Η ΚΡΗΤΗ καὶ ΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΩΣΗ ΤΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΜΗΤΕΡΑ ΕΛΛΑΔΑ (Γ. Ν. Παπαθανασόπουλος)

Ἡ Κρήτη καὶ οἱ ἀγῶνες Της
γιὰ τὴν ἕνωσή Της μὲ τὴν Μητέρα Ἑλλάδα

Τοῦ Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

.               Τὸν Νοέμβριο τοῦ 2022 κυκλοφορήθηκε ἀπὸ τὴν  ἐφημερίδα «ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ 21ος αἰὼν» τὸ ἐνδιαφέρον βιβλίο «1821-2021, 200 χρόνια ἀπὸ τὴν Μεγάλη Ἑλληνικὴ Ἐπανάσταση». Ὁ διευθυντὴς τῆς ἐφημερίδας κ. Μανώλης Κουφάκης γράφει στὸν πρόλογο τοῦ βιβλίου ὅτι «δὲν ἦταν δυνατὸ ἡ ἐφημερίδα του νὰ μείνει ἀμέτοχη στὸν λαμπρὸ ἑορτασμὸ τοῦ ἐπετειακοῦ ἔτους τῆς μεγάλης ἐθνικῆς μας παλιγγενεσίας». Αὐτὸς ἦταν  ὁ λόγος ποὺ ἀποδέχθηκε τὴν πρόταση τοῦ ἀπὸ τὴν Ἱεράπετρα καταγομένου καθηγητῆ καὶ πρώην ἀντιπρύτανη τοῦ Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Γιάννη Πυργιωτάκη νὰ ἐκδοθοῦν σὲ βιβλίο τὰ ἄρθρα καθηγητῶν Πανεπιστημίου, κυρίως Κρητῶν καὶ καθηγητῶν στὸ Πανεπιστήμιο Κρήτης, ποὺ δημοσιεύθηκαν στὴν ἐν λόγῳ ἐφημερίδα.
.                Ἐπισήμως ἡ Ἐπανάσταση στὴν Κρήτη ἐξερράγη στὶς 14 Ἰουνίου 1821. Ὅπως γράφει ὁ ὁμ. Καθηγητὴς τοῦ Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Θεοχάρης Δετοράκης αὐτὴ ἐξαγρίωσε τοὺς Τούρκους. Στὶς 24 Ἰουνίου στὸ Ἡράκλειο κατέσφαξαν τὸν Μητροπολίτη Κρήτης Γεράσιμο Παρδάλη, πέντε ἐπισκόπους καὶ συνολικὰ 800 κληρικοὺς καὶ λαϊκούς. Ἡ σφαγὴ καὶ ἡ αἰχμαλωσία 2.000 γυναικοπαίδων στὸ Σπήλαιο τῆς Μιλάτου τὸν Φεβρουάριο τοῦ 1823 καὶ ἡ ἀνάλογη καταστροφὴ στὸ σπήλαιο τοῦ Μελιδονίου, τὸν Ὀκτώβριο τοῦ ἰδίου ἔτους δίδουν τὸ μέτρο τῆς ἐκδικητικῆς μανίας τῶν τουρκοαιγυπτίων σὲ βάρος τῶν Ἑλλήνων στὴν Κρήτη. Μὲ πολλὲς θυσίες ἡ Ἐπανάσταση συνεχίστηκε στὴν Κρήτη καὶ στὰ τέλη τοῦ 1829 ὅλες σχεδὸν οἱ ἐπαρχίες τῆς Κρήτης βρίσκονταν ὑπὸ τὸν ἔλεγχο τῶν ἐπαναστατῶν. Εἶναι λυπηρὸ πὼς στὸ Πρωτόκολλο τοῦ Λονδίνου (τὸ 1830) ἡ Κρήτη, ὅπως καὶ ἡ ἐπίσης ἐπαναστατημένη Σάμος παρέμειναν ὑπὸ τὴν ὀθωμανικὴ τυραννία. Τὰ συμφέροντα τῶν Μεγάλων Δυνάμεων καὶ ἡ σαγήνη, ποὺ τοὺς ἀσκοῦσαν οἱ ἀλλόθρησκοι Ὀθωμανοί, δὲν ἐπέτρεψαν στοὺς Κρητικοὺς καὶ στοὺς Σαμιῶτες νὰ ἑνωθοῦν μὲ τὴν μητέρα Πατρίδα.
.                 Ὁ καθηγητὴς κ. Θεοχάρης Δετοράκης, ἀφοῦ ἐξιστορεῖ ὅλον αὐτὸν τὸν ἡρωικὸ ἀγώνα τῶν Κρητῶν, ἀναφέρει τὴν πιὸ κάτω προκήρυξη τοῦ Κρητικοῦ Συμβουλίου, τῆς 22ας Ἀπριλίου 1830, ποὺ οὐσιαστικὰ ἀποτελεῖ διακήρυξη ὅτι ὁ ἀγώνας συνεχίζεται μέχρι τῆς τελικῆς δικαίωσης:
«Ἡ Κρήτη ἦτο καὶ εἶναι μέρος ἀδιάσπαστον τῆς Ἑλλάδος, ὡς συναγωνισθεῖσα καὶ συναγωνιζομένη μὲ τὰ λοιπὰ ἐπαναστατημένα μέρη ἀπὸ τὴν ἀρχήν, ὥστε δὲν ἠμπορεῖ τις νὰ ἐννοήσῃ πῶς …ἡ Κρήτη παρεσιωπήθη διόλου…Ἡμεῖς δὲν εὑρίσκομεν ἀλλοῦ τὴν σωτηρίαν μας παρὰ εἰς τὰ ὅπλα μας καὶ εἰς αὐτὸν τὸν ἔντιμον θάνατον. Καὶ ἂν ἡ Χριστιανοσύνη μᾶς παραδώσῃ εἰς τὴν ἀσπλαγχνίαν τῶν Τούρκων, ἀφοῦ κατασφάξωμεν ἀπαθῶς τὰς γυναίκας, τὰ τέκνα καὶ τοὺς γέροντάς μας, ἂς γενῶμεν καὶ ἡμεῖς θύματα ἔνδοξα …τῶν ἀπαραγράπτων δικαίων μας…» (Σημ. Τὸ ἄρθρο τοῦ κ. Δετοράκη βρίσκεται στὶς σελίδες 116-125 τοῦ προαναφερθέντος βιβλίου «1821-2021, 200 χρόνια ἀπὸ τὴν Μεγάλη Ἑλληνικὴ Ἐπανάσταση»).
.                Ἀπὸ τὸ 1830  οἱ Κρῆτες συνεχίζουν τὸν ἄνισο, ἀλλὰ ἡρωικὸ ἀγώνα τους ἕως τὸ 1913, δηλαδὴ ἕως τὴν ἀπόκτηση τῆς ἐλευθερίας τους καὶ τὴν  πολυπόθητη Ἕνωσή τους μὲ τὴν Μητέρα Ἑλλάδα. Οἱ ἐξεγέρσεις ἦσαν ἀλλεπάλληλες μὲ τὸ χύσιμο ἄφθονου κρητικοῦ αἵματος, ποὺ τὸ συμβολίζει τὸ Ὁλοκαύτωμα τοῦ Ἀρκαδίου, τὸ 1866. Ὅλες αὐτὲς οἱ ἐξεγέρσεις κίνησαν τὸ ἐνδιαφέρον λογοτεχνῶν, ὅπως τοῦ Οὐγκό, καὶ πολλῶν φιλελλήνων, ἀλλὰ δὲν συγκίνησαν τὶς Μεγάλες Δυνάμεις…
.                  Στὸ βιβλίο ὑπάρχει καὶ κείμενο τοῦ  κ.  Ι. Ε. Πυργιωτάκη, ποὺ θέτει στὶς πραγματικές του διαστάσεις τὸ θέμα τοῦ «κρυφοῦ σχολείου». Μεταξὺ τῶν ἄλλων ὁ κ. καθηγητὴς διερωτᾶται πῶς οἱ πρόγονοί μας ἐπὶ τετρακόσια χρόνια διατήρησαν τὴν ταυτότητά τους; Ὀργανωμένο ἐκπαιδευτικὸ σύστημα δὲν ὑπῆρχε καὶ ἐλάχιστος ἦταν ὁ ἀριθμὸς τῶν παιδιῶν ποὺ φοιτοῦσαν στὰ λίγα σχολεῖα. Καὶ σημειώνει: «Ἡ μεγάλη προσφορὰ τοῦ κρυφοῦ σχολείου ἔγκειται ἀναμφίβολα στὸ γεγονὸς ὅτι μέσῳ αὐτοῦ μποροῦσαν τὰ παιδιὰ νὰ μαθαίνουν γράμματα κοντὰ στοὺς ἱερωμένους. Αὐτὸ ἦταν οὕτως ἢ ἄλλως ἀναγκαῖο προκειμένου νὰ δημιουργοῦνται φυτώρια γιὰ τὴ στελέχωση τῆς Ἐκκλησίας ἀπὸ τὸν ἁπλοϊκὸ ἱερέα μέχρι τὸν ἀνώτερο κλῆρο».
.                Ὁ κ. Πυργιωτάκης προσθέτει  πὼς μὲ τὶς ἄτυπες μορφὲς ἀγωγῆς ποὺ προωθοῦσε ἡ Ἐκκλησία καὶ ἐπηρέαζε τὴ ζωὴ τῆς οἰκογένειας καὶ τῆς κοινότητας, λειτούργησε ἀπὸ γενιὰ σὲ γενιὰ τὸ «σχολεῖο τῶν συνειδήσεων», ποὺ ἐμπόδισε τὴν ἀφομοίωση τῶν Ὀρθοδόξων ἀπὸ τοὺς ἑτεροδόξους καὶ τοὺς ἀλλοθρήσκους καὶ στὴν κρίσιμη στιγμὴ ἔδρασε καταλυτικά. Καὶ καταλήγει: «Αὐτὸ τὸ Μεγάλο Σχολεῖο τῶν Συνειδήσεων, ποὺ καλλιεργήθηκε κατὰ κύριο λόγο ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία  ἀποτελεῖ γιὰ μᾶς τὸ οὐσιῶδες κρυφὸ σχολειὸ καὶ αὐτὸ τὸ πνεῦμα φαίνεται νὰ ἀπεικονίζει ὁ γνωστὸς πίνακας τοῦ Νικολάου Γύζη».
.                Τὰ ὑπόλοιπα  ἄρθρα, τὰ  σχετικὰ μὲ τὴν Ἐπανάσταση τοῦ  1821 ἔγραψαν στὸ βιβλίο οἱ καθηγήτριες κυρίες Μάρω Παπαθανασίου, Ἐλπινίκη Νικολουδάκη – Σουρῆ καὶ Μερόπη Σπυροπούλου καὶ οἱ καθηγητὲς κύριοι Ἠλίας Μετοχιανάκης, Βασίλειος Οἰκονομίδης, Γιῶργος Ε. Πυργιωτάκης, Μιχάλης Καναβάκης, Ἀθανάσιος Παπάς, καὶ Ν. Ε. Παπαδογιαννάκης.-

Διαφήμιση