Ἐπανάσταση στὸ Ἰάσιο νὰἀποστείλει στὴν Πελοπόννησο ἕνα τῶν ἀδελφῶν του, νὰ ἡγηθεῖ τῆς ἐκεῖ Ἐπανάστασης.
.                        Ὁ μόνος εὔκαιρος ἦταν ὁ Δημήτριος, ὁ ὁποῖος εἶχε παραιτηθεῖ τοῦ ρωσικοῦστρατοῦ γιὰ νὰ διαχειρίζεται, κατὰ τὴν ἀπουσία τῶν ἀδελφῶν του, τὰ τοῦ Οἴκου τῶν Ὑψηλαντῶν. Ἀφοῦ συγκατατέθηκε ὁ Δημήτριος, ἔπρεπε νὰ πείσουν καὶ τὴν μητέρα του Ἐλισάβετ, ποὺ ἂνἐκεῖνος ἔφευγε, θὰ ἔμενε μόνη, μὲ τὰ δύο της κορίτσια καὶ τὸν ἀνήλικο γιό της. Ἔγινε οἰκογενειακὸσυμβούλιο καὶ ἡ μητέρα συγκατένευσε λέγοντας: «Ὅταν εἶναι νὰ ἐλευθερωθεῖ ἡ Ἑλλὰς ἀπὸ τὴν ἀποστολὴ καὶ αὐτοῦ τοῦ παιδιοῦ, ποὺ μοῦ ἔμεινε, στεροῦμαι καὶ αὐτό. Ἂς ὑπάγει μὲ τὴν εὐχή μου!» (Ἰωάν. Φιλήμονος «Δοκίμιον ἱστορικὸν περὶ τῆς ἑλληνικῆς ἐπαναστάσεως», (Τύποις Π. Σούτσα καὶ Α. Κτενᾶ, Τόμος Γ΄, 1860, Κεφάλαιο ΙΓ΄).
.                        Ὁ Ὑψηλάντης ἦρθε στὴν Ἑλλάδα στὶς 8 Ἰουνίου 1821 καὶ συγκεκριμένα στὴν Ὕδρα,ὡς πληρεξούσιος τοῦ γενικοῦ ἐπιτρόπου καὶ ἀρχιστρατήγου ἀδελφοῦ του Ἀλέξανδρου, δηλαδὴ ὡς ὁἡγέτης τῆς Ἐπανάστασης. Ὁ Φιλήμων στὸ προαναφερθὲν ἔργο του ἐξηγεῖ γιατί τοῦ ἔγινε παλλαϊκὴὑποδοχή: «Ἦταν Ἕλληνας, οἰκογένειας ἡγεμονικῆς πρίν, Ἕλλην οἰκογένειας πατριωτικῆς πάντοτε ὀστοῦν ὢν ἐκ τῶν ὀστέων καὶ σὰρξ ἐκ τῆς σαρκὸς τῆς Ἑλλάδος. Ἐπὶ πλέον ὁ Δημήτριος προήρχετο ἐκ τῆς ἀρκτώας γῆς (Ρωσίας), εἰς τὴν ὁποίαν πάντοτε προσηλοῦτο ἡ καρδία καὶ τὸ ὄμμα τῶνἙλλήνων ὡς τὸν φυσικὸν ἐχθρὸν τοῦ μόνου φυσικοῦ ἐχθροῦ τούτων».
.                        Τὸ δύσκολο ἔργο ποὺ ἀνέλαβε ὁ Ὑψηλάντης κατέστη πολὺ δυσκολότερο, ἀπὸ τὸὅτι ἀπὸ τὴν πρώτη ὥρα ὑπονομεύθηκε ἀπὸ τὸν Ἀλέξανδρο Μαυροκορδάτο. Γόνος καὶ αὐτὸς μεγάλης οἰκογένειας Φαναριωτῶν ἔνιωθε ζηλοφθονία πρὸς τοὺς Ὑψηλάντες. Ἀπὸ τὴν ἄφιξη λοιπὸν τοῦ Δημ. Ὑψηλάντη τὸν ὑπονόμευσε (Νικολάου Σπηλιάδου «Ἀπομνημονεύματα», Τ.1ος, Ἀθῆναι, 1972, σελ. 228).
.                        Ὁ Ὑψηλάντης ἦταν τελείως διαφορετικὸς χαρακτήρας ἀπὸ τὸν Μαυροκορδάτο. Δὲν εἶχε ἐγωισμό, οὔτε φιλοδοξίες ἀπὸ αὐτὲς ποὺ θολώνουν τὸν νοῦ. Ὁ Μαυροκορδάτος ἐπιζητοῦσε οἱ ἄλλοι νὰ προσαρμοστοῦν σὲ αὐτόν. Ὁ Ὑψηλάντης δὲν εἶχε ἀντίρρηση νὰ προσαρμοστεῖ στὶς συνθῆκες ποὺ βρῆκε. Διηγεῖται ὁ Φιλήμων ὅτι ὁ Κολοκοτρώνης παρέθεσε στὸν Ὑψηλάντη γεῦμα, στὴν ὕπαιθρο βεβαίως. Γιὰ τὴν περίσταση ἦταν ἡγεμονικό: Ψητὸ ἀρνί, τυρὶ σὲ ἀσκὶ «δεινῶςἁλμυρό», ρετσίνα  σὲ ἀσκὸ καὶ ἀζυμίτης χωρικὸς ἄρτος. Ἀντὶ τραπεζιοῦ  κλαδιὰ σκοίνου. Φυσικὰ οὐδὲν τραπεζικὸ σκεῦος ὑπῆρχε, πιάτο, μαχαίρι,  πηρούνι, κούπα γιὰ κρασὶ καὶ νερό. ὉΚολοκοτρώνης ἔκοψε μὲ τὰ χέρια καὶ τοῦ ἔδωσε τὸ ψωμί, τὸ κρέας καὶ τὸ τυρί. Τὸ κρασὶ τοῦ τὸ προσέφερε μέσα σὲ ξεραμένη φλούδα κολοκύθας.
.                        Ὁ Ὑψηλάντης προσαρμόστηκε ἀμέσως στὴν πρωτόγνωρη κατάσταση. Κάθισε ὀκλαδὸν καὶ εὐχαριστήθηκε φαγητὸ καὶ πιοτό. Ἐνθουσιασμένος ὁ Γέρος τοῦ Μωριῦ τοῦ εἶπε: «Ἔτσι Πρέντσιπα θὰ τρῶς πλιὰ καὶ θὰ πίνεις διὰ τὴν ἐλευθερία τῆς Πατρίδας». Ὁ Ὑψηλάντης χειροκρότησε ἐνθουσιασμένος. Σημειώνεται ὅτι ὁ Φιλήμων διηγεῖται τὸ συμβὰν ὡς μάρτυρας τοῦγεγονότος, ἀφοῦ, ὡς γραμματέας τοῦ Ὑψηλάντη, ἦταν ἐκ τῶν συνδαιτυμόνων τοῦ γεύματος.
.                        Στὶς 12 Ἰουνίου 1821 ὁ Ὑψηλάντης ἀναγγέλλει τὴν ἔλευσή του μὲ διακήρυξη, στὴν ὁποία, μεταξὺ ἄλλων, ἀναφέρει: «Ὁμογενεῖς φιλελεύθεροι Ἕλληνες… Ὅσοι ἐλάβατε τὰ ὅπλα ὑπὲρ τῆς ἐλευθερίας τοῦ Ὀρθοδόξου ἡμῶν Γένους, φιλοτιμηθῆτε νὰ φανῆτε ἄξιοι πολεμισταί, δεικνύοντες εἰς τὸν κατὰ τοῦ ἀσεβοῦς τυράννου πόλεμον ἀνδρείαν ἀκαταμάχητον, ὁμόνοιαν ἀδιαίρετον καὶ εἰς τοὺς στρατηγοὺς εὐπείθειαν ἀπαράβατον… Τὸ τέλος τῶν ἀγώνων μας εἶναι ἡἐλευθερία, ἢ ὁ ἔνδοξος θάνατος. Αἰώνιος δόξα παρὰ Θεῷ καὶ ἀνθρώποις…».
.                        Σὲ μίαν ἄλλη ἐγκύκλιό του, στὶς 21 Αὐγούστου 1822, ἔγραψε πρὸς τοὺς Νησιῶτες: «Γνωρίζετε, ὅτι μήτε πλοῦτος, μήτε κτήματα, μήτε ὑπάρχοντα δὲν ἐξισοῦνται μὲ τὴν ἐλευθερίαν, μὲ τὴν ζωὴν τῶν γυναικῶν καὶ τῶν παιδίων σας. Ἔχετε πρὸ ὀφθαλμῶν τὰ θλιβερὰ παραδείγματα τῶν δυστυχεστάτων ἀδελφῶν μας, Χίων, Κασσανδρινῶν, Ναουσαίων καὶ ἄλλων, διὰ τὰ ὁποῖα ἀνατριχίζετε βέβαια ὁσάκις τὰ συλλογίζεσθε. Εἴδετε μὲ τὰ ἴδια σας τὰ ὀμμάτια τὸν ἀπάνθρωπον τύραννον νὰ ξεσχίζη καὶ αὐτὰ τὰ ἔμβρυα εἰς τὰς κοιλίας τῶν ἐγκύων!!!» (Λιγνοῦ, Ἀρχεῖον τῆς Κοινότητος Ὕδρας, τόμ. 8, σελ. 432).
.                        Ὁ Κολοκοτρώνης στὰ «Ἀπομνημονεύματά» του δὲν κρύβει τὰ λόγια του γιὰ τὸν Δήμ. Ὑψηλάντη. Γράφει τὰ πλεονεκτήματα καὶ τὰ μειονεκτήματά του: «Ὁ Ὑψηλάντης ἦτον ἕναςἄνθρωπος σταθερός, τίμιος, ἀνδρεῖος, μικρόνους, κοῦφος, εὐκολοαπάτητος… τὸ ὄνομά του ἐχρησίμευσε πολὺ εἰς τὴν ἀρχήν, εἶχε τὴν φαντασία νὰ ἦναι ἀρχηγὸς (κεφαλή), πλὴν τὸ μυαλό του δὲν τοῦ ἔσωνε ἀναλόγως μὲ τὰς περιστάσεις ὁπού εὑρέθηκε. Ἂν ἤθελε ἔλθει ὁ Ἀλέξανδρος ὁἀδελφός του ἠθέλαμεν κάμει δουλειά, διατὶ ἤθελα τὸν ὑποστηρίξει». («Διήγησις Συμβάντων τῆς Ἑλληνικῆς Φυλῆς ἀπὸ τὰ 1770 ἕως τὰ 1836». Ὑπαγόρευσε Θεόδωρος Κωνστ. Κολοκοτρώνης, Ἀθήνησιν, Τύποις Χ. Νικολαΐδου Φιλαδελφέως, 1846, σελ. 87).

Ἡ προσφορὰ τῆς οἰκογένειας Ὑψηλάντη

.                        Ὁ Ἰωάννης Φιλήμων στὸ ἔργο του «Δοκίμιον Ἱστορικὸν περὶ τῆς ἙλληνικῆςἘπαναστάσεως» γράφει ὅτι ὁ Δημήτριος Ὑψηλάντης καταγόταν ἀπὸ «διάσημον παρὰ τοῖς Ἕλλησι καὶγνωστὸν παρὰ τῷ εὐρωπαϊκῷ κόσμῳ ὄνομα οἰκογενείας, σύστασιν δὲ τὴν μόνην σεβαστὴν παρὰ πᾶσι καὶ μόνην ἠθικῶς ἰσχυρὰν ἐπὶ τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, πατριωτισμὸν δὲ ἀκμαῖον καὶ ἀκέραιον μέχρις ὅλης αὐταπαρνήσεως καὶ θυσίας».
.                        Ὁ πατέρας του, Κωνσταντῖνος Ὑψηλάντης (1760-1816) ὑπῆρξε μέγας διερμηνέας καὶἡγεμόνας τῆς Μολδαβίας. Μὲ τὴν Ἐλισάβετ Ὑψηλάντη (1771- 1866)  ἀπέκτησαν πέντε γιοὺς καὶ δύο θυγατέρες. Ὁ Κωνσταντῖνος Ὑψηλάντης ἀπεβίωσε στὰ 56 του χρόνια καὶ ἡ Ἐλισάβετ ἀνέλαβε τὴδιαχείριση τῆς οἰκογενειακῆς περιουσίας καὶ τὴ διαπαιδαγώγηση τῶν παιδιῶν της. Ἂν καὶ Ρουμάνα στὴν καταγωγὴ ἀποδείχθηκε μεγάλη Ἑλληνίδα. Στὸ μέγαρό της συναντιόνταν μέλη τῆς ΦιλικῆςἙταιρείας, ἔδωσε τὰ τέσσερα ἀγόρια της στὸν Ἀγώνα –τὸ πέμπτο ἦταν ἀνήλικο– , καὶ προσέφερε σὲΑὐτὸν σχεδὸν ὅλη της τὴν περιουσία.
.                        Ἡ Ἐλισάβετ ἀπεβίωσε 95 ἐτῶν καὶ θρήνησε τὸν θάνατο καὶ τῶν ἑπτὰ παιδιῶν της. Μόνη της παρηγοριὰ ἦταν ὅτι τὰ τέσσερα ἀγόρια της ἐγκατέλειψαν θέσεις –ἦσαν ἀξιωματικοὶ τοῦ ρωσικοῦ στρατοῦ–, ἄφησαν ἀνέσεις, πλούτη, ἀσφάλεια, μυήθηκαν στὴν Φιλικὴ Ἑταιρεία καὶπροσέφεραν τὰ πάντα στὴν Ἐπανάσταση τοῦ 1821, ποὺ καὶ ἡ ἴδια θεωροῦσε ἱερή. (Γιάννη Γιαννόπουλου «Ἡ Ἐλισάβετ Κων. Ὑψηλάντη»,  στὸν Τόμο «Ἀλέξ. καὶ Δημ. Ὑψηλάντης», Ἐφημ. ΤΑ ΝΕΑ, 2η Ἔκδ., 2020, σελ. 37). Μὲ τὴ σειρὰ τὰ ἀγόρια ἦσαν οἱ Ἀλέξανδρος (1792-1828),  Δημήτριος (1793-1832), Γεώργιος (1795-1846), Νικόλαος (1795-1833) καὶ τὸ στερνοπούλι Γρηγόριος (1805-1835).

«TΟ ΠΑΣΧΑ ΕΓΓΥΣ» καὶ ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΕΩΣ, «ποὺ μόνο αὐτοὶ ποὺ ἔχουν ὑπεύθυνες θέσεις πολὺ ψηλὰ μποροῦν νὰ καταλάβουν» (Ἀρχιεπ. Ἱερώνυμος)

ΠΗΓΗ: ecclesia.gr

.                    Στὸ σημαντικὸ ἔργο ποὺ ἐπιτελοῦσε παρὰ τὶς σοβαρὲς δυσκολίες καὶ ἀπειλὲς ποὺἀντιμετώπιζε ὁ Πατριάρχης Γρηγόριος ὁ 5ος ἀναφέρθηκε στὸ κήρυγμά του ἀπὸ τὸν μητροπολιτικὸναὸ Ἀθηνῶν ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος κ. Ἱερώνυμος.
.              Τὸ μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας τέλεσε ὁ Ἀρχιγραμματέας τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, Ἐπίσκοπος Ὠρεῶν κ. Φιλόθεος, ἐνῶ ὁ Ἀρχιεπίσκοπος μιλώντας μπροστὰ ἀπὸ τὸ ἱερὸ σκήνωμα τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου χαρακτήρισε σημαντικὴ τὴν σημερινὴ ἡμέρα, κατὰ τὴν ὁποία ἡ Ἐκκλησία ἑορτάζει τὴ μνήμη τοῦ μεγάλου ἱερομάρτυρος Γρηγορίου τοῦ Ε´, τονίζοντας πὼς ἔχουμε τὴν ἰδιαίτερη εὐλογία νὰ προσκυνοῦμε τὸ ἱερὸ λείψανό του.
.              Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος ἀναφέρθηκε στὴν στενὴ σχέση, ποὺ εἶχε ὁ Πατριάρχης Γρηγόριος, μὲ τὸν Ἐπίσκοπο Σαλώνων Ἠσαΐα σημειώνοντας ὅτι ἔχει σωθεῖ ἕνα γράμμα ἀπὸ τὴν ἀλληλογραφία μεταξύ τους, τὸ ὁποῖο παρουσιάζει ποιὲς ἦταν οἱ θέσεις τοῦ Πατριάρχη καὶ πῶς ἐνεργοῦσε.
.              Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος ἀνέγνωσε τὸ γράμμα ποὺ ἀπέστειλε στὶς 20 Δεκεμβρίου τοῦ 1820 ὁ Πατριάρχης στὸν Ἐπίσκοπο Σαλώνων, στὸ ὁποῖο μεταξὺ ἄλλων ἀναφέρονταν: «Ἐχεμυθείας, ἀδελφέ, μεγίστη χρεία καὶ προφύλαξις περὶπᾶν διάβημα, οἱ γὰρ χρόνοι πονηροί εἰσι καὶ ἐν τοῖς φιλοπατριώταις ἐστι καὶ μοχθηρῶν ζύμη, ἀφ’ ἧς ὡς ἀπὸ ψωραλέου προβάτου φυλάττεσθε. Κακὸν γὰρ πολλοὶ μηχανῶνται διὰ τὸ τῆς φιλοπλουτίας ἔγκλημα. Διὸ τὴν ἀγαθὴν ἐξελεξω μερίδα κοινολογῶν μοι ἐμπιστευομένοις πατριώταις, τὰ ἐχεμυθείας δεόμενα». Σημείωσε, ἐπίσης, ὅτι «ὁ Πατριάρχης Γρηγόριος τὴν ἐποχὴ αὐτὴ ἔχει ἕναν διπλὸ ρόλο ἐσωτερικά. Ἔχει δεχτεῖ ὅτι εἶναι ὁ ἐκπρόσωπος ὅλων τῶν ὀρθοδόξων χριστιανῶν, ὄχι μόνο τῶν Ρωμηῶν, ἀλλὰ καὶ τῶν ἄλλων ἐθνικοτήτων, ἀλλὰ ἔχει δεχθεῖ, ἀκόμη, ὅτι ὁποιαδήποτε ἀντιπαράθεση γίνει μὲ τὸ καθεστὼς τοῦ Σουλτάνου θὰ πληρωθεῖ μὲ τὴν κεφαλὴ τοῦ ἴδιου του, ἀλλὰ καὶ μὲ τὸν σφαγιασμὸ χιλιάδων ὀρθοδόξων χριστιανῶν. Εἶναι ἀπὸ αὐτὰ τὰ μυστικὰ τῆς διοικήσεως διὰ μέσου τῶν αἰώνων, ποὺ μόνο αὐτοὶ ποὺ ἔχουν ὑπεύθυνες θέσεις πολὺ ψηλὰ μποροῦν νὰ καταλάβουν. Ὁ Πατριάρχης συνεργαζόμενος μὲ τὸν Ἠσαΐα Σαλώνων τοῦ ἔχει ἀναθέσει τὴν κατήχηση, τὸν ἀγώνα τῆς ἐπαναστάσεως καὶ τὴν διοργάνωση στὶς ἐπαρχίες Βοιωτίας, Φωκίδος καὶ Λοκρίδος. Ἔτσι λοιπόν, τοῦ στέλνει τὸ γράμμα αὐτὸ καὶ τοῦ λέει ὅτι τὰ δύο γράμματα, πού μοῦ ἔστειλες, τὰ ἔλαβα ἀπὸ τὰ χέρια τοῦ ἐκλεκτοῦ Γαλαξιδιώτη Καπετάνιου Φούντα καὶ ἔμαθα πληροφορίες, ὅμως ἀδελφὲ πρόσεχε. Οἱ μέρες εἶναι πονηρὲς καὶ χρειάζεται πολλὴ προσοχή. Γύρω σου ὑπάρχουν πολλοὶ φιλοπατριῶτες καὶ πατριῶτες. Πρόσεχε πῶς μιλᾶς στοὺς μὲν καὶ πῶς στοὺς δέ. Διότι οἱ φιλοπατριῶτες, αὐτοὶποὺ λένε ὅτι ἀγωνίζονται, ἀγωνίζονται μόνο γιὰ τὸν πλοῦτο καὶ τὰ χρήματα. Ὑπάρχει πολὺ μοχθηρία καὶ ἀντιζηλία καὶ ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὴν προσοχή μας τὸ πῶς θὰ πάει ὁ ἀγώνας».
.                     Παράλληλα, ὁ Ἀρχιεπίσκοπος ἀναφέρεται καὶ στὸ σημεῖο, ὅπου ὁ Πατριάρχης μνημονεύει στὸν Σαλώνων τὴν κίνηση τοῦ Παπανδρέα ὑπογραμμίζοντας ὅτι «καλὴ ἦταν ἡ πράξη, ὅμως, πρόσεχε νὰ τὸν στηρίζεις κρυφὰ καὶ νὰ τὸν ἐπικρίνεις φανερά. Καὶ νὰ θυμᾶσαι ὅτι τὸ Πάσχα εἶναι ἐγγύς, ἐννοώντας ὄχι τὴν πασχαλινὴ ἑορτή, ἀλλὰ τὴν ἑορτὴ τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, τὴν ἀρχὴ τῆς ἐπαναστάσεως».
.              Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος τόνισε, ἐξ ἄλλου, ὅτι «ἕνα ἁπλὸ γράμμα σὲ ἕνα χαρτὶ μαρτυρεῖ πῶς ἦταν ὁ Πατριάρχης, πῶς σκεφτόταν καὶ πῶς μαρτύρησε. Λένε γιὰ παράδειγμα ὅτι ὁ Πατριάρχης δὲν ἤθελε τὴν ἐπανάσταση, ἴσως νὰ ἔχουν κάποια δικαιολογημένα στοιχεῖα, ἀλλὰ δὲν ξέρουν τὸ βάθος, πῶς σκέφτονται καὶ πῶς ἐνεργοῦσε. Αὐτὸ ἀποδεικνύεται μὲ τὸν μαρτυρικό του θάνατο».
.              Ἐπεσήμανε, ἀκόμη, πὼς εἶναι ἰδιαίτερη εὐλογία ὅτι τὸ σκήνωμα τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Ε´ εἶναι σὲ αὐτὸν τὸν καθεδρικὸ ναὸ καὶ συμπλήρωσε ὅτι «ὅλοι ὅσοι θέλουν νὰ ἀναβαπτιστοῦν, κάθε φορὰ ποὺ ἔχουμε προβλήματα καὶδυσκολίες, ἰδιαίτερα τῆς πατρίδας μας, νὰ προσεγγίζουμε αὐτὴν τὴν λάρνακα, νὰ τὴν ἀσπαζόμαστε καὶ νὰἀναλογιζόμαστε αὐτούς, οἱ ὁποῖοι ἀγωνίστηκαν μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο καὶ προσέφεραν τόσα σὲ αὐτὸν τὸν τόπο καὶ νὰμὴν τοὺς περιφρονοῦμε ἢ νὰ τοὺς κακολογοῦμε, ἀλλὰ νὰ προσπαθοῦμε νὰ μποῦμε στὸν ἐσωτερικό τους κόσμο». Ὁλοκληρώνοντας τὸν λόγο του ὁ Ἀρχιεπίσκοπος προσέθεσε ὅτι «σήμερα ἡ Ἱερὰ Σύνοδος εἶχε προγραμματίσει νὰτελεσθεῖ σὲ αὐτὸν τὸν χῶρο μία μεγάλη Θεία Λειτουργία μὲ ὅλα τὰ μέλη τῆς Συνόδου καὶ πολὺ κόσμο, γιὰ νὰἀναδείξουμε τὸ γεγονός, ἀλλὰ καὶ τὴν χρησιμότητα αὐτῶν τῶν γεγονότων, ποὺ πρέπει νὰ ἐπαναφέρουμε κάθε φορὰστὴν μνήμη μας. Δυστυχῶς ἡ πανδημία τὸ ἐμπόδισε. Ὅμως, τὰ ἐμπόδια δὲ μποροῦν νὰ εἶναι κώλυμα, διότι κάθε φορά, ὅταν σκεφτόμαστε καὶ ἀγωνιζόμαστε μὲ τὸν τρόπο ποὺ μᾶς ἔμαθε ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Ε´ σκεφτόμαστε ὅτι κι αὐτὸ θὰ περάσει καὶ τὸ Πάσχα εἶναι ἐγγύς. Τὸ κάθε Πάσχα γίνεται δική μας μέρα γιορτῆς».

ΣΧ. «ΧΡ. ΒΙΒΛ»: Ἕνα κήρυγμα μὲ πολὺ νόημα. Εἶναι εὐδιάκριτος ὁ παραλληλισμὸς ἀνάμεσα στοὺς κατηγόρους τοῦ Ἁγ. Γρηγορίου Ε´ καὶ σὲ τρέχουσες καταστάσεις…! «Τὰ μυστικὰ τῆς διοικήσεως διὰ μέσου τῶν αἰώνων μόνο αὐτοὶ ποὺ ἔχουν ὑπεύθυνες θέσεις πολὺ ψηλὰ μποροῦν νὰ τὰ καταλάβουν» καὶ ὄχι ὅσοι εὔκολα λοιδωροῦν, κραυγάζουν καὶ κατηγοροῦν ἀνεύθυνα.

Ο ΑΝΤΡΕΑ ΣΕΝΙΕ ΣΥΜΒΟΛΟ ΚΑΤΑΔΙΚΗΣ ΤΗΣ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑΣ (Γ. Ν. Παπαθανασόπουλος)

Ὁ Ἀντρέα Σενιὲ σύμβολο καταδίκης τῆς τρομοκρατίας

Τοῦ Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

 .                  Τὶς ἡμέρες αὐτὲς καὶ ἕως τὶς 31 Ἰουλίου προβάλλεται μέσῳ διαδικτύου ἀπὸ τὴν ἘθνικὴΛυρικὴ Σκηνὴ (ΕΛΣ) ἡ ὄπερα τοῦ Ἰταλοῦ μουσουργοῦ Οὐμπέρτο Τζορντάνο «Ἀντρέα Σενιέ». Πρόκειται γιὰ τὸν μεγάλο Ἑλληνογάλλο ποιητὴ (ἡ μητέρα του ἦταν Ἑλληνίδα), ὁ ὁποῖος στὰ 32 του χρόνια ὑπῆρξε θύμα τῆς τρομοκρατίας τῆς Γαλλικῆς Ἐπανάστασης.
.                  Ἀπὸ τὴν ΕΛΣ ἀνακοινώθηκε πὼς ἡ παρουσίαση τῆς ἐν λόγῳ ὄπερας ἀποτελεῖ τὴ συμμετοχή της στὴν 200ή ἐπέτειο ἀπὸ τὴν Ἐθνεγερσία. Κάποιοι Ἕλληνες, ὀπαδοὶ τοῦ Ροβεσπιέρου, ὑποστηρίζουν τὸν παραλογισμὸ ὅτι ἡ ὄπερα αὐτὴ δείχνει τὴν ἐπίδραση τῆς Γαλλικῆς Ἐπανάστασης στὴν Ἑλληνικὴ τοῦ 1821. Ἡ ἀλήθεια εἶναι πὼς ὁ Ἀντρέα Σενιὲ (1762-1794) καὶ ἡ ὄπερα τοῦ Τζορντάνο καταδικάζουν τὴν τρομοκρατία τῆς Γαλλικῆς Ἐπανάστασης. Ὁ Σενιὲ ἐτάχθη ὑπὲρ τῆς Γαλλικῆς Ἐπανάστασης, καταδίκασε ὅμως ἀνοιχτὰ τὴν τρομοκρατία. Γι’ αὐτὸ ἐκτελέστηκε στὴν γκιλοτίνα, γαλλικὴ ἐφεύρεση γιὰ τὴ βιομηχανοποίηση τοῦ ἀποκεφαλισμοῦ Γάλλων πολιτῶν. Ὑπενθυμίζεται ὅτι ὁ Κωλέττης βέβαιος γιὰ τὴν σὲ θάνατο καταδίκη τῶν Κολοκοτρώνη καὶ Πλαπούτα εἰσήγαγε γκιλοτίνα γιὰ νὰ ἐκτελεσθοῦν…
.                    Εἶναι λυπηρὸ πὼς σήμερα Ἕλληνες δικαιολογοῦν τὴν τρομοκρατία τῆς ΓαλλικῆςἘπανάστασης. Λ.χ. παραγωγὸς ἐκπομπῆς στὸ Γ΄ Πρόγραμμα τῆς Ἑλληνικῆς Ραδιοφωνίας μιλώντας μὲ τὸν σκηνοθέτη τῆς παράστασης τῆς ΕΛΣ ὑποστήριξε πὼς δὲν γίνονται ἐπαναστατικὲς  ἀλλαγὲς χωρὶς νὰ χυθεῖ αἷμα… Δικαιολόγησε δηλαδὴ τὴν ἐγκληματικὴ νοοτροπία τοῦ Fouquier-Tinville, προέδρου τοῦ ἐπαναστατικοῦ δικαστηρίου ποὺ καταδίκασε σὲ θάνατο τὸν ἀθῶο Σενιέ,  γιατί «ἡ Ἐπανάσταση δὲν ἔχει ἀνάγκη τοὺς ποιητές». Ὁ Σενιὲ ἀγαποῦσε τὴν Ἑλλάδα καὶ τὴ Δημοκρατία καὶὀρθῶς ἡ ΕΛΣ τὸν τιμᾶ.
.                  Ἐδῶ καὶ πολλὰ χρόνια ἡ  ἀριστερὴ ἰντελιγκέντσια τῆς χώρας μας ὑπερτονίζει τὴνἐπίδραση τῆς Γαλλικῆς Ἐπανάστασης στὴν Ἑλληνικὴ καὶ ἐπιδιώκει νὰ μεταφέρει στὴ σύγχρονη Ἑλλάδα τὸ γεμάτο ἰδεολογικὸ μίσος καθεστώς, ποὺ οἱ Ἰακωβίνοι προώθησαν στοὺς Γάλλους. Ὡς παραδείγματα ἐπιρροῆς τῆς Γαλλικῆς Ἐπανάστασης στὴν Ἑλληνικὴ ἀναφέρονται οἱ Ἀδαμάντιος Κοραὴς καὶ Ρήγας Βελεστινλής. Ἀλλὰ καὶ οἱ δύο ΟΥΔΕΜΙΑ σχέση εἶχαν μὲ τὴν ὁλοκληρωτικὴ νοοτροπία καὶ μὲ τὸ ταξικὸ καὶ ἰδεολογικὸ μίσος, ποὺ προώθησαν στὴ χώρα τους οἱ Γάλλοι ἐπαναστάτες. ΠΟΥΘΕΝΑ δὲν ἐπικροτοῦν τὴν τρομοκρατία. ΠΟΤΕ δὲν σκέφθηκαν νὰ προτείνουν τὴ δημιουργία ἄθεου κράτους, μὲ διωγμοὺς σὲ βάρος τῶν χριστιανῶν. Ἀντίθετα, ΠΑΝΤΟΤΕ ὑποστήριζαν τὴν Ὀρθοδοξία.
.                  Ὁ Ρήγας ἐπικαλεῖται τὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ γιὰ τὴν ἀπελευθέρωση τῶν Ἑλλήνων καὶἔβλεπε τὴν Ὀρθοδοξία ὡς τὴν πνευματικὴ βάση  λειτουργίας τοῦ ἐλεύθερου κράτους. Ὁ Κοραὴς εἰς τὰς «Πολιτικᾶς Παραινέσεις πρὸς τοὺς Ἕλληνας» σημειώνει πὼς «στὴ νέα πολιτεία τῶν Γραικῶν οἱκοσμικοὶ ἄνδρες καὶ γυναῖκες πάσης τάξεως ἄνθρωποι, πρέπει νὰ ὑποχρεώνωνται μὲ ποινὴν ἀτιμίας νὰ διδάσκωσι τὰ τέκνα των τὴν εὔκολον τριμερῆ ταύτην παιδείαν ἀντάμα μὲ τῆς θρησκείας τὴν κατήχησιν». Ὁ Κοραὴς στὴν Αὐτοβιογραφία του ἀντίθετα καταδικάζει τὴν τρομοκρατία τῶν ἄθεων Γάλλων Ἐπαναστατῶν καὶ τοὺς κατηγορεῖ ὅτι ἔτσι παρέδωσαν τὴν ἐξουσία εἰς «δημαγωγὸν δεινότερον», τὸν Ναπολέοντα, ὁ ὁποῖος προτιμοῦσε «τὰ βρομερὰ τῶν βρομερῶν κολάκων θυμιάματα».-

ΠΑΠΑ-ΘΥΜΙΟΣ ΒΛΑΧΑΒΑΣ: Ο ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗΣ ΚΑΙ ΜΑΡΤΥΡΑΣ ( Γ. Ν. Παπαθανασόπουλος)

Παπὰ Θύμιος Βλαχάβας: Ὁ Ἐπαναστάτης καὶ μάρτυρας

Τοῦ Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

 .                 Ὁ παπὰ Εὐθύμιος Βλαχάβας (1760-1809) εἶναι ἕνας ἀπὸ τοὺς πιὸ σημαντικοὺς προεπαναστατικοὺς ἥρωες, ποὺ ἔριξαν τὸν σπόρο τῆς Ἐλευθερίας καὶ τῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821. Τὰ ὅσα πέρασε ἀπαθανάτισαν τὰ δημοτικά μας τραγούδια καὶ οἱ Ρήγας, Κολοκοτρώνης, Παν. Σοῦτσος, Αἰνιάν, Σάθας καὶ οἱ ξένοι λόγιοι Πουκεβίλ, Ἔμερσον, Φοριέλ, Καρὲλ καὶ ἄλλοι.
.                  Ὁ πατέρας τοῦ παπα-Θύμιου, Ἀθανάσιος Βλαχάβας, ἦταν ἐπικεφαλῆς τῶν ἀρματολῶν στὰ Χάσια, ὀρεινὴ περιοχὴ (1564 μ.), ΒΔ τῆς Καλαμπάκας καὶ στὰ σύνορα τοῦ Νομοῦ Τρικάλων μὲτὸ Νομὸ Γρεβενῶν. Πιστὸς Χριστιανὸς ἀνακαίνισε τὴ Μονὴ Ὑπαπαντῆς Μετεώρων καί, περὶ τὸ1765, δέχθηκε τὸν Ἅγιο Κοσμᾶ τὸν Αἰτωλό, ποὺ  σφράγισε τὴ ζωή του καὶ ὅλων τῶν κατοίκων τῆς περιοχῆς. Σὲ ἡλικία 76 ἐτῶν λέγεται ὅτι πραγματοποίησε τὴν ἐπιθυμία του νὰ μεταβεῖ πεζὸς στὰἹεροσόλυμα καὶ ἐκεῖ νὰ ἀποθάνει (Βλ.σχ. Θωμᾶ Παπακωνσταντίνου «Τὸ προεπαναστατικὸ κίνημα τοῦ παπα-Εὐθυμίου Βλαχάβα στὴ Θεσσαλία (1807-1809) καὶ οἱ ξένοι ἱστορικοὶ – περιηγητές», ἐκδ. Ὄλυμπος, Ἀθήνα, 1998, σελ. 14).
 .                  Ὁ Ἀθανάσιος Βλαχάβας εἶχε τέσσερις γιούς. Κάποιος ἔπρεπε νὰ ἀναλάβει τὸἀρματολίκι. Ὅλοι ἔκριναν πιὸ ἄξιο τὸν παπὰ Θύμιο. Αὐτὸς ἕως τότε ἐπιτελοῦσε μὲ ζῆλο τὰἐκκλησιαστικά του καθήκοντα. Κοντὰ σὲ αὐτὰ μέσα ἀπὸ τὴν «Ἀποκάλυψη» τοῦ Ἰωάννου καὶ τὸν «Χρησμό, ἤτοι προφητεία τοῦ μακαρίου ἱερομονάχου Ἀγαθαγγέλου» δίδασκε τοὺς Ἕλληνες ὅτι τὸπρῶτο βεβαιώνει γιὰ τὴν τελικὴ νίκη τῶν Χριστιανῶν ἐπὶ τῶν ἀπίστων καὶ τὸ δεύτερο ὅτι μὲ τὴβοήθεια τοῦ «ξανθοῦ γένους» ἔρχεται ἡ ἐλευθερία καὶ ἡ ἐθνικὴ ἀποκατάσταση (Τάκη Λάππα «Μπαρουτοκαπνισμένα Ράσα», ἐκδ. «Ἀτλαντίς», Ἀθῆναι, σελ. 76).
.                  Ὁ παπὰ Θύμιος  Βλαχάβας ἀνέλαβε ἀρχηγὸς στὸ ἀρματολίκι, καὶ σταμάτησε νὰ τελεῖτὰ ἱερατικά του καθήκοντα, ἀλλὰ ποτὲ δὲν ἔβγαλε τὸ ράσο. Ἀπὸ τὸ 1794 ἐμφανίζεται ὡς δραστήριος ὁπλαρχηγός, κάτι ποὺ ἀνησύχησε τὸν Ἀλὴ Πασὰ καὶ ἐπιζήτησε νὰ τὸν ἐξοντώσει χωρὶς πάντως ἐπιτυχία, ἕως τὸ 1809. Ὁ Πασὰς τῶν Ἰωαννίνων ἔβλεπε ὅτι ἐμπόδιο στὰ σχέδια του νὰ δημιουργήσει ἕνα ἀνεξάρτητο ἀπὸ τὴν Πόλη τουρκαλβανικὸ κράτος ἦταν οἱ Σουλιῶτες καὶ οἱΚλέφτες. Πρῶτα ἐπιδίωξε καὶ τελικά, τὸ 1803,  μετὰ ἀπὸ αἱματηρότατους πολέμους καὶ ἠρωικότατη ἀντίσταση τῶν Σουλιωτῶν, πέτυχε νὰ τοὺς ἀναγκάσει νὰ ἀποσυρθοῦν ἀπὸ τὰ μέρη τους. Εἶχε ἔρθει ἡ σειρὰ τῶν Κλεφτῶν καὶ πρώτου τοῦ παπᾶ Θύμιου Βλαχάβα, ποὺ ἐνέπνευσε πατριωτικὸ ἐπαναστατικὸ συναίσθημα στοὺς Ἕλληνες.
.                  Ρωσία, Γαλλία καὶ Ἀγγλία ἔδιναν ὑποσχέσεις στοὺς Ἕλληνες γιὰ ἐλευθερία, ἀλλὰ δὲν προχωροῦσαν σὲ μία συνδυασμένη καὶ ἀποφασιστικὴ ἐκστρατεία διαλύσεως τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας, σὲ συνεργασία μὲ τοὺς ὑπόδουλους  χριστιανικοὺς λαούς της, στοὺς ὁποίους νὰἀπέδιδαν τὴν ἀνεξαρτησία. Συμφέροντα καὶ γεωπολιτικοὶ ἀνταγωνισμοὶ δὲν τοὺς ἄφηναν. Μόνο γιὰτὰ Ἑπτάνησα ἔδειξαν ἐνδιαφέρον καὶ οἱ τρεῖς χῶρες. Πάλι γιὰ τὸ συμφέρον τους.
.                  Τὸ 1800 οἱ Ρῶσοι σὲ συνεργασία μὲ τοὺς ἄσπονδους φίλους τους Ὀθωμανοὺς καταλαμβάνουν τὰ Ἑπτάνησα καὶ «ἀναγνωρίζουν τὴν ἀνεξαρτησία τῆς πολυπαθοῦς ταύτης τοῦἑλληνισμοῦ γωνίας» (Βλ.σχ. Κων. Σάθα «Τουρκοκρατούμενη Ἑλλάς», Τύπ. Ἀνδ. Κορομηλᾶ, 1869, σέλ. 569). Τὴν κυριαρχία τοὺς οἱ Ρῶσοι τὴ διατηροῦν ἕως τὸ 1807, ὅταν μὲ τὴ Συνθήκη τοῦ Τίλσιτ, μεταξὺ τῶν Ναπολέοντα καὶ Ἀλεξάνδρου Α΄, οἱ Ρῶσοι παραχωροῦν τὰ Ἰόνια νησιὰ στοὺς Γάλλους. Τότε παρεμβαίνει ἡ Ἀγγλία, ἡ ὁποία τελικὰ τὸ 1814 τὰ κατακτᾶ  ἀπὸ τοὺς Γάλλους καὶ τὰ διατηρεῖἕως τὸ 1864, ποὺ  ἑνώνονται μὲ τὴν Μητέρα Ἑλλάδα.
.                  Γιὰ τὴν ὑπόλοιπη Ἑλλάδα οἱ Ρῶσοι τὸν 18ο αἰώνα ἔσπρωχναν τοὺς Ἕλληνες νὰἐπαναστατήσουν καὶ μετὰ τοὺς ἐγκατέλειπαν στὸ ἔλεος τοῦ βάρβαρου δυνάστη. Συνέβη μὲ τὰὈρλωφικά, μὲ τὸν Λάμπρο Κατσώνη καὶ μὲ τὸν παπὰ Θύμιο Βλαχάβα. Τὸ 1806 ἀρχίζει ἕνας νέος ρωσοτουρκικὸς πόλεμος, ποὺ κράτησε ἕως τὸ 1812. Οἱ Ρῶσοι τὸ 1808  προέτρεψαν τὸν παπὰ Θύμιο Βλαχάβα νὰ πάρει τὰ ὅπλα, μαζὶ μὲ τοὺς ἄλλους ὁπλαρχηγοὺς  γιὰ νὰ ἀπελευθερώσουν τὸ Γένος τους. Ὁ παπὰ Θύμιος κινήθηκε δραστήρια καὶ πετυχημένα, ἔτσι ποὺ συγκεντρώθηκε ἱκανὸςἀριθμὸς ἐπαναστατῶν. Μετὰ ἀπὸ κατάλληλη προετοιμασία ἡ σύσκεψη τῶν ὁπλαρχηγῶν στὸνὌλυμπο ὅρισε ὡς ἡμέρα ἐκρήξεως τῆς Ἐπανάστασης τὴν 29η Μαΐου, ἡμέρα τῆς Ἁλώσεως τῆς Κωνσταντινούπολης. Ὅλα πήγαιναν κατ᾽ εὐχήν, ὅταν «κατάπτυστος Ἕλλην, ὁ ἀρματολὸς τοῦ Μετσόβου Δεληγιάννης ἐπρόδωκεν εἰς τὸν Ἀλὴν τὸ σχέδιον καὶ τὰς διακλαδώσεις τῆς Ἐπαναστάσεως μετὰ τῆς ὁποίας καὶ ὁ ἴδιος ἐνόρκως συνεδέετο…». (Σάθα, ὅ.π., σελ. 588).
.                  Οἱ Ἕλληνες τῆς Ἠπείρου, πληροφορήθηκαν τὴν προδοσία καὶ εἰδοποίησαν τὸν παπὰΘύμιο. Ἐκεῖνος ἀκράτητος σήκωσε τὴ σημαία τῆς Ἐπαναστάσεως στὶς 5 Μαΐου 1808, νωρίτερα ἀπὸτὴν καθορισμένη ἡμερομηνία. Γιὰ τὸν Ἀλὴ πασὰ ἦταν ἡ εὐκαιρία νὰ τελειώσει μὲ τὸν Βλαχάβα, ὅπως τελείωσε μὲ τοὺς Σουλιῶτες. Πέντε χιλιάδες Τουρκαλβανοὶ ὑπὸ τὸν γιό του Μουχτὰρ καὶ μαζὶ μὲ τὸν Δεληγιάννη στὶς 8 Μαΐου ἔφτασαν στὴν Καλαμπάκα, ὅπου ἦσαν συγκεντρωμένοι 600 περίπου ἀντάρτες. Μετὰ ἀπὸ λυσσώδη μάχη καὶ στερούμενοι οἱ Ἕλληνες πολεμοφοδίων ἐπιχείρησαν μὲ τὰ σπαθιὰ καὶ μὲ κατὰ μέτωπο ἐπίθεση νὰ βροῦν διέξοδο. Ὅλοι τους φονεύθηκαν. Ὁ παπὰ Θύμιος βρισκόταν στὸν Ὄλυμπο ὅπου πῆγε καὶ στρατολόγησε πεντακόσιους περίπου στρατιῶτες. Φτάνοντας  στὴν Καλαμπάκα καὶ διαπιστώνοντας ὅτι οἱ ἐχθροὶ ἦσαν ἀριθμητικὰσυντριπτικὰ περισσότεροι ἀποσύρθηκε στὸν Ὄλυμπο, μὴ θέλοντας νὰ ὁδηγήσει τοὺς στρατιῶτες του σὲ βέβαιη σφαγή.
.                  Ὁ Βλαχάβας δὲν σταμάτησε στὴν Καλαμπάκα τὸν Ἀγώνα του νὰ ἀποκτήσει ἡ Πατρίδα του τὴν ἐλευθερία της. Ἀπὸ ὀρεσίβιος κλέφτης ἔγινε θαλασσινὸς καταδρομέας, μαζὶ μὲ ἄλλουςὁπλαρχηγούς. Ἡ ἐπιθυμία του γιὰ ἐλευθερία καὶ ὁ ζῆλος του γιὰ τὸ ἀποτέλεσμα προκάλεσαν ἀνησυχία στὴν Πύλη. Ἔτσι γιὰ νὰ ἠρεμήσουν τὰ πράγματα ὁ Σουλτάνος ἔδωσε διαταγὴ στὸν Ἀλὴ νὰ σταματήσει τοὺς διωγμοὺς τῶν χριστιανῶν στὴν Θεσσαλία καὶ παράλληλα χορήγησε ἀμνηστία στὸν παπὰ Θύμιο καὶ σὲ ὅλους τοὺς συναγωνιστές του, μὲ τὸν ὄρο νὰ καταθέσουν τὰ ὅπλα τους. Ὁ Ἀλὴς τὸν ἄκουσε. Δὲν ἐνδιαφερόταν τόσο νὰ ἐξοντώσει τοὺς πολλοὺς ἐπαναστάτες, ὅσο τὸν ἕνα, τὸν Βλαχάβα. Τελικὰ μὲ τέχνασμα  ἄνθρωποί του τὸν συνέλαβαν στὴν Κατερίνη καὶ τὸν ὁδήγησαν στὰ Γιάννενα. Ἐκεῖ δέθηκε σὲ πάσσαλο στὴν αὐλὴ τοῦ σεραγιοῦ, δεχόμενος τοὺς προπηλακισμοὺς καὶ τοὺς κολαφισμοὺς τοῦ τουρκικοῦ ὄχλου.
.                  Μάρτυρας τοῦ μαρτυρίου τοῦ παπα-Θύμιου ἦταν ὁ Πουκεβίλ, πρόξενος τότε τῆς Γαλλίας παρὰ τῷ Ἀλῇ Πασᾷ, ποὺ ἐξιστόρησε τὰ τραγικὰ γεγονότα καὶ τὶς τελευταῖες του στιγμές: «Ἐγνώριζε τὴν τύχην του καὶ μᾶλλον ἀτάραχος… ὕψωσε πρὸς ἐμὲ τοὺς πλήρεις γαλήνης ὀφθαλμούς του, ὡς νὰ μ’ ἐλάμβανε μάρτυρά του κατὰ τὴν ἐσχάτην ἐκείνην ὥραν… Μετὰ τῆς γαλήνης τοῦ δικαίου… ἠσθάνθη ἄνευ τρόμου καὶ παραπόνου τὰ κτυπήματα τῶν δημίων. Τὰ δὲ μέλη αὐτοῦ συρθέντα διὰ μέσου τῶν ὁδῶν τῶν Ἰωαννίνων, ἔδειξαν εἰς τοὺς ἐντρόμους Ἕλληνας τὰλείψανα τοῦ τελευταίου τῶν ἀρχηγῶν τῆς Θεσσαλίας» (Σάθα, ὅ.π., σελ. 591).-

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΙΣ ΤΟΥ 1821 ΚΑΙ Η ΔΟΥΛΕΙΑ ΤΟΥ 2021

Ἡ Ἑλληνική Ἐπανάστασις τοῦ 1821 καί ἡ Δουλεία τοῦ 2021

ὑπό
Ἰωάννου Ν. Καλλιανιώτου
Καθηγητοῦ τοῦ Πανεπιστημίου τοῦ Scranton

 

«Εἰς τήν δόξα, εἰς τήν δόξα, εἰς τήν δόξα τοῦ Θεοῦ,
τῆς ἁια-Τριάδος, τῆς Θεοτόκος, τοῦ ἁ-Γιάννη τοῦ Βαφτιστῆ
καί πάντα τῶν ἁγίων καί τοῦ ἁγίου Βασιλείου,
νά πρεσβέψει εἰς τήν παντοδυναμίαν του καί εἰς τήν βασιλείαν του,
νά μᾶς λευτερώσει τώρα εἰς τόν νέον ἔτος,
νά μᾶς λευτερώσει ἀπό τήν κακία μας,
ἀπό τήν διοτέλεια μας καί ἀπό τά πάθη μας καί ἀπό τήν ἐπιβουλίαν τῶν ξένων.»
(Ἰωάννης Μακρυγιάννης, Ὁράματα καί Θάματα)

.                        Ἡ Ἱστορική πορεία τοῦ Ἑλληνισμοῦ εἶναι πολύ μακρά καί τά γεγονότα, τά ὁποῖα ἔλαβον μέρος κατά τήν διάρκειαν τῶν χιλιετηρίδων τούτων πάμπολλα καί δύσκολον νά ἐξιστορηθοῦν καί ἀναλυθοῦν καί ἀκόμη δυσκολώτερον εἶναι νά ἑορτασθοῦν, καθ’ ὅτι αἱ Ἐθνικαί Ἐπέτειοι θά εἶναι συνεχεῖς. Ἡ δόξα, τό κῦδος, ἡ τιμή καί προσφορά αὐτοῦ τοῦ λαοῦ ὑπερτεροῦν τοιαῦτα πολλῶν ἄλλων λαῶν καί «πολιτισμῶν», ἀλλά καί αἱ δυσχέρειαι καί αἱ ἐθνικαί συμφοραί ἐπίσης πολλαί. Εἰς τήν Ἀρχαίαν Ἑλλάδα, αἱ λαμπραί ἡμέραι καί ἡ εὐημερία ἐδημιούργησαν μέγαν πολιτισμόν, παιδείαν, ἠθικήν φιλοσοφίαν, ἐπιστήμας καί τέχνας, τά ὁποῖα θαυμάζονται καί ἀντιγράφονται ὑπό πάντων τῶν λαῶν ἕως σήμερον.
.                        Ἡ ὑποταγή εἰς τούς Ρωμαίους κατέστησε τήν Ρώμην ὑποτελῆ εἰς τόν Ἑλληνικόν πολιτισμόν  καί παιδείαν. Τό ἐκπολιτιστικόν θαῦμα τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου εἶναι μία ἐμφανής δωρεά τῆς θείας Προνοίας εἰς τόν λαόν αὐτόν, ὁ ὁποῖος θά ἐγένετο ὁ νέος περιούσιος λαός τοῦ Θεοῦ καί ὄντως, θείᾳ Χάριτι, κατέστη ἐπί μίαν χιλιετηρίδα, ὡς Βυζαντινή (Μεσαιωνική Ἑλληνική Ὀρθόδοξος) Αὐτοκρατορία, τό φῶς τῆς Ἀνατολῆς καί τῆς Δύσεως. Τά λάθη του ὅμως, λόγῳ τῆς εὐημερίας, τῶν προστριβῶν καί ἀποδοχῆς τῶν αἱρετικῶν τῆς Εὐρώπης καί τῶν ἐσωτερικῶν προδοτῶν ὑπέρ τῶν βαρβάρων τῆς Ἀσίας,  ὑπέταξαν τήν χώραν, θείᾳ παραχωρήσει, εἰς τούς ἀλλοθρήσκους Μουσουλμάνους Ὀθωμανούς καί οὐχί εἰς τούς ἑτεροδόξους αἱρετικούς τῆς Δύσεως.
.                        Ἡ μετάνοια, ἡ πίστις, ἡ ἐκκλησία μέ τά κρυφά σχολειά, ἡ μνήμη τοῦ παλαιοῦ μεγαλείου τῆς χώρας, ἡ ἀγάπη πρός τήν πατρίδα καί ἡ ἀπάνθρωπος τετρακοσιοετής δουλεία ὡδήγησαν τόν Ἑλληνικόν λαόν εἰς τήν Ἐπανάστασιν τοῦ 1821. Αἱ ἐξεγέρσεις ἦσαν πάρα πολλαί κατά τήν διάρκειαν τῆς μακροχρονίου δουλείας, ἀλλά δέν εἶχεν ἔλθει ἀκόμη τό πλήρωμα τοῦ χρόνου. Ὁ Θεός δέν εἶχε ὑπογράψει ἀκόμη τήν ἐλευθερίαν τῆς χώρας. Ὅταν αὕτη ὑπεγράφῃ, ἀρχίζει ὁ μέγας καί ἄνισος ἀγών τῶν ἡρωϊκῶν ἐπαναστατῶν κατά μιᾶς ὁλοκλήρου Αὐτοκρατορίας, τῆς Ὀθωμανικῆς τοιαύτης. Τά συνθήματά των, «Ἐλευθερία ἤ Θάνατος», «διά τοῦ Χριστοῦ τήν πίστιν τήν ἁγίαν καί τῆς πατρίδος τήν ἐλευθερίαν».  Οἱ ἡρωϊκοί οὗτοι ἀγωνισταί ἦσαν πραγματικοί Ἕλληνες, πατριῶται καί πιστοί Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί. Τί νά εἴπωμεν διά τόν Ἰωάννην Μακρυγιάννην; Γράφει οὗτος τά γεγονότα, τά ὁράματά του, τά θαύματα τοῦ Χριστοῦ, τῆς Παναγίας καί τοῦ Ἁγίου του, τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου εἰς τά γραπτά ἔργα του.  Ὁ Ρήγας Φεραῖος, ὁ Θεόδωρος Κολοκοτρώνης,  ὁ Γεώργιος Καραϊσκάκης, ὁ Ἀλέξανδρος Ὑψηλάντης, ἡ Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, ὁ Ἰωάννης Καποδίστριας, ὁ Κωνσταντῖνος Κανάρης, ὁ Παλαιῶν Πατρῶν Γερμανός, ὁ Ἀθανάσιος Διάκος, ὁ Γεώργιος Κουντουριώτης, ὁ Ὀδυσσέας Ἀνδρούτσος, ὁ Ἀνδρέας Μιαούλης, ὁ Νικόλαος Κριεζώτης, ὁ Γρηγόριος Δικαῖος Φλέσσας (Παπαφλέσσας), ὁ Κίτσος Τζαβέλλας καί πλεῖστοι ἄλλοι κατέστησαν, μέ τήν πίστιν των εἰς τόν Θεόν, τήν ἀγάπην των διά τήν πατρίδα καί τήν αὐτοθυσίαν των, τήν χώραν μας ἐλευθέραν.
.                        Δυστυχῶς, ὅμως, ἡ ἐλευθερία αὕτη τῆς Ἑλλάδος ἦτο μερική καί κατ’ ἐπιταγήν τῶν Δυτικῶν «προστατῶν» της (Ἀγγλίας, Γαλλίας, Ρωσίας, Αὐστρίας, Γερμανίας, Ἰταλίας),  τῶν ὁποίων ἡ ζηλοφθονία πρός τόν μοναδικόν αὐτόν πολιτισμόν καί τήν ἀληθινήν πίστιν, τῶν Ἑλληνορθοδόξων ἦτο καί εἶναι μεγάλη. Οἱ Εὐρωπαῖοι, ὑπό κατοχήν καί οὗτοι μέ τήν Γαλλικήν Ἐπανάστασιν τῶν Ἰακωβιτῶν (Jacobins)  τό 1789, ἡ ὁποία ἦτο ἐπανάστασις τῶν Ἑβραιομασόνων Ἰακωβιτῶν κατά τῶν Χριστιανῶν Βασιλέων τῆς Γαλλίας (Λουδοβίκου 16ου καί τῆς Μαρίας Ἀντουανέττας, τούς ὁποίους καί ἀπέκτειναν) καί ἐν συνεχείᾳ μέ τήν Ἐπανάστασιν τῶν Ἑβραίων Μπολσεβίκων (1917)  καί τήν δολοφονίαν τοῦ Ὀρθοδόξου Τσάρου Νικολάου καί τῆς οἰκογενείας του,  καί δυστυχῶς, κατά πάντων τῶν Εὐρωπαίων Χριστιανῶν. Τό 1957, ἐπέβαλλον οὗτοι τήν ὕποπτον νέαν ὑποταγήν τῆς Εὐρώπης διά τῆς ἀπάτης τῆς Εὐρωπαϊκῆς Οἰκονομικῆς Κοινότητος (ΕΟΚ, ΕΕ, Εὐρω-ζώνης, κ.λπ.). Ἡ χώρα μας καθίσταται δούλη ἐν ψευδο-ἐλευθερίᾳ ἀπό τό 1981, μέ τούς προδότας δουλοπρεπεῖς ψευδο-πολιτικούς της, τούς Κομμουνιστικο-ΠΑΣΟΚο-Κεντρῲους, ἕως σήμερον. Ἡ νέα αὕτη ὑποταγή κατέστη, ἐπί τῶν ἡμερῶν μας, μέ τόν ὕποπτον κορωνοϊόν των  (τόν βιολογικόν πόλεμόν των), τόν ἀμφιβόλου ἀσφαλείας καί ἠθικῆς ἐμβολιασμόν  καί τά μέτρα ἀναστολῆς τῶν ἀτομικῶν ἐλευθεριῶν, χειρίστη τῆς τοιαύτης τῆς βαρβαρο-Τουρκοκρατίας.
.                        Σήμερον, δέν θά ἠμπορέσουν νά ὑπάρξουν ἥρωες, διότι οἱ Νέο-ἐποχῖται ψευδο-πολιτικοί τῆς χώρας, ὡς ξένοι πράκτορες, ἐκτελοῦντες τάς ἐντολάς τῶν Jacobins (Illuminati) ἔχουν, διά τῆς σκοταδιστικῆς παιδείας των εἰς τά σχολεῖά μας, διά τῶν ἐγκληματικῶν (ἀμβλώσεων), τῶν ἀνθελληνικῶν καί ἀθέων νόμων (ἐξύψωσαν ἀκόμη καί τήν αἰσχράν διαστροφήν ὡς ἠθικόν μεγαλούργημα καί πολιτικόν των ἐπίτευγμα) καί διά τῆς ἀστυνομικῆς βίας, περιορίσει ὄχι μόνον ἐπαναστάσεις, ἀλλά καί τήν παραμικράν ἀντίδρασιν καί ἀντίστασιν κατά πάντων τῶν εἰσβολέων, καθ’ ὡς καί αὐτήν ταύτην τήν ἀτομικήν ἐλευθερίαν καί πᾶν δικαίωμα τοῦ Ἑλληνικοῦ λαοῦ. Ἡ τρέχουσα κοινωνικο-πολιτική κατάστασις, ὡς ὑπερτάτη δουλεία, δέν δύναται νά ἑορτάσῃ τήν διακοσιοστήν ἐπέτειον τῆς Ἐπαναστάσεως τοῦ 1821, καθ’ ὅτι οἱ ἴδιοι οἱ ψευδο-ἡγέται μας ἀποτελοῦν ἐχθρούς τῆς ἐλευθερίας τῶν Ἑλλήνων καί σκοπός των εἶναι ἡ νέα δουλεία, ἡ κατάργησις τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως (κλείσιμον τῶν ἐκκλησιῶν), ἡ ὑποταγή τῆς Ἑλλάδος εἰς τούς Μουσουλμάνους τῆς Ἀσίας καί Ἀφρικῆς (λαθρομετανάστας) καί ἡ ἐπιβολή τῆς παγκοσμίου δουλείας μέ τήν ὑποχρεωτικήν ἀποδοχήν τοῦ «θεοῦ» των.
.                        Τέλος, οἱ ἥρωες τοῦ 1821 ἐθυσιάσθησαν διά νά διατηρήσουν τήν πίστιν μας καί διά νά ἐλευθερώσουν τήν πατρίδα μας μέ τήν ἐκδίωξιν τῶν σφαγέων Μουσουλμάνων ἀπό τήν χώραν καί οἱ σημερινοί πολιτικοί μας τούς προσκαλοῦν καί πάλιν, μέ τά ἀνοικτά σύνορα τά ἑκατομμύρια τῶν λαθρομεταναστῶν, τούς ὁποίους ἐγκαθιστοῦν εἰς ὅλην τήν χώραν καί τούς ὑποδέχονται κατασκευάζοντες ἑκατοντάδες τζαμιά, ὡς καί τό περιβόητον τῶν Ἀθηνῶν, ὅπου ὤφειλον νά εἶχον κατασκευάσῃ εἰς τόν χῶρον τοῦτον τό Τάμα τοῦ Γένους (τόν Ναόν τοῦ Σωτῆρος)  διά τά 200 χρόνια τῆς ἐλευθερίας τῆς χώρας ἀπό τόν Σωτῆρα Χριστόν. Ἡ προδοσία των αὕτη εἶναι ἡ μεγαλυτέρα εἰς τήν Ἱστορίαν τῆς χώρας μας. Συνεπῶς, ἡ Ἑλλάς εὑρίσκεται ὑπό νέαν κατοχήν, τήν χειρίστην εἰς τήν πεντακισχιλιετῆ πορείαν της καί χρειάζεται μίαν Νέαν Ἐπανάστασιν ἀποτινάξεως τῶν ἐσωτερικῶν (δουλοπρεπῶν ψευδο-πολιτικῶν της) καί τῶν ἐξωτερικῶν ἐχθρῶν της (διεθνιστῶν ἑωσφορικῶν Illuminati). Καλόν Ἀγῶνα, Καλήν Λευτεριάν καί πρό παντός, Γρήγορην Ἐπιστροφήν εἰς τήν Ἑλληνορθόδοξον Παράδοσιν. Αἰωνία ἡ μνήμη τῶν ἡρωϊκῶν προγόνων μας, τῶν ὁποίων ἡ θυσία καί ἡ πίστις κατέστησαν ἡμᾶς, τούς ἐν πολλοῖς ἀγνώμονας, ἐλευθέρους.

1.“Though Greece was conquered, she defeated the conqueror and imported the arts in uncivilized Latium.” (Quintus Horatius Flaccus (65 B.C. – 8 B.C.) [Roman lyric poet]. Ἐπίσης, “Totum Graecorum EST” (All are Greek) [All from Greeks] (Marcus Tullius Cicero, 106 B.C.- 43 B.C.). Ὅρα, Phrases of foreign scholars for Greece,

http://diiomnymi.blogspot.com/2013/12/phrases-of-foreign-scholars-for-greece.html

2.Ὡς κατά τήν Μάχην Ματζικέρτ. Ὅρα, Ἰωάννου Ν. Καλλιανιώτου, «ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ 11ου καὶ 21ου ΑΙΩΝΟΣ», Christian Vivliografia, September 16, 2020, pp. 1-2 https://christianvivliografia.wordpress.com/2020/09/15/%e1%bd%81%ce%bc%ce%bf%ce%b9%cf%8c%cf%84%ce%b7%cf%84%ce%b5%cf%82-%cf%84%ce%bf%e1%bf%a6-%e1%bc%91%ce%bb%ce%bb%ce%b7%ce%bd%ce%b9%cf%83%ce%bc%ce%bf%e1%bf%a6/

3.Ὅρα, Της Πατρίδας χρώματα 1821 – 2021 Αφροδίτη Χαρπαντίδου. http://elefteriafreedom.blogspot.com/2021/03/1821-2021.html

4.Ὅρα, Ἀπομνημονεύματα Μακρυγιάννη, Πέλλα Ἱστορικά. Καθ’ ὡς ἐπίσης, Στρατηγοῦ Μακρυγιάννη Ὁράματα καί Θάματα, Μορφωτικό Ἵδρυμα Ἐθνικῆς Τραπέζη,. Ἀθήνα 2002.

5.Ὅρα, Ἱστορία τοῦ Θεοδώρου Κολοκοτρώνη, Ἑλληνική Ἀρχειακή Βιβλιοθήκη, 34, Ἐκδόσεις Πελασγός, Ἀθήνα 2003.
6.Ὅρα, Roderick Beaton, Greece: Biography of a Modern Nation, U.K.: Penguin Books, 2019.
7.Ὅρα, Memoirs Illustrating the History of Jacobinism, https://en.wikipedia.org/wiki/Memoirs_Illustrating_the_History_of_Jacobinism
8. Ὅρα, The Jewish Role in the Bolshevik Revolution and Russia’s Early Soviet Regime. https://www.ihr.org/jhr/v14/v14n1p-4_Weber.html
9. Ὅρα, John L.H. Keep, Nicholas II, Τsar of Russia, https://www.britannica.com/biography/Nicholas-II-tsar-of-Russia
  10.These vaccines are experimental and are not covered by Life Insurance companies. 16, ABC News, March 16, 2021.
11.Ὅρα, TO ΤΑΜΑ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ, https://www.noiazomai.net/tamatougenous.html

«O ΘΕΟΣ ΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΔΙΑ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ»

«Ὁ Θεὸς ἔδωσε τὴν ὑπογραφή Του
διὰ τὴν ἐλευθερίαν τῆς  Ἑλλάδος…»
(Θεόδωρος Κολοκοτρώνης)

Α. Κ. ΚΟΡΝΑΡΟΥ-ΚΑΛΑΜΑΡΑ
περιοδ. «Ὁ Κόσμος τῆς Ἑλληνίδος»,
Ἀρ. τ. 626, Μάρτιος -Ἀπρίλιος 2018 

.                           «Ἕλληνες, μὴ φοβεῖσθε. δὲν εἶναι πολλοὶ οἱ Τοῦρκοι, ὅπως σᾶς λέγουν. Κάνετε κουράγιο. Ἐγὼ θὰ βγῶ νὰ πολεμήσω. Ὁ Θεὸς εἶναι μὲ μᾶς, δὲ θὰ μᾶς ἀφήσει νὰ χαθοῦμε». Φώναζε μὲ τὴ βροντώδη φωνή του ὁ Γέρος τοῦ Μοριᾶ στοὺς Ἕλληνες, γιὰ νὰ πολεμήσουν, ὅταν φόβος καὶ τρόμος ἁπλώθηκε στὴν Πελοπόννησο μὲ τὴν ἐμφάνιση τῆς στρατιᾶς τοῦ Δράμαλη ( Ἰούλιος 1822). Τότε τὰ μέλη τῆς προσωρινῆς Κυβερνήσεως μέσα στὸν πανικὸ κατέφυγαν σὲ δύο γολέττες στὸ λιμάνι τῶν Μύλων, ἐνῷ ὁ Μαῖτλαντ, Ἄγλλος Ἁρμοστὴς στὰ Ἑπτάνησα, προφήτευσε: «Τὸν Αὔγουστο ἡ Ἑλλὰς δὲν θὰ ὑπάρχει». Μὰ ὁ Κολοκοτρώνης τὸν διέψευσε κι ἐκείνη τὴ φορά. Ποτὲ δὲν ἀμφέβαλλε γιὰ τὴ νικηφόρο ἔκβαση τοῦ ἐθνικοῦ μας Ἀγῶνα, γιατὶ εἶχε πίστη βαθιὰ πὼς ὁ Θεὸς δὲν ἐγκαταλείπει τὴν Ἑλλάδα. « Ὁ Θεὸς ἔδωσε τὴν ὑπογραφή Του διὰ τὴν ἐλευθερίαν τῆς Ἑλλάδος, δὲν τὴν παίρνει ὀπίσω»,συνήθιζε νὰ λέει μὲ ἐπιμονή.
.                           Ἦταν πολὺ σκληρὸ τὸ ἔργο του καὶ ἀγωνιῶδες. Ὁ ἴδιος ἐξομολογεῖται στὰ Ἀπομνημονεύματά του Διήγησις συμβάντων τῆς ἑλληνικῆς φυλῆς: «Ἡ ἀρχηγία ἑνὸς στρατεύματος Ἑλληνικοῦ ἦτον μία τυραννία, διατὶ ἔκαμνε καὶ τὸν ἀρχηγὸν καὶ τὸν κριτή, καὶ τὸν φροντιστή, καὶ νὰ τοῦ φεύγουν καθεημέρα καὶ πάλιν νὰ ἔρχωνται. νὰ βαστάῃ ἕνα στρατόπεδο μὲ ψέματα καὶ κολακείαις, μὲ παραμύθια, νὰ τοῦ λείπουν καὶ ζωοτροφὲς καὶ πολεμοφόδια καὶ νὰ μὴν ἀκοῦν καὶ νὰ φωνάζῃ ὁ ἀρχηγός, ἄλλον νὰ φοβερίζῃ, ἄλλον νὰ κολακεύῃ κατὰ τοὺς ἀνθρώπους». Ποῦ στηριζόταν λοιπὸν ὁ Κολοκοτρώνης καὶ πῶς ἄντεχε ἐπικηρυγμένος ἀπ’ τοὺς Τούρκους νὰ τρέχει στὰ Κύθηρα ἢ στὰ Ἑπτάνησα, νὰ πολεμᾷ στὴν Πελοπόννησο, νὰ γίνεται θῦμα συνωμοσίας σὲ ἐμφύλιες διαμάχες, νὰ φυλακίζεται, νὰ δικάζεται, νὰ καταδικάζεται σὲ θάνατο καὶ νά… μένει μέχρι τέλους ἀλύγιστος καὶ ἀνίκητος; « Ἔχω τὸ θάρρος μου εἰς τὸν Προστάτην τῆς Ἑλλάδος Θεόν», ἔλεγε. Ἀλλὰ καὶ ἐκείνη ἡ ἀρχαιοελληνικὴ περικεφαλαία στὸ κεφάλι του, μὲ τὸν μεγάλο λευκὸ σταυρὸ στὸ ἐμπρόσθιο μέρος, ἦταν σύμβολο Πατρίδας καὶ Θρησκείας.
.                           «Εἶναι θέλημα Θεοῦ. Εἶναι κοντά μας καὶ βοηθάει, γιατὶ πολεμᾶμε γιὰ τὴν πίστη μας, γιὰ τὴν πατρίδα μας, γιὰ τοὺς γέρους γονιούς, γιὰ τὰ ἀδύνατα παιδιά μας, γιὰ τὴ ζωή μας, τὴ λευτεριά μας… Καὶ ὅταν ὁ δίκαιος Θεὸς μᾶς βοηθάει, ποιὸς ἐχθρὸς ἠμπορεῖ νὰ μᾶς κάνει καλά;». Μὲ τέτοια λόγια, σὰν ἀπὸ θεία φώτιση, φτέρωνε τὶς καρδιὲς τῶν ἀγωνιστῶν ὁ Κολοκοτρώνης, καλώντας τους νὰ πολεμήσουν τὸν κατακτητή. Κι ἔτρεχαν κοντά του σὰν τὰ ρυάκια.
.                           Σὲ ὥρα φυγῆς καὶ σφαγῆς γεννήθηκε. Ἑτοιμόγεννη ἡ μάννα του Ζαμπία ἔτρεχε νὰ σωθεῖ, κυνηγημένη ἀπ’ τοὺς Τούρκους, καὶ τὸν γέννησε κάτω ἀπὸ μιὰ φτελιὰ στὸ Ραμοβούνι τῆς Μεσσηνίας, στὶς 30 Ἀπριλίου 1770, Δευτέρα τῆς Λαμπρῆς. Μέσα στὸν καθαρὸ ἀέρα τῆς φύσης κράτησε ὁ Θοδωράκηςβρέφος ἀμόλυντη τὴν πνοὴ τοῦ Θεοῦ στὰ σπλάχνα του καὶ τὸν θέριευε στὰ δύσκολα καὶ ἀδύνατα. Φόβος καὶ τρόμος ἔγινε στοὺς Τούρκους. «Πύργος δυνάμεως» καὶ μόνο τὸ ὄνομά του στὰ παλληκάρια του. «Εἶμαι ὁ Κολοκοτρώνης», τοὺς φώναζε, «ἀκολουθῆστέ με καὶ ἔχει ὁ Θεός».
.                           Ἀπ’ τὰ 15 του χρόνια ἁρματολός, στὰ 17 καπετάνιος. Ἄλλοτε κλέφτης στὴ στεριά, ἄλλοτε πειρατὴς μὲ τὸν Βλαχάβα καὶ τὸν Νικοτσάρα στὴ θάλασσα, ἔγινε ἔμπειρος στοὺς ἀγῶνες, καὶ ὑπηρετώντας στὸν ρωσικὸ στρατὸ στὰ Ἑπτάνησα ἢ μὲ τὸν βαθμὸ τοῦ ταγματάρχη στὸν ἀγγλικὸ ἔμαθε τὴν τακτικὴ τοῦ πολέμου καὶ ἔδειχε ἡγετικὲς ἱκανότητες. Στὰ Ἑπτάνησα μελέτησε καὶ τὴν Ἑλληνικὴ Ἱστορία. Σὲ ἡλικία 8-9 χρόνων εἶχε μάθει τὴν Ἀλφαβήτα καὶ λίγα γράμματα ἀπὸ τὰ ἱερὰ ἀναγνώσματα στὸ Μοναστηράκι τῶν Ἁγίων Θεοδώρων, κοντὰ στὸ Πυργάκι τῆς Πελοποννήσου. Ἐκεῖ ὁ πατέρας του Καπετὰν Κωνσταντής, κυνηγημένος ἀπὸ Τούρκους κι Ἀρβανιτάδες λίγο μετὰ τὰ Ὀρλωφικά, ἔκρυψε τὴ γυναῖκά του καὶ τὰ ἕξι μικρά τους γιὰ προστασία. «Εἰς τὸν καιρὸν τῆς νεότητάς μου ὅπου ἠμποροῦσα νὰ μάθω κάτι τι, σχολεῖα, Ἀκαδημίαι δὲν ὑπῆρχαν… Τὸ Ψαλτήρι, τὸ Κτωήχι, ὁ Μηνιαῖος καὶ αἱ Προφητεῖαι ἦσαν τὰ βιβλία ποὺ ἀνέγνωσα», διηγεῖται.
.                           Σὲ ἡλικία 20 ἐτῶν ἔκανε τὸν γάμο του καὶ ἀπέκτησε ἕξι παιδιά. Κι ὅταν μυήθηκε στὴ Φιλικὴ Ἑταιρεία τὸ 1828 στὴ Ζάκυνθο, μόλις ὁρκίσθηκε, εἶπε: « Ἐγώ, ἡ φαμίλια μου, τ’ ἅρματά μου, ὅ,τι ἔχω εἶναι γιὰ τὴν Ἑλλάδα». Ὅταν ἦρθε ἡ ὥρα, πῆρε τὸ μήνυμα ἀπὸ τὸν Ὑψηλάντη, καὶ ἀποβιβάστηκε στὴ Μάνη. « Ἔκοψα δύο σημαῖες μὲ Σταυρὸ κι ἐκίνησα». Μὲ τὸν Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη κήρυξαν τὴν Ἐπανάσταση στὴν Καλαμάτα στὶς 23 Μαρτίου 1821. Τὴν ἡμέρα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, 25 Μαρτίου, ἤθελαν νὰ κάνουν ἀρχή, γιὰ νὰ σημάνει καὶ ὁ Εὐαγγελισμὸς τοῦ Γένους μὲ τὸν Εὐαγγελισμὸ τῆς Θεοτόκου. Ἀλλὰ ἤδη μὲ τὴν ἀπελευθέρωση τῆς Καλαμάτας, ξημερώνοντας τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, ὁ κόσμος εἶχε ξεσηκωθεῖ.
.                          Ἀπ’ ὅπου περνοῦσαν ἠχοῦσαν οἱ καμπάνες χαρμόσυνα, οἱ ἱερεῖς τοὺς εὐλογοῦσαν, ὁ λαὸς τοὺς φιλοῦσε. «Οἱ Ἕλληνες ὅπου ὅλοι μὲ τὲς εἰκόνες ἔκαναν δέησι καὶ εὐχαριστίες… Μοῦ ἤρχετο νὰ κλαύσω ἀπὸ τὴν προθυμία ποὺ ἔβλεπα».« Ἡ ὥρα ἔφθασε. Τὰ πάντα εἶναι δικά μας, καὶ ὁ Θεὸς τοῦ παντὸς μεθ’ ἡμῶν ἔσεται…», ἔγραφαν σὲ ἐπιστολή τους ὁ Κολοκοτρώνης καὶ ὁ Παπαφλέσσας πρὸς τοὺς κατοίκους τῆς Ἀρκαδίας. Οἱ Τοῦρκοι ἔτρεχαν νὰ κλειστοῦν στὰ κάστρα. Ἡ ἐπανάσταση γενικεύθηκε στὴν Πελοπόννησο. Ὁ Κολοκοτρώνης ἀεικίνητος τὴν ἀλώνιζε ἀπ’ ἄκρη σ’ ἄκρη, μέρα καὶ νύχτα, καλπάζοντας μὲ τ’ ἄλογό του, ποὺ πετοῦσε, μὰ καὶ τὸ στιβαρό του πάτημα ἤξερε κορφοβούνια καὶ διάσελα, μονοπάτια κι ἀπόκρυφες λαγκαδιές. Οἱ Ἕλληνες ὅμως, ἀσυνήθιστοι ἀπὸ τὴ στρατιωτικὴ ζωὴ καὶ ἄοπλοι, ἄφηναν τὸ στρατόπεδο καὶ ἔτρεχαν στὶς οἰκογένειές τους. Τοὺς ἔβλεπε νὰ φεύγουν καὶ τοῦ ἔρχονταν δάκρυα.
.                          Νὰ τί μᾶς λέει ὁ ἴδιος: «Ἔκατσα ἕως ποὺ ἐσκαπέτισαν… ἀπὲ κατέβηκα κάτου, ἦτον μία ἐκκλησία εἰς τὸν δρόμον, ἡ Παναγία στὸ Χρυσοβίτζι, καὶ τὸ καθησιό μου ἦτον ὅπου ἔκλαιγα τὴν Ἑλλάς: Παναγία μου, βοήθησε καὶ τούτην τὴν φορὰν τοὺς Ἕλληνας νὰ ἐμψυχωθοῦν, καὶ ἐπῆρα ἕναν δρόμον κατὰ τὴν Πιάνα… ἐγὼ ἤμουν καὶ χωρὶς τουφέκι…». Ἡ προσευχή του εἰσακούστηκε. «Σὲ τρεῖς ἡμέρες ἔμασα 300 καὶ ἔρριξα τὸ ὀρδί μου εἰς τὴν Πιάνα ἀγνάντια ἀπὸ τὴν Τριπολιτσὰ τρεῖς ὥρες». Προστάτιδά του ἔνιωθε τὴν Παναγία κάθε στιγμή. Τὴν ἐπικαλοῦνταν καὶ μέσα ἀπὸ τὰ ὄνειρα. Ἀπολαυστικὴ εἶναι ἡ διήγηση τοῦ Φωτάκου: «Ὁ Κολοκοτρώνης, ὅταν διέταττε τὰς θέσεις εἰς τοὺς στρατιώτας, ἐκάθητο εἰς ἕνα μέρος, ἔγερνε τὴν κεφαλὴν καὶ ἐκαμώνετο ὅτι τάχα τοῦ ἤρχετο ὕπνος καὶ ὕστερα ἀπὸ ὀλίγον ἐξύπνα, ἔτριβε τὰ μάτια του, ἐχασμουργέτο καὶ ἔλεγεν ὅτι εἶδε ὄνειρον: μίαν γυναῖκα μὲ βουνήσια φορέματα καὶ ὅτι τάχα ἦτον ἡ Παναγία… ἐνῷ ἄλλες φορὲς ποὺ οἱ στρατιῶται ἤθελαν νὰ πολεμήσουν ἐνῷ δὲν ἔπρεπε, τοὺς ἔλεγε ὅτι δὲν εἶδε τὴν Παναγίαν».
.                          Ἐπὶ ἕξι μῆνες κράτησε ἡ πολιορκία τῆς Τριπολιτσᾶς. Ἡ ἅλωσή της (23 Σεπτεμβρίου 1821) παγίωσε τὴ θέση τῆς Ἐπανάστασης. Νοῦς καὶ ψυχὴ τῆς πολιορκίας ἦταν ὁ Κολοκοτρώνης, ἀλλὰ ἐκεῖνος ὁ φωτισμένος πολέμαρχος ἀπέδιδε τὴ νίκη στὸν Θεό. «Τώρα ὁ Ἅγιος Θεὸς ἠθέλησε καὶ μᾶς ἐδυνάμωσε καὶ ἐπήραμε τὴν Τριπολιτζά», γράφει.
.                          Στὰ Δερβενάκια, στὴν περίφημη δημηγορία του πρὶν ἀπὸ τὴ μάχη, τοὺς εἶπε, ὅπως ἀναφέρει ὁ Φωτάκος: « Ἀπόψε ἦλθεν ἡ Παναγία καὶ μοῦ εἶπεν ὅτι θὰ εἴμεθα νικηταὶ τόσον πολύ, ὅπου ἄλλην νίκην καλλιτέραν ἀπὸ τὴν σημερινὴν δὲν ἐκάμαμεν… ὁ Θεὸς εἶναι μὲ ἡμᾶς, νὰ μὴν σᾶς μέλλει τίποτε!…».
.                          Ἡ μάχη στὰ Δερβενάκια δόθηκε στὶς 22 Ἰουλίου 1822, ἀνήμερα τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς. Σὲ ὅλη τὴ διάρκεια τῆς μάχης, γράφει ὁ αὐτόπτης Φωτάκος, ὁ Κολοκοτρώνης ἔβαλε «τοὺς ἱερεῖς καὶ ἐδιάβαζαν παράκλησιν, ὁ Παπαγιαννόπουλος ἔψαλλε καὶ ὁ ἀρχηγὸς εἶχε τὸ κιάλι καὶ ἔβλεπε τοὺς Τούρκους…».
.                          Κι ὅταν τὴν ἑπομένη τοῦ θριάμβου μετέδωσε μὲ γράμμα του τὴν εἴδηση στοὺς Ὑδροσπετσιῶτες, γράφει: «Γνωστοποιῶ πρὸς ὅλους τοὺς πατριῶτας τὴν λαμπρὰν νίκην ὅπου ὁ Θεὸς καὶ ἡ χθὲς ἑορτάζουσα Ἁγία Παρασκευὴ μᾶς ἐχάρισεν…». Ἐκεῖνος σὰν νὰ μὴν ἔκανε τίποτε. Ἀφιερώνει τὴν τιμὴ καὶ πάλι στὸ Θεῖον!
.                          Ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ ὁ Κολοκοτρώνης, προσευχόταν σὰν παιδί, διάβαζε τὸ Εὐαγγέλιο, ἐκκλησιαζόταν τακτικὰ σὲ συγκεκριμένη ἐκκλησία τῆς Τριπολιτσᾶς, νήστευε, ἔκανε τάματα γιὰ τὴν πατρίδα του, συμμετεῖχε στὰ ἱερὰ Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας μας, εἶχε χτίσει ναὸ τῶν Ἁγίων Θεοδώρων μέσα στὸ κτῆμά του στὸ Ναύπλιο, καὶ μεγάλωσε τὸν ναὸ τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στὴν Ἀλωνίσταινα ἀπὸ τὰ λάφυρα τοῦ Δράμαλη. Ἐμεῖς τὸν βλέπουμε ὡς ἕναν ἀτρόμητο πολεμιστή, σκληρὸ καὶ ἀγριωπό, μὲ τὰ φλογερὰ μάτια καὶ τὴ βουερὴ φωνή, ἀδάμαστο καὶ ἀκατάβλητο, ὡς Ἡγέτη καὶ Ἀρχιστράτηγο! Ἀλλὰ ἐκεῖνος ἦταν ἄνθρωπος μὲ χάρες, εὐαίσθητος, μὲ βαθὺ θρησκευτικὸ συναίσθημα καὶ ἀρετὲς συνειδητοῦ χριστιανοῦ.
.                          Ἀμνησίκακος καὶ ὑποχωρητικός, προσπαθοῦσε νὰ ἀμβλύνει τὶς ἀντιθέσεις. «Θάψατε εἰς τὴν θάλασσαν τὰς ἔριδας καὶ τὰς διχονοίας», φώναζε, ὅταν τὸν ἀποφυλάκισαν ἀπὸ τὸν Προφήτη Ἠλία τῆς Ὕδρας, ἆρον ἆρον, γιὰ νὰ ἀντιμετωπίσει τὸν Ἰμπραήμ (1825). Συγχωροῦσε τοὺς ἐχθρούς του. Συγχώρησε τοὺς φονιάδες τοῦ ἀδελφοῦ Γιάννη καὶ ἐκείνους ποὺ σκότωσαν τὸν πατέρα του τὸ 1780 στὴν Καστάνιτσα τῆς Μάνης. «Ἠρκέσθη νὰ τοὺς ζητήσῃ τὸ τουφέκι τοῦ πατρός του, τὸ ὁποῖον λαβὼν περιηργύρωσε». Κι ὅταν σκοτώθηκε ὁ ἀγαπημένος του γιὸς Πᾶνος (1824), καὶ ὁ ἄλλος του γιός, ὁ Γενναῖος, ἀνακάλυψε τοὺς δράστες καὶ δὲν τοὺς σκότωσε, παρὰ μόνο τοὺς διέταξε νὰ φύγουν ἀπὸ τὴν Πελοπόννησο, «Ἔκανες πολὺ καλὰ ὡς Κολοκοτρώνης – ἂν τοὺς ἐσκότωνες, δὲν ἤσουν παιδί μου», τοῦ εἶπε ὁ Γέρος, ὅταν πληροφορήθηκε τὰ σχετικά (Θ. Ρηγόπουλος).
.                          Σεβόταν τὰ ἅγια Μυστήρια. Ἑκατὸν εἴκοσι παιδάκια εἶχε βαφτίσει, ὅλα Θοδωράκηδες καὶ Θοδωροῦλες, «γιὰ νὰ μὴν ξεχνάει πῶς τὰ λένε», ὅπως ἔλεγε χαριτολογώντας ὁ ἴδιος, ἀναφέρει ὁ Γ. Τερτσέτης. «Ἱερὸν μυστήριον» θεωρεῖ τὸν γάμο. «Κύριε Ρήγα Παλαμήδη. Ἐπειδὴ μεθαύριον Κυριακὴν ἀπεφασίσθη νὰ γίνῃ ἡ χαρὰ τοῦ υἱοῦ μου Πάνου, διὰ νὰ ἀνανεωθῇ λοιπὸν ἡ παλαιά μας συγγένεια διὰ τοῦ ἱεροῦ τούτου μυστηρίου, σὲ προσκαλῶ νὰ λάβῃς τὴν φροντίδα νὰ τὸν στεφανώσῃς. 8 Φεβρ. 1823, ὁ ἀδελφὸς Θεόδωρος Κολοκοτρώνης», ἔγραφε σὲ ἐπιστολή του στὸν Ρήγα Παλαμήδη.
.                          Ἀλλὰ καὶ τὴ νηστεία τηροῦσε μὲ μεγάλη συνέπεια ὁ ἴδιος, καὶ τοὺς στρατιῶτές του παρακινοῦσε νὰ νηστεύουν. Εἴκοσι τρεῖς ὧρες πολεμοῦσαν στὸ Βαλτέτσι (13 Μαΐου 1821). Νὰ τί γράφει γιὰ ἐκείνη τὴν πρώτη μεγάλη νίκη τοῦ Ἀγῶνα: « Ἐκεῖνος ὁ πόλεμος ἐστάθη ἡ εὐτυχία τῆς πατρίδος… Ἐπειδὴ ἐκείνην τὴν ἡμέραν ἦτο Παρασκευή, ἔβαλα λόγον ὅτι πρέπει νὰ νηστεύωμεν ὅλοι διὰ δοξολογίαν ἐκείνης τῆς ἡμέρας καὶ νὰ δοξάζεται εἰς αἰῶνας αἰώνων ἕως οὗ στέκει τὸ Ἔθνος, ὅτι ἦτον ἡ ἐλευθερία τῆς Πατρίδος».
.                          Σὰν πραγματικὸς πατέρας ἀγαποῦσε τοὺς στρατιῶτές του. Ὅπως γράφει ὁ ὑπασπιστής του Φωτάκος: «Προσπαθοῦσε νὰ τοὺς κάμῃ νὰ γνωρίζονται, ν’ ἀγαπιῶνται καὶ νὰ πονοῦνται μεταξύ των… Ἔπαιζαν, ὡμιλοῦσαν, ἔρριχναν τὸ λιθάρι, ἐχόρευαν, ἐπήδαγαν, καὶ ἔπειτα μὲ μίαν φωνὴν τοὺς ἐπανέφερε εἰς τὰ ἅρματα».
.                          Στὴ Χάρη τῆς Παναγίας εἶχε κτίσει ἕνα μοναστηράκι κι ἀποσυρόταν συχνὰ ἐκεῖ, ὅταν εὕρισκε εὐκαιρία, γιὰ νὰ προσεύχεται καὶ νὰ γαληνεύει. «Μία φορά», λέει ὁ Κολοκοτρώνης, «ἐπῆγα εἰς τὸ πανηγύρι τῆς Ἁγίας Μονῆς. αὐτὸ τὸ Μοναστήρι ἦτον μεγάλο καὶ ἐχαλάσθη εἰς τὴν πρώτην Τουρκιά. ὅταν ἐπέρασα, ἦτον μία μάνδρα χαλασμένη καὶ σκεπασμένη ἡ ἐκκλησιὰ μὲ κλάδους δένδρων. Τότε ἔταξα ὅτι: Παναγία, βοήθησέ μας νὰ ἐλευθερώσωμεν τὴν πατρίδα μας ἀπὸ τὸν τύραννο, καὶ νὰ σὲ φκειάσω καθὼς ἤσουν πρῶτα (1803). Μὲ ἐβοήθησε, καὶ εἰς τὸν δεύτερον χρόνον τῆς ἐπαναστάσεώς μας ἐπλήρωσα τὸ τάμα μου καὶ τὴν ἔφκειασα… Εἰς τὸ πανηγύρι τῆς Ἁγίας Μονῆς ἐπήγαινα κάθε χρόνο».
.                          Μὰ καὶ πόσο οὐρανόσταλτο μήνυμα θεώρησε κατὰ τὸ 1823 τὴν εἴδηση ὅτι στὴν Τῆνο βρέθηκε ἡ εἰκόνα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου. Μὲ δάκρυα χαρᾶς φώναξε: «Ἔ, τώρα πιὰ ὁ Θεὸς στερέωσε τὴν ὑπογραφή Του διὰ τὴν ἐλευθερίαν τῆς Ἑλλάδος…», κι ἂς ἦταν τότε σὲ ἔξαρση ὁ ἐμφύλιος σπαραγμός. Νὰ θεωρήσουμε πὼς ἡ Χάρη Της τὸν ἀντάμειψε γιὰ τὴν πίστη του, τὸν διαφύλαξε ἐν ζωῇ καὶ τὸν ἀξίωσε νὰ φθάσει προσκυνητὴς τῆς Ἁγίας Εἰκόνας στὸ νησί Της τὸ 1838;
.                          Πάντα μὲ τὴ μνήμη τοῦ Θεοῦ ζοῦσε ὁ Κολοκοτρώνης καί «ἐγκαρδίωνε», ὅπως ἔλεγε, τοὺς Ἕλληνες. Καὶ τοὺς φώναζε ἀποκαλώντας τους « Ἕλληνες», γιὰ νὰ τοὺς θυμίζει τὴν καταγωγή τους, ἀνακινώντας μέσα τους τὸ ἔνδοξο παρελθὸν τοῦ Γένους μας. Τότε ποὺ ὁ Ἰμπραήμ (1827) καλοῦσε μὲ ὑποσχέσεις τοὺς Μανιάτες «νὰ προσκυνήσουν»(νὰ πᾶνε μὲ τὸ μέρος του), ἦταν κίνδυνος νὰ προσκυνήσει ὅλη ἡ Πελοπόννησος. «Εἰς τὸν καιρὸν τοῦ προσκυνήματος», λέει στὴ Διήγησή του, «ἐφοβήθηκα μόνο διὰ τὴν πατρίδα μου». Ἔκανε ἀγῶνα καὶ τότε νὰ προλάβει «νὰ κινηθοῦν ὅσοι βαστοῦν ἅρματα καὶ πιστεύουν Χριστὸ καὶ ἀγαποῦν τὴν πατρίδα. Ἐλάτε νὰ ἀπαντήσουμε καὶ αὐτὸν τὸν μεγάλο κίνδυνο… Δοξολογίαις εἰς τὸν Ὕψιστον, ἄνδρες καὶ γυναῖκες». Ἀλλὰ καὶ ὅταν ὁ λαὸς θρηνοῦσε γιὰ τὴ δολοφονία τοῦ Ἰ. Καποδίστρια, ὁ Κολοκοτρώνης τοὺς παρηγοροῦσε καὶ τοὺς ἐμψύχωνε μὲ τοῦτα τὰ λόγια: « Ἕλληνες, πηγαίνετε στὰ σπίτια σας, μὴν ἔχετε κανένα φόβο, καὶ τοῦ Θεοῦ ἡ δύναμις θέλει τὰ οἰκονομήσει ὅλα». Ἀκόμα καὶ στὶς προσωπικές του κρίσιμες ὧρες ἐπικαλοῦνταν μόνο τὴ θεία δύναμη. Στὴ μεγάλη δίκη ( ἈπρίλιοςΜάιος 1834), ποὺ κατηγορήθηκε γιά «ἐσχάτη προδοσία» –ὅτι δῆθεν ἑτοίμαζε συνωμοσία μὲ ἄλλους ὁπλαρχηγοὺς ἐναντίον τοῦ ἀνήλικου βασιλιᾶ Ὄθωνα–, ὅταν ἄκουσε τὴν καταδίκη του εἰς θάνατον, ἔκανε τὸν σταυρό του λέγοντας: «Κύριε ἐλέησον! Μνήσθητί μου, Κύριε, ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ βασιλείᾳ Σου». Μὲ τὴν ἐνηλικίωση τοῦ Ὄθωνα, τοῦ δόθηκε χάρη καὶ εὐτύχησε νὰ ἀπολαύσει τὴ λαϊκὴ ἀναγνώριση.
.                          Ὁ Γέρος τοῦ Μοριᾶ, μὲ τὴ σύνεση καὶ τὴν εὐφυΐα, τὴν τόλμη καὶ τὸν βαρύτατο λόγο του, ἔμεινε στὶς καρδιὲς τῶν Ἑλλήνων. Ἡ πεποίθησή του πώς «ὁ Θεὸς δὲν παίρνει ὀπίσω τὴν ὑπογραφή Του διὰ τὴν ἐλευθερίαν τῆς Ἑλλάδος» ἐπαληθεύθηκε. Τί λύτρωση ἦταν ἐκείνη! «Εἶδα τὴν πατρίδα μου ἐλεύθερη. Εἶδα ἐκεῖνο ποὺ ποθοῦσα καὶ ἐγὼ καὶ ὁ πατέρας μου καὶ ὁ πάππος μου καὶ ὅλη ἡ γενιά μου, καθὼς καὶ ὅλοι οἱ Ἕλληνες». Καταξιώθηκε ὡς Ἀρχιστράτηγος. Πληγώθηκε πολλὲς φορές, ἀλλὰ πάντα δίδασκε: «Πρέπει νὰ φυλάξετε τὴν πίστη σας καὶ νὰ τὴν στερεώσετε», εἶπε στοὺς μαθητὲς τοῦ Γυμνασίου στὰ 1838 πάνω στὴν Πνύκα, «διότι, ὅταν ἐπιάσαμε τὰ ἅρματα, εἴπαμε πρῶτα ὑπὲρ Πίστεως καὶ ἔπειτα ὑπὲρ Πατρίδος».
.                          «Χριστιανὰ ὑπῆρξαν καὶ τὰ τέλη τῆς ζωῆς του. Κατέβηκε στὸ Μοριά, πῆγε στὰ ἀγαπημένα του λημέρια, χαιρέτησε ὅλο τὸν κόσμο γυρεύοντας συγχώρεση, φιλήθηκε μὲ τοὺς παλιοὺς ἐχθρούς του. Γύρισε πάλι στὴν Ἀθήνα, Νήστεψε ὅλο τὸ Δεκέμβριο. Τὴ νύχτα τῆς 3ης Φεβρουαρίου 1843 πέθανε ἥσυχα, ὕστερα ἀπὸ σύντομη ἀδιαθεσία» (Σπ. Δημητρακόπουλος).
.                          Καὶ σήμερα, 175 (σ. Χρ. Βιβλ. 178) χρόνια ἀπὸ τὸν θάνατό του, ὁ Γέρος τοῦ Μοριᾶ μὲ τὴ βροντώδη φωνή του, ποὺ ὁ ἀντίλαλός της ἀκόμα δονεῖ τὰ καταράχια τῆς Πελοποννήσου, κρατᾷ σὲ ἐπαγρύπνιση τὴν ἐθνική μας συνείδηση ἀλαλάζοντας: «Πέρα πᾶσα ἀπελπισία ἀπὸ τὴν ψυχή μας. Ἡ μητέρα δύναται νὰ ἀλησμονήσῃ νὰ βυζάσῃ τὸ νεογέννητο βρέφος της, ὁ Θεὸς δὲν μᾶς ἀλησμονᾷ, δὲν μᾶς ἀποστρέφεται».