Νικόλαος Βασιλειάδης
Θεολόγος-συγγραφέας
Η ΔΗΘΕΝ “ΣΚΛΗΡΟΤΗΤΑ” ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΣΤΗΝ Π. ΔΙΑΘΗΚΗ
ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ ΕΙΣ ΧΡΙΣΤΟΝ
[Α]
ἀπὸ τὸν Τόμο : «Πρακτικὰ β´ Ἡμερίδος
“ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ – Ἀλήθεια καὶ ψεύδη”
(Κυριακὴ 12 Φεβρουαρίου 2012)»,
ἔκδ. Ἱ. Ν. Ἁγ. Παρασκευῆς Ἀττικῆς, 2012
Ἠλ. στοιχειοθεσία «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ»
βλ. σχετ.: https://christianvivliografia.wordpress.com/2012/01/26/ἡμερὶς-παλαιὰ-διαθήκη-ἀλήθεια-καὶ-ψ/
καὶ https://christianvivliografia.wordpress.com/2012/02/10/παλαιὰ-διαθήκη-ἀλήθεια-καὶ-ψεύδη/
ΕΠΙΣΗΣ:
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΑΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ (Μητροπολίτου Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἱερεμίου)
https://christianvivliografia.wordpress.com/2013/02/11/ἀπαντήσεις-στὶς-κατηγορίες-ἐναντιο/
ΙΟΥΔΑΪΣΜΟΣ, ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ (Ἱερομονάχου Ἀρτεμίου Γρηγοριάτη):
https://christianvivliografia.wordpress.com/2012/04/03/ἰουδαϊσμός-ἑλληνισμός-καὶ-ὀρθοδοξ4/
ΠΑΛΑΙΟΔΙΑΘΗΚΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΛΑΤΡΕΙΑΣ (Πρωτοπρεσβυτέρου π. Ἰωάννου Φωτοπούλου):
https://christianvivliografia.wordpress.com/2012/04/06/παλαιοδιαθηκικά-στοιχεῖα-τῆς-ὀρθοδ-4/
1. Κατήγοροι καὶ κατηγορίες
. Τὸν τελευταῖο καιρὸ στὸν πόλεμο κατὰ τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ χρησιμοποιεῖται ὡς ὅπλο καὶ ἡ… Π. Διαθήκη. Τὴν κατηγοροῦν ὡς Ἰουδαϊκὴ βίβλο, μὲ περιεχόμενο ποὺ δὲν οἰκοδομεῖ καὶ ὅτι προβάλλει ἕνα Θεὸ σκληρό, ἐντελῶς διαφορετικὸ ἀπὸ τὸν Θεὸ τῆς Κ. Διαθήκης, ὁ ὁποῖος εἶναι Θεὸς ἀγάπης καὶ ἐλέους. Καὶ γιὰ μὲν τὴν πρώτη κατηγορία, ποὺ σήμερα προέρχεται κυρίως ἀπὸ τοὺς αὐτοαποκαλουμένους «ἐθνικοὺς Ἕλληνες» ἢ Ὀλυμπιστὲς ἢ νεοειδωλολάτρες –αὐτὴ εἶναι ἡ ὀρθὴ ὀνομασία ἡ ὁποία τοὺς ἁρμόζει–, ἀπαντοῦμε ἐπιγραμματικὰ τοῦτο: Ἡ Π.Διαθήκη δὲν εἶναι βίβλος Ἰουδαϊκή, ἀλλὰ Οἰκουμενική. Ἰδιαίτερα ἀπὸ τότε ποὺ μεταφράσθηκε στὴν τότε οἰκουμενικὴ γλώσσα, τὴν ἑλληνική, ἐπὶ Πτολεμαίου τοῦ Φιλαδέλφου (285-246 π.Χ.) ἀπὸ τοὺς 72 ἑλληνιστὲς Ἰουδαίους καὶ ἱκανότατους γλωσσολόγους1. Oἱ δὲ Ἑβραῖοι πολὺ πλανῶνται θεωρώντας ὅτι εἶναι ἀποκλειστικὰ δική τους. Διότι εἶναι πασιφανὲς ὅτι ὁ Θεὸς στὶς σελίδες τῆς Π. Διαθήκης ἐμφανίζεται νὰ μὴ ἔχει προτιμήσεις ἢ προσωποληψίες. Ὁ Θεὸς φανερώνεται σ’ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους ἀνεξαρτήτως φυλῆς καὶ ἐθνικότητος, σ’ ὅποιον τοῦ τὸ ζητήσει μὲ πόθο καὶ καθαρὴ καρδιὰ (Πράξ. β´ 9-21). Τὸν Ἀβραὰμ τὸν ἀγάπησε καὶ τὸν ξεχώρισε, διότι ἦταν ὁ μόνος δίκαιος στὴν ἐποχή του. Τὸν προφήτη Ἰωνὰ τὸν ἔστειλε νὰ κηρύξει μετάνοια στοὺς ἐθνικοὺς Νινευίτες. Ἐνῶ οἱ προφῆτες δὲν διστάζουν νὰ στραφοῦν μὲ βιαιότητα κατὰ τῶν ἀποστατῶν.
. Ὁ Ἰσραὴλ ἦταν ὁ ἐκλεκτὸς λαὸς ὄχι γιὰ τὴν ἀξία ἢ τὴν δύναμή του. Αἰτία τῆς ἐκλογῆς τοῦ Ἰσραὴλ ὡς περιουσίου λαοῦ εἶναι ἡ ἐλεύθερη ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ ἀξιοπιστία του. Ἄλλωστε ὅλοι οἱ ἄλλοι λαοὶ λάτρευαν τὰ εἴδωλα. Ἦταν ὁ ἐκλεκτὸς λαός, ἀλλ’ ἡ ἀποστολή του ἦταν ἱεραποστολική. Μετὰ τὴν σταύρωση ὅμως τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ ἔπαυσε νὰ εἶναι ὁ ἐκλεκτὸς λαός.
. Ἐξ ἄλλου ἡ Π. Διαθήκη εἶναι γεμάτη προτυπώσεις γιὰ τὸ πρόσωπο τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ (Γέν. γ´ 15). Ὁ Ἰσαάκ, ὁ Μελχισεδέκ, ὁ Ἰωσὴφ εἶναι προτυπώσεις τοῦ Κυρίου (Γέν. κβ´· ιδ´ 17-24· λζ´ ἑξ.). Ἐπίσης ἡ φλεγομένη καὶ μὴ κατακαιομένη βάτος (Ἐξ. γ´ 16), ἡ κιβωτὸς τῆς διαθήκης (Ἐξ. κε´ 10-22), ὁ πόκος τοῦ Γεδεὼν (Κρ. ϛ´ 37-40) εἶναι προτυπώσεις τοῦ προσώπου τῆς Θεοτόκου. Ὁ «λίθος ὁ ἀχειρότμητος» στὸ βιβλίο τοῦ Δανιὴλ (Δαν. ε´) προτυπώνει τὴν γέννηση τοῦ Κυρίου. Ὁ Ἰωνᾶς στὴν κοιλία τοῦ κήτους προτυπώνει τὴν τριήμερη ἀνάσταση τοῦ Κυρίου (Ἰωνὰς β´ 1-11), ὁ χάλκινος ὄφις (Ἀρ. κα´ 4-29) τὴν διὰ τοῦ σταυρικοῦ θανάτου τοῦ Κυρίου λύτρωσή μας, τὰ νεκρὰ ὀστᾶ στὸν Ἰεζεκιὴλ (Ἰεζ. λζ´) τὴν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν σωμάτων κ.λπ. Ἡ Π.Δ. μᾶς λέγει ὅτι ὁ Χριστὸς ἔρχεται, ἡ δὲ Κ.Δ. ὅτι ὁ Χριστὸς ἦλθε.
2. Πῶς ἑρμηνεύεται καὶ κατανοεῖται ἡ Π.Δ.
. Ὅσοι κάνουν λόγο γιὰ «κακὸ» καὶ «σκληρὸ» Θεὸ τῆς Π. Διαθήκης θὰ πρέπει νὰ ξέρουν τοῦτο: Τὴν Π. Διαθήκη δὲν πρέπει νὰ τὴν ἑρμηνεύουμε καὶ νὰ τὴν κατανοοῦμε νομικίστικα καὶ ἠθικά. Ἀλλὰ πρέπει νὰ βλέπουμε τὸ βαθύτερο θεολογικὸ καὶ σωτηριολογικό της περιεχόμενο, διότι τὰ κείμενα τῆς Π.Δ. δὲν εἶναι ἱστορικοφιλολογικά, ἀλλὰ θεόπνευστα, θεολογικά. Oἱ συγγραφεῖς τῆς Π.Δ. μᾶς μεταφέρουν πὼς ὅ,τι ἀκριβῶς θέλει νὰ διδάξει ὁ Θεὸς στὴν ἀνθρωπότητα τὴ συγκεκριμένη ἱστορικὴ στιγμή, ἀλλὰ διαχρονικά, μέχρι τὴ συντέλεια τοῦ κόσμου. Ἑπομένως τὴν Π.Δ. πρέπει νὰ τὴν ἑρμηνεύουμε θεολογικὰ καὶ μάλιστα Χριστολογικά. Τὸ πρόβλημα λοιπὸν δὲν βρίσκεται στὴν Π.Δ., ἀλλὰ στὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο τὴν προσεγγίζουμε.
. Ἐπίσης γιὰ τὴν κατανόηση καὶ τὴν ὀρθὴ ἑρμηνεία της πρέπει νὰ λάβουμε ὑπ᾽ ὄψιν τὸν διαφορετικὸ πολιτισμὸ τῶν χρόνων ἐκείνων, τὰ διαφορετικὰ ἤθη καὶ ἀξίες. Καὶ ἀκόμη ὅτι οἱ συγγραφεῖς τῆς Π.Δ. δὲν ἐνδιαφέρονται νὰ κάνουν ἱστορία ἢ ἐπιστήμη μὲ τὴ σημερινὴ ἔννοια τοῦ ὅρου, ἄλλα νὰ μεταδώσουν στὸν ἀναγνώστη τὶς αἰώνιες ἀλήθειες. Ἡ ἁγία Γραφὴ εἶναι θεολογικὸ βιβλίο καὶ διαπραγματεύεται τὸ πῶς ὁ Θεὸς δημιούργησε τὸν κόσμο, πῶς ὁ ἄνθρωπος ἔπεσε καὶ πῶς ὁ Κύριος Ἰησοῦς ἐνηνθρώπησε, δίδαξε καὶ σταυρώθηκε γιὰ τὴ σωτηρία τῶν ἀνθρώπων.
. Ἐπὶ πλέον ὅταν μελετοῦμε τὴν Π.Δ., πρέπει νὰ ἔχουμε ὑπ᾽ ὄψιν τὸ δίκαιο τῶν χρόνων ἐκείνων καὶ τὴν περιρρέουσα ἀτμόσφαιρα στὴν ὁποία ζοῦσε τότε ὁ Ἰσραήλ. Ἀναφέρω στὴ συνέχεια κάποια παραδείγματα, γιὰ νὰ γίνουν κατανοητὰ τὰ ὅσα εἶπα. Γεγονότα, τὰ ὁποῖα ἀναφέρονται στὴν Π.Δ. καὶ τὸ περιεχόμενό τους δὲν εἶναι καθόλου ἀποδεκτὸ μέσα στὰ πλαίσια τοῦ δικοῦ μας πολιτισμοῦ, εἶναι τὰ ἀκόλουθα: Ὁ Ἀβραὰμ τεκνοποιεῖ μὲ τὴν δούλη του Ἀγὰρ καθ’ ὑπόδειξη τῆς συζύγου του Σάρρας. Ὁ Λὼτ τεκνοποιεῖ μὲ τὶς δύο θυγατέρες του. Ὁ Ἰούδας τεκνοποιεῖ μὲ τὴ νύμφη του Θάμαρ. Παρουσιάζεται ὁ Θεὸς νὰ δέχεται τὴν κνίσσα τῶν θυσιῶν. Ὁ Φινεὲς διαπράττει φόνο καὶ ὅμως τιμᾶται μὲ ἱερωσύνη κ.λπ.
. Σ’ ὅλα αὐτὰ ἡ ἀπάντηση εἶναι ἁπλή. Ἡ Π.Δ. μιλάει στὴν γλῶσσα τοῦ πεπτωκότος ἀνθρώπου. Ἤ, ὅπως παρατηρεῖ ὁ ἱερὸς Χρυσοστομος, οἱ ἐντολὲς τοῦ καιροῦ ἐκείνου ἀνταποκρίνονταν στὴν ἀδυναμία ἐκείνων ποὺ δέχονταν τοὺς νόμους. Ἂν ἡ Π.Δ., λέγει ἡ χρυσὴ γλώσσα, ἦταν ἀπὸ τὸν διάβολο, δὲν θὰ μᾶς ἀπομάκρυνε ἀπὸ τὴν εἰδωλολατρία, ἀντίθετα θὰ μᾶς ὁδηγοῦσε καὶ θὰ μᾶς ἔριχνε σ’ αὐτήν, πράγμα ποὺ πολὺ τὸ ἤθελε ὁ διάβολος. Καὶ σχολιάζοντας τὸ ὅτι ὁ νόμος τῆς Π.Δ. ὑπῆρξε «παιδαγωγὸς εἰς Χριστόν», παρατηρεῖ: Δὲν ἐπέτυχε μικρὰ πράγματα ὁ μωσαϊκὸς νόμος, ἀλλὰ πολὺ μεγάλα. Τὸ ὅτι οἱ ἄνθρωποι ἔφθασαν στὴ στερεὰ τροφὴ εἶναι ἔργο τῆς φροντίδος τοῦ νόμου[2].
. Τὴν αἱμομιξία τοῦ Λὼτ μὲ τὶς δύο θυγατέρες του ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος τὴν κρίνει ὡς ἑξῆς: Ἡ ἁγία Γραφὴ διηγουμένη μας τὰ πάντα μὲ σαφήνεια θέλει νὰ μᾶς πεῖ τοῦτο: Κανένας ἂς μὴ κατηγορεῖ τὸν δίκαιο Λὼτ καὶ τὶς θυγατέρες του. Ἐκεῖνες θεωροῦσαν τὴν οἰκογένεια ὡς ὕψιστο σκοπὸ τῆς γυναίκας. Γι’ αὐτὸ μέθυσαν τὸν πατέρα τους, γιὰ νὰ μὴ στερηθοῦν τὴν εὐτυχία καὶ τὴν εὐλογία τῆς τεκνοποιίας, ἀλλὰ καὶ τῆς διαδοχῆς τοῦ γένους. Ἄλλωστε ὁ Λὼτ δὲν ἀντιλήφθηκε λόγῳ τῆς μέθης καὶ τὶς δύο φορὲς τὶ ἔκανε – καὶ αὐτὸ ὀφειλόταν στὴν «ἄνωθεν οἰκονομίαν». Διότι τὰ ἁμαρτήματα ποὺ μᾶς κατακρίνουν καὶ μᾶς καταδικάζουν εἶναι ὅσα γίνονται ἐν γνώσει μας καὶ μὲ τὴ θέλησή μας. Ἐπὶ πλέον ὁ Λὼτ δὲν μέθυσε ἀπὸ ἀκράτεια, ἀλλὰ ἀπὸ λύπη καὶ στενοχωρία[3].
. Ἐπίσης ὁ Θεὸς ἐπιτρέπει τὴν πολυγαμία στὴν Π.Δ., συγκαταβαίνοντας στὴν τότε ἀντίληψη, ἐπειδὴ τότε ἴσχυε τὸ πολυγαμικὸ σύστημα. Ἐξ ἄλλου οἱ πολλοὶ νόμοι, ποὺ συναντοῦμε στὴν Π.Δ., ἰδιαίτερα στὸ Δευτερονόμιο, ἀποσκοποῦσαν στὸ νὰ βοηθήσουν τὸν πρὶν ἀπὸ τὴν σταυρικὴ θυσία τοῦ Κυρίου ἄνθρωπο νὰ συνειδητοποιήσει ὅτι ἦταν κατ᾽ ἐξοχὴν ἁμαρτωλὸς καὶ νὰ ἀναζητήσει τὴ σωτηρία του ἀπὸ τὸν μεσίτη καὶ λυτρωτὴ Μεσσία, γιὰ τὸν ὁποῖο προφήτευε ἡ Π.Δ. Ἐπίσης ὅταν ὁ Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ ἔδινε διαταγή, κατ’ ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ νὰ καταστραφεῖ μιὰ πόλη ἐκ θεμελίων καὶ νὰ φονευθοῦν ὅλοι οἱ κάτοικοί της (βλ. Δευτ. κ´ [20] 10-20- Ἰησ. Ν. θ´ 3-33- Κρ. α´), ἐφάρμοζε τὴν τακτικὴ πολέμου, ποὺ ἀκολουθεῖτο τότε στὸ χῶρο τῆς ἀρχαίας ἀνατολῆς. Ὅπως ἔλεγαν, ἡ πόλη ποὺ ἐκυριεύετο, ἀφιερωνόταν ὁλόκληρη μαζὶ μὲ τοὺς κατοίκους της στοὺς θεούς. Διηγούμενοι οἱ συγγραφεῖς τῆς Π.Δ. τὴν καταστροφὴ τῆς πόλεως ἤθελαν νὰ διακηρύξουν τὴν αἰώνια ἀλήθεια ὅτι οἱ θεοὶ τῶν εἰδωλολατρῶν εἶναι ψευδεῖς καὶ δὲν ἔχουν καμία σχέση μὲ τὸν μόνο ἀληθινὸ καὶ ζῶντα Θεὸ τοῦ Ἰσραήλ. Ὅτι ὁ Θεὸς προστατεύει τοὺς ἀληθινοὺς προσκυνητές του καὶ ὄχι τὰ ἀνύπαρκτα εἴδωλα. Τὸ κάθε περιστατικὸ λοιπὸν πρέπει νὰ τὸ ἐξετάζουμε μὲ πολλὴ προσοχή. Χαρακτηριστικὸ παράδειγμα: Ὅταν ἡ φυλὴ τοῦ Ἰούδα νίκησε τοὺς Χαναναίους καὶ τοὺς Φερεζαίους καὶ κατέλαβε τὴν πόλη Βεζέκ, ὁ Ἀδωνιβεζέκ, ὁ κύριος καὶ δεσπότης τῆς πόλεως ἐκείνης, ἐτράπη εἰς φυγήν· ἀλλὰ συνελήφθη. Οἱ Ἰσραηλίτες τοῦ φέρθηκαν μὲ ἀσυνήθιστη σκληρότητα. Τοῦ ἔκοψαν σύρριζα τὰ δάχτυλα τῶν χεριῶν καὶ τῶν ποδιῶν του. Τοῦτο συνέβαινε συχνὰ στοὺς ἡττημένους τῶν πολέμων τῶν χρόνων ἐκείνων, διότι ἔτσι ὁ ἀντίπαλος ἀχρηστευόταν καὶ δὲν μποροῦσε νὰ ἀντιπαραταχθεῖ πλέον σὲ πόλεμο. Ἡ συμπεριφορὰ αὐτὴ τῶν Ἰσραηλιτῶν θὰ ἦταν μεγάλο στίγμα, ἂν δὲν ἦταν, ὅπως ὁμολόγησε ὁ ἴδιος ὁ Ἀδωνιβεζέκ, κάτω ἀπὸ τὸ βάρος τῶν τύψεων τῆς συνειδήσεώς του, δίκαιη τιμωρία τοῦ Θεοῦ. Διότι, ὅπως εἶπε, ἔκαμε κι ἐκεῖνος τὸ ἴδιο προηγουμένως σὲ 70 βασιλεῖς καὶ δήλωσε: «Καθὼς οὖν ἐποίησα οὕτως ἀνταπέδωκέ μοι ὁ Θεός». Ὡστόσο ὑπάρχει καὶ μία ἄλλη παράμετρος, ποὺ δὲν πρέπει νὰ παραθεωρηθεῖ. Ὁ Θεὸς παραχώρησε μὲν νὰ τιμωρηθεῖ δικαίως ὁ Ἀδωνιβεζέκ, τοῦ ἔδωσε ὅμως χρόνο νὰ μετανοήσει. Διότι τὸν ὁδήγησαν στὴν Ἱερουσαλὴμ ὅπου καὶ ἀπέθανε (Κρ. α´ 4-7).
. Oἱ πόλεμοι τῶν Ἰσραηλιτῶν κατὰ τῶν ἐθνικῶν ἦσαν ὁλοκληρωτικοί, διότι οἱ Ἰσραηλίτες εἶχαν ἐντολὴ ἀπὸ τὸν Θεὸ νὰ ἐξαλείψουν ἐντελῶς τὸ μίασμα τῆς εἰδωλολατρίας ἀπὸ τὴ γῆ Χαναάν, ὅπου τοὺς ὁδήγησε ὁ Θεὸς νὰ ἐγκατασταθοῦν. Ὅμως παρόλον ὅτι ἦσαν δυνατοί, ἀφοῦ εἶχαν μὲ τὸ μέρος τους τὸν παντοδύναμο Κύριο καὶ ἄρα μποροῦσαν νὰ πραγματοποιήσουν τὴν ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ, δὲν τὴν πραγματοποίησαν, ὅπως γράφει ὁ ἑρμηνευτὴς Θεοδώρητος Κύρου «πρῶτον διὰ νωθείαν (λόγῳ ψυχικῆς καὶ σωματικῆς νωθρότητος)· ἔπειτα καὶ διὰ πλεονεξίαν», διότι ἔκαμαν τοὺς Χαναναίους μόνο φόρου ὑποτελεῖς χωρὶς νὰ τοὺς ἐξολοθρεύσουν τελείως (Ἰησ. Ν. α´ 28). Δηλ. παρέβησαν τὴν ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ, διότι δὲν θέλησαν νὰ κοπιάσουν καὶ διότι τοὺς μαγνήτισαν τὰ χρήματα, ποὺ λάμβαναν ὡς φόρο. Ἔτσι ἀφῆκαν τὸ φίδι (τοὺς εἰδωλολάτρες), ποὺ ἦταν ἀκόμη ἀδύνατο καὶ ναρκωμένο, νὰ ζεσταίνεται στὸν κόλπο τους. Στὴ συνέχεια δὲ παρασύρθηκαν στὴν εἰδωλολατρία. Ἔτσι ἀφοῦ παρέβησαν τὸν θεῖο νόμο, στερήθηκαν τὴν βοήθεια τοῦ Θεοῦ[4].
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ: https://christianvivliografia.wordpress.com/2013/02/12/ἡ-δῆθεν-σκληρότητα-τοῦ-θεοῦ-2/
Χριστιανικὴ Βιβλιογραφία 