Γιὰ τὴν διδασκαλία τῆς ξένης γλώσσας στὸ δημοτικὸ
Κωνσταντῖνος Ι. Δεσποτόπουλος
. Ὑπῆρξα δύο φορὲς Ὑπουργὸς Παιδείας, τὸ 1989 καὶ τὸ 1990. Εὔλογο εἶναι ἄρα τὸ ὑπεύθυνο κάπως ἐνδιαφέρον μου γιὰ τὶς σπουδαῖες ἀποφάσεις σὲ θέματα παιδείας.
. Πληροφοροῦμαι ἀπὸ δημοσίευμα ὅτι προγραμματίζεται διδασκαλία ξένης γλώσσας ἀπὸ τὴν πρώτη ἤδη τάξη τοῦ Δημοτικοῦ, μὲ πρόσφορη ἔστω μέθοδο γιὰ τὴν δεκτικότητα μαθητῶν ἡλικίας μικρότερης καὶ τῶν δέκα ἐτῶν. Ἀνησυχῶ, λοιπόν, μήπως ἡ πρόωρη αὐτὴ διδασκαλία ἔχει ὡς ἀποτέλεσμα ὄχι τὸ ἐλπιζόμενο ἀγαθὸ τῆς διγλωσσίας, ἄλλα μᾶλλον τὸ ἐλάττωμα τῆς δυσγλωσσίας, καὶ ὄχι αὐτὸ μόνο.
. Τὸ Δημοτικὸ Σχολεῖο, ὑπενθυμίζω, σπουδαῖο σκοπὸ μεταξὺ ἄλλων ἔχει τὴν ἀνάπτυξη τῆς νοημοσύνης τῶν μικρῶν μαθητῶν καὶ σύνδρομα τῆς ἐκφραστικῆς των ἱκανότητας. Καὶ συντελεῖται ἡ ἀνάπτυξη τῆς ἐκφραστικῆς των ἱκανότητας μὲ ὑποβοήθηση τῶν πρὸς βελτιωμένη χρήση τῆς μητρικῆς των γλώσσας.
. Ἡ γλώσσα ὅμως, ὑπενθυμίζω ἐπίσης, δὲν εἶναι ἁπλῶς ὄργανο πνευματικῆς ἐπικοινωνίας μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων, ἀπαραίτητη γιὰ τὴ λειτουργία τῆς κοινωνίας, ἄρα καὶ γιὰ τὴν ὕπαρξη τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλὰ εἶναι καὶ τὸ κατ᾽ ἐξοχὴν ὄργανο παιδείας, καθὼς εἶναι ὄχι ἁπλῶς φωνὴ «τοῦ λυπηροῦ καὶ τοῦ ἡδέος σημεῖον», κάτι καὶ στὰ ζῶα ὑπαρκτό, ἀλλὰ εἶναι φωνὴ ἐκφραστικὴ νοημάτων, ἄρα καὶ θελήσεων καὶ ὀντοτήτων καὶ ἀξιῶν· εἶναι λοιπὸν μύχιο ἀγαθο τοῦ ἀνθρωπίνου πνεύματος, εἶναι, κατὰ μεταφορικὴ ἔκφραση «τὸ αἷμα τῆς ψυχῆς», εἶναι δηλαδὴ γιὰ τὴν ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου ὅ,τι εἶναι τὸ αἷμα γιὰ τὸ σῶμα του.
. Ἡ προαγωγὴ τοῦ ἀνθρώπου ἀπὸ τὴν κατάσταση νοημοσύνης τοῦ νηπίου στὴν κατάσταση νοημοσύνης τοῦ παιδιοῦ εἶναι σὲ μέγα βαθμὸ ἐπίτευγμα τῆς γλώσσας. Καὶ ἀποτελεῖται ἡ «γλώσσα» κάθε λαοῦ ἀπὸ σύστημα λέξεων ἀντιστοίχων πρὸς νοηματισμένα πράγματα εἴτε γεγονότα ἢ καὶ ὄντα ἐκτὸς χρόνου, ἀλλὰ καὶ σύστημα κανόνων συνειρμοῦ τῶν λέξεων. Καὶ μὲ τέτοια συγκρότηση βοηθεῖ πολύτιμα ἡ γλώσσα τὴν συνείδηση τοῦ ἀνθρώπου γιὰ στερεὴ πνευματικὴ διακατοχή, ἔστω κατὰ μέρος μόνο, τῶν συστατικῶν τῆς ζωῆς του καὶ τοῦ γύρω του κόσμου, ἀλλὰ καὶ γιὰ περαιτέρω διερεύνησή των.
. Ἐμπεδώνεται, λοιπόν, στὴν συνείδηση τοῦ μικροῦ παιδιοῦ ἡ γνώση κάθε πράγματος εἴτε γεγονότος, καθὼς αὐτὸ κατονομάζεται μὲ ὁρισμένη λέξη καὶ ἡ λέξη αὐτή, ἀφοῦ ἀκουσθεῖ ἀπὸ τὸ μικρὸ παιδὶ γιὰ τὴ σήμανσή του, παραμένει θησαυρισμένη στὴν παιδικὴ συνείδηση, ἀγαθό της ἤδη ἕτοιμο πρὸς χρήση. Ἐξ ἄλλου, τὸ μικρὸ παιδὶ καὶ οἰκειώνεται μὲ τὶς μεταβολὲς τῶν μὴ ἄκλιτων λέξεων στὶς καταλήξεις τῶν, καὶ μὲ τὸν συνειρμὸ τῶν λέξεων γιὰ σχηματισμὸ προτάσεων καὶ μὲ τὸν πρόσθετο αὐτὸ καταρτισμὸ ἀποκτάει τὴν ἱκανότητα γιὰ χρήση τῶν ἐκμαθημένων ἤδη μονοσήμαντων λέξεων.
. Ποιό θὰ εἶναι, λοιπόν, τὸ ἀποτέλεσμα, ἐὰν ἐκτὸς ἀπὸ τὴν ὁρισμένη λέξη τῆς μητρικῆς γλώσσας, τὴ σημαίνουσα ὁρισμένο πράγμα ἢ γεγονὸς προσφέρεται πρὸς τὸ μικρὸ παιδὶ γιὰ σήμανση τοῦ ἴδιου αὐτοῦ πράγματος ἢ γεγονότος καὶ μία λέξη ἄλλη προερχόμενη ἀπὸ τὸ λεξιλόγιο ξένης γλώσσας, ἢ καὶ ὅταν προβάλλονται σύνδρομα στὴ συνείδηση τοῦ μικροῦ παιδιοῦ, μὲ τὴ διδασκαλία ξένης γλώσσας καὶ συνειρμοὶ λέξεων ἀλλότροποι, καὶ ἀσυμβίβαστοι πρὸς τοὺς μόλις οἰκείους του ἀπὸ τὴ μητρική του γλώσσα; Εἶναι βέβαιο, σχεδόν, ὅτι θὰ περιέρχεται τὸ μικρὸ παιδὶ σὲ δυσυπέρβλητη σύγχυση, ὡς πρὸς τὴν ὀνομασία πραγμάτων καὶ γεγονότων καὶ σὲ ἀμηχανία ὡς πρὸς τὸν συνειρμὸ τῶν λέξεων γιὰ τὴν ἔκφραση διανοημάτων, ἐφ᾽ὅσον περιάγεται σὲ δυσχέρεια ταυτισμοῦ λέξεων καὶ σημαινομένων των, ἀλλὰ καὶ ριπτάζεται μεταξὺ διαφορετικῶν τρόπων συνειρμοῦ τῶν λέξεων.
. Ὡς Ὑπουργὸς Παιδείας πρὶν εἴκοσι χρόνια εἶχα παρεμποδίσει τὴν εἰσαγωγὴ στὰ Δημοτικὰ Σχολεῖα ὑπολογιστῶν πρὸς χρήση τῶν μικρῶν μαθητῶν, γιατί διέβλεψα κίνδυνο ἐθισμοῦ των σὲ πνευματικὴ ραστώνη, ἐπιβλαβέστατη γιὰ τὴν ἀνάπτυξη τῆς νοημοσύνης των. Παρόμοια, τώρα, μὲ τὸ δικαίωμα καὶ τῶν πρεσβείων τῆς ἡλικίας ἐπισημαίνω τὴν ἐπιζήμια γιὰ τὴν παιδεία παρασυνέπεια τῆς διδασκαλίας ξένης γλώσσας ἀπὸ τὴν πρώτη ἤδη Τάξη τοῦ Δημοτικοῦ Σχολείου. Ἀδιαφορῶ ἄν μοῦ καταλογισθεῖ ἀπὸ τοὺς ἀντιφρονοῦντες ὑπέρμετρη σωφροσύνη.
. Εὔχομαι τὸ Ὑπουργεῖο Παιδείας νὰ σεβαστεῖ τὸν κύριο σκοπὸ τοῦ Δημοτικοῦ Σχολείου, τὴν ἀνάπτυξη τῆς νοημοσύνης τῶν μικρῶν μαθητῶν, καὶ σύνδρομα τῆς ἐκφραστικῆς των ἱκανότητας πρὸς σαφήνεια καὶ ἀκρίβεια, ἐπιτεύξιμη, πιστεύω, μὲ τὴν διδασκαλία σ᾽ αὐτοὺς μόνης τῆς μητρικῆς των γλώσσας καὶ νὰ προγραμματίσει τὴν διδασκαλία τῆς ξένης γλώσσας γιὰ μαθητὲς προχωρημένης κάπως ἡλικίας ἀλλὰ καὶ προπάντων νὰ σεβασθεῖ τὴν ἑλληνικὴ γλώσσα, μητρικὴ γλώσσα τῆς φιλοσοφίας καὶ τῆς ἐπιστήμης, χορηγὸ πλείστων λέξεων στὶς ξένες γλῶσσες γιὰ τὴν ἔκφραση τῶν ἐννοιῶν τοῦ πολιτισμοῦ.
ΠΗΓΗ: «Νέα Εὐθύνη» Σεπτ. – Ὀκτ. 2011
Διαδίκτυο: alopsis.gr
#1 ἀπὸ τὸν/τὴν ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΡΟΚΟΠΙΟΥ ΣΑΜΑΡΤΖΗΣ (ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΑΝ ΟΡΘΟΓΡΑΦΩΝ) στὶς 22 Δεκεμβρίου 2011 - 7:55 μ.μ.
1ον) ΑΦΑΙΡΈΣΑΝΕ ΤΑ ΠΝΕΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΤΟΝΙΣΜΌ, ΚΑΙ ΝΕΚΡΏΣΑΝΕ ΤΟ ΓΡΑΠΤΌ ΛΟΓΟ.
2ον) ΑΦΑΙΡΈΣΑΝΕ ΤΟ (ν) ΑΠ’ ΤΟ ΔΕΝ, π.χ. ΔΕ ΠΗΓΕ… ΑΠ’ ΤΟ ΆΘΡΟ ΤΟΝ,π.χ. ΠΡΟΣ ΤΟ ΛΑΟ..
3ον) ΑΦΑΙΡΕΣΑΝΕ ΠΕΡΙΣΠΟΜΕΝΕΣ ΚΑΙ ΟΞΙΕΣ, ΠΟΥ ΔΙΝΑΝΕ ΑΞΙΑ ΣΤΟΝ ΓΡΑΠΤΟ ΛΟΓΟ.
4ον) ΕΠΙΤΡΕΨΑΜΕ, ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΝΕΧΙΖΟΥΜΕ, ΝΑ ΜΑΣ ΚΑΘΟΔΗΓΟΥΝ ΑΝΡΕΙΚΕΛΑ, ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ (ΚΑΠΟΤΕ ΕΊΧΕ ΠΕΙ ΔΕ, ΟΤΙ ΤΡΙΑΚΟΣΙΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΦΤΑΝΟΥΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΑ).
5ον) ΥΠΟΚΥΨΑΜΕ ΣΕ ΨΕΥΤΟΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΟΥΣ ΝΑ ΜΑΧΑΙΡΩΣΟΥΝ ΤΗΝ ΑΡΧΟΝΤΗΣΑ ΤΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ, ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΨΥΧΟΡΑΓΕΙ, ΚΑΙ ΕΜΕΙΣ ΚΟΙΤΑΜΕ ΚΑΙ ΔΕΝ ΤΟΥΣ ΣΤΕΛΝΟΜΕ ΣΤΟΝ ΑΚΑΤΟΝΟΜΑΣΤΟ.
6ον) ΑΦΑΙΡΕΣΑΝΕ ΤΗΝ ΚΛΑΣΣΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ, ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΨΥΧΟΦΑΡΜΑΚΟ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ, ΚΑΙ ΔΙΑΜΟΡΦΏΝΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΛΗ ΑΓΩΓΗ, ΕΊΝΑΙ ΚΑΙ ΑΥΤΟ ΕΝΑΣ ΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΤΙΑ ΜΑΣ ΤΗΝ ΣΗΜΕΡΙΝΗ.
7ον) ΜΗ ΣΠΟΥΔΑΖΕΤΕ ΤΙΣ ΓΛΩΣΣΕΣ ΤΩΝ ΑΦΊΛΩΝ.
8ον) Η ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΞΕΚΙΝΑ ΑΠ’ ΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΑΙΔΕΙΑ.
9ον) ΜΗ ΦΤΙΑΓΝΕΤΕ ΣΠΙΤΙΑ ΠΑΛΑΤΙΑ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΙΑ, ΧΩΡΙΣ ΑΓΩΓΗ ΟΛΑ ΠΑΡΑΔΙΔΟΝΤΑΙ ΣΤΑ ΦΑΥΛΑ, ΤΕΛΕΙΑ ΚΑΙ ΠΑΥΑΛΑ.