«Κουράγιο, μικροκόρη μας, ποὺ μᾶς ἐγίνης μάνα»
Δημήτρης Νατσιὸς
δάσκαλος-Κιλκὶς
. Πρὶν ἀπὸ 25 περίπου χρόνια, στὴν Κύπρο, σὲ κάποιο σηµεῖο τῆς «νεκρῆς ζώνης», πέφτει νεκρὸς ἀπὸ σφαῖρες ἄνανδρων Τούρκων ἕνα 26χρονο παλληκάρι, ὁ Σολωµὸς Σπύρου Σολωµός. Σκαρφάλωνε ἄοπλος στὸν ἱστό, γιὰ νὰ κατεβάσει τὸ κατοχικὸ σύµβολο τοῦ ψεύδους καὶ τοῦ αἴµατος: τὴν «τουρκοκυπριακὴ σηµαία». Ἐκεῖ τὸν βρῆκε τὸ βόλι… Καὶ τὸ ἡρωικὸ ἑλληνόπουλο – ποὺ εἶχε ἴδιο καὶ τὸ ὄνοµα καὶ τὸ ἐπίθετο µἐ τὸν ποιητὴ ποὺ ἔγραψε τὸν «Ὕµνο στὴν Ἐλευθερία»! – πέρασε ἐλεύθερα στὴν ἀθανασία! Πῆγαν μετὰ ἀπὸ μέρες στὸν πατέρα τοῦ ἥρωα, γιὰ νὰ τοῦ προσφέρουν οἰκονομικὴ ἐνίσχυση, ἐκ μέρους τῆς Βουλῆς τῶν Ἑλλήνων. Ἀρνιόταν πεισματικά, ὄντας φτωχὸς μὰ περήφανος. Πείστηκε, ὅταν τοῦ εἶπαν πὼς δὲν ἔπρεπε νὰ προσβάλει τοὺς ἐκπροσώπους τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ, γιατί ἤθελαν μόνο νὰ τιμήσουν τὸν ἥρωα γιό τους. Μόλις πῆρε τὴν ἐπιταγή, τὴν κατέθεσε ἀμέσως στὸ Ταμεῖο Ἄμυνας τῆς Κύπρου. Ὅταν τὸν ρώτησαν, γιατί τὸ ἔκανε, ἀπάντησε ὁ λεβεντόγερος. «Τί νόμισαν, ὅτι θὰ ἔτρωγα ἐγὼ ἀπὸ τὸ αἷμα τοῦ παιδιοῦ μου; Φαντάζεστε νὰ πήγαιναν στὸν Πιερὴ Αὐξεντίου μὲ μία ἐπιταγὴ καὶ τοῦ λέγαν: «Αὐτὰ εἶναι γιὰ τὴ θυσία τοῦγιοῦ σου; Θὰ τοὺς σκότωνε!».
“Θα πάρω μίαν ἀνηφοριὰ
θὰ πάρω σκαλοπάτια
νὰ βρῶ τὰ μονοπάτια
ποῦ πᾶν᾽ στὴ λευτεριά”.
Εἶναι στίχοι τοῦ Εὐαγόρα Παλληκαρίδη, τοῦ μαθητῆ τοῦ Ἑλληνικοῦ Γυμνασίου τῆς Πάφου, τὸν ὁποῖο κρέμασαν οἱ Ἄγγλοι στὶς 14 Μαρτίου τοῦ 1957. Στὸ ἄκουσμα τοῦ θανάτου, τῆς δολοφονίας τοῦ Εὐαγόρα Παλληκαρίδη, ὁ σπουδαῖος Δωδεκανήσιος λογοτέχνης Φώτης Βαρέλης, ἔγραψε ἕνα ἐξαίσιο ποίημα, τὸ ὁποῖο ὁ ραδιοσταθμὸς τῆς Λευκωσίας τὸ μετέδωσε τότε ὡς δημοτικὸ κυπριακὸ τραγούδι.
. Πῆγαν οἱ Ἄγγλοι, πρὶν ἀπὸ τὴν θυσία, νὰ δελεάσουν τὴν μάνα του μ’ ἕνα τεράστιο ποσό, γιὰ νὰπιέσει τὸ γιό της νὰ προδώσει. Ἀπάντησε ἀγέρωχα ἡ Ρωμιά, Ἑλληνίδα μάνα:
«Ἐγὼ δὲν ἐγέννησα παιδὶ νὰ τὸ λαλοῦν προδότη
χαλάλι τῆς πατρίδας μου τὸ αἷμα τοῦ παιδιοῦ μου». Καὶ δὲν γέννησε τέτοιο παιδί, γέννησε ἥρωα…. Καὶ τοῦἔγραψαν καὶ τραγούδι. Παραθέτω κάποιους στίχους:
«…Χτυπᾶ κουδούνι, μπαίνουνε στὴν τάξη του ὁ καθένας.
Μπαίνει κι ἡ Πρώτη ἡ ἄταχτη καὶ ἡ Τρίτη ποὺ διαβάζει,
Μπαίνει κι ἡ Πέμπτη ἀμίλητη, ἡ τάξη τοῦ Εὐαγόρα.
– Παρόντες ὅλοι;
– Κύριε, ὁ Εὐαγόρας λείπει.
– Παρόντες, λέει ὁ δάσκαλος, καὶ μὲ φωνὴ ποὺ τρέμει:
– Σήκω, Εὐαγόρα, νὰ μᾶς πεῖς ἑλληνικὴ ἱστορία.
– Ὁ δίπλα, ὁ πίσω, ὁ μπροστά, βουβοὶ καὶ δακρυσμένοι,
ἀναρωτιοῦνται στὴν ἀρχή, ὥσπου ἡ σιωπὴ τοὺς κάμνει
νὰ πέσουν μ’ ἀναφιλητὰ ἐτοῦτοι κι ὅλη ἡ τάξη.
– Παλληκαρίδη, ἄριστα, Βαγόρα, πάντα πρῶτος,
στοὺς πρώτους πρῶτος, ἄγγελε πατρίδας δοξασμένης,
σὺ μέχρι χθὲς τῆς μάνας σου ἐλπίδα κι ἀποκούμπι,
καὶ τοῦ σχολειοῦ μας σήμερα, Δευτέρα Παρουσία.
Τα’ πε κι ἁπλώθηκε σιωπὴ πὰ στὰ κλαμένα νιάτα,
Ποὺ μπρούμυτα γεμίζανε τῆς τάξης τὰ θρανία,
Ἔξω ἀπ’ ἐκεῖνο τ’ ἀδειανό, παντοτινὰ γεμάτο».
. Αὐτὸ τὸ ἀριστούργημα περιεχόταν στὸ παλιὸ – πρὸ τοῦ 2006 – βιβλίο Γλώσσας τῆς Ϛ΄ Δημοτικοῦ, στὸ γ΄ τεῦχος. Δὲν ἄρεσε στὰ κνώδαλα τοῦ πολυπολιτισμοῦ, στοὺς προσκυνημένους νενέκους τοῦΠαιδαγωγικοῦ Ἰνστιτούτου, τὸ ἔκριναν προφανῶς ὡς ἐθνικιστικό! Γιὰ ἥρωες θὰ μιλᾶμε τώρα; Αὐτὰ εἶναι παρωχημένα, στερεότυπα. Αἵματα, κόκκαλα καὶ θάνατοι γιὰ τὴν Πατρίδα, τρομάζουν τὰ παιδιὰ – ἔτσι μοῦ εἶπε κάποιος ἀνεπρόκοπος σχολικὸς σύμβουλος κάποτε, ὅταν ἀντίκρισε τὰ καμιὰ 15αριά κάδρα ἡρώων ποὺἔχω ἀναρτημένα πάντοτε στὴν τάξη μου!
. Ἐνῶ οἱ «συνταγὲς μαγειρικῆς» τὰ γαληνεύουν. Καὶ καταντήσαμε, νὰ διδάσκουμε στὴν Ϛ’ Δημοτικοῦ, τὸν ἡρωισμὸ μέσῳ ἑνὸς κειμένου μὲ τίτλο «ἡ … Σόνια ἡ γάτα»! Ἄχ, δυστυχισμένη πατρίδα! «Τὴν Ἑλλάδα θέλομεν κι ἂς τρώγωμεν πέτρες», ἔγραφε κάποτε στοὺς τοίχους τῶν σπιτιῶν ἡ ἀδάμαστη ἐκείνη γενιὰ τῶν Ἑλλήνων τῆς Κύπρου. Σήμερα «τρώγωμεν» τὴν Ἑλλάδα… «δειλοί, μοιραῖοι κι ἄβουλοι ἀντάμα». (Κ. Βάρναλης).
. Τὸ ἄρθρο θὰ μποροῦσε νὰ τελειώσει ἐδῶ. Ὅμως ὄχι, ἡ ἱστορία τοῦ Γένους δὲν ξαποσταίνει. Αἴφνης μὲς στὴν καταχνιὰ καὶ ἐρημιὰ τοῦ κόσμου συμβαίνει κάτι, μία φεγγοβολά, μοσχοβόλημα Μαρτίου καὶμαρτυρίου, ποὺ σὲ κάνει νὰ λὲς ζεῖ ἡ ἀθάνατη Ρωμιοσύνη. Μία κηδεία, τὸ ξόδι ἑνὸς παλληκαριοῦ, μία πολύτεκνη καὶ καλλίτεκνη οἰκογένεια, ἕνας ἱερέας καὶ μία μάνα, νὰ ἀποχαιρετοῦν τὸν γιό τους, τὸν Κυπριανὸ Παπαϊωάννου. Καὶ νὰ βλέπεις στὰ πρόσωπα τὴν ἀτράνταχτη βεβαιότητα «οὐκ ἔστιν ὧδε», τὴν ἐλπίδα τῆς ἀναστάσεως. Καὶ πάλι ἡ Κύπρος νὰ δασκαλεύει τὸ τρικυμισμένο Γένος:
«Κουράγιο, μικροκόρη μας, ποὺ μᾶς ἐγίνης μάνα
Ὕμνος καὶ Θρῆνος τῆς ζωῆς κι ἀνάστασης καμπάνα». (Ρίτσος).
. Εἴδαμε μία φωτογραφία, λουσμένη στὸ χαροποιὸν πένθος. Ἀνάστασης καμπάνα. Νὰ τὴν μεγεθύνουν οἱ δάσκαλοι, νὰ τὴν δείξουν στοὺς μαθητές τους. Κι ἂν διαμαρτυρηθοῦν τὰ σκοτάδια τῆς ἀθεΐας, νὰ τοὺς θυμήσουν τὸν Ἐπιτάφιο, τοῦ Θεανθρώπου τὸ ξόδι, ποὺ τὸ συνοδεύουν πολλὲς οἰκογένειες μὲ τὰ παιδιά τους. Τὴν Μεγάλη Παρασκευὴ δὲν θρηνοῦμε γιὰ τὸν Χριστό, κλαῖμε γιὰ τὴν κατάντιά μας, τοῦγένους τῶν βροτῶν καὶ χαιρόμαστε γιὰ τὴν Ἀνάσταση ποὺ ἔρχεται. Αὐτὴ εἶναι ἡ χαρμολύπη τῆς ἁγίας μας Ἐκκλησίας.
. Θυμήθηκα ἕνα γράμμα ἀπὸ τότε τὰ μεγάλα χρόνια τοῦ ἐθνικοαπελευθερωτικοῦ ἀγώνα τῆς ΕΟΚΑ. Ἀπὸ τὸ ἴδιο προζύμι εἶναι πλασμένη καὶ ἡ οἰκογένεια τοῦ Κυπριανοῦ. Ἔγραφε ὁ ἥρωας Ἀνδρέας Παναγίδης: «Σεβαστέ μου πατέρα ἦταν γραφτὸ τῆς μοίρα μας νὰ ὑποστοῦμε τὸν μοιραῖον χωρισμό. Ἂς εὐχαριστήσουμε ὅλοι τὸν Θεὸν καὶ ἂς γίνη τὸ θέλημά Του. Ἴσως ὁ Θεὸς μὲ ἀγάπησε ἀπὸ τώρα καὶ θέλει νὰμὲ πάρη κοντά Του. Ἀργὰ ἢ γρήγορα θὰ δώσουμε τὴν ψυχή μας στὸν Θεό, γιατί ὄχι τώρα;…». Αὐτὸ τὸγράμμα, αὐτὴ ἡ προσευχὴ ἔχει πολλὲς ὑπογραφές. Ὑπογραφὲς γραμμένες μὲ αἷμα καὶ ὄχι μὲ μελάνι. ΤοῦΜάρκου, τοῦ Παύλου, τοῦ Γρηγόρη, τοῦ Εὐαγόρα, τοῦ Τάσου, τοῦ Σολωμοῦ. Ὁ Κυπριανός, ὁ καταδρομέας, μὲ τὸν πράσινο μπερέ, ὁ φοιτητὴς τῆς Νομικῆς, τὸ ἁγνὸ παιδί, ἔβαλε, δικαιοῦται, καὶ τὴν ὑπογραφή του… Θὰμποροῦσε νὰ πάει καὶ ἡ Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας ἢ ὁ πρωθυπουργὸς στὴν Κύπρο γιὰ νὰ τιμήσουν τὸπαλληκάρι. (Δὲν γράφω νὰ συμπροσευχηθοῦν, γιατί αὐτὸ δὲν τὸ κατανοοῦν. Καλύτερα ὅμως, θὰ ἦταν ἡπαρουσία τους τὸ μόνο πένθος ἐν μέσῳ ἀναστάσιμης ἐλπίδος). Ὡς Χριστιανὸς Ὀρθόδοξος καὶ Ἕλληνας δάσκαλος μόνο μία εὐχὴ καὶ προσευχή; Καλὸν παράδεισο, ἀδελφέ μας…
Δημήτρης Νατσιὸς
δάσκαλος-Κιλκὶς
Χριστιανικὴ Βιβλιογραφία 