ΔΙΑΚΟΣΙΩΝ ΕΤΩΝ Ο YΜΝΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ (Γ. Ν. Παπαθανασόπουλος)

Διακοσίων ἐτῶν ὁ Ὕμνος στὴν Ἐλευθερία

Τοῦ Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

 .                 Τὸ 2023 ὀνομάσθηκε «Λογοτεχνικὸ Ἔτος Ἄλκης Ζέη», μὲ τὴν εὐκαιρία τῶνἑκατὸ ἐτῶν ἀπὸ τὴν γέννηση τῆς ἐν λόγῳ συγγραφέως (1923-2020). Φέτος ὁ Ἑλληνισμὸς ἑορτάζει μία σημαντικὴ ἐπέτειο, τὰ διακόσια χρόνια ἀπὸ τὴ σύνθεση τοῦ Ἐθνικοῦ μας Ὕμνου ἀπὸ τὸν μεγάλο ποιητή μας Διονύσιο Σολωμό. Στὸ λόφο τοῦ Στράνη, στὴ Ζάκυνθο, ὁ 23ετής μόλις ἐτῶν μεγαλοφυὴς Ποιητής, μέσα σὲ ἕνα μήνα, τὸν Μάιο τοῦ 1823, συνθέτει τὸν Ὕμνο, μὲ τὸν ὁποῖο «δίδει ὄχι μόνο τὸν λυρικό του ἐνθουσιασμό, τὰ κυριώτερα στάδια τῆς Ἐπαναστάσεως κατὰ τὰ δύο πρῶτα ἔτη, κατὰ ξηρὰ καὶ κατὰ θάλασσα, τὴν ἐκπολιόρκησιν τῆς Τριπολιτσᾶς… τὴν πολιορκίαν τοῦ Μεσολογγίου…, τὴν θανάτωσιν τοῦ Πατριάρχου, τὸν κοινὸν ἀγώνα τῆς Ἑλλάδος – Ἐλευθερίας καὶ τῆς Θρησκείας, ἀλλὰ καὶ νουθετεῖ τοὺς μαχομένους Ἕλληνας κατὰ τῆς ἐπαράτου Διχονοίας»,  ὅπως γράφει ὁ ἀείμνηστος καθηγητὴς Ν. Β. Τωμαδάκης στὸ βιβλίο «Σολωμοῦ Ἅπαντα» (Ἔκδ. Γρηγόρη).
.                 Ὁ Διονύσιος Σολωμὸς στὸν «Ὕμνο εἰς τὴν Ἐλευθερίαν» εἶναι ὁ πρῶτος ποὺτονίζει τὴ συνέχεια τοῦ Ἑλληνισμοῦ, ἀπὸ τοὺς ἀρχαίους χρόνους ἕως τὶς ἡμέρες του, πρὶν ἀπὸ τοὺςἱστορικοὺς Ζαμπέλιο καὶ Παπαρρηγόπουλο. Σημειώνει ὅτι «ἐκφωνεῖ φιλελεύθερα τραγούδια σὰν τὸν Πίνδαρο». Ἐπικαλεῖται τοὺς τριακόσιους τοῦ Λεωνίδα καὶ τονίζει στὸν 78ο στίχο: «Ὢτρακόσιοι! Σηκωθῆτε καὶ ξανάλθετε σ᾽ ἐμᾶς. Τὰ παιδιὰ σᾶς θέλ’ ἰδῆτε πόσο μοιάζουνε μὲ σᾶς». ὉΤωμαδάκης στὸ ἴδιο βιβλίο του γράφει σχετικά: «Αὐτὴ ἡ στροφὴ γιὰ τοὺς τριακόσιους τοῦ Λεωνίδα περνᾶ πέραν ἀπὸ τὴν ποίησιν καὶ ἐγγίζει τὴν ἀλήθειαν τῆς Ἱστορίας, ἐπικυρώνει τὴν συνέχειαν τοῦ Ἑλληνισμοῦ ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα μέχρι τῆς Ἐπαναστάσεως, γεγονὸς τὸ ὁποῖον ἀκόμη δὲν εἶχε τότε ἀναγνωρισθῆ ἀπὸ τοὺς Εὐρωπαίους καὶ ἀπὸ τοὺς ἱστορικούς, οἱ ὁποῖοι ἐνόμιζον ὅτι μὲ τὴν πτῶσιν τῆς Ἑλλάδος ὑπὸ τοὺς Ρωμαίους (146 π.Χ) ὑπετάγη καὶ ἐχάθη ὁ Ἑλληνισμός».
.                 Οἱ Ἕλληνες στὴ συνέχεια τῆς ἱστορικῆς πορείας τους, γράφει ὁ Σολωμός, ἀγκαλιάζουν τὸν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὡς Λυτρωτὴ καὶ συμπαραστάτη τους. Γράφει στὸν 98ο στίχο: «Μὲ φωνὴ ποὺ καταπείθει προχωρώντας ὁμιλεῖς, σήμερ’ ἄπιστοι ἐγεννήθη, ναὶ τοῦ κόσμου ὁΛυτρωτής». Θυμωμένος ἀπὸ τὴ βαρβαρότητα τῶν Τούρκων στὴν Κωνσταντινούπολη γράφει στοὺς στίχους 113 καὶ 114: «Καὶ ἐκεῖ ποῦ ᾽ναι ἡ Ἁγιὰ Σοφιὰ, μέσ᾽ στοὺς λόφους τοὺς ἑπτά, ὅλα τ’ ἄψυχα κορμία, βραχοσύντριφτα, γυμνά, σωριασμένα νὰ τὰ σπρώξη ἡ κατάρα τοῦ Θεοῦ κι᾽ ἀπὸ κεῖ νὰ τὰμαζώξη ὁ ἀδελφὸς τοῦ φεγγαριοῦ» (Σημ. γρ. Ὁ ποιητὴς ἐννοεῖ τὸν Σουλτάνο).
.                 Ἀφοῦ ἀναφέρει τὰ «περασμένα μεγαλεῖα» καὶ τὴν μακροχρόνια σκλαβιὰσημειώνει τὴν ἐθνεγερτικὴ «πολεμόκραχτη φωνὴ τοῦ Ρήγα» καὶ τὴν θυσία τοῦ Πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄ μὲ τὴν ἔναρξη τῆς Ἐπανάστασης. Γράφει στὸν 135ο στίχο: «Ὅλοι κλαῦστε!Ἀποθαμένος ὁ ἀρχηγὸς τῆς Ἐκκλησιᾶς  κλαῦστε, κλαῦστε, κρεμασμένος ὡσὰν νά ᾽τανε φονιάς»… Γιὰ τὸν Ρήγα καὶ τὸν Σολωμὸ ὁ Λίνος Πολίτης σημειώνει πὼς ἂν ὁ πρῶτος ὁραματίζεται καὶπρογραμματίζει τὴν Ἀνάσταση τοῦ Γένους, ὁ δεύτερος ψάλλει καὶ ὑμνεῖ τὴν πραγματοποίησή της. (Λίνου Πολίτη «Γύρω στὸ Σολωμό», 1958, σ. 116).
.                 Ἕνας ἀπὸ τοὺς ποιητές μας ποὺ θαύμαζε τὸ ταλέντο καὶ τὴ σκέψη τοῦ Σολωμοῦἦταν ὁ Γιῶργος Σαραντάρης (1908-1941). Σὲ σκέψη του, ποὺ δημοσιεύθηκε γιὰ πρώτη φορὰ ἀπὸτὸν γράφοντα, ὁ Σαραντάρης μᾶς καλεῖ «νὰ ἀκολουθήσουμε τὸ Σολωμὸ στὰ ζωντανὰ του στοιχεῖαὅπου νὰ βροῦμε πὼς τὸ πνεῦμα του κάνει ἕνα μὲ τὸ λεγόμενο ἑλληνικὸ πνεῦμα καὶ πὼς τὸτελευταῖο δὲν εἶναι μία χίμαιρα, ἐφόσον δὲν εἶναι χίμαιρα ἡ αἰσθητικὴ ἀξία τῆς σολωμικῆς ποίησης». (Γ. Ν. Παπαθανασόπουλου «Γιῶργος Σαραντάρης ὁ ἄνθρωπος, ὁ ποιητής, ὁδιανοούμενος» Ἔκδ. Ἔκπληξη, 2011, σελ. 182). Ἐπίσης σὲ κριτική του γιὰ τὸ ἔργο τοῦ Ἀναστασίου Δρίβα ὁ ἴδιος ὁ Σαραντάρης σημειώνει: «Δὲν μπορεῖς νὰ νιώσεις τὴν πνοὴ τῆς σολωμικῆς ποίησης, ἂν δὲν νιώσεις ταυτόχρονα τί σημαίνει γιὰ τὸν Ἕλληνα τὸ Μεσολόγγι» (Αὐτ. σέλ. 183).
.                 Ὁ  ἐθνικός μας ὕμνος εἶχε περιπέτεια, ἕως ὅτου καθιερωθεῖ καί, κατὰ μία ἐκδοχή,ἀκόμη δὲν ἔχει ἀποκτήσει τυπικὴ ἀναγνώριση… Ὁ βαυαρὸς πρῶτος βασιλιὰς  τῶν ἙλλήνωνὌθωνας καθιέρωσε ὡς ἐθνικὸ ὕμνο τὸν τῆς πατρίδας του, ποὺ ἦταν πανομοιότυπος μὲ τὸν … ἀγγλικὸ («God save the King»).

Διαφήμιση