Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ-3 «Εἶναι παγίδα νὰ νοµίζει κάποιος ὅτι µπορεῖ νὰ φτάσει στὸν Χριστό, προτοῦ ἐνταχθεῖ στὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ».

Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
Γ´

Τοῦ Δηµήτρη Μαυρόπουλου

Περιοδ. «Ἐφημέριος»,
ἀρ. τ. 3, Μάϊος- Ἰούν. 2015

Ἠλ. στοιχειοθεσία «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ»

Μέρος Α´: Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ-1 «Πῶς καὶ ποῦ γινόµαστε ἐνεργὰ µέλη τῆς θείας Βασιλείας».

Μέρος Β´: Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ-2 «Τί σηµαίνει ἆραγε ἡ ἔκφραση “ἡ Ἐκκλησία εἶναι σῶµα Χριστοῦ”;»

.             Στὸ παρὸν ἄρθρο θὰ προσεγγίσουµε τὶς συνέπειες ποὺ ἱδρύονται ἀπὸ τὴν ἀντίληψη τῆς Ἐκκλησίας ὡς σώµατος Χριστοῦ:
.           α) Ἡ ἑνότητα τῶν πολλῶν μὲ ἕναν ἕκαστο καὶ ἀντίστροφα: Σύµφωνα μὲ τὴν περιγραφὴ ποὺ μᾶς παρέχει ὁ ἀπόστολος Παῦλος («Ὑµεῖς δέ ἐστε σῶμα Χριστοῦ καὶ μέλη ἐκ µέρους», Α´ Κορ. ιβ´ 27) καὶ στὴν πρὸς Ρωµαίους («καθάπερ γὰρ ἐν ἑνὶ σώματι μέλη πολλὰ ἔχομεν, τὰ δὲ μέλη πάντα οὐ τὴν αὐτὴν ἔχει πρᾶξιν, οὕτως οἱ πολλοὶ ἓν σῶμά ἐσμεν ἐν Χριστῷ, ὁ δὲ καθ᾿ εἷς ἀλλήλων μέλη, Ρωμ. ιβ´ 4-5), ἡ ἔνταξη τῶν πολλῶν στὸ ἕνα σῶμα τοῦ Χριστοῦ (τὴν Ἐκκλησία) ἀναδεικνύει ἑνότητα τῶν µελῶν µεταξύ τους καὶ μὲ τὴν κεφαλὴ τοῦ σώµατος (τὸν Χριστό), διαφυλάσσοντας συγχρόνως τὴν ἑτερότητα ἑκάστου μέλους. Αὐτὸ σηµαίνει ὅτι ἡ ἑτερότητα ἑκάστου πιστοῦ, τὸ µοναδικὸ καὶ ἀνεπανάληπτο τοῦ προσώπου του, ἀναδύεται ἀκριβῶς λόγῳ τῆς σχέσης μὲ τὰ ἄλλα μέλη τοῦ σώµατος τοῦ Χριστοῦ. Τέτοια ὑπαρξιακοῦ περιεχοµένου σχέση ἱδρύεται μὲ τὸ βάπτισµα ἑκάστου πιστοῦ, μὲ τὸ ὁποῖο καταργοῦνται οἱ φυσικὲς σχέσεις (οἰκογενειακές, φυλετικὲς ἢ κοινωνικὲς) καὶ ἐγκαινιάζονται οἱ πνευµατικές, μὲ τὴν ἔννοια ὅτι µιὰ νέα, μὴ βιολογικὴ γέννηση, δι᾽ ὕδατος καὶ Πνεύµατος, μᾶς εἰσάγει σὲ νέο τρόπο ὕπαρξης. Αὐτὴ ἡ νέα πραγµατικότητα λαµβάνει περιεχόµενο ἀπὸ τὴ µέλλουσα Βασιλεία τοῦ Θεοῦ καὶ νοηµατοδοτεῖ τὸν παρόντα βίο τῶν πιστῶν. Ψηλαφεῖται ὡς πραγµατικότητα καὶ ὡς νέα βιωτή, ναὶ µὲν στὴ ζωὴ ἑκάστου πιστοῦ, κυρίως ὅµως στὴν ἔκφρασή της ἐντὸς τῆς θείας Λειτουργίας.
.               Εἶναι χαρακτηριστικὸ ὅτι ἀπὸ τὰ ἀποστολικὰ χρόνια ὣς σήµερα, στὴν θεία Λειτουργία προσερχόµαστε ἀφήνοντας πίσω τὶς µέριµνες τοῦ βίου («πᾶσαν τὴν βιωτικὴν ἀποθώµεθα µέριµναν … »), ἀλλὰ καὶ τὴν ἀτοµικότητα μας. Ὑπόβαθρο ἀλλὰ καὶ ἐνεργούµενο στὴν εὐχαριστιακὴ σύναξη εἶναι ἡ ἑνότητα τῶν πολλῶν στὸ ἕνα σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Γι᾽ αὐτὸ καὶ ὁ λόγος στὴν θεία Λειτουργία ἐκφέρεται σὲ πληθυντικὸ ἀριθµὸ (µὲ δύο ἐξαιρέσεις: α) τὴν µυστικὴ εὐχὴ τοῦ ἱερέα πρὸς τὸν Χριστό, νὰ τὸν ἀξιώσει νὰ λειτουργήσει ὡς ὁ Χριστὸς ἀναµεσά μας: «ἱκάνωσόν µε […] ἱερουργῆσαι τὸ ἅγιον καὶ ἄχραντόν σου σῶµα σου καὶ τὸ τίµιον αἷµα», καὶ β) τὸ Σύµβολο τῆς Πίστεως ποὺ ἀποτελεῖ τὴν ἐγγύηση ἑνὸς ἑκάστου γιὰ τὴν ἔγκυρη παρουσία του στὸ εὐχαριστιακὸ δεῖπνο. Αὐτὸ ἐπίσης σηµαίνει ὅτι ἡ σωτηρία τοῦ πιστοῦ δὲν εἶναι ἀτοµική, ἀλλὰ ἐνεργεῖται µέσῳ σχέσης μὲ τοὺς πολλούς, καὶ βέβαια τῶν πολλῶν σὲ σχέση μὲ τὸν ἕνα Χριστό. Ἡ διατύπωση τοῦ ἀποστόλου Ἰωάννου εἶναι ἐξαιρετικὰ εὔστοχη στὸ σηµεῖο αὐτό: «Καὶ ταύτην τὴν ἐντολὴν ἔχοµεν ἀπ᾽ αὐτοῦ, ἵνα ὁ ἀγαπῶν τὸν Θεὸν ἀγαπᾷ καὶ τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ» (Α´ Ἰωάν. δ´ 21).

.               β) Ἡ σχέση τῶν µελῶν τοῦ σώµατος (τῶν πιστῶν) μὲ τὴν κεφαλὴ (τὸν Χριστό): Ἡ ἁγιότητα ποὺ χαρακτηρίζει τοὺς πολίτες τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ ἀντλεῖται ἀπὸ τὴν ἁγιότητα τῆς κεφαλῆς τῆς Ἐκκλησίας. Αὐτὴ ἡ ἁγιότητα πρὸς τοὺς πιστοὺς χαρίζεται, εἶναι δωρεὰ τοῦ Χριστοῦ σὲ ὅσους ἐπιθυµοῦν νὰ Τοῦ ἀνήκουν. Πρόκειται γιὰ συνθήκη ποὺ τὴν ζοῦµε µέσα στὴ θ. Λειτουργία καὶ γνωρίζουµε τὴν σηµασία της, δεδοµένης τῆς ἁµαρτωλότητάς μας καὶ τῆς ροπῆς τῆς φύσης μας πρὸς τὴν ἀµαρτία. Γι᾽ αὐτὸ καὶ ὅταν ὁ ἱερέας ὑψώνει τὰ τίµια Δῶρα, γιὰ νὰ μᾶς προσκαλέσει στὴν κοινωνία μὲ τὸν Χριστό, ἐπισηµαίνει: «Τὰ ἅγια τοῖς ἁγίοις», γιὰ νὰ λάβει τὴν ἐνσυνείδητη ἀπάντησή μας ὅτι ἅγιος εἶναι ἕνας καὶ µόνον: «Εἷς ἅγιος, εἷς Κύριος, Ἰησοῦς Χριστὸς … ». Δὲν προσερχόµαστε στὴν θ. Κοινωνία μὲ ἀπαιτήσεις ποὺ προέρχονται ἀπὸ ἀντικειμενικὲς πρακτικὲς εὐσέβειας καὶ ἀρετῆς, ἀλλὰ ἀποδεχόµενοι αὐτὴ τὴν δωρεὰ ποὺ μᾶς παρέχει ἡ ἁγιότητα τοῦ Χριστοῦ. Τὸ κρίσιμο στοιχεῖο ποὺ θὰ ἐπιτρέψει στὰ μέλη τοῦ σώµατος τοῦ Χριστοῦ νὰ ἀποδεχθοῦν τὴν θεία χάρη, τὴν θεία υἱοθεσία, εἶναι ἡ ἄσκηση τῆς εὐσέβειας καὶ τῆς ἀρετῆς ἑκάστου πιστοῦ, ἔστω καὶ ὡς πρόθεση («… καὶ τὴν πρόθεσιν ἐπαινεῖ», ἐπισηµαίνει ὁ ἱερὸς Χρυσόστοµος). Ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁµολογητής (Πρὸς Θαλάσσιον, Λ´, PG 90, 369Α) ὑπογραµµίζει ὅτι «διὰ τὴν ἀλήθειαν ἐστιν ἡ ἀρετή, ἀλλ᾽ οὐ διὰ τὴν ἀρετὴν ἡ ἀλήθεια».
.                   Αὐτὰ ὅλα σηµαίνουν ὅτι μὲ τὸ βάπτισµά του κάθε πιστὸς ἐντάσσεται στὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ, τὸ ὁποῖο τὸν ὁδηγεῖ ὡς μέλος του στὴν ἕνωση μὲ τὸν Χριστὸ καὶ στὸν ἁγιασµό του. Ὁ Χριστὸς ἁγιάζει τὸ σῶµα του καὶ κατὰ συνέπεια κάθε μέλος του. Στὴν πρώτη χριστιανικὴ περίοδο ἡ Ἐκκλησία ὑποδεχόταν τὸν νεοφώτιστο, τὸν ἔχριε μὲ τὶς δωρεὲς τοῦ Ἁγίου Πνεύµατος (Χρῖσµα) καὶ τὸν ἕνωνε διὰ τῆς θ. Κοινωνίας μὲ τὸν Χριστό. Τὸ Βάπτισµα δηλαδὴ δὲν εἶναι ἰδιωτικὴ ὑπόθεση ποὺ ἀφορᾶ στὴ φυσικὴ οἰκογένεια (µὲ τοὺς συγγενεῖς καὶ τοὺς φίλους), ὅπως φαίνεται νὰ γίνεται σήµερα, ἀλλὰ ὑπόθεση τῆς Ἐκκλησίας. Μετὰ τὴ βάπτιση κάθε πιστὸς αὐξάνει καὶ σώζεται ἐντὸς τῆς Ἐκκλησίας ὡς μέλος τοῦ σώµατος Χριστοῦ, τὸ ὁποῖο τροφοδοτεῖται ἀπὸ τὴν κεφαλή του, τὸν Χριστό: «Εἰς οἰκοδοµὴν τοῦ σώµατος τοῦ Χριστοῦ, µέχρι καταντήσωµεν οἱ πάντες εἰς τὴν ἑνότητα τῆς πίστεως καὶ τῆς ἐπιγνώσεως τοῦ υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, εἰς ἄνδρα τέλειον, εἰς µέτρον ἡλικίας τοῦ πληρώµατος τοῦ Χριστοῦ» (Ἐφ. δ´ 12-13).

.              γ) Τὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ καὶ τὰ λειτουργήµατα ἐντὸς αὐτοῦ: Εἶναι γνωστὴ ἡ περιγραφὴ τῶν διακονηµάτων ποὺ ἐπιχειρεῖ νὰ ἀναπτύξει ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἐντάσσοντας ἕκαστο μέλος τοῦ σώµατος Χριστοῦ σὲ συναρµογὴ μὲ τὰ ἄλλα μέλη καὶ τελικὴ ἀναφορὰ στὴν κεφαλὴ τοῦ σώµατος, τὸν Χριστό: «καθάπερ γὰρ ἐν ἑνὶ σώματι μέλη πολλὰ ἔχομεν, τὰ δὲ μέλη πάντα οὐ τὴν αὐτὴν ἔχει πρᾶξιν, οὕτως οἱ πολλοὶ ἓν σῶμά ἐσμεν ἐν Χριστῷ, ὁ δὲ καθ᾿ εἷς ἀλλήλων μέλη. ἔχοντες δὲ χαρίσματα κατὰ τὴν χάριν τὴν δοθεῖσαν ἡμῖν διάφορα, εἴτε προφητείαν, κατὰ τὴν ἀναλογίαν τῆς πίστεως, εἴτε διακονίαν, ἐν τῇ διακονίᾳ, εἴτε ὁ διδάσκων, ἐν τῇ διδασκαλίᾳ, εἴτε ὁ παρακαλῶν, ἐν τῇ παρακλήσει, ὁ μεταδιδούς, ἐν ἁπλότητι, ὁ προϊστάμενος, ἐν σπουδῇ, ὁ ἐλεῶν, ἐν ἱλαρότητι.» (Ρωµ. ιβ´ 4-8). Αὐτὴ ἡ περιγραφὴ ἐπαναλαµβάνεται, κατὰ κάποιο τρόπο, καὶ στὴν πρὸς Ἐφεσίους ἐπιστολή του, μὲ σαφῆ ἀναφορὰ στοὺς λειτουργοὺς τῆς Ἐκκλησίας, σ αὐτὸ ποὺ ὀνοµάζουµε «Ἱεραρχία»: «Ἑνὶ δὲ ἑκάστῳ ἡμῶν ἐδόθη ἡ χάρις κατὰ τὸ μέτρον τῆς δωρεᾶς τοῦ Χριστοῦ. [ … ] Καὶ αὐτὸς ἔδωκε τοὺς μὲν ἀποστόλους, τοὺς δὲ προφήτας, τοὺς δὲ εὐαγγελιστάς, τοὺς δὲ ποιμένας καὶ διδασκάλους» (δ´ 7 καὶ 11). Ὅλα τὰ μέλη τῆς Ἐκκλησίας συµβάλλουν στὴν αὔξηση τοῦ σώµατος τοῦ Χριστοῦ, γι᾽ αὐτὸ καὶ κάθε πιστὸς ἀντλεῖ ἀπὸ τοὺς ἄλλους νόηµα ὕπαρξης. Λαὸς καὶ κλῆρος συνεργάζονται σ᾽ αὐτὴ τὴν ἁγιαστικὴ αὔξηση. Εἶναι λάθος νὰ ἀποµονώνουµε τὴν Ἐκκλησία ὡς ὑπόθεση τῶν κληρικῶν καὶ µάλιστα νὰ ἀντιπαρατιθέµεθα σὲ µιὰ τέτοια Ἐκκλησία, ποὺ τὴν ἀντιλαµβανόµαστε σὰν νὰ μὴν τῆς ἀνήκουµε. Κλῆρος καὶ λαὸς εἴµαστε μέλη τοῦ ἑνὸς καὶ µόνου σώµατος τοῦ Χριστοῦ, ὅλοι ἀµαρτωλοὶ ποὺ πορευόµαστε πρὸς τὴν ἁγιότητα, ἐπειδὴ ἡ κεφαλὴ αὐτοῦ τοῦ σώµατος, ὁ Χριστός, εἶναι ἅγιος.

.                Ἐπίκαιρες ὡς πρὸς τὸ θέµα μας θεωρῶ δύο καταγραφὲς ποὺ παραθέτει ὁ Ζήσιµος Λορεντζάτος στὸ ἔργο του Collectanea
α) τὴν 192: «Ἡ Ἐκλησία εἶναι κλῆρος καὶ λαός. Ὅπως µέσα στὸ λαὸ ὑπάρχουν παλιάνθρωποι, ἔτσι καὶ µέσα στὸν κλῆρο ὑπάρχουν παλιάνθρωποι. Γιὰ τοῦτο βαφτιστήκαµε Χριστιανοί: γιὰ νὰ ἔχοµε τὴ δυνατότητα νὰ δοκιμάσοµε (ἂν θέλοµε) νὰ πάψοµε νὰ εἴµαστε παλιάνθρωποι ἢ µοναχὰ ἄνθρωποι ἁµαρτωλοί. Κάθε φορὰ ποὺ ἀκούω σκάνδαλα στὸν κλῆρο («τῶν ἡµετέρων ἁµαρτηµάτων») προσπαθῶ νὰ μὴν κάνω διάκριση ἀπὸ σκάνδαλα ποὺ ἀκούω στὸ λαὸ («τῶν τοῦ λαοῦ ἀγνοηµάτων»). Ἡ Ἐκκλησία εἶναι αὐτὴ ποὺ στεγάζει καὶ τὰ µὲν καὶ τὰ δέ, µιὰ ποὺ στὴν Ἑλλάδα ὅλοι οἱ κάτοικοι εἶναι Ὀρθόδοξοι. Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μᾶς στεγάζει ὅλους, μὲ τὰ ἐλαττώµατά μας ἢ τὶς παλιανθρωπιές μας -καὶ τὰ προτερήµατά μας, ἂν ἔχοµε- ἀλλὰ καὶ μὲ τὴν ὑποσχεµένη δυνατότητα νὰ πάψοµε ἀποτελεσµατικὰ νὰ εἴµαστε παλιάνθρωποι ἢ µοναχὰ ἄνθρωποι ἁµαρτωλοὶ καὶ νὰ ἐπωφεληθοῦµε (ἂν θέλοµε) ἀπὸ τὸ θεοτικὸ «ἀµέτρητον ἔλεος». Τί σκάνδαλα στὸν κλῆρο, τί σκάνδαλα στὸ λαό, σκάνδαλα δικά μας εἶναι καὶ τὰ δυό, σκάνδαλα τοῦ κόσµου τούτου. Πῶς ἔλεγε ὁ Πλάτωνας; “Αἰτία ἑλοµένου, θεὸς ἀναίτιος”».
.          καὶ
β) τὴν 895: «Ἔφυγε καὶ ὁ Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης, ὁ τελευταῖος ἀπὸ τοὺς Γέροντες -πνευµατικοπαίδι μὲ τὴν ἀράδα του καὶ αὐτὸς τοῦ Ἀρσενίου ἀπὸ τὰ Φάρασα τῆς Μικρᾶς Ἀσίας (ἀπὸ τὰ Φάρασα καὶ αὐτὸς)- ποὺ ἀξιώθηκα νὰ διαβάσω βιβλίο του ἢ νὰ γνωρίσω στὴ ζωή µου. Νὰ ἔχει τὴν εὐχή του ὁ κόσµος ὅλος καὶ ἰδιαίτερα οἱ Ὀρθόδοξοι, ὅσοι θέλουν, γιὰ τὸν ἕνα ἢ γιὰ τὸν ἄλλο λόγο, νὰ διορθώσουν ἐκεῖνοι τὴν Ἐκκλησία ἀντὶ νὰ διορθώσει ἡ Ἐκκλησία ἐκείνους. Ἀμήν!».
.         Λόγος ὑπάρξεως τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ἡ προαιώνια βουλὴ τοῦ Θεοῦ. Καὶ ὅπως ὁ Θεὸς εἶναι κοινωνία προσώπων ἀσυγχύτως καὶ ἀδιαιρέτως, τὸ ἴδιο τὰ μέλη τῆς Ἐκκλησίας εἶναι κοινωνία προσώπων. Ἡ Ἐκκλησία σώζει τὸν κόσµο μὲ αὐτὸ ποὺ εἶναι: σῶμα Χριστοῦ. Κι ἂν δεχόµαστε ὅτι ὁ Χριστὸς σώζει τὸν κόσµο, τὸ δεχόµαστε γιατί ὁ Χριστὸς εἶναι Ἐκκλησία. Εἶναι ματαιοπονία, καὶ µάλιστα παγιδευτική, νὰ νοµίζει κάποιος ὅτι µπορεῖ νὰ φτάσει στὸν Χριστό, προτοῦ ἐνταχθεῖ στὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ. Ἡ Ἐκκλησία ἀποτελεῖ τὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ καὶ ὁ Χριστὸς τὴν κεφαλὴ τοῦ σώµατος. Διάσταση µεταξύ τους δὲν ὑπάρχει. Ἡ κεφαλὴ «ἐκτρέφει καὶ θάλπει» τὸ σῶµα, καὶ τὸ σῶμα ζωογονεῖται ἀπὸ τὴν κεφαλή. Οὔτε ἡ ἀµαρτία, ἐγγενὴς ροπὴ τῆς ἀνθρώπινης φύσης, µπορεῖ νὰ διαιρέσει τὸ σῶμα ἀπὸ τὴν κεφαλή. Ἡ θεραπεία τῆς ἁµαρτίας (ἢ ἀπὸ τὴν ἁµαρτία) συντελεῖται ἐντὸς τοῦ σώµατος, ἐντὸς τῆς Ἐκκλησίας.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ: Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ- 4 «Ἡ Ἐκκλησία ἐµφαίνεται στὸ ἕνα καὶ µοναδικὸ “µυστήριο” τῆς θείας Εὐχαριστίας»

Διαφήμιση