ΑΝΤΑΥΓΕΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΑ

ΜΑΡΙΑ – ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Γ. ΓΙΑΤΡΑΚΟΥ
Δρ. Ἱστορίας Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν 

«ΑΝΤΑΥΓΕΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΑ»
ΕΚΔΟΣEΙΣ  «ΤΗΝΟΣ», ΑΘΗΝΑΙ 2011

(Ἀπόσπασμα)

.           «Ἄνευ τῆς ἐλευθερίας τί θὰ ἦτο ἡ Ἑλλὰς καὶ ἄνευ τῆς Ἑλλάδος τί θὰ ἦτο ὁ κόσμος!» Μὲ αὐτοὺς τοὺς δυνατοὺς στίχους καὶ μὲ αὐτὴν τὴν εὐγενῆ ποιητική του ρήση ὁ Γερμανὸς ποιητὴς Wilhelm Müller σφραγίζει τὴν ταυτότητα τῆς πατρίδας μας καὶ ἐπισημαίνει τὴν παγκοσμιότητα καὶ σημασία της. Κάθε φορὰ ποὺ ἡ ἀνακύκληση τοῦ χρόνου μᾶς ξαναφέρνει τὴν ἐθνική μας γιορτή, λογῆς-λογῆς συναισθήματα ἀναδεύουν στὸν ψυχικό μας χῶρο. Ἡ 25η Μαρτίου ἔρχεται κατανυκτική, πηδακίζοντας ἀπὸ τὶς ἐσώτερες πτυχὲς τῆς ὑπάρξεώς μας καὶ εὐγνώμονα συντονίζουμε τὴν φωνή μας πρὸς τὸν Δοτῆρα τῆς σωτηρίας μας, μὲ τὴν φωνὴν ἐκείνην τοῦ Ἱστορικοῦ τῆς ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως, Σπυρίδωνος Τρικούπη: «Αὕτη  ἡ ἡμέρα ἣν ἐποίησεν ὁ Κύριος. Ναί. Θεοῦ ποίημα εἶναι ἡ εἰκοστὴ πέμπτη Μαρτίου», εἶχε πεῖ ὁ τυρταιϊκὸς ἐκεῖνος διαλαλητής, ὡς ἐπίσημος πρεσβευτὴς τῆς ἐλεύθερης χώρας μας σὲ κάποιο συμπόσιο τοῦ Λονδίνου τὸ 1861.
.         «Κάθε χρόνο τέτοια ἡμέρα, ξαναψέλνονται τὰ τροπάρια, ξαναϋψώνεται ἡ προσευχή, τὸ ἴδιο λιβάνι καίγεται, ἡ χιλιοειπωμένη ἀκολουθία ἀναβρύζει καὶ ἡ φωνὴ κρατιέται καθαρόηχη, κατανυχτική, λειτουργική», ὅπως εἶπε χαρακτηριστικὰ ὁ Κωστὴς Παλαμᾶς.
.                Ἡ παροῦσα μικρὴ προσπάθεια ἂς συντελέσει στὴ δημιουργικὴ ἀναβίωση τῆς ἱστορικῆς μνήμης τοῦ ἔθνους, ὥστε νὰ μπορέσουμε μὲ μάτια καθάρια, χωρὶς παραχαράξεις καὶ ἱστορικὲς κακοποιήσεις, νὰ ἀνασυνθέσουμε τὴν ἐθνική μας μεγαλογραφία. Ὡς ἐθνικὴ γιορτὴ ἡ 25η Μαρτίου ὁρίστηκε μὲ βασιλικὸ διάταγμα τοῦ 1838 κι ὁ χαρακτήρας της εἶναι πολὺ προσφυῶς, διττός. Τὸ ἔθνος μας γιορτάζει τὴν ἡμέρα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ του κατὰ τὴν ἴδια ἡμέρα ποὺ καὶ ἡ Ἐκκλησία μας γιορτάζει τὸν Εὐαγελισμὸν τῆς Θεοτόκου, κι «ἔτσι διατρανώνεται», ὅτι «Ἐκκλησία καὶ ἔθνος κοινὴν ἔχουν τὴν ἀφετηρίαν, κοινὴν καὶ τὴν τροχιά», καὶ ὅτι «Σταυρὸς καὶ Ἑλλάδα εἶναι ἡ διφυὴς λατρεία τοῦ ἀναστάντος Γένους».
.           Καθὼς ὁ χῶρος τῆς ἐθνεγερσίας εἶναι ἀπέραντος σὲ ἠθικὴ ἔκταση καὶ μὲ ἀνεπανάληπτο δυναμισμό, κι ὅλοι ξέρομε πὼς τὰ μεγάλα γεγονότα τῆς ἱστορίας δὲν εἶναι δυνατὸ νὰ μετουσιωθοῦν καὶ νὰ ἀποτιμηθοῦν μὲ λόγους, γιατί ὅπως λέει ὁ Θουκυδίδης, «δὲν δύναται ὁ λόγος ἰσόρροπος τῶν ἔργων φανῆναι», θὰ προσπαθήσουμε μὲ τὸ ἱστορικό μας περισκόπιο νὰ ἀγγίξουμε ἔστω, τὰ κράσπεδα τοῦ χώρου αὐτοῦ καὶ νὰ ἀφήσουμε εὐλαβικὰ τὸν στοχασμό μας, ν’ ἀπανθίσει νικητήρια βαγιόκλαδα. Ἔτσι θὰ παρελάσουν ἀπὸ μπροστὰ μας μορφὲς ἡρωϊκὲς ἀνεπανάληπτου μεγαλείου, μὲ ἐκδηλώσεις ἐθνικῆς ἀξιοπρέπειας, καὶ θὰ ἀντλήσουμε διδάγματα ἀπὸ τὸ «μέγιστον μάθημα» ποὺ ἔδωσε ἡ Ἑλλάδα στὸν κόσμο.
.           Τὰ εὐγενέστερα διάσημα τοῦ Ἕλληνα ποὺ στοιχειοθετοῦν τὴν ταυτότητά του, εἶναι ἡ ἀφοσίωσή του στὴν ὀρθόδοξη χριστιανική του πίστη καὶ ἡ ὑπέρμετρη γιὰ τὴν πατρίδα ἀγάπη του.
.            Γιὰ τὴν διασφάλιση αὐτῶν τῶν δύο ἰδανικῶν συμπυκνώθηκε ἡ βούληση ἑνὸς ὁλόκληρου λαοῦ, κι ἡ λύση ποὺ βρέθηκε ἦταν ἀσυμβίβαστη καὶ μονότροπη. «Γιὰ θάνατο ἢ γιὰ λευτεριά». Νὰ τί διακήρυσσαν οἱ σεμνοὶ ἐκεῖνοι καὶ ταπεινόγνωμοι ἀγωνιστές, ἤδη ἀπὸ τὸ πρῶτο ἔτος τοῦ Ἀγώνα στὴ σύγχρονή τους ἀνθρωπότητα, μὲ τὴν Διακήρυξη τῆς Α΄ Ἐθνοσυνέλευσης τῆς Ἐπιδαύρου: «Ἀπὸ τοιαύτας ἀρχὰς τῶν φυσικῶν δικαίων ὁρμώμενοι, καὶ θέλοντες νὰ ἐξομοιωθῶμεν μὲ τοὺς λοιποὺς συναδέλφους μας Εὐρωπαίους Χριστιανούς, ἐκινήσαμεν τὸν πόλεμον κατὰ τῶν Τούρκων, μᾶλλον δὲ τοὺς κατὰ μέρος πολέμους ἑνώσαντες, ὁμοθυμαδὸν ἐκστρατεύσαμεν, ἀποφασίσαντες ἢ νὰ ἐπιτύχωμεν τὸν σκοπό μας καὶ νὰ διοικηθῶμεν μὲ νόμους δικαίους, ἢ νὰ χαθῶμεν ἐξ ὁλοκλήρου, κρίνοντες ἀνάξιον νὰ ζῶμεν πλέον ἡμεῖς οἱ ἀπόγονοι τοῦ περικλεοῦς ἐκείνου ἔθνους τῶν Ἑλλήνων ὑπὸ δουλείαν τοιαύτην, ἰδίαν μᾶλλον τῶν ἀλόγων ζώων παρὰ τῶν λογικῶν ὄντων.  «Ὁμοθυμαδὸν» λοιπόν, «ἐκστρατεύσαμεν». Τὸ Εἰκοσιένα, δὲν μπαίνει μὲ κανένα τρόπον στὸ σχῆμα τῶν ταξικῶν ἀγώνων. Εἶναι κίνημα καθαρὰ ἐθνικόν. Λαὸς καὶ κλῆρος, λαϊκοὶ πολεμιστὲς καὶ καλαμαράδες, καπεταναῖοι καὶ ναῦτες, ἡγεμόνες καὶ ἁπλοϊκοὶ ἄνθρωποι, «ὕφαναν ὁμοθυμαδὸν» τὸ λάβαρον τῆς ἐλευθερίας. Πρὶν ἀποβιβαστεῖ στὴ Μάνη ὁ Κολοκοτρώνης, ἐκάθησε μαθητὴς στὰ θρανία τῆς σχολῆς τοῦ Μαρτελάου στὴ Ζάκυνθο καὶ  πρὶν ὁ Παπαφλέσσας πυρπολήσει τὴν Πελοπόννησο μὲ τὴ φλόγα τοῦ ἐνθουσιασμοῦ του, εἶχε γίνει μαθητὴς τοῦ Αἰνιάνος, ὁ ὁποῖος ἄνοιξε στὰ ἔκθαμβα μάτια του τοὺς θησαυροὺς τῆς μεγάλης ἐθνικῆς μας παραδόσεως. Πρὶν ὁ Γεώργιος Λασσάνης ὁ ὑπασπιστὴς τοῦ Ἱεροῦ Λόχου σύρει τὸ σπαθί, θὰ δώσει στὸ θέατρο τῆς Ὁδησσοῦ ἕνα ἀπὸ τὰ πρῶτα νεοελληνικὰ δράματα, τὸν  «Ἁρμόδιον καὶ Ἀριστογείτονα», ποὺ δὲν εἶναι παρὰ σάλπισμα ἐπαναστατικόν. Οἱ μορφωμένοι νέοι ποὺ γεμίζουν τὴν αἴθουσα, τὸν ὑποδέχονται μὲ ἐνθουσιώδη χειροκροτήματα. Εἶναι ὅλοι αὐτοί, ποὺ τὸν Φεβρουάριον τοῦ 1821, μὲ τὸν Ἀλέξανδρο Ὑψηλάντη στὴ Βλαχία, θὰ ἀνοίξουν τὴν αὐλαία στὸ ἄλλο τὸ μεγάλο καὶ ἀληθινὸ δράμα τοῦ πολέμου, γιὰ τὴν ἐλευθερία. (…)

Διαφήμιση